https://www.ad.nl/buitenl(...)tie-voelen~a937c9af/quote:De bekende onderzoeker Frans de Waal is donderdagavond Amerikaanse tijd op 75-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Atlanta, Georgia (VS), aan de gevolgen van uitgezaaide maagkanker, zo heeft zijn familie bevestigd, meldt NRC. De Waal schreef onder meer boeken over het sociale gedrag van mensapen.
Binnenlandredactie 16-03-24, 18:13 Laatste update: 18:44
Decennialang was hij de beroemdste Nederlandse primatoloog. Hij was veel gezien op televisie, en schreef ook veel populairwetenschappelijke boeken. In 2007 werd hij door Time bestempeld tot een van de honderd invloedrijkste mensen ter wereld.
De Waal trok voor het eerst internationaal aandacht met Chimpanseepolitiek (1982). In dat boek, dat was gebaseerd op zijn observaties van een strijd om de macht in de chimpanseekolonie van Burgers’ Zoo in Arnhem, gaf hij een nieuwe kijk op het gedrag van apen.
Dieren ervaren emoties
Hij beschreef dat niet grof geweld en directe machtsuitoefening, maar juist conflictbemiddeling en zorgvuldig beheer van bondgenootschappen het leven van een mensapenleider tekenen. In zijn werk beschrijft De Waal onder meer dat dieren wel degelijk emoties voelen, zoals empathie.
Over één van de apen in Burgers’ Zoo, de chimpansee Mama die in 2016 op 59-jarige leeftijd overleed, zei De Waal bijvoorbeeld: ,,Ze had een uitzonderlijk sterke en dominante persoonlijkheid, zodat geen man die aan de macht wilde komen om haar heen kon. Ze bracht ook troost als er spanningen waren en bemiddelde in conflicten.” Ook na het overlijden van Mama ging de Waal nog regelmatig naar de kolonie, zei hij.
Beginnende primatologen ervaren vaak een schok zodra ze een chimpansee goed bekijken, zei De Waal in 2019. De vraag rijst: als dit een dier is, wat ben ik dan? Ook een dier - aan die conclusie valt bijna niet te ontkomen. ,,Sommige mensen kunnen er niet tegen een aap in de ogen te kijken”, illustreerde De Waal. ,,Daar heb ik absoluut geen last van. Ik beschouw ze in zekere zin als collega’s.’’ Als vrienden, zelfs.
Vrienden met chimpansees
De Waal: ,,Ja, we kennen elkaar al heel lang. Het is moeilijk te beschrijven, maar als ik op het veldstation aankom en ik zie de chimpansees, dan herkennen ze mij en ik herken hen. Soms begroeten ze me, soms hebben ze geen tijd. Ze hebben hun eigen leven.’’ Als hij mocht kiezen, werkte hij liever met chimpansees dan met mensen, zei hij.
De apenwereld werd door De Waal ineens heel menselijk. Zo menselijk zelfs dat de conservatieve Republikeinse senator Newt Gingrich het boek in de jaren 90 aanbeval als opleidingsliteratuur voor jonge Congresleden. Het is de rode lijn in De Waals werk: apen lijken veel meer op mensen en mensen veel meer op apen dan we beseffen, schrijft NRC. Zoals hij in 2014 in een speech over zijn werk zei: ,,Ik heb de apen een beetje omhoog gebracht, en, eh, de mensen een beetje naar beneden.”
De Waal kwam uit een Brabants gezin met zes jongens. Sinds 1981 deed hij onderzoek in de VS. Hij was professor in de psychologie aan Emory University in Atlanta, Georgia, en directeur van een onderzoekscentrum waar mensapen worden bestudeerd.
Zou mooi zijn als ze die nu zouden herhalenquote:Op zaterdag 16 maart 2024 21:16 schreef Kukelecucktsju10 het volgende:
Zijn deelname aan Zomergasten in 2017 was top.
RIP.
Zal gezien de rechten van de fragmenten niet kunnen lijkt mij.quote:Op zaterdag 16 maart 2024 21:39 schreef the-eye het volgende:
[..]
Zou mooi zijn als ze die nu zouden herhalen
Eerst maar eens even afwachten of er de komende tien jaar geen onwelgevallige verhalen naar buiten komen.quote:Op zaterdag 16 maart 2024 21:39 schreef the-eye het volgende:
[..]
Zou mooi zijn als ze die nu zouden herhalen
Toepasselijk.quote:
Renze Klamer had er een itempje over.quote:Op dinsdag 19 maart 2024 23:55 schreef Firuze60 het volgende:
Serieus, ik snap er geen bal van! Een groot wetenschapper is overleden en op geen enkele tv-zender aandacht.
HIj heeft goede boeken geschreven en documentaires gemaakt.
