Families blijven zoeken na vondst Mexicaans massagraf

quote:

Na vondst van Mexicaans massagraf blijven families zoeken naar antwoorden

De lucht lijkt stil te staan onder de brandende zon. Het geschraap van de schep, af en toe een diepe zucht. Hector Flores stopt even met graven om het zweet van zijn voorhoofd te vegen en ploegt dan verder. Verder bewegen alleen stofwolken en cirkelende aasgieren in de lucht in het doodstille landschap.

Hector is in alle vroegte opgestaan om samen met andere ouders van vermiste kinderen te gaan graven op een vuilnisbelt aan de rand van miljoenenstad Guadalajara, in de deelstaat Jalisco in het westen van Mexico. Hij heeft op sociale media een anonieme tip gekregen dat criminelen hier stiekem lichamen dumpen.

Hector zoekt zijn zoon. Bijna vier jaar geleden werd hij midden in de nacht meegenomen door gewapende mannen. Hij verdween, zoals er in Mexico jaarlijks duizenden jonge mannen verdwijnen. Vaak vallen ze ten prooi aan lokale drugskartels, die jongeren dwingen voor hen te vechten. Wie weigert, wordt vermoord. Sommigen geven toe aan de druk van de kartels, onder meer uit angst dat er iets met hun families gebeurt.

Auschwitz in Mexico
Deze meedogenloze werkwijze kwam weer volop in de schijnwerpers te staan toen begin maart een groep zoekende ouders een verlaten boerderij buiten Guadalajara betrad. Al livestreamend toonden de vrouwen en mannen op het verlaten terrein verbrande kleren, botresten en honderden paren schoenen. De naam 'Auschwitz in Mexico' ging rond in de Mexicaanse media.

De boerderij, met daarop in witte letters de naam 'Rancho Izaguirre' geschilderd, is een week later afgesloten door autoriteiten. Het onopvallende, rode gebouw ligt midden in een grauwe akker. Gele linten hangen voor de ingang. Zwaarbewapende agenten bewaken de toegangswegen, forensisch experts zitten onder een witte tent.

Autoriteiten verdenken het Jaliscokartel, een van de machtigste criminele organisaties van Mexico, van betrokkenheid bij de boerderij. Naast mogelijke clandestiene crematoria, waar lichamen met benzine zouden zijn overgoten en verbrand, werden er obstakelbanen aangetroffen, die zouden duiden op een trainingskamp in militaire stijl.

Zwijgen uit vrees voor wraak
Deelstaat Jalisco is al jaren in de greep van het gelijknamige kartel. Met ruim 15.000 geregistreerde vermissingen worden nergens meer mensen vermist dan hier. Vrijwel maandelijks vinden zogeheten buscadores massagraven, clandestiene crematoria of vuilniszakken vol menselijke resten, op vuilnisbelten of ver weg in onherbergzame gebieden.

Volgens Darwin Franco, onderzoeksjournalist van plaatselijke nieuwssite ZonaDocs, is er genoeg bewijs dat ook in Guadalajara zelf tientallen huizen zijn waar de georganiseerde misdaad mensen traint, ombrengt of laten 'verdwijnen'. "Ze houden daar mensen vast, ze worden er gemarteld, en in veel van deze huizen worden graven gemaakt die pas veel later werden ontdekt", zegt hij.

Soms liggen deze huizen midden in woonwijken. Volgens Franco is het moeilijk voor te stellen dat omwonenden er niet van op de hoogte zijn. "In Mexico zijn mensen vaak te bang om dit soort zaken aan te geven bij de autoriteiten, uit vrees zelf slachtoffer te worden van kartels."

Hij zegt dat die angst ook voortkomt uit het feit dat autoriteiten, met name op lokaal en deelstaatniveau, vaak nauwe banden onderhouden met de georganiseerde misdaad.

"Neem de boerderij", zegt Franco. "Hoe kon het dat het Jaliscokartel maandenlang tientallen, zo niet honderden jongeren naar dit kamp kon brengen, en dat er vervolgens niemand uitkwam? Hoe kon het dat niemand dat heeft opgemerkt?"

Hoofdpijndossier voor politiek
Het is de vraag die veel Mexicanen bezighoudt. In september 2024 vielen militaire agenten het terrein al binnen. Ze namen drie auto's in beslag, troffen een in plastic gewikkeld lijk aan en sloten de plek af voor nader onderzoek. Dat onderzoek kwam stil te liggen. Waarom, is onduidelijk.

Voor de Mexicaanse president Sheinbaum is Rancho Izaguirre zo in korte tijd een waar hoofdpijndossier geworden. De rol van corrupte lokale autoriteiten, de trage vooruitgang bij forensische onderzoeken, het gebrek aan gerechtigheid, de macht van de georganiseerde misdaad en de ruim 125.000 Mexicanen die nog altijd als vermist staan geregistreerd. Op een boerderij op het platteland van Jalisco kwamen al deze problemen, waar Mexico al jarenlang mee kampt, op gruwelijke wijze samen.

Voor Hector Flores en alle andere ouders die iedere week op de meest onvoorstelbare plekken zoeken naar antwoorden, zorgt de vondst alleen maar voor meer brandstof bij hun zoektocht. Als hij zegt dat hij altijd zal blijven zoeken, stokt zijn stem. "Mijn zoon, ik mis hem." Hij buigt zijn hoofd en bedekt zijn ogen.