Itzulia 2024 #1

Nou, ga je voor het eerst in zoveel jaar tijd naar Iparralde en dan levert het dit op. Paul Lapeira of all places die een rit wint in de Itzulia, daar teken je vooraf niet voor. Al viel het met dit algehele gebrek aan sprinters wel te verwachten. Reken er dan ook nog eens wat regen en een paar valpartijen bij en je krijgt zo'n uitslag. Als we nog eens terugkeren naar Iparralde zie ik graag een ander soort rit, er liggen hier heel wat bizar steile beklimmingen op de renners te wachten, al moet je dan wel wat meer naar het oosten gaan en niet in het westelijke deel van Iparralde blijven hangen. Goed, wellicht heeft deze passage in Noord-Baskenland de lokale belangstelling wat aangewakkerd en komt er wat meer interesse in de koers alhier, want zonder een paar enthousiaste burgemeesters her en der wordt het niets. Leuk om Iparralde in beeld te zien, ook daar zijn de heuvels mooi groen. Leuk om de broertjes Azparren in de vlucht te zien. Verder was het niet heel mooi, maar de volgende rit staat al snel voor de deur. Een rit waarin we van start gaan in Iparralde, en, heel belangrijk: niet in Frankrijk natuurlijk. Hau ez da Frantzia, dat u het weet. Van Noord-Baskenland terug naar het zuiden, dat staat er nu op het programma. Een iets lastigere rit, maar eentje die met hetzelfde gemak weer voor Lapeira kan zijn.




De derde rit van deze Itzulia gaat van start in Ezpeleta, een plaatsje waar we tijdens de tweede rit ook doorheen zijn gereden en waar zelfs nog een tussensprint werd afgehaspeld enkele kilometers voor de finish. Ezpeleta is een bijzonder plaatsje, met dank aan een pepertje. Espelette, zoals de plaats in het Frans heet, is vooral bekend vanwege de chilipeper die er wordt gekweekt, de piment d'Espelette, een variëteit van de Capsicum annuum. Ieder jaar in oktober worden er pimentfeesten gehouden. Vanwege zijn typisch Baskische aard, met witgekalkte huizen en een oude kerk, en zijn culinaire reputatie wordt het dorp door veel toeristen bezocht. Daar zou ik graag aan willen toevoegen dat de extra bijzonderheid is dat men de pepers te drogen hangt aan de huizen. Waar het in Iparralde normaal is om witte huizen met rode luiken te zien, zie je hier witte huizen met rode luiken en dan ook nog eens rode pepers. De Ezpeletako Biperra is een gedroogde peper en drogen doe je het best aan de gevel van je huis, zo simpel is dat. Het pittoreske centrump van Ezpeleta is de moeite van het bezoeken waard. Met of zonder pepers, de huizen zien er schitterend uit. Winkeltjes genoeg waar je de pepers in allerlei vormen en maten kunt kopen, en uiteraard een hoop fantastische restaurantjes. Gastronomie is toch wel een belangrijk element van de Baskische cultuur en de gerechten in Ezpeleta zijn uiteraard vooral voorzien van pepers. Gedroogd, gemalen, alles is mogelijk. Deze plaats, gelegen in de provincie Lapurdi, is niet al te lang geleden nog eens door de koers bezocht. In de Tour de France van 2018 werd er een tijdrit verreden tussen Saint-Pée-sur-Nivelle en Espelette, een tijdrit volledig op Baskisch grondgebied. Dat was toen een terugkeer na heel wat jaren afwezigheid, sindsdien hebben we vorig jaar de Grand Départ op Baskische bodem mogen beleven en ook toen werd Lapurdi aangedaan. Enfin, die tijdrit was natuurlijk schitterend. Dat moeten zelfs mensen die het Baskische vlaggetje niet aanhangen toegeven, want Tom Dumoulin won die tijdrit. Eén seconde voor fraud Froome, erg mooi. Nu passeert hier voor het eerst de Itzulia, de mensen in Ezpeleta worden verwend. Laten we hopen op een pikante rit.




Blijkbaar kun je de geur van de pepers overal in het dorp ruiken. Een zoet-pittige smaak en geur, jawel. De start is ook best wel zoet-pittig te noemen. We verlaten Ezpeleta, waar ook nog een kasteeltje te vinden is en een kicken kerkje, en rijden via het eveneens pittoreske Ainhoa Navarra tegemoet. In totaal zijn er zeven Baskische provincies, maar twee van de drie Frans-Baskische provincies negeren we grotendeels. We houden het wat dat betreft vooral bij Lapurdi en verlaten Iparralde zonder Zuberoa te bezoeken, Nafarroa Beherea heeft het mogen doen met een korte passage van een paar kilometer. Wel brengen we een uitgebreid bezoek aan Nafarroa, de grootste van de Baskische provincies. Bij het bereiken van de grens komen we uit in Dantxaria en Urdazubi, plaatsjes die we dan weer kennen van de Vuelta. In de edities van 2016 en 2019 eindigden hier etappes. Mij staat vooral de rit in 2019 nog bij, toen Mikel Iturria de slimste van de vluchters bleek te zijn. Een Bask die wint in het Baskenland, dat is altijd schitterend natuurlijk. Tijdens die rit reden we onder meer over de klim waar de renners nu direct aan mogen beginnen. Voorlopig rijden de renners nog geneutraliseerd rond, maar daar komt nu verandering in. Zodra er met de vlag gezwaaid wordt is het even 300 meter vlak en daarna barst het feest meteen los. Het gaat direct acht kilometer omhoog aan bijna 6% gemiddeld naar de top van Otsondo. De weg omhoog is breed, slingert wat af maar is redelijk regelmatig. Er zit één Baskische kilometer in de klim, heel even gaat het aan 9% omhoog, maar verder is de klim van Otsondo behoorlijk goed te doen. Ook nog even een kilometer aan 7%, maar verder zit het toch eerder tussen de vijf en zes procent. Hoe dan ook een goede klim om mee te beginnen, hier kan eventueel een sterke kopgroep ontstaan. Na 8,5 kilometer bereiken we de top van de klim en dan volgt er een afdaling van een kilometer of 10 die goed te doen is. De weg is aan de andere kant van de klim net zo breed en het asfalt is heel behoorlijk. Het is vrij bochtig, maar deze kant van de klim is minder lastig. Beneden komen de renners uit in een van de mooiste stukjes van Navarra, de Valle de Baztan. De Baztan-vallei is een natuurparadijs, mogen we wel stellen. Schattige dorpjes, heel veel groen, typisch Baskisch maar dan nog net wat meer. Ik ken de vallei zelf vooral van de boeken van Dolores Redondo. Zij heeft een heuse trilogie geschreven die zich afspeelt op dit grondgebied. Twee van die drie boeken zijn in het Nederlands vertaald, de Beschermengel en Erfenis van de botten. Ik heb die boeken uiteraard gelezen en natuurlijk zijn het aanraders. Zogenaamde literaire thrillers, door de spanning leest het als een trein en ondertussen leer je ook nog wat over deze omgeving. De Baskische mythologie speelt ook een rol in deze boeken, enorm interessant. De boeken zijn verfilmd en te zien bij Netflix, maar zoals wel vaker is het een beter idee om het boek te lezen dan de film te bekijken. De serie kent ook nog een prequel, daarvan komt de Nederlandse vertaling binnenkort op de markt. Een van de plaatsen die vaak terugkeert in de reeks is Elizondo, de grootste plaats in deze vallei. De mooiste plaats ook wel, waarschijnlijk.