Apengedrag van de media.
https://www.vpro.nl/progr(...)iegel-voorhield.htmlquote:hoe Frans de Waal ons een spiegel voorhield
De wereldberoemde gedragsbioloog, primatoloog en hoogleraar psychologie Frans de Waal (1948-2024) heeft met zijn onderzoek veel betekend voor zowel de biologie als ons mensbeeld. Door het gedrag van dieren te onderzoeken gaf de Waal een biologische kijk op sociale fenomenen.
Tekst Doortje Nieuwenhuijzen
mensen zijn ook dieren
Al vroeg in zijn carrière was het duidelijk voor de Waal: dieren en mensen verschillen niet zoveel als eerder gedacht. Langzaam maar zeker werd door onderzoek duidelijk dat fenomenen als intelligentie, zelfbewustzijn en sociaal gedrag niet puur menselijk zijn. Vooral de bonobo en de chimpansee, onze nauwste verwanten, laten gedrag zien waarvan lang gedacht werd dat het uniek was voor de mens. ‘De mens kan niet fundamenteel anders zijn dan een dier,’ vertelde hij ons. Hij spoort ons aan om daar even bij stil te staan: als er geen verschil is tussen mens en dier, moeten we echt gaan nadenken over de ethiek van de bio-industrie.
moraliteit
Als mensen en dieren niet fundamenteel van elkaar verschillen, kunnen we dingen leren over onszelf door te kijken naar dieren die op ons lijken. Namelijk: als verwante dieren vergelijkbaar gedrag vertonen als wij, heeft dat gedrag blijkbaar een biologische oorsprong. Lang werd gedacht dat mens en dier in de basis agressief en competitief waren, dat die eigenschappen zorgen voor evolutionair voordeel. Door onderzoek van de Waal naar onder andere chimpansees en olifanten werd duidelijk dat dieren moraliteit kennen. Deze uitkomst stond lijnrecht tegenover het traditionele idee van agressie en competitie als drijfveren voor menselijk en dierlijk gedrag. Moraal is niet aangeleerd, het zit in ieders natuur.
gendergelijkheid
In het boek Anders gaat Frans de Waal op zoek naar de biologie achter gender. In het huidige publieke debat rondom gender wordt vaak het gebrek aan biologische onderbouwing aangedragen, zo wordt regelmatig gezegd dat er van nature maar twee seksen zouden bestaan. Onzin, volgens de Waal. Bij zowel gender als sekse zijn verschillende vormen mogelijk. Hij beargumenteert dat genderrollen wellicht maatschappelijk zijn, maar dat genderidentiteit wel degelijk een biologische oorsprong lijkt te hebben. Onderzoek naar chimpansees en bonobo's levert het bewijs. Hij beschrijft in zijn boek een chimpansee van de vrouwelijke sekse die duidelijk gedragingen vertoont die je bij de andere sekse zou verwachten. Het is natuurlijk niet mogelijk om een chimpansee naar genderidentiteit te vragen, de Waal beschrijft de chimpansee daarom als ‘een overwegend aseksueel gender-nonconformerend individu’.
Het werk van de Waal heeft de wereld keer op keer doen heroverwegen of onze aannames over mens en dier wel juist waren. Door de verbanden te zien tussen gedragingen van mensen en onze familieleden legde zijn onderzoek bloot wat mensen niet lijken te willen horen: mensen en dieren verschillen niet fundamenteel. Hierdoor worden ook de aannames waarop onze maatschappij gestoeld is moeilijk vol te houden. Frans de Waal houdt ons een spiegel voor: laten we daar maar eens in kijken.
Laten we het niet overdrijven. 't Is niet alsof hij heel snel rondjes kon schaatsen of één bal meer in een doel kon trappen dan z'n tegenstander.quote:Op dinsdag 19 maart 2024 23:55 schreef Firuze60 het volgende:
Serieus, ik snap er geen bal van! Een groot wetenschapper is overleden en op geen enkele tv-zender aandacht.
HIj heeft goede boeken geschreven en documentaires gemaakt.
Apengedrag van de media.
Ja dat soort mensen zijn veel belangrijker dan zo iemand die een beetje op zijn reet zit te fantaseren over hoe de wereld werkt.quote:Op vrijdag 22 maart 2024 08:34 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Laten we het niet overdrijven. 't Is niet alsof hij heel snel rondjes kon schaatsen of één bal meer in een doel kon trappen dan z'n tegenstander.
Er is gelukkig een parallel universum waar het andersom is. En apen onderzoek doen naar mensenquote:Op maandag 25 maart 2024 06:39 schreef Perrin het volgende:
[..]
Ja dat soort mensen zijn veel belangrijker dan zo iemand die een beetje op zijn reet zit te fantaseren over hoe de wereld werkt.
Wel een jammerlijke opmerking in nota bene de Waal in zijn topicquote:Op maandag 25 maart 2024 08:37 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Er is gelukkig een parallel universum waar het andersom is. En apen onderzoek doen naar mensen
|
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |