Japans-Chinese samenwerking in biofarmacie is vorm van stille diplomat

quote:

Japans-Chinese samenwerking in biofarmacie is vorm van stille diplomatie
Auteur: Mark van Harreveld | 5-5-2025

Nu de Verenigde Staten onder leiding van Donald Trump de wereld de rug toekeren, haalt China de strategische banden met Japan verder aan. Met name op biotechnologisch gebied werken Beijing en Tokio ongekend nauw samen, aldus Alex (Guangyao) Xu van Stanford University. 'Van joint ventures tot licentieovereenkomsten, biotechnologie wordt steeds meer een strategische brug tussen China en Japan.'



In 2023 verklaarde de Chinese president Xi Jinping dat biofarmaceutische producten een strategische opkomende industrie is die van vitaal belang is voor China's economische groei, openbaar welzijn en nationale veiligheid. 'Voor doorgewinterde China-watchers is dit een alarmsignaal', aldus Xu.

Nationale veiligheid
Want wanneer Beijing zich beroept op 'nationale veiligheid', dan duidt dat volgens Xu op twee dingen: een ingrijpende mobilisatie van middelen in eigen land en een agressievere houding in het buitenland. 'En hoewel de Chinese Communistische Partij de term (nationale veiligheid, red.) de laatste tijd ruimhartiger gebruikt, reserveert Xi deze taal meestal alleen voor zijn hoogste prioriteiten.'

De afgelopen jaren is biofarma in toenemende mate een industrie geworden die qua belang kan meten met industrieën als kunstmatige intelligentie (AI), halfgeleiders en zeldzame aardmetalen, volgens Xu pijlers van Beijings streven naar 'ontwikkeling van hoge kwaliteit' en technologische zelfvoorziening. Volgens Xu zijn de biowetenschappen 'een prominente plaats in het strategische draaiboek van de CCP' gaan innemen.

De feiten lijken Xu gelijk te geven. Waar de Chinese biofarmaceutische industrie zich altijd richtte op de productie van generieke geneesmiddelen, brengt diezelfde industrie nu consequent baanbrekende geneesmiddelen tegen lage kosten op de markt en levert het diensten van hoge kwaliteit tegen concurrerende prijzen.

Inmiddels zijn bedrijven als BGI Genomics en MGI Tech marktleider op het gebied van menselijke DNA-sequentiebepaling, terwijl WuXi AppTec en WuXi Biologics nu vooroplopen in wereldwijd geneesmiddelenonderzoek en -ontwikkeling op contractbasis.

Grote voetafdruk
Ook nam China's farmaceutische voetafdruk in de Verenigde Staten alleen maar toe. Volgens een rapport van de denktank Atlantic Council uit 2023 kochten de Verenigde Staten in 2020 slechts één procent van hun totale geïmporteerde geneesmiddelen in China, twee jaar later was dat aandeel verachtvoudigd.

Zorgwekkend, vonden Amerikaanse beleidsmakers en er volgde een golf van sancties, heffingen en andere protectionistische maatregelen om de Amerikaanse belangen (en grote farmareuzen) te beschermen tegen alle Chinese geweld. In september 2024 nam het Huis van Afgevaardigden de Biosecure Act aan.

Verharding
En dat betekende een bijzonder harde houding ten opzichte van de Chinese biotechnologie, Chinese spelers werden de toegang tot de Amerikaanse farmaceutische toeleveringsketens ontzegd. Ook werden Amerikaanse bedrijven gedwongen om hun samenwerking met Chinese partners af te schalen.

In reactie op die Amerikaanse ontkoppeling is de Chinese biofarmaceutische sector zich aan het heroriënteren, schrijft Xu. En dat betekent: diversificatie van investeringsrisico's, uitbreiding van de voetafdruk buiten de traditionele markten en omarming van flexibele, kosteneffectieve bedrijfsstrategieën om geopolitieke turbulentie te weerstaan.

Chinese biotechbedrijven richten zich nu op Zuidoost-Azië, en dan met name op Japan, een zware speler in de biotech.

Bestaande trend
China zet daarmee harder in op een bestaande trend: rond 2000 begonnen Japanse biotechreuzen als Takeda, Otsuka en Eisai al samen te werken met Chinese bedrijven om maar toegang te krijgen tot de enorme Chinese markt. Dat convergeerde met een verandering in China zelf: dankzij terugkerende aan westerse universiteiten Chinese wetenschappers in combinatie met een geest van ondernemerschap veranderde China van een 'kopieermachine' van generieke medicijnen in een innovatieve speler van kaliber.

Innovatiemotor
China's 'rommelige, onderontwikkelde' gezondheidssector zag met die terugkerende wetenschappers een golf van startups in alle terreinen van de farmaceutische sector. Instromend durfkapitaal in combinatie met de opkomst van AI en big data legde volgens Xu 'de basis voor een innovatiemotor van wereldklasse - lang voordat er ooit sprake was van staatssteun'.

Dat laatste doet nu zijn intrede. Niet alleen probeert Beijing China aantrekkelijker te maken voor buitenlandse investeerders, het gaat actief de boer op om samenwerking met buitenlandse partners te faciliteren. Zo heeft de Chinese overheid gezamenlijke innovatiecentra en ontwikkelingszones opgezet om Chinese en Japanse bedrijven samen te laten bouwen.

In juli 2020 tekenden China en Japan voor 13 gezamenlijke biofarma-industrieprojecten in Tianjin voor een totaalbedrag van 50 miljard yuan (7,1 miljard dollar), wat leidde tot de oprichting van de China-Japan Health Industry Development Cooperation Demonstration Zone - één van zes soortgelijke clusters in heel China. Meer recent werkte de lokale overheid van Chengdu samen met Takeda om het Takeda China Innovation Center te lanceren - een digitale hub die is ontworpen om de strategie van het bedrijf in een van haar snelst groeiende markten te ondersteunen.

Slimme strategie
Xu vindt een gezamenlijke biotechnologische innovatie tussen China en Japan niet alleen een slimme strategie, maar noemt het ook 'een technologie- en groeiversneller voor beide landen'. Grensoverschrijdende partnerschappen creeeren immers nieuwe markten, verlagen de kosten, verkleinen risico's en creëren vitale uitwisselingen van talent en technologie. 'China's biotechknooppunten, productiekracht en innovatieve streak gaan goed samen met de precisiegedreven kwaliteitscontrole en R&D-vaardigheid van Japan en vormen een solide basis voor regionale biotechpijplijnen.'

Stille diplomatie
Volgens Xu is het belangrijkste dat de biotechnologische samenwerking tussen China en Japan ook 'een vorm van stille diplomatie' is. De sino-Japanse relatie kenmerkt zich door historische spanningen, territoriale geschillen en regionale en maritieme veiligheidszorgen. Biofarma is echter neutraal terrein en biedt ruimte voor samenwerking in plaats van confrontatie.

Dit komt volgens Xu deels doordat Japan zich in zijn regelgeving meer op commercie dan op strategie richt en biotech - in tegenstelling tot halfgeleiders of AI - nog niet als 'frontlinietechnologie' voorkomt in het veiligheidsdraaiboek van Tokio.

'Gedeelde economische belangen en een wederzijdse behoefte om de vergrijzing aan te pakken hebben de deur ook opengehouden. Voorlopig is een praktische behoefte aan innovatie - niet ideologie - de drijvende kracht achter de relatie in de biotech.'