Na 21 kilometer rijden de renners door het fraaie Elizondo, buiten dit plaatsje rijden ze heel wat kilomers rechtdoor over een brede en zo goed als vlakke weg door de Baztan-vallei op weg naar Doneztebe. Voor de koers saaie kilometers, de renners kunnen evenwel genieten van de omgeving terwijl ze de loop van de Bidasoa een aantal kilometer volgen. Het is hier heel mooi, maar het duurt nog wel even voor de koers weer mooi wordt. Na 36 kilometer bereiken de renners Doneztebe, in het Spaans Santesteban, hierna begint de weg zoetjesaan weer omhoog te lopen. Het is een bekende weg voor enkele deelnemers, want vorig jaar reden we ook via Doneztebe deze weg omhoog. Een weg waar nogal wat over te doen was, of, nouja, vooral de afdaling van die weg. De klim die er nu aankomt stelt heel weinig voor, het gaat de komende 11 kilometer aan 3% omhoog. Een brede weg omhoog door een prachtige omgeving, maar de percentages blijven qua prachtigheid een beetje achterwege. In het begin is het even een klein beetje lastig, maar naderhand, nouja, niet. Dat bleek vorig jaar dan ook het geval te zijn, er kwam een vrij grote groep boven op deze klim en daarna volgde er een zinderende afdaling richting Leitza, waar de finish lag. In die afdaling probeerde Alex Aranburu even zijn kunsten tentoon te spreiden, maar hij hield toch in. Eenmaal beneden volgde de finish een halve kilometer later, zoiets. Paar bochten er nog bij, het was een beetje een gekkenhuis. Het werd ook een bizarre sprint, die werd gewonnen door Ide Schelling. Die daarna meteen zei dat dit echt niet kon, een levensgevaarlijke aankomst. Het verschil is dat we nu nog niet eens halverwege de rit zijn, er is weinig reden om na de top van de klim heel hard omlaag te duiken en risico's te nemen. Na ongeveer 65 kilometer bereiken we Leitza, het dorp van Mikel Nieve, tegenwoordig ploegleider van Kern Pharma en in die hoedanigheid aanwezig in deze Itzulia. Ook het dorp van Ibai Azurmendi, een van de kleinste renners van het peloton. Hij fietst nog steeds voor Euskaltel, maar hij doet niet mee aan deze Itzulia. Leitza is het meest Baskische dorp van Navarra, meer dan 90% van de lokale bevolking spreekt Baskisch. Er zullen wat Baskische vloeken uit de monden zijn gerold toen ze Schelling vorig jaar als eerste over de meet zagen komen.




Ik vind het wel humor dat deze aankomst vorig jaar door de renners werd geslacht en dat Laiseka het jaar nadien dezelfde klim en dezelfde afdaling in het parcours opneemt. Op zich is de afdaling niet eens zo gevaarlijk, het probleem was meer dat de aankomst bijna meteen volgde na die afdaling. Dat zal nu dus geen probleem zijn. We gaan snel verder, verlaten Leitza en beginnen direct aan de volgende klim. Een klim die we vorig jaar van de andere kant deden, die van Uitzi. Een brede weg omhoog, die lekker door de donkere bossen slingert. Een kleine vijf kilometer gaat het aan 7% omhoog, met een paar piekjes tot 10%. Best een aardig klimmetje, komt alleen op een moment dat het voor de koers weinig gaat uitmaken. De andere kant van de klim is minder interessant, het gaat een kilometer of zes aan 4% omlaag. De weg blijft breed, het blijft bochtig en de omgeving blijft donkergroen. Een paar haarspeldbochten onderweg, maar het stelt allemaal weinig voor. Beneden komen de renners uit in het dorpje Uitzi, waar de klim haar naam aan te danken heeft. Van Uitzi rijden de renners over een brede weg naar Lekunberri, een plaatsje dat de laatste jaren onlosmakelijk verbonden is met de Vuelta. Vorig jaar kwam er in Lekunberri een schitterende rit aan, die werd gewonnen door de geslepen Rui Costa. De Portugees, zo link als een loden deur, kreeg het op miraculeuze weer eens voor elkaar dat de tegenstand hem naar de zege reed. Enkele jaren daarvoor won Marc Soler hier, zo kom je toch al snel aan een rijtje bijzondere winnaars. Goed, we scheuren snel door het dorp van Berri Txarrak, een van de bekendste Baskische bands, en zetten dan koers naar de volgende klim. En die volgende klim kennen we van de Vuelta van vorig jaar, al reden we 'm toen langs de andere kant omhoog. Zuarrarrate, spreek dat maar eens uit zonder een Tom Egbersje te doen. Van deze kant stelt die klim niet heel veel voor, het gaat gemiddeld aan 3,5% omhoog gedurende zeven kilometer. Het is wel een onregelmatige klim, met een paar steilere stroken tot 7%. Na 85 kilometer bereiken de renners de top van de klim en dan beginnen ze aan een uitdaging die eigenlijk groter is. Het gaat een dikke zeven kilometer aan 5% omlaag, maar het lastige is vooral dat de weg hier een stuk smaller is en voorzien van het nodige bochtenwerk. Wel een mooi uitzicht over de vallei tijdens de afdaling, een vallei waar de renners na de afdaling doorheen mogen gaan fietsen. Pittige afdaling, maar is er nul reden om risico te nemen, want hierna komen we in een lange tussenfase terecht waarin er werkelijk niets gaat gebeuren.




Eenmaal beneden slaan de renners rechtsaf en dan rijden ze over een brede weg dwars door de vallei. Een weg die ze wel kennen, de afgelopen jaren zijn we hier regelmatig geweest. Is het niet in de Itzulia, dan wel in de Vuelta. We passeren enkele dorpjes van enig belang, Uharte-Arakil bijvoorbeeld. Het dorp van de familie Arrieta! Igor is van de partij, hij mag zwaaien naar vrienden en familie. Even later bereiken we ook Arbizu, het dorp van het grootste muzikale Baskische fenomeen, Pello Reparaz. Vooral zijn project ZETAK gaat als een speer. Maar goed, qua koers valt het nu een beetje tegen. Een brede, recht een vlakke weg, daar komt voorlopig geen enkele verandering in. Na enige tijd bereiken we Etxarri Aranatz, de startplaats van de vierde rit. Tijdens de derde rit gaan we toch ook al snel twee keer door het dorp van Egoi Martinez en Mulu Hailemichael fietsen, bij de eerste passage fietsen we snel rechtdoor verder in de vallei richting finishplaats Altsasu, al gaan we nu nog niet finishen in Altsasu. Het blijft recht, breed en zo goed als vlak, terwijl de omgeving nog wel om van te genieten is. Maar goed, dat spreekt voor zich in het Baskenland. Tussen Etxarri Aranatz en Altsasu fietsen de renners nog langs Iturmendi, het dorp van Josu en Martxel Etxeberria. Josu Etxeberria is prof bij Caja Rural, maar hij ligt momenteel zwaar in de kreukels. Tijdens een training werd hij overhoop gereden door een bestuurder van een auto, het leverde hem talloze breuken op en enkele dagen in coma. Het is eigenlijk een mirakel dat hij nog leeft, maar aan fietsen hoeft hij voorlopig niet meer te denken.

quote:

De botsing met de auto was zeer hevig. De hardloper liep een gebroken kaak, borstbeen, verschillende ribben, een pols, bekken en beide scheenbenen op, evenals wonden en schaafwonden over zijn hele lichaam. Paradoxaal genoeg werd Etxeberria's leven gered door een ander ongeval, het ongeval dat hij opliep in de derde etappe van de Ronde de L'Oise (Frankrijk), op 4 juni 2022. Die dag brak hij een zestal wervels. Maar de onberispelijke operatie die hij in Amiens onderging om zijn rug te ‘reconstrueren’ was een voorzienigheid, zodat het ongeval van november geen fatale gevolgen had. “Die platen hebben mijn leven gered”, zegt hij. “Het was een enorme schrik en ik heb aan alles gedacht. Ik weet dat alles wat van nu komt dag na dag gaat. We zullen zien wat het me kost om weer op de been te komen, mezelf te kunnen onderhouden, alleen te lopen en autonomer te zijn. Dan zullen we zien dat het lichaam de leiding heeft."

