BNW Special: Een reis door tijd en ruimte

De ruimte, met de schier oneindige hoeveelheid, eehm, ruimte biedt natuurlijk een hoop ruimte voor een eveneens oneindige hoeveelheid aan complottheorieën. We gaan er eens even een paar bekijken en zien of er in die theorieën een kern van waarheid zit en hoe ze zijn ontstaan.

Een geheime basis op de Maan
Door de zogenaamde synchrone rotatie die de maan met de aarde heeft is altijd dezelfde kant van de Maan zichtbaar op aarde. Dat zorgt natuurlijk voor de nodige speculaties wat zich aan de 'donkere kant' van de maan bevindt. Er bestaan diverse theorieën dat de Nazi's in de Tweede Wereldoorlog geheime projecten hadden om mensen naar de maan te brengen. Zo zijn er bijvoorbeeld de Sack AS-6 'vliegende schotel' en de Horten Ho 229 straaljager geweest, die een voorloper was van de hedendaagse stealth-technologie. Op wat proefvluchten na zijn deze toestellen nooit officieel in productie genomen en lijkt de kans klein dat ze daarmee de Maan hebben bereikt.

Naast nog een hele rits andere theorieën over aliens, Russen en geheime missies van de Amerikaanse overheid lijkt een basis op de Maan wel steeds realistischer te worden. Waar het in het verleden de 'spacerace' vooral werd gefinanceerd door de Russische en Amerikaanse overheid, is het tegenwoordig steeds meer een commerciële uitdaging aan het worden. Zeker sinds in 2009 middels infraroodcamera's door de satelliet Chandrayaan-1 is vastgesteld dat er zich water op de Maan bevindt. Weliswaar niet als mooie slootjes zoals op aarde, maar voornamelijk versmolten met andere mineralen en mogelijk op sommige plekken in ijsvorm net onder het oppervlak. Ook zijn er genoeg andere grondstoffen te vinden die mogelijk commercieel interessant zijn om op te graven en naar de aarde te verschepen.

In theorie is het dus mogelijk om een basis te maken op de Maan, nog even afgezien van de logistieke en financiële uitdagingen die daarbij horen. Wie, hoe, wat en op welke termijn het gaat gebeuren blijft nattevingerwerk. Voor nu moeten we het doen met films als Iron Sky om een idee te hebben hoe een maanbasis er uit zou kunnen zien. Of gewoon Pink Floyd's album The Dark Side Of The Moon luisteren en je eigen fantasie er op loslaten. De achterkant van de Maan is overigens lang niet zo donker al je zou denken, zoals te zien op de foto's die een satelliet van NASA een aantal jaar geleden heeft gemaakt.

The Dark Side Of The Moon (NASA)

Planeet-X
Afgelopen week werd bekend dat er een nieuwe planeet is ontdekt in ons zonnestelsel die de naam Farout heeft meegekregen. Met een diameter van ongeveer 500 kilometer is het een dwergplaneet die zelfs bijna 5 keer kleiner is dan de in 2006 tot dwergplaneet gedegradeerde Pluto. Tot 2006 werd Pluto gezien als 9e planeet in ons zonnestelsel waardoor de naam van de theorie over Planeet-X logisch klinkt, X als in het Romeinse cijfer voor 10. Het gaat dus over een mogelijk 9e (of 10e) planeet die zich qua afstand tussen de 200 en 1200 AE van de zon zou moeten bevinden.

Een aantal vreemde bewegingen in de Kuipergordel hebben er voor gezorgd dat een aantal onderzoekers berekeningen is gaan maken om de onbekende planeet te zoeken. Zo zijn er een aantal transneptunische objecten (een planetoïde of dwergplaneet buiten de baan van Neptunus) die een afwijkende baan hebben of in tegengestelde richting draaien. Dit zijn tekenen dat de zwaartekracht van een grote planeet er invloed op heeft. Na diverse schattingen is de verwachting nu dat de planeet ongeveer zes keer de massa van de Aarde is en een omlooptijd rond de zon van tussen de 10.000 en 20.000 jaar heeft.

Kanttekening aan dit hele verhaal is wel dat er nog geen fysiek bewijs is en alles nog het gevolg is van berekeningen en simulaties. Wel wordt er vanaf het Mauna Kea-observatorium op Hawaii gezocht naar de planeet. Ook bestaat er nog de mogelijkheid dat de planeet zo weinig licht weerkaatst dat het onmogelijk is om te zien met de huidige telescopen. Met de sterkere telescoop, de Large Synoptic Survey Telescope die rond 2020 klaar moet zijn hopen ze meer resultaat te behalen. Leuk detail is wel dat door het onderzoek naar deze onbekende planeet de eerder genoemde ontdekking van dwergplaneet Farout is gedaan.

