De topscout die Atalanta Bergamo een Nederlandse enclave bezorgdeGabriele Zamagna scout graag in eredivisiestadions op zoek naar spelers die nog betaalbaar zijn voor de bescheiden Italiaanse club Atalanta Bergamo.
Bart Vlietstra 21 september 2020
Sam Lammers is de derde Nederlander en de vijfde eredivisiespeler die in korte tijd verhuist naar Atalanta Bergamo, een provincieclub die de laatste jaren bijna stiekem in de Italiaanse top is geïnfiltreerd als een politieman tussen de maffia. Vorig seizoen geraakte de club tot op de drempel van de halve finale van de Champions League. PSV ontvangt, inclusief bonussen, 10 miljoen euro voor de 23-jarige spits die pas zesmaal scoorde voor PSV en vorig seizoen goeddeels miste door een zware knieblessure.
Voor Atalanta-begrippen is dat best een fors bedrag. La Dea (De Godin) is op on-Italiaanse wijze opgeklommen. Geen dure, ervaren aankopen, geen opportunisme, geen puissant rijke suikerooms uit Azië, maar de revolutionaire trainer Gian Piero Gasperini, uitstekende jeugdopleiding en een superieur scoutingapparaat.
Best begrijpelijk dus dat Lammers alsnog onder volgens PSV gemaakte mondelinge afspraken over contractverlenging uit wilde komen toen Atalanta zich meldde. Hans Hateboer en Marten de Roon werden bij Atalanta Oranje-international en de halve Nederlander Robin Gosens debuteerde recentelijk voor het Duitse elftal. Na een onopvallend bestaan in de eredivisie worden ze op de straten van Bergamo aanbeden door voetbalfans.
Het trio kostte gezamenlijk nog geen 2,5 miljoen euro. Nu is er meer geld in kas. Al staat de 10 miljoen voor Lammers in geen verhouding tot de uitgaven van Inter (75 miljoen voor Lukaku) en Juventus (117 miljoen voor Ronaldo) voor hun spitsen.
Atalanta blijft relatief bescheiden investeren met de gedachte dat spelers die nog naam moeten maken, gretiger en plooibaarder zijn dan gearriveerde vedettes. En zodoende ook passen in het principe dat alle spelers gelijk zijn en dus net zo hard moeten werken.
Met werken begint alles bij Atalanta. De voorbereiding onder Gasperini is berucht, vertelde Hateboer al eens. ‘We gingen wekenlang de bergen in, je liep tot je niet meer kon, en verder. Ik vroeg me de eerste keer echt af waar ik mee bezig was.’ Nooit wordt er gelachen op de training die verder bol staat van tactisch onderricht. Maar zie: Gosens en Hateboer zijn gewilde sneltreinen op de flanken geworden. De Roon is als Spiderman; duikt overal op, kleeft overal aan vast.
Die nijverheid zit verankerd in de hele club. De scouts van Atalanta reizen de hele wereld over om bruikbare, betaalbare spelers uit en te na door te lichten.
Het is voor hen een sport geworden om te ‘scoren’ met een totaal onbekende, voor Italianen, onuitsprekelijke naam.
Topscout Gabriele Zamagna delegeert niet, maar daalt liever zelf af naar stadions in onder meer Nederland. Hij noteerde de laatste jaren maar een eredivisiemissertje: Lennart Czyborra van Heracles speelde amper en werd al na een halfjaar doorverkocht aan Genoa. Naar verluidt met 1 miljoen euro winst trouwens.
Je pikt Zamagna er niet zo makkelijk uit op de tribunes. Hij draagt geen Gucci-, Versace- of D&G-trui of -pak, maar een simpele anorak boven een afgedragen spijkerbroek.
De man die tijdens een scouttrip in Nederland vaak aan zijn zijde opduikt, wordt vaker herkend. David Endt is voormalig perschef en teammanager van Ajax, en veel geraadpleegd kenner van het Italiaanse voetbal. Ze zijn aan elkaar voorgesteld door de vermaarde AC Milan-coach Arrigo Sacchi, Endt gidste Zamagna 25 jaar geleden voor het eerst naar wat eredivisiewedstrijden. Ze werden snel vrienden door hun gedeelde passie.
‘Gabriele heeft een bredere manier van kijken naar voetbal,’ vertelt Endt. ‘In Nederland zien we iemand met een goede techniek of een snelle dribbel en zeggen: goh, die is goed. Gabriele kijkt naar wat voor de Serie A belangrijk is: een uitstekende mentaliteit, met fysieke en tactische groeimogelijkheden. Hij kijkt door het dunne laagje van technisch vermogen heen. In Nederland wordt een softe versie van topvoetbal gespeeld, in Italië heb je iedere week een veldslag.’
Daarbij moeten spelers betaalbaar zijn. ‘Bij Ajax kijken heeft voor hem geen zin, laat staan bij internationale topclubs. Ik weet nog dat hij Wesley Sneijder op zijn zestiende zag. ‘Ik ben verliefd op deze speler. Maar ik weet dat ik kansloos ben,’ vertelde hij me.’
Zamagna had Lammers al langer op het oog. Zian Flemming van Fortuna Sittard staat bijvoorbeeld ook hoog op zijn lijst. Endt: ‘Nederlandse spelers passen zich makkelijk aan, dat is een groot voordeel.’
Endt kent de Nederlandse voetbalwereld goed. ‘Ik heb nog tegen de vader van Hateboer gespeeld, dan volg je zijn zoon automatisch. Hans speelde bij Groningen al een beetje in de rol zoals nu bij Atalanta, de hele flank bestrijkend. Hij zat bij Jong Oranje. In Nederland proefde je toch twijfels, Gabriele had die niet.’
Vijfmaal keken ze bij Heerenveen naar De Roon. ‘Marten speelde geen enkele keer iemand voorbij, ging niet diep, gaf niet die steekpass. Maar Gabriele zei: hij dekt wél in zijn eentje de ruimtes af die anderen openlaten. Hij geeft de bal soms een ros en is altijd aanspeelbaar.’
Voordat Zamagna afreist heeft hij zijn huiswerk al gedaan of laten doen door een van de vele bureauscouts van Atalanta die overal ter wereld via onlinekanalen wedstrijden bekijken. Er zijn overal tipgevers, al wordt Endts advies niet altijd opgevolgd. ‘Gabriele zei: wat vind je van Gosens? Ik zei: mwoh, modale speler bij Heracles. Hij zei: ik wil hem toch zien, want volgens mij past hij goed bij ons.’
Atalanta is een voorbeeldclub in Italië. Endt: ‘Ze hadden altijd al een reputatie van talent opleiden, nu heeft iedereen natuurlijk de mond vol van de scouting. Willen andere clubs ze echt pijn doen dan moeten ze mannen als Zamagna weghalen.’