Bizar verhaal wel. Na enkele weken in het ziekenhuis mocht hij eindelijk naar huis. Hij werd opgehaald door Martxel, zijn jongere broertje, momenteel renner bij de opleidingsploeg van Caja Rural. Enfin, tot zover de familie Etxeberria. We wensen Josu nog veel sterkte toe. Niet ver voorbij Iturmendi bereiken we voor het eerst Altsasu, de finishplaats van de dag. Bij de eerste passage aan de finish volgt er na 123 kilometer een tussensprint. Mooi moment om de finale alvast te verkennen, het stuk van Etxarri Aranatz tot Altsasu komt over enkele kilometers terug. Het is weer een aankomst met een leuke bocht aan het eind, de renners weten dus alvast hoe ze even later hun nek gaan breken. Na de doortocht aan de finish rijden we van Navarra naar Gipuzkoa, de volgende provincie van de dag. Buiten Altsasu loopt een brede weg een aantal kilometer wat vals plat omhoog, waarna we bij het bereiken van de grens tussen Navarra en Gipuzkoa gaan beginnen aan een wat langere afdaling richting Zegama. Vlak voor die afdaling gaat het nog even heel kort wat steiler omhoog, dan bereiken we de top van de Puerto de Otzaurte en daarna gaat het een kleine negen kilometer aan 5% omlaag naar Zegama. Een sfeerbeeld van die afdaling:



Een stevige afdaling, vooral met dank aan een flink aantaal haarspeldbochten. Dit lijkt me een geschikt moment om afscheid te nemen van Jay Vine, die komt hier niet heelhuids beneden. Mooie omgeving wel weer, de bergen hier zijn vooral populair onder wandelaars en daar kunnen we begrip voor opbrengen. De renners zullen weinig tijd hebben om de omgeving in zich op te nemen, het gaat rap omlaag en de bochten volgen elkaar in hoog tempo op. Wel een brede weg met goed asfalt, maar alsnog een technische en uitdagende afdaling. Beneden komen de renners uit in Zegama, waar de weg tijdelijk wat smaller wordt als ze over de Juan Telleria Kalea fietsen. Een straat vernoemd naar een componist, die de muziek schreef voor wat uiteindelijk een fascistische hymne zou worden, Cara al Sol. Telleria was afkomstig uit Zegama en ondanks dit gegeven waar ze hier onmogelijk trots op kunnen zijn is er toch een straat naar hem vernoemd. Maar goed, anders moet je een straat gaan vernoemen naar Aitor Perez, een voormalig renner van Caisse d'Epargne, dat gaat wellicht ook wat ver. In ieder geval, van Zegama rijden de renners verder naar Segura, in de vallei loopt de weg nog een aantal kilometer wat verder vals plat naar beneden. We komen uit in een gebied dat ze Goierri noemen en in dit gebied passeerde de Tour de France vorig jaar tijdens de tweede rit. We volgen een paar kilometer dezelfde weg en zodoende rijden we via Segura richting Beasain. Deze weg is tamelijk saai, het wordt steeds vlakker, de enige obstakels die de renners tegen gaan komen zijn een aantal rotondes. We bevinden ons ook in de buurt van Idiazabal, de bakermat van de Baskische schapenkaas. Veel tijd om kaas te eten is er niet, want vlak voor de renners Beasain zouden bereiken rijden ze door Ihurre, wat vooral een uit de kluiten gewassen industrieterrein is. Hier verlaten ze de doorgaande weg, bij een rotonde gaat het naar rechts en na de volgende rotonde begint er een klim van 1,6 kilometer aan 7,5% die ze naar het dorpje Olaberria gaat brengen. Een soort van muurtje, in de eerste kilometer gaat het aan meer dan 9% omhoog met een steilste strook aan 12%, waarna het in de resterende 600 meter steeds meer afvlakt. Het is de voorlaatste klim van de dag, en eigenlijk de laatste lastige klim van de dag. Om een sprint van een uitgedunde groep te ontlopen zullen de renners hier full retard moeten gaan, wat me onwaarschijnlijk lijkt. Na 154 kilometer, op een kilometer of 37 van de finish, komen de renners boven in het dorpje Olaberria, dat zichzelf het balkon van de Goierri noemt. Valt wat voor te zeggen, vanuit het dorp heb je wel een mooi uitzicht over de omgeving. Tevens het dorp van Txiki Begiristain, een voormalig voetballer die al meer dan 10 jaar director of football is van het altijd frauderende Manchester City. Boooooooo. En Xabi Berasategi is van hier, de renner van Euskaltel die ook nog eens van de partij is in deze Itzulia, wordt een mooie passage voor hem.




Tijdens de Itzulia van 2019 reden we ook al over deze wegen, heel origineel is het niet. En hoewel dit klimmetje naar Olaberria de moeite waard is, gaat de koers wel enigszins als een nachtkaars uit. Na een venijning afdalinkje met een paar scherpe bochten werken we toe naar de laatste klim van de dag, eentje die niet heel erg tot de verbeelding spreekt. Beneden komen de renners uit in Lazkao, het dorp waar Joseba Beloki geboren werd. Tegenwoordig woonachtig in Vitoria-Gasteiz, waar ook zijn deelnemende zoon Markel werd geboren. Lazkao is tevens de plaats waar de enige echte Garikoitz Bravo vandaan komt, toch ook alweer meer dan twee jaar met pensioen, jeetje. Na een rotonde en enkele bochten in Lazkao komen de renners op een brede weg terecht die omhoog zal voeren naar de top van Lizarrusti. Eerst rijdt het peloton een aantal kilometer vals plat omhoog door een groene vallei, waarna even later de klim officieel begint ter hoogte van het dorpje Ataun. Uit dit dorpje is voormalig coureur Dionisio Galparsoro afkomstig, wat een naam. Minder prestaties, maar wel mooi nog even prof geweest bij Euskaltel. De Itzulia kwam in 2009 aan in dit dorpje en toen won Luis Leon Sanchez, terwijl Marianne Vos hier in 2014 een rit won in de Eumakumeen Euskal Bira, jawel! Ataun heeft overigens ook z'n eigen amateurkoers, die in 2022 nog werd gewonnen door Mulu Hailemichael, hoera! Hij won toen voor Joseba Lopez en Enekoitz Azparren, die zijn in tegenstelling tot hem wel allebei aanwezig in deze Itzulia. Hoe dan ook, Ataun is het startschot voor de klim naar Lizarrusti, het gaat nadien ongeveer zes kilometer omhoog aan 5%. Het steilste stukje zit meteen in het begin, een paar meter aan 8%. De weg omhoog is breed en behoorlijk regelmatig, behoorlijk on-Baskisch. Veel steiler dan 5% wordt het eigenlijk nergens, dit is meer een klim voor de fietstoeristen. Een waanzinnig mooi omgeving, die waarschijnlijk niet voor een waanzinnig mooie koers gaat zorgen. Moeilijk om hier de boel op een hoop te rijden, al zullen er wel heel wat mindere goden moeten lossen. We stevenen onvermijdelijk af op een sprint van een uitgedunde groep. In het begin van de klim rijden we door een aantal zeer fraaie gehuchten, waar je zelf meteen een huisje zou willen betrekken, richting de top komen de renners in een steeds donkerder bos terecht, waarna ze vlak voor de top uitkijken op een paar mooie bergen in de verte. Helemaal op de top vinden ze een kicken restaurant, althans, het zit in een kicken pand. De top van de klim van Lizarrusti bereikt men na 172,5 kilometer, nog 18,5 kilometer fietsen tot de finish hierna.





