Hoogste oversterfte sinds de Tweede Wereldoorlog

quote:

Dit coronajaar zijn er 162.000 Nederlanders overleden, 9,5 procent meer dan vorig jaar en 13.000 meer sterfgevallen dan verwacht. Niet eerder sinds de Tweede Wereldoorlog is een zo grote oversterfte waargenomen, schrijft het Centraal Bureau voor Statistiek in zijn jaaroverzicht.

Tijdens de eerste coronagolf (van 9 maart tot 9 mei) bedroeg de oversterfte naar schatting bijna 9000. De oversterfte tijdens de eerste dertien weken van de tweede golf (van 21 september tot kerst) bedroeg 6100. Ook de hittegolf van augustus zorgde voor de nodige oversterfte. Ondanks corona telde dit jaar echter ook periodes met minder sterfgevallen dan het CBS vooraf projecteerde. Vandaar dat de totale oversterfte niet de som is van beide coronagolven en de hitte.

Onder de overledenen waren liefst 59 duizend Wlz-gebruikers (Wet langdurige zorg), mensen die dus sowieso al een kwetsbare gezondheid hadden. Vanwege de oversterfte door corona én omdat er in 2019 sprake was van ondersterfte, stierven er dit jaar 9,4 procent meer mensen dan in 2019. De sterfte steeg procentueel gezien het sterkst bij mannen van 80 jaar of ouder (13,4 procent) en mannen van 65 tot 80 jaar (11,7 procent). Bij vrouwen in deze leeftijdscategorieën nam de sterfte beduidend minder toe (respectievelijk 8,6 en 7,6 procent).

Tussen begin maart en eind juni overleden 10,1 duizend Nederlanders bij wie Covid-19 de vastgestelde of vermoedelijke doodsoorzaak was.

Migratie daalt fors
Door de pandemie kreeg Nederland 50.000 minder immigranten binnen: tot en met oktober arriveerden er 185.000 immigranten. Het aantal emigranten daalde ook, maar veel minder (8 duizend mensen) en kwam uit op 128.000. De daling van het aantal immigranten betekent dat het migratiesaldo dit jaar met bijna 42 procent keldert. Een trendbreuk, want sinds 2013 liep het saldo ieder jaar op. Ruim 11 duizend personen deden tot en met oktober een asielverzoek, 7 duizend minder dan een jaar eerder.

Misdaad omlaag, overlast omhoog
Door de lockdowns ging de geregistreerde misdaad omlaag. Het rustigst was het in april, toen er 14 procent minder misdrijven werden geregistreerd dan een jaar eerder. In de maanden buiten de lockdown werden er juist iets meer misdrijven gemeld. Van januari tot en met november werden er 730.000 misdrijven geregistreerd, een half procent minder dan in 2019.

Het aantal woninginbraken kelderde vanaf de eerste lockdown en bleef sindsdien ook lager. Van januari tot en met november waren er 27,5 duizend woninginbraken, een vijfde minder dan in 2019. Waar het aantal misdrijven daalde, steeg de geregistreerde overlast fors vanaf maart. In het eerste halfjaar van 2020 waren er bijna 245 duizend gevallen van geregistreerde overlast, bijna 40 procent meer dan het jaar ervoor.

De uitvaart van Herman Nillisen in Groesbeek die in april aan het coronavirus overleed. Door de pandemie piekte de oversterfte, een toename die sinds de Tweede Wereldoorlog niet was gezien.
De uitvaart van Herman Nillisen in Groesbeek die in april aan het coronavirus overleed. Door de pandemie piekte de oversterfte, een toename die sinds de Tweede Wereldoorlog niet was gezien. © Theo Peeters
Economie krimpt fors
De coronapandemie pakte desastreus uit voor de economie. Vanwege alle beperkingen in de luchtvaart en de toerismebranche raakte de economie per medio maart meteen in grote nood. Voor het eerst in zes jaar tijd kromp het bruto binnenlands product. Viel de schade in het eerste kwartaal nog mee (-0,2 procent), het ging pas echt fout in het tweede kwartaal. Toen kelderde de economie met 9,4 procent

In de zomer toen de coronamaatregelen tijdelijk flink versoepeld werden, volgde flink herstel. De daling bleef hierdoor van juli tot en met september met 2,5 procent beperkt. Over alle drie kwartalen samen kromp de economie ruim 4 procent. Met name gezinnen gaven veel minder uit (-6,4 procent) door al het thuisblijven en doordat veel uitgaansgelegenheden dicht waren. De export daalde met 4,6 procent.


Werkloosheid omhoog
Door de pandemie steeg de werkloosheid voor het eerst sinds 2014 weer behoorlijk. In de periode maart tot eind augustus kwamen er ruim 150.000 werklozen bij. Van september tot en met november daalde de werkloosheid vervolgens weer met bijna 50.000. Gemiddeld kwam de werkloosheid tussen januari en december uit op 3,8 procent van de beroepsbevolking. Vorig jaar was dat gedurende die tijd 3,4 procent.

Minder huwelijken
Corona domineert ook op andere vlakken het jaaroverzicht van het CBS. Zo zorgden alle beperkingen ervoor dat er veel minder mensen in het huwelijksbootje stapten. Van januari tot en met oktober werden er 44.000 huwelijken voltrokken, bijna een kwart minder (13 duizend) dan in dezelfde periode vorig jaar. De daling was vooral groot in het voorjaar, in de zomer was het verschil kleiner.