Planeet-X (NASA)

De platte aarde
Je zou haast vergeten dat er in het enorme universum ook nog gewoon een planeetje is waar wij met zijn allen op leven. Maar niet iedereen is er zo van overtuigd dat onze planeet een bol is maar eerder een soort platte schijf. Hoewel je zou denken dat dit een oud idee is waren de Grieken al een paar millennia geleden bezig met het berekenen van de ronding van de Aarde. Ook recenter in de middeleeuwen werd er weliswaar gesproken over de 'rand' van de wereld, maar dat had meer te maken met de grootte van de aardbol die ze niet begrepen en de angst voor het onbekende.

De moderne opvattingen van de platte Aarde vinden echter hun oorsprong halverwege de 19e eeuw. De Engelse uitvinder Samuel Rowbotham schreef in een van zijn boeken dat de Aarde slechts een platte schijf is met in het midden de noordpool en aan de randen een muur van ijs, beter bekend als Antarctica. Daarbij zouden ook de zon en maan op 4.800 kilometer van het aardoppervlak staan en dat de Bijbel deze ideeën ondersteunde. Begin 20e eeuw zakte de aandacht voor de ideeën en met twee Wereldoorlogen tussendoor zou het nog tot 1956 duren voordat er weer echte belangstelling kwam voor de theorie.

In dat jaar werd de Flat Earth Society opgericht waarin de nadruk vooral lag op pseudowetenschap en niet zozeer het religieuze aspect. Nadat twee jaar na de oprichting van de sociëteit de eerste satelliet Sputnik-1 de ruimte in werd gestuurd waarbij de aarde voor het eerst als bol te zien was bleven ze bij hun standpunt. Verdere voortgang in de ruimtevaart zoals de Apollo-maanlanding waren voor het genootschap dan ook een goede basis voor diverse complottheorieën. Met de afstandsgetrouwe azimutale projectie van de Aarde die gebruikt wordt op de vlag van de Verenigde Naties was er vervolgens ook 'onomstotelijk bewijs' voor de flat-Earthers.

Nadat er keer op keer nieuw wetenschappelijk bewijs kwam dat de Aarde toch echt een bol was en geen schijf daalde de populariteit van de theorie hard in de jaren '80. Met de komst van het internet lijkt de populariteit van de theorie weer te stijgen. Maar wat er dan aan de onderkant van die schijf zit blijft een raadsel ...  

Platte aarde (Wikipedia)

Aliens
Buitenaardse wezens, van de neergestorte ufo in Roswell tot hele beschavingen op Mars en ver daar voorbij. Met elke planeet die we ontdekken, binnen en buiten ons zonnestelsel, komen er minstens zoveel theorieën bij. Misschien dat dat niet eens zo gek is, met die mogelijk eindeloze hoeveelheid aan ruimte in het universum lijkt het logischer dat wij hier als Aarde niet de enige planeet zijn waar leven mogelijk is. Zeker als je de zes basiselementen voor leven op aarde (zuurstof, koolstof, waterstof, stikstof, zwavel en fosfor) buiten beschouwing laat.

Door allerlei strips, films, games en wat nog meer krijg je het idee dat alle aliens rare doch slimme wezens zijn. De kans is echter groter dat als we buitenaards leven ontdekken het eerder op microscopische schaal is in de vorm van eencellige bacteriën. Zo werd er in 2010 bij een NASA onderzoek een bacterie gevonden in Mono Lake die zou kunnen leven op arseen in plaats van fosfor. Hoewel dit onderzoek later werd weerlegd door een nieuw onderzoek waaruit bleek dat de bacterie geen arseen opnam maar fosfor recyclede uit dode cellen betekent het niet dat het op een andere planeet niet mogelijk zou kunnen zijn.

Naast alle kansberekeningen en bacteriologie hebben we natuurlijk ook nog de ruimtewezens die onze planeet komen bezoeken. Zo worden een hoop voor de tijd technologisch onverklaarbare bouwwerken zoals de piramides in Egypte en de beelden op Paaseiland toegeschreven aan buitenaardse krachten. Sommige verhalen gaan zelfs zo ver dat de mens eigenlijk oorspronkelijk de planeet Mars bewoonde, maar door de dunner wordende atmosfeer noodgedwongen moest vluchten naar Aarde.

Hoewel de grote verhuizing misschien wat vergezocht is, brengt het wel een belangrijk punt in de zoektocht naar buitenaards leven naar boven. En dat is de factor tijd. De mens als soort leeft pas ongeveer 300.000 jaar op deze planeet, dat klinkt lang maar in een kosmische geschiedenis van miljarden jaren is het natuurlijk maar een fractie qua tijd. En zo'n tijdsspanne zal niet uniek zijn voor de Aarde. Dat betekent dus dat er mogelijk al tig 'beschavingen' zijn geweest, misschien zelfs in ons zonnestelsel, maar dat we gewoon net een paar honderdduizend jaar te laat (of te vroeg) naar op zoek kunnen gaan. Dus tot we de tijdreisfuncties van zwarte gaten en wormgaten hebben ontcijferd is de kans groot dat we zoeken naar iets dat we wellicht nooit kunnen vinden.

Mars (NASA)