Zoals de gevel van het pand op de top aangeeft bevinden we ons in het natuurpark Aralar. San Miguel de Aralar ligt een stukje verderop, daar hebben we vandaag verder niets mee te maken. Op de top van de klim laten we tevens Gipuzkoa achter ons en betreden we opnieuw Nafarroa. In Nafarroa hoeft er niet echt gedaald te worden, wat je normaal wel zou verwachten na een klim. Nee, de weg loopt een aantal kilometer vals plat omlaag, maar heel veel stelt dat niet voor. Een brede weg, slingerend door het bos. Al duurt dat slingeren niet lang, vrij snel wordt de weg recht en dan gaan we gewoon rechtdoor naar Etxarri Aranatz fietsen, waar we eerder ook al eens zijn geweest. Een kilometer of twee even opletten en daarna is al het gevaar wel weer geweken. Eenmaal in Etxarri Aranatz komen we een rotonde tegen, daarna rijden we over een brede weg die wel bochtig is het centrum binnen en hier volgt na 181,5 de tweede tussensprint van de dag, op minder dan tien kilometer van het eind. Bij een volgende rotonde gaat het naar rechts en dan komen we op de brede weg richting finishplaats Altsasu terecht. We zwaaien nog even naar Egoi en Mulu en we zeggen tot morgen, daarna gaan we heel snel naar de finish. De slotkilometers van deze rit zijn best apart, het gaat namelijk vooral rechtdoor over een brede weg. De weg is niet volledig vlak, het is licht glooiend, maar voor Baskische begrippen mogen we dit gewoon vlak noemen. We rijden door wat dorpjes, zoals Bakaiku en het Iturmendi van de familie Etxeberria, maar we komen daar relatief weinig obstakels tegen. Een keer een drempel, dat is het wel. Het is een eenvoudige finale, een finale die daardoor makkelijk vrij nerveus kan worden. Met ongeveer drie kilometer te gaan rijden we langs Urdiain af, het dorp van Igor en Iker Flores, tevens het dorp van Pablo Urtasun. Allemaal voormalig renners van Euskaltel, Urtasun werd na zijn carrière ploegleider van het sympathieke Kern Pharma. Op net iets meer dan twee kilometer van het eind volgt er een bocht in dalende lijn, we rijden onder de snelweg door. Daarna rijden we, als we een tweetal flauwe bochten even negeren, rechtdoor Altsasu binnen. In de finishplaats blijft het ook heel lang recht en breed, maar om het toch een beetje Baskisch te houden volgt er op ongeveer 500 meter een scherpe bocht naar rechts. Wel een brede bocht, valt relatief gezien nog mee, maar dit is wel het punt waar je ver van voren moet zitten als je wil winnen. Na deze bocht rijden we onder een viaduct door en dan loopt de weg nog wat vals plat omhoog in het slot, net iets meer dan de 1% die het roadbook aangeeft. Toch nog even een venijnig bultje, als je blind het roadbook volgt kun je je daar nog lelijk op verkijken. Een paar meter voor de meet noteren we ook nog een drempel, classic.




Altsasu, of Alsasua, is de finishplaats van de dag. Een plaats die ook de nodige bekende namen heeft voortgebracht. Wat te denken van een van mijn aartsvijanden, Jorge Azanza? De ploegleider van Euskaltel-Euskadi, iemand die er al jaren voor zorgt dat de nieuwe generatie Basken achteruit fietst. Als renner kon Azanza er al geen kut van, maar omdat hij vriendjes was met Samuel Sanchez mocht hij toch altijd blijven. Na zijn carrière heeft hij om onduidelijke redenen de sleutels van de Fundacion Euskadi in handen gekregen en nu kijken we al jaren niet naar Euskaltel-Euskadi, omdat ze bijna nooit in beeld rijden. Jorge, je bent waardeloos. Nee, dan Juan Mari Guajardo. Wie? Nou, de kale speaker van de Vuelta en bijna alle andere koersen in Spanje en het Baskenland. Ook deze Itzulia is hij weer de speaker van dienst. Hij praat op het startpodium en aan de finish altijd alles aan elkaar en dat doet hij het hele jaar lang, door het hele land heen. Guajardo is afkomstig uit Altsasu, hij mag nu dus de boel aan elkaar gaan praten in zijn eigen dorp. Hij zet de renners altijd in het zonnetje, maar hij zal nu zelf wel even in het zonnetje worden gezet. Nog iemand die een mooie dag gaat beleven: Iker Mintegi. Iker is bezig aan zijn eerste jaar als prof namens Euskaltel-Euskadi en de ploeg heeft vertrouwen in hem, daarom staat hij in zijn eerste jaar meteen aan het vertrek in de Itzulia. Hij doet mee en hij gaat dus mooi door zijn eigen dorp mogen fietsen. Verwacht hem in de kopgroep. In potentie is Iker een sterke klimmer, tenzij Azanza ook zijn carrière in de kiem weet te smoren. Altsasu is een plaats met dik 7000 inwoners, waar de koers al eerder is geweest. Zo won Aitor Osa hier in 2002 een ritje in de Itzulia, Alejandro Valverde won dan weer in 2005. Oh, de jaren van Fuentes, wat waren ze mooi. Toen de Ronde van Navarra nog een UCI-koers was kwam die hier ook regelmatig voorbij, maar de laatste jaren hebben ze het in Altsasu vooral van hun lokale amateurkoers moeten hebben. De Prueba Alsasua is een oude koers, die in 1921 al voor het eerst werd georganiseerd, en die in tegenstelling tot de Itzulia niet vaak is geannuleerd. Vorig jaar waren ze toe aan de 94e editie en die editie werd gewonnen door Thomas Silva, de man uit Uruguay die toen nog voor de amateurploeg van Caja Rural reed en tijdens de tweede rit van deze Itzulia knap zesde wist te worden. Het kan snel gaan. Altsasu is verder vooral bekend vanwege een betreurenswaardig incident, dat veel zegt over de huidige staat van Spanje. Ergens in 2016 ontstond er op een avond een knokpartijtje in een kroeg in Altsasu. Een aantal jongeren waren gezellig een biertje aan het drinken, tot ze ontdekten dat er twee leden van de Guardia Civil aanwezig waren. De Guardia Civil is nog steeds niet echt populair in het Baskenland, om redenen waar we niet heel lang over hoeven na te denken. De leden van de Guardia Civil, in burger, kregen het vriendelijke verzoek om ergens anders een consumptie te nuttigen. Toen dat verzoek werd genegeerd ontstond er een handgemeen, er vielen links en rechts wat klappen en voor men het in de gaten had was Altsasu wereldnieuws. De jongeren die bij het gevecht betrokken waren werden gearresteerd en in eerste instantie aangeklaagd wegens terrorisme. Jawel, als je als Bask een klap uitdeelt aan een lid van de Guardia Civil ben je volgens de Spaanse staat een terrorist. Er werden forse straffen geëist, tot wel 65 jaar. Voor een knokpartijtje. Waarbij amper serieuze gevolgen te bespeuren waren, een van de leden van de Guardia Civil zou helemaal in elkaar gemept zijn, maar op beelden die later opdoken bleek dat hij amper een schrammetje had. Hoe dan ook, de knokpartij werd aangegrepen om de Baskische jeugd hard aan te pakken. Uiteindelijk liet men de beschuldiging van terrorisme vallen, maar kregen de acht betrokken jongeren toch te maken met gevangenisstraffen van twee tot 13 jaar. In hoger beroep werd het iets minder, tussen de anderhalf en negen jaar, maar dat is alsnog vrij veel voor een ordinaire kroegruzie. De jongeren kregen ook te maken met een ander Spaans trucje, net als leden van de ETA werden ze in gevangenissen zo ver mogelijk weg gestopt. Ga jij maar even lekker in Cadiz in het cachot, 1000 kilometer verderop. Om niet alleen jou te straffen, maar ook nog eens je familie, die je nu niet kan bezoeken. Vandaar alle vlaggen die we in de loop der jaren langs de kant van de weg hebben gezien tijdens de Tour en andere koersen: Euskal presoak Euskal Herria, Baskische gevangenen terug naar het Baskenland.



