Brabantse innovatie kan slagveld van de toekomst bepalen

quote:

Brabantse innovatie kan slagveld van de toekomst bepalen, TNO hoopt op nieuw ASML
Auteur: BNR Webredactie | 30-4-2025

Een nieuwe innovatie die mogelijk baanbrekend is op toekomstige slagvelden, wordt momenteel ontwikkeld in Brabant. Daar hebben enkele hightechbedrijven in samenwerking met onderzoeksinstituut TNO en Defensie een nieuwe lasergestuurde communicatiemethode ontwikkeld. ‘Ik denk dat we hier iets heel bijzonders te pakken hebben’, zegt Kees Buijsrogge van TNO.



Onderaan de streep valt vrij eenvoudig uit te leggen wat de nieuwe techniek kan: communiceren via satellieten, maar dan met lasers – licht dus, in plaats van radiogolven. Maar de implicaties hiervan kunnen maar moeilijk worden overschat, vertelt Buijsrogge. 'Je kunt veel meer data verzenden, het is lastig te verstoren en je bent ook niet te detecteren.'

Alternatief voor Starlink
Met name dat laatste was voor Defensie een reden om aan te haken bij het onderzoek van onder meer voormalige Philips-tak Signify en TNO. De laatste jaren heeft het Amerikaanse Starlink een dominantie positie verworven met betrekking tot de communicatie op het slagveld, wat met name zichtbaar is geworden in de oorlog in Oekraïne. De roep om een Europees alternatief klinkt al een tijdlang luid in Brussel.

Wat Buijsrogge betreft zou een Europees alternatief met deze technologie wel eens veruit superieur kunnen worden aan Starlink: 'Starlink-satellieten communiceren vooral via radioverkeer. Het nadeel daarvan is dat je relatief niet zo veel data kan verzenden en dat het makkelijk af te luisteren is. Bovendien: als je als militair ergens in het veld bent en je communiceert met radio, ben je te detecteren.'

Communicatieketen sluitend gemaakt
Met lasercommunicatie gelden die nadelen allemaal niet. Maar hoe simpel het doel ook valt uit te leggen, de uitvoering is allesbehalve eenvoudig. Satellieten vliegen over met een snelheid van 27.000 kilometer per uur. Dat geeft een grondstation een timewindow van ongeveer 7 minuten om de verbinding te kunnen maken. Daar was TNO overigens al eerder in geslaagd, de doorbraak nu is dat de onderzoekers de communicatieketen helemaal sluitend hebben kunnen maken. Van satelliet naar grondstation en van grondstation naar eindgebruiker.

En de benodigde technologie voor het laatste stukje kwam uit onverwachte hoek: de voormalige lichtdivisie van Philips, Signify, dat een systeem heeft ontwikkeld waarmee apparaten in in de woonkamer met elkaar communiceren via licht ('Li-fi'). Buijsrogge: 'Via een collega zijn we in contact gekomen en zijn we het gaan combineren: dus de satelliet-grond-communicatie met het Li-fi van Signify. En toen bedachten we dat we een end-to-end systeem kunnen bouwen: van satelliet tot soldaat op de grond. Allemaal optisch.'

‘Zeker niet triviaal’
De testopstelling op het terrein van TNO werkt. Het is nu een kwestie van uitbouwen naar de praktijk. 'Dit is zeker niet triviaal', schetst het hoofd ruimtevaart van TNO. Zaak is nu vooral dat de Nederlandse techsector zich snel in een onmisbare positie manoeuvreert. 'Ik zeg altijd: hoe kunnen we meer ASML's bouwen: dat bepaalde waardeketens niet lukken, zonder een Nederlands bedrijf. Ik denk dat we hier iets heel bijzonders te pakken hebben.'