https://www.bnr.nl/nieuws(...)uur-als-gewone-steenquote:Nederlandse start-up maakt schone bakstenen van PFAS-grond: 'Even duur als gewone steen'
Auteur: BNR Webredactie | 19-5-2025
Een Nederlandse start-up lijkt erin geslaagd een definitieve oplossing te vinden voor de PFAS die overal in de grond zit. Deze ‘eeuwige chemicaliën’ breken niet af en hopen zich dus op in de natuur, en uiteindelijk ook in het menselijk lichaam. Emy Bensdorp heeft nu een toepassing gevonden die een einde kan maken aan veel van deze problemen: haar start-up bakt bakstenen van met PFAS vervuilde grond.
De klei waarvan de stenen gebakken zijn, kan ernstig vervuild zijn: de baksteen is schoon. 'Bakstenen bak je heel heet en heel lang. Acht tot tien uur lang op temperaturen boven de duizend graden. Dan heeft de PFAS de tijd om in de oven uit elkaar te vallen', legt ze uit. 'En dan is de PFAS effectief uit het milieu gehaald.'
Niet duurder
Bovendien zijn deze bakstenen niet eens duurder dan gewone bakstenen. Dat komt omdat het normaal gesproken duur is om vervuilde kleigrond ergens te storten. Bensdorps start-up Claybens krijgt daarentegen juist betaald om vervuilde grond in te nemen. 'Dus de kleine aanpassingen die gedaan moeten worden bij de steenfabrikanten, kunnen we financieren met het geld dat we krijgen vanwege het innemen van die kleigrond.'
De afgelopen vier jaar werkte Bensdorp aan het idee. In samenwerking met onder meer de gemeente Doetinchem en de provincie Gelderland kwam er een grootschalige proef. Een PFAS-hotspot in Doetinchem werd aangewezen om af te graven met als resultaat dat Claybens nu genoeg stenen heeft gebakken voor acht tot tien huizen. 'Twee huizen worden dit jaar nog gebouwd.'
Uniek
Nu eerst nog in Doetinchem, maar als het aan Bensdorp ligt blijft het daar allesbehalve bij. Ze noemt de techniek uniek. 'We zijn de eersten die dit doen. We beginnen in Nederland, maar we kijken ook naar daar buiten wat de mogelijkheden zijn. Want het PFAS-probleem moet toch op een manier worden opgelost.'
dit is gaaf. pfas is een mondiaal probleem, en deze techniek voor het vernietigen van pfas is relatief simpel vergeleken met meer onpraktische chemische oplossingen of filtratie.
vraag me juist daarom af in hoeverre dit bedrijf kan opschalen, desalniettemin hoop ik dat mevrouw bensdorp een groot en succesvol bedrijf kan groeien
[ Bericht 2% gewijzigd door gwn_een_user op 20-05-2025 16:14:43 ]
Het zit in je stenen, stenen worden gruis, gruisdeeltjes gaan in de lucht zitten, lucht adem je in.
de pfas moleculen worden volledig afgebroken tijdens het bakproces - dat is het hele punt van dit verhaalquote:Op dinsdag 20 mei 2025 16:08 schreef Red_85 het volgende:
Vraag me af welke adder daar weer onder het gras ligt.
Het zit in je stenen, stenen worden gruis, gruisdeeltjes gaan in de lucht zitten, lucht adem je in.
https://secrid.com/en-us/stories/stp-claybens/
https://www.dezeen.com/20(...)-soil-bricks-design/quote:She utilises a standard brick manufacturing process, where the ceramics are heated to between 900 and 1,200 degrees Celsius in a kiln, destroying the PFAS chemicals to the point where no trace amounts are detectable in the final product.
quote:In samenwerking met onder meer de gemeente Doetinchem en de provincie Gelderland kwam er een grootschalige proef. Een PFAS-hotspot in Doetinchem werd aangewezen om af te graven met als resultaat dat Claybens nu genoeg stenen heeft gebakken voor acht tot tien huizen.
De schaalgrootte lijkt me nog wel een issue als ik het zo lees.
Hoeveel vervuilde grond is bruikbaar om stenen van te bakken?
Wat zijn de bestanddelen waarin die Pfas uiteen valt?
Wat doe je met de rest van de grond die niet bruikbaar is voor baksteen, zoals tuingrond, zand en slib?
Maar goed, dit is wel een goede ontwikkeling verwacht ik maar geen totaal oplossing.
En hoe schadelijk is het maken/bakken van de bakstenen voor de mensen in de omgeving en die er werken?quote:
Ik zou toch nog wel wat vragen beantwoord zien voor ik ga juichen. Zoals
Hoeveel vervuilde grond is bruikbaar om stenen van te bakken?
Wat zijn de bestanddelen waarin die Pfas uiteen valt?
Wat doe je met de rest van de grond die niet bruikbaar is voor baksteen, zoals tuingrond, zand en slib?
Maar goed, dit is wel een goede ontwikkeling verwacht ik maar geen totaal oplossing.
SPOILERNu niet. Nooit niet.
dat moet nader worden gemeten. iig heel veel en niet enkel in NL. er zijn iig een aantal pfas hotspots bekendquote:
Ik zou toch nog wel wat vragen beantwoord zien voor ik ga juichen. Zoals
Hoeveel vervuilde grond is bruikbaar om stenen van te bakken?
quote:Wat zijn de bestanddelen waarin die Pfas uiteen valt?
er blijven dus geen schadelijke reststoffen achterquote:Bensdorp's process makes use of the extreme heat of kilns to activate a chemical reaction called defluorination, which breaks down the chains of fluorine atoms that make up PFAS.
daar zijn andere methoden voor zoals grondreinigingsinstallaties. het bedrijf heet Claybens, dus het gaat hun om het verwerken van vervuilde kleigrond en het vervaardigen van bruikbare producten met de schone kleiquote:Wat doe je met de rest van de grond die niet bruikbaar is voor baksteen, zoals tuingrond, zand en slib?