(onder dit viaduct rijden de renners in de laatste meters van de rit door)


Zoals je kan verwachten heeft deze hele zaak voor de nodige opschudding gezorgd. In een fatsoenlijk land kan dit natuurlijk helemaal niet gebeuren, dat je voor terrorisme wordt aangeklaagd wegens een knokpartijtje. In Spanje kan dat wel. Een land waar de fascistische onderbuik met enige regelmaat wil opborrelen. In het Baskenland waren ze het er in ieder geval niet mee eens, en dus werden er de nodige protesten georganiseerd. Het centrum van Altsasu liep met enige regelmaat vol in solidariteit met de betrokken jongeren en als protest tegen de dubieuze handelswijze van de Spaanse staat. Ook in andere steden waren er protesten, in Pamplona bijvoorbeeld. Het heeft enigszins geholpen, maar alle betrokken jongeren zijn nog steeds de pineut. Een gebrek aan bewijs of niet, dat maakt in Spanje niet uit. Als je als 'dissident' iets verkeerd doet moet je hangen, linksom of rechtsom. Zo'n land is het. Spanje is en blijft een bananenrepubliek. Over deze gebeurtenis heeft EITB een serie gemaakt, met de treffende naam Altsasu. Of die serie helemaal objectief is, nouja, daar zullen de meningen ook over verdeeld zijn, maar de makers hebben zich geprobeerd te baseren op het beschikbare bewijs. En dan is het natuurlijk vrij simpel dat je natuurlijk met niemand moet knokken, en vooral niet met de Guardia Civil, maar moet je dan zoveel mensenlevens verpesten? De Basken vinden uiteraard van niet en naast een serie is er ook een heus protestlied geschreven, dat een Baskisch anthem is geworden. Aurrera Altsasu, geschreven door Pello Reparaz, een man die ik niet vaak genoeg kan noemen. Afkomstig uit Arbizu, waar we tijdens deze rit ook doorheen rijden. Een muzikant en producer, zijn eigen muziek is al goed, daarnaast produceerde hij onder meer Aukera Berriak van ETS dat wij kennen dankzij de gebroeders Izagirre, Bilbao en Beloki en hij heeft ook nog tijd gevonden om een lied te schrijven ter ondersteuning van Altsasu. Met een cast vol bekende Baskische muzikanten zingen ze uit volle borst: Aurrera Altsasu, vooruit Altsasu! Een nummer dat de afgelopen jaren door heel wat andere Baskische muzikanten is overgenomen en dat altijd uit volle borst wordt meegezongen door het publiek. De boodschap is duidelijk.


Dit wordt verder gewoon een uitgedunde sprint. Als Gregoire ditmaal wel op de fiets blijft zitten kan hij zomaar winnen. Of nog een keer Lapeira, wie zal het zeggen.

[ Bericht 0% gewijzigd door Rellende_Rotscholier op 04-04-2024 10:23:09 ]

Nou, lekker ritje was dat. Eerst gaat Roglic op z'n bek, op zich geen bijzondere gebeurtenis. Wel bijzonder: het peloton besluit op hem te wachten. Ze reden bijna stilstaand het laatste klimmetje op, niemand deed iets. Solidariteit is mooi, maar je kunt ook overdrijven. Mooi gebaar, maar een matige rit werd daardoor nog een heel stuk matiger. We hadden koers nodig op die klim om er iets van te maken, maar nu reden we gewoon met een heel peloton naar de finish. En dat ging mis, uiteraard. Nog een chute, vlak voor het eind. Onder meer Ayuso lag bij die val, waardoor ondertussen alle favorieten een keer de grond van dichtbij hebben gezien. Alleen Vingegaard nog niet, die zal nu dan vast aan de beurt zijn. Voor de koers is dat niet leuk, Ayuso en Roglic hebben we toch nodig om het Vingegaard enigszins lastig te maken. De sprint die daarna volgde was ook wel weer bijzonder, lekkere finale in Altsasu. Prachtig werk van Alex Aranburu, die het een goed idee leek om op 300 meter van de finish zijn sprint al in te zetten. Dat is als het vlak is al ver, als het dan ook nog vals plat omhoog loopt is het helemaal zelfmoord. Quinten Hermans profiteerde, godbetert. De man die een veeg uit de pan kreeg van Roodhooft omdat hij voor een dik salaris niets presteerde slaat keihard terug, deze rit in de Itzulia pakken ze hem niet meer af. Jammerlijke rit en jammerlijke Itzulia tot nu toe, hopelijk wordt het nu beter. Het parcours van de volgende rit ziet er wel wat beter uit, al is het nog steeds niet helemaal wat we willen zien.




De rit gaat van start in Etxarri Aranatz, daar reden we tijdens de vorige rit ook al twee keer doorheen. In Etxarri Aranatz, of Etxarri-Aranatz met streepje, zijn we de afgelopen jaren wel vaker geweest. Ook tijdens de Vuelta fietsen we er wel eens doorheen, deden we vorig jaar nog. Voor mij iedere keer een mooi moment om leeg te lopen over Egoi Martinez en Mulu Hailemichael. Dat heb ik al zo ontzettend vaak gedaan dat jullie het verhaal inmiddels wel moeten kennen: Egoi Martinez is de manager van Mulu en toen de carrière van Mulu dreigde te ontsporen na het stoppen van Delko nam Egoi Mulu onder zijn vleugels. Hij haalde hem naar Etxarri-Aranatz, zijn woonplaats, en daar woont Mulu nog steeds. Helaas is Mulu nu niet in koers, erg gemeen dat Caja Rural hem niet heeft opgesteld in zijn thuiskoers. Dit achtergrondverhaal blijft indrukwekkend, deze quote vertederend:

quote:

Martínez rented an apartment in Etxarri-Aranatz in the northern Spanish region of Navarre for Hailemichael to stay. It was 100 metres from both Martínez’s own home and his parents. “I always thought that life was something more than just making money and drinking beers, and I took this on as a challenge,” says Martinez. “It has been very, very hard, but almost the whole village has been luchadores – fighters – for Mulu and have so much love for him. My parents have welcomed him like a son, my wife too, my kids like their brother. I don’t know whether he’s my brother or my son, but he’s part of our family.”

Egoi Martinez heeft samen met Angel Edo meer renners onder zijn hoede, al is Mulu de enige die hij onderdak hoeft te bieden. Veel van zijn andere coureurs zijn wel in koers, onder meer Matias Skjelmose, Igor Arrieta, Iker Mintegi en Unai Iribar. Niet alle Basken zijn eigendom van Acquadro, gelukkig. Skjelmose is een smetje, maar goed, je kunt niet alles hebben. Egoi Martinez is verder niet de enige oud-prof uit Etxarri-Aranatz, zijn voormalige collega bij Euskaltel Gorka Verdugo is ook uit deze plaats afkomstig. Het is verder niet een plaats waar veel over te vertellen valt. Ik zou nog een uur kunnen praten over Mulu, maar als het echt over Etxarri moet gaan krijg ik het moeilijk. De plaats ligt in een vallei tussen allerlei mooie bergen in, dat wel. De berg Beriain mag er zijn, bijvoorbeeld. Je kunt vanuit Etxarri-Aranatz ook aan allerlei mooie beklimmingen beginnen, Mulu mag graag naar de Puerto de Lizarraga klimmen. De koers komt graag door Etxarri-Aranatz, maar beginnen of eindigen, dat is dan weer een ander verhaal. De helaas ter ziele gegane koers Euskal Bizikleta kwam hier in 1996 ooit langs, dan ben je er wel zo ongeveer. Volgens PCS gaan we Mulu binnenkort in een aantal Franse 1.1-wedstrijden zien en daarna in de Ronde van Turkije. Hup Mulu.



De eerste kilometers van deze rit zullen bekend aanvoelen voor de renners, ze rijden namelijk van Etxarri Aranatz naar Altsasu en dat deden ze tijdens de vorige rit ook al twee keer. Ditmaal blijven we voorbij Altsasu in dezelfde vallei, waar de wegen nog een tijd recht, breed en vlak zullen blijven. Na een tijd verlaten we Nafarroa en betreden we de volgende Baskische provincie, Araba. In Araba wijken we af van de hoofdweg in de vallei voor een klein ommetje, maar dat stelt zeer weinig voor. De renners rijden door Egino, het dorpje waar Lourdes Oyarbide vandaan komt. Een renster die jarenlang voor Movistar reed, maar dit jaar is ze teruggekeerd naar huis, ze heeft een contract getekend bij Laboral Kutxa, de vrouwenploeg van Euskaltel. Heel goed is ze verder niet, dus rijden we snel verder over de hoogvlakte van Araba om even later Albeniz te passeren, waar de voormalige prof Alberto Lopez de Munain dan weer vandaan komt. Die was er zo'n beetje vanaf het begin van Euskaltel-Euskadi bij, en won godbetert ooit nog een rit in de Dauphiné. Brede wegen door een hoogvlakte die vrij leeg is, dit deel van Araba is nooit heel inspirerend. Even later komen de renners uit in Zalduondo, in dit dorpje veranderen ze van koers en fietsen ze een tijdje zuidwaarts in licht dalende lijn richting Agurain, het dorp van de profs Jokin Murguialday en Andoni Lopez de Abetxuko. Zijn er allebei niet bij in deze Itzulia, dat is dan weer jammer. Jokin reed namens Caja Rural de Ronde van Catalonië en staat nu op de rol voor de Ronde van Turkije, terwijl Andoni Lopez de Abetxuko momenteel namens Euskaltel actief is in de Ronde van de Loire. Agurain, ook wel Salvatierra, is tevens het dorp van de band DUPLA, die zo nu en dan in hun clips ook een sfeerbeeld tonen van de hoogvlakte alhier. Voor de koers is van belang dat je in Agurain kunt beginnen aan een serieuze beklimming. Dat deden we vorig jaar al tijdens de Itzulia en dat kunstje herhalen we nu, het zal 7,1 kilometer aan 5,8% omhoog gaan naar de top van Opakua. Het is een vrij onregelmatige klim, tussendoor komen de renners heel wat stroken aan meer dan 10% tegen. We beginnen aan de klim na meer dan 30 vrij vlakke kilometers, de kans dat hier de kopgroep van de dag gaat ontstaan lijkt derhalve klein en de klim lijkt daarom niet direct veel betekenis te hebben, maar je weet het nooit. Na 41 kilometer komen de renners boven op deze stevige puist, de enige klim van de dag van tweede categorie. Voor de jongens die graag de bergtrui willen hebben wel een belangrijke, dus.




Veel renners zullen die beklimming van Opakua wel kennen, is het niet van de Itzulia van vorig jaar dan wel van de Vuelta het jaar ervoor. Drie jaar op rij Opakua in een koers, toe maar. Na de beklimming van Opakua rijden de renners heel wat kilometers door een natuurgebied dat luistert naar de naam Izki. Het terrein hier is glooiend, het gaat heel wat kilometers op en af terwijl de wegen een tijd wat smaller zijn. Tot in Maeztu is dat zo, daarna worden de wegen wel weer wat breder. De omgeving is mooi, al zullen we daar niet veel van zien aangezien men tegen deze tijd nog niet live is. Je kunt me geloven op m'n woord, of je kunt simpelweg een paar maanden geduld hebben als je wil weten hoe mooi het hier is. De Vuelta zal dit jaar ook deze regio aandoen, er gaat een rit aankomen in de buurt van Maeztu, in het natuurpark Izki. Een beetje een floprit, maar hey, de beelden zullen in ieder geval de moeite waard zijn. Hoe dan ook, in Maeztu verlaten we het parcours van de rit van vorig jaar en kiezen we voor een weg die ons rechtstreeks naar Vitoria-Gasteiz gaat brengen. Dit is een brede weg die eventjes vlak is, maar zodra het peloton het dorpje Virgala passeert begint er een ongecategoriseerde klim. Het gaat 5,5 kilometer omhoog naar de top van de Puerto de Azazeta, een klim die 4 kilometer lang vooral vals plat is. Omhoog aan een procentje of drie, meer niet. In de laatste anderhalve kilometer wordt het iets interessanter, het gaat dan aan 5% omhoog. Geen enorm lastige klim, we kunnen er enig begrip voor opbrengen dat deze klim geen bergpunten waard is. Het is een snelweg omhoog, ook de andere kant van de klim is voorzien van een brede weg. Die andere kant is evenwel een stuk lastiger, het gaat een kilometer of vier aan meer dan 6% omlaag. We noteren een paar flauwe bochten, maar eigenlijk komen de renners geen lastige bochten tegen. Toch kan dit alsnog een gevaarlijke afdaling blijken te zijn, als we aan 6% afdalen zonder dat er geremd hoeft te worden gaat de snelheid heel hoog liggen. Brede weg, dus genoeg ruimte om elkaar in te halen. Nee, doe toch maar rustig aan, de finish is nog ver weg. Beneden bereiken de renners een nieuwe hoogvlakte, ze kijken uit over velden vol graan. Deze hoogvlakte is vooral weer vlak, we kunnen grofweg stellen dat de komende 45 kilometer zo goed als vlak zijn. Geen heel spannend stuk van de rit, ben ik bang. We rijden langs Estibaliz af, waar in het verleden nog wel eens een rit eindigde in de Itzulia, en bereiken even later het voorgeborchte van Gasteiz. De hoofdstad van het Baskenland is de startplaats van de volgende rit, tijdens deze rit werken we alleen even een rondje af door de oostelijke agglomeratie. Het peloton bereikt Elorriaga, slaat dan af richting Arkaute, om daarna via Zurbano naar Durana te rijden en ter hoogte van Durana laten we het grondgebied Gasteiz voorlopig achter ons. Maar we keren terug, dus. In en rond Gasteiz ligt er wat bochtenwerk op het parcours, wat rotondes en dat soort dingen, maar de tocht blijft enorm simpel. Van Durana rijden we rechtdoor naar Mendibil, het volgende dorp dat we tegenkomen heet Arroyabe. Het ging lang rechtdoor over een brede weg, maar de weg buiten Arroyabe wordt iets bochtiger, terwijl het ook zowaar een tweetal kilometer aan 3% omhoog zal gaan. Daarna gaat het kort naar beneden, voor de weg weer vlak wordt. We fietsen inmiddels in de buurt van Uribarri Ganboa, langs het gelijknamige stuwmeer dat we de afgelopen jaren met enige regelmaat in koers hebben gezien. Vorig jaar kwam de Tour hier nota bene voorbij, toen we van Gasteiz naar Donostia reden. Toen reden we wel langs een andere kant van het meer, maar alsnog.