[ Bericht 1% gewijzigd door gwn_een_user op 20-05-2025 16:36:55 ]
Kan je lachenquote:
Ik ga een bedrijf starten dat stikstof omzet in lachgas, en dan ga ik het voor veel geld verkopen op festivals, win-win
De ergste: DuPontquote:Op dinsdag 20 mei 2025 16:17 schreef xpompompomx het volgende:
En wanneer gaan de Chemoursen, de 3M's, de BASF's, de Bayers en de bedrijven die ik nog vergeet, eens hun verantwoordelijkheid nemen in deze kwestie?SPOILERNu niet. Nooit niet.
Maar ik denk niet dat dit een oplossing is. Het probleem is namelijk niet dat het in de grond zit maar hoe het er is gekomen.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 verbindingenquote:
Plus dat we er ook nooit meer vanaf gaan komen.quote:Op dinsdag 20 mei 2025 16:36 schreef ReplaR het volgende:
[..]
De ergste: DuPont
Maar ik denk niet dat dit een oplossing is. Het probleem is namelijk niet dat het in de grond zit maar hoe het er is gekomen.
En denken van "Kut, wat een gore rotzooi hebben we gemaakt, daar gaan we per direct mee stoppen" zit er ook niet in. Het zou me ook niks verbazen als de productie zelfs nog vergroot gaat worden in de toekomst.
En het steeds veranderen als uit onderzoek naar boven komt dat het schadelijk is.quote:
Hier een goede documentaire erover:
Bekijk deze YouTube-video
Dat vraag ik me ook altijd af als journalisten kritikeloos dergelijke hallelujah verhalen neerkalken.quote:
Vraag me af welke adder daar weer onder het gras ligt.
Is er hier iemand met voldoende chemische kennis om uit te leggen wat het verschil is tussen het "meebakken" van pfas of het domweg te verbranden?
Maar de vraag is hoeveel daarvan uit bruikbare klei bestaan. Tuingrond kan je geen klinkers van bakken.quote:
[..]
dat moet nader worden gemeten. iig heel veel en niet enkel in NL. er zijn iig een aantal pfas hotspots bekend
[..]
Nou, iets subtieler staat er dat de pfas wordt afgebroken maar er staat nergens dat er geen vervelende stoffen over blijven.quote:[..]
er blijven dus geen schadelijke reststoffen achter
Geloof me, een grondreinigingsinstalatie doet niet heel veel aan pfas, als je geluk heb krijg je een meer geconcentreerde fractie maar dan heb je ook een steviger vervuilde fractie. Geen idee hoe effectief grondreiniging is voor het afscheiden van pfas.quote:[..]
daar zijn andere methoden voor zoals grondreinigingsinstallaties. het bedrijf heet Claybens, dus het gaat hun om het verwerken van vervuilde kleigrond en het vervaardigen van bruikbare producten met de schone klei
Stond er maar iets over deze angst in het artikel.quote:
Vraag me af welke adder daar weer onder het gras ligt.
Het zit in je stenen, stenen worden gruis, gruisdeeltjes gaan in de lucht zitten, lucht adem je in.
Als je fluorverbindingen (PFAS) flink verhit, krijg je vrije fluor, die zo snel mogelijk weer zal reageren. Meestal vormt het dan een fluoride (zout), maar net zo makkelijk die giftige verbindingen. En die vind je dan vooral in de buurt van de schoorsteen, ook afhankelijk van de hoogte en windrichting.
ik ben geen chemicus en jij zal het wel beter weten dan ik maar de officiële website constateert:quote:
Dus, we blazen het als fluor de lucht in? Dat is geen fijn stofje. Ok, het hangt allemaal af van de concentratie, maar toch. Het is super reactief, dus je zult het na een tijdje daar in de buurt meer tegenkomen dan op andere plaatsen. Maar het is dan inderdaad geen PFAS meer. Daar ben je dan van af.
https://www.claybens.com/quote:Het is de eerste keer dat PFAS-klei op grote schaal is verwerkt – en met succes! De PFAS wordt tijdens het bakproces vernietigd, zonder dat er schadelijke emissies via de schoorsteen vrijkomen. De bakstenen bevatten geen PFAS meer, voldoen aan alle (NEN-)normen en zullen worden toegepast in een woningbouwproject in Doetinchem, dichtbij de plek van herkomst van de klei.
Geen PFAS, dat klopt. Maar het hoofdbestanddeel van PFAS is fluor. Dat zal toch ergens naar toe moeten. Zolang het als zout in de steen zit is er niets aan de hand. Maar je moet voor de lol eens kijken hoeveel giftige fluorverbindingen er zijn.quote:
[..]
ik ben geen chemicus en jij zal het wel beter weten dan ik maar de officiële website constateert:
[..]
https://www.claybens.com/
Het doel van de bakstenen is de PFAS in de grond te verhitten tot het uit elkaar valt, voornamelijk in koolstof en fluor. Beiden zullen ze weer snel willen reageren, vooral de fluor. En er zijn niet veel stoffen waar fluor niet mee reageert.quote:
ik neem aan dat de vrije fluor direct reageert met de elementen in de ovenomgeving en stabiele fluorverbindingen vormt? gebeurt zoiets soortgelijks niet bij andere productieprocessen?