De renners rijden nu een kilometer of vijf langs het meer, passeren het dorpje Uribarri-Ganboa, slingeren zich op en af door wat bochten heen en komen dan aan de rand van het meer uit bij het dorpje Landa. Een dorpje waar we tijdens deze rit twee keer doorheen zullen rijden, en een dorpje waar Mikel niet uit afkomstig is. Die komt uit Murgia, een paar kilometer verderop. Al woont hij tegenwoordig in Amurrio, ook niet heel ver van hier. Enfin, in het dorpje Landa vinden we ook een park met een strandje, een zeer populaire bestemming voor de lokale bevolking. Vooral vanuit Gasteiz trekken ze graag deze kant op, ver is het niet. De renners slaan in Landa linksaf en beginnen dan aan een lokale ronde, de organisatie vindt het leuk om overal twee keer voorbij te fietsen. Van Landa fietsen we richting Legutio, waar de aankomst te vinden is. Maar als we na 107 kilometer voor het eerst door Legutio rijden volgt er slechts een tussensprint. Het stuk tussen Landa en Legutio is niet heel boeiend, de weg is recht, breed en behoorlijk vlak. Ook een stukje weg dat vorig jaar in de Tour zat, bekend terrein voor redelijk wat renners. Legutio is gelegen aan een stuwmeer en na de eerste doortocht aldaar volgen we een tijd dit meer richting het noorden, al zien we weinig water omdat we vooral over een brede weg door het bos fietsen. Van Legutio gaat het richting Otxandio over een weg die nog een aantal kilometer zo goed als vlak zal zijn. Zodra we Otxandio bereiken gaat de rit pas echt beginnen, we hebben er lang op moeten wachten maar er staat nu eindelijk wat steil spul op het programma. Otxandio is het dorp van Dalmacio Langarica, de winnaar van de Vuelta van 1946. Een prachtige naam, en vanuit zijn dorp kun je ook aan een prachtig klimmetje beginnen. We noteren een tweetal bochten naar rechts en dan gaat het twee kilometer aan 9% omhoog naar het dorpje Olaeta. De weg omhoog is behoorlijk breed, dus valt het amper op, maar dit is een pittig klimmetje. De renners komen onder meer een halve kilometer aan 11% met pieken tot 14% tegen, best geestig. Eenmaal in het dorpje Olaeta slaan de renners rechtsaf en daarna begint dat steile stuk echt, waarna het voorbij de top nog even wat verder vals plat omhoog zal lopen, we hebben tegen die tijd 119 van de 159 kilometer afgewerkt. De finale begint hier.





Er volgt niet direct een afdaling na de klim, het gaat dus eerst nog even wat verder omhoog. Een golvende weg, met nog een paar lastige meters tussendoor. Even later begint er dan toch een afdaling, een vrij lange. Een vrij technische ook, de renners komen meerdere haarspeldbochten tegen. De weg is wel gigantisch breed en het asfalt zeer goed, die technische bochten zouden daardoor goed te doen moeten zijn. Tenzij het regent, altijd een mogelijkheid in het Baskenland. We rijden inmiddels door de gemeente Aramaio, wederom een prachtig stukje Baskenland. Zodra we het gelijknamige dorp bereiken zijn we beneden en niet ver buiten het dorp slaan we zonder dat we een vlakke meter hebben gezien meteen scherp rechtsaf om direct aan de volgende klim te beginnen. Weer een lastige klim, de weg wordt na de bocht smaller en loopt zonder pardon aan 10% omhoog. De komende 2,3 kilometer gaat het aan 8,4% omhoog naar Untzilla, maar het venijn zit vooral in de eerste anderhalve kilometer. Een kilometer aan 10% en een kilometer aan 8%, waarna het in de resterende meters steeds vlakker wordt. Het is een Itzulia die weinig mogelijkheden biedt om in de aanval te gaan, de renners gaan iedere gelegenheid moeten aangrijpen en deze klim is zeker een gelegenheid. Tijdens de klim is er regelmatig een prachtig uitzicht over de vallei, maar er is geen tijd om op dat uitzicht te letten, hup, aanvallen, koers, aupa. Na 133 kilometer komen de renners boven in het gehucht Untzilla, een werkelijk wonderschone plaats. Voorbij de top kijken de renners zo de vallei van Aramaio in, net boven ze ligt de lokale kerk en als je van de kerk de andere kant op kijkt zie je in de verte Anboto liggen, een van de heilige bergen van de Basken. Het thuis van hun godin Mari, de belangrijkste godin uit de Baskische mythologie. Als de koers weer eens niet om aan te zien is kunnen we ons ieder geval nog laven aan het uitzicht. Klimmetje dat overigens wel vaker in de koers is voorgekomen, vooral in de Ronde van het Baskenland voor de vrouwen, nu is het een keertje de beurt aan de mannen.




Voorbij de top gaat het nu wel meteen omlaag, een stevige afdaling richting Aretxabaleta is het volgende onderdeel van deze rit. Direct in het begin van deze afdaling komen de renners enkele technische bochten tegen, het venijn zit hier in het begin. Na een stuk of drie lastige bochten in het begin wordt de afdaling steeds makkelijker, terwijl de omgeving hemeltergend mooi blijft. Schitterende vergezichten hier, als het weer het een beetje toelaat kunnen hier prachtige plaatjes geschoten worden. Eenmaal beneden in Aretxabaleta komen de renners een rotonde en een flink aantal bochten tegen, opletten Primoz. Aretxabaleta is het dorp waar Amy Pieters in 2018 een rit won in de Emakumeen Bira, arm kind. Verder vooral een dorp van voetballers, ik neem aan dat de naam Andoni Zubizarreta meer belletjes doet rinkelen dan die van Garazi Estevez. Enfin, na het bochtenwerk in Aretxabaleta komen we op een brede weg terecht die ons rechtdoor naar de laatste klim van de dag brengt. Het is een aantal kilometer recht, breed en vlak, op weg naar die laatste uitdaging van de rit. Een moment om even op te schuiven, want de laatste klim is er wel eentje waar de koers volledig gaat ontbranden. De brede weg brengt het peloton in eerste instantie van Aretxabaleta richting Eskoriatza, een dorpje met een mooi historisch centrumpje. Ook een dorpje waar de weg wat omhoog begint te lopen, voor we aan de slotklim beginnen gaat het eerst een drietal kilometer vals plat omhoog. Stukje aan 3%, stukje aan amper een procent en dan een stukje aan 4%, vooraleer het serieuze werk volgt. De renners fietsen langs een restaurant, het Maulanda Jatetxea, en hier volgt de tweede tussensprint van de dag. Direct na de tussensprint vliegen de percentages de hoogte in, het gaat drie kilometer omhoog aan bijna 9%. Tijdens deze drie kilometer komen de renners zelfs twee halve kilometers aan bijna 11% tegen met enkele pieken tot 13%. Door die brede weg lijkt het hier helemaal niet zo lastig, maar dit zijn percentages waar de renners iets mee kunnen. Door al het bochtenwerk kun je ook nog snel uit beeld zijn, we moeten maar hopen dat de renners er een beetje goesting in hebben. Al helpt het ook niet mee dat zo'n beetje alle favorieten inmiddels op de grond hebben gelegen, lekker dan. In ieder geval, een klimmetje waar Jonas Vingegaard prima full retard zou kunnen gaan, vooral omdat hij als enige nog niet is gevallen. We fietsen tijdens de klim door Leintz Gatzaga, een dorpje dat heilig is voor het Baskische wielrennen. Op het hoogste punt van het dorp vinden we een heiligdom, het heiligdom van Dorleta. Zoals ze in Italië Madonna del Ghisallo hebben en zoals de Tour de France ons graag langs Notre-Dames-des-Cyclistes in de buurt van Labastide-d'Armagnac brengt hebben ze in het Baskenland het heiligdom van Dorleta, een kerk gevuld met wielerspullen. Er zijn twee wegen omhoog richting Leintz Gatzaga, langs de weg die we nu niet nemen staat ook nog eens een beeld van Maria, de Virgen de Dorleta. Deze heilige maagd van Dorleta is aan beide kanten voorzien van heel wat bloemen en wielermemorabilia, het is een bedevaartsoord voor de Baskische fietsers. Sinds 1959 mogen we deze plek echt heilig noemen, want een paar locals zijn op bezoek geweest bij de paus om de Virgen de Dorleta te laten benoemen tot de patroonheilige van de Baskische wielrenners. De paus gaf zijn zegen en sindsdien is er een Baskische Madonna del Ghisallo. Beter goed gejat dan slecht verzonnen.



Virgen de Dorleta.

En het heiligdom van Dorleta.

En een kicken muurschildering in Leintz Gatzaga, op het moment dat er boven de 10% geklommen wordt.

Na 150 kilometer, op 9 kilometer van de finish, komen de renners boven op deze behoorlijk lastige klim, terwijl we ons dus op heilige grond bevinden. Op deze heilige grond wordt jaarlijks een amateurkoers wordt verreden, onder meer het fenomeen Oier Lazkano wist ooit te winnen voor de neus van Dorletako Ama. Dit had eerlijk gezegd ook een prima moment kunnen zijn om deze rit af te sluiten, een keer een aankomst bergop, maar nee, daar doen we dit jaar niet aan. We breien er nog een stuk aan vast, we laten de patroonheilige van de Baskische wielrenners achter ons en gaan via Landa terug naar Legutio. Voorbij de klim slaan de renners rechtsaf, ze bereiken een nóg bredere weg en die weg loopt een beetje omlaag. Geen echte afdaling aan het eind, vergelijkbaar met de vorige rit. Wel wat bochtenwerk, maar het stukje in licht dalende lijn is bepaald niet uitdagend. Heb je allemaal Baskische wonderdalers, geef je ze geen terrein om hun kunsten te laten zien, tja. Tijdens de klim reden we even een paar kilometer door Gipuzkoa, maar richting de aankomst keren we terug in Araba, we scheren langs Landa af en dan gaat het in gestrekte draf richting Legutio. Van Landa gaat het eigenlijk zo goed als rechtdoor richting Legutio over een glooiende weg. Tussen kilometer zes en drie van het eind is de weg breed, recht en licht heuvelachtig, maar het is geen terrein om iemand uit het wiel te kletsen. Wel terrein voor een late uitval, al blijf je door de rechte en brede wegen lang in het zicht. Het is een poepsimpele finale, tot de slotkilometer. De bochten zijn op één hand te tellen, op drie kilometer van het eind een keer een brede naar rechts, maar daarna gaan ze in de laatste kilometer toch lollig doen. Waar ben je allemaal mee bezig, Roberto? Gigantisch brede wegen, niets aan de hand, maar dan die slotkilometer: op 800 meter van het eind scherp naar rechts. Brede weg nog steeds, da's te doen. Maar dan: op 500 van het eind, terugdraaiende bocht naar rechts, een smallere weg in die even een paar meter steil omhoog loopt, klein stukje aan 9% aldus het roadbook. Aan het eind van dat straatje gaat het nog eens stevig naar rechts en dan gaan we zo goed als rechtdoor verder richting de finish, vals plat omhoog. Vlak voor het bereiken van het centrum van Legutio, en vlak voor een drempel, zou de finishlijn moeten liggen. Waarom we niet gewoon de finish een kilometer eerder leggen is me een raadsel, maar afijn.



Finishplaats Legutio is gelegen aan meerdere stuwmeren, onder andere het stuwmeer van, goh, Legutio, maar ook het stuwmeer van Urrunaga. Dat is zo'n beetje het belangrijkste wapenfeit ook meteen van de plaats, er valt niet bijster veel over te vertellen. Tijdens de Tour reden we vorig jaar dwars door Legutio heen, de afgelopen jaren zijn we ook in de Vuelta met enige regelmaat gepasseerd in dit dorpje. In 1936 vond tijdens de Spaanse Burgeroorlog een bloedige veldslag plaats in Legutio, een plaats die het tegenwoordig naast al die stuwmeren vooral moet hebben van een hoop groene weides en flink wat industrie. In een grijs verleden bestond de Ronde van Araba nog als profkoers en in die tijd kwam er ooit een rit aan in Legutio. We moeten helemaal terug naar het jaar 1999, toen won Iban Sastre hier een tijdrit. Iban Sastre, ondanks een Baskische voornaam kwam hij uit El Barraco. Dat zal dan wel familie van Carlos Sastre zijn, kan bijna niet missen. Hij reed een paar jaar voor Festina, maar verdween geruisloos uit het peloton. Zoals Legutio ook geruisloos weer uit onze gedachten kan verdwijnen. Ergens in het plaatsje is een leuke poort te vinden, maar veel architectonische hoogtepunten zijn er niet te vinden. In het slot van de rit rijden we langs een sloot nieuwbouw, het heeft veel weg van een Nederlandse vinexwijk. Het is aangenaam vertoeven langs het stuwmeer, maar verder hoef je niet direct om te rijden richting Legutio.




Dit wordt natuurlijk de dag dat Jonas Vingegaard verschroeiend gaat uithalen. Sluiten we af met een muziekje van de dag, ik kies voor een liedje van een band uit Aretxabaleta, alleen al om jullie hersens nog eens te laten kraken vanwege die naam, maar ook omdat we daar in de finale van de rit natuurlijk doorheen zijn gefietst. En omdat er bij mijn weten weinig muziek in Legutio zit. En nog een foto van de dag, leuk!