quote:
Er lijkt zicht op een vaccin tegen een van de dodelijkste ziektes op aarde: malaria. Proeven van het afgelopen half jaar in Nederland op negentien proefpersonen wijzen op een doorbraak. Bij hen ingespoten verzwakte parasieten hebben geen malaria veroorzaakt.
Het is een zeer bijzonder experiment, zegt infectioloog Meta Roestenberg van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). "Er is wereldwijd nog nooit eerder een experiment geweest waarbij malariaparasieten genetisch verzwakt zijn, in een spuitje gestopt en vervolgens zijn gebruikt om mensen mee te vaccineren."
De gebruikte parasieten zijn verzwakt door genetische modificatie. Wetenschappers van de universiteitsziekenhuizen van Leiden en Nijmegen hebben tien jaar aan die vinding gewerkt.
"Genetisch modificeren gebeurt al decennia, maar niet met parasieten. Wij zijn de eersten die dat doen in Europa", zegt Robert Sauerwein, arts-microbioloog aan het Radboud UMC in Nijmegen. "In de VS is het wel eens geprobeerd, maar toen is het fout gegaan. Proefpersonen kregen toen malaria."
Alleen een flinke verkoudheid
Toestemming voor menselijke proeven is bijzonder in Nederland vanwege de strenge regels en protocollen. Het mocht pas nadat in de afgelopen jaren proeven op levercellen en muizen goed waren verlopen. Vijf instanties moesten er groen licht voor geven.
Alle proefpersonen waren tijdens de proef verzekerd via een speciale verzekering via het LUMC. Dagelijks werden ze getest op eventuele ziekteverschijnselen. Slechts één persoon werd ziek, maar dat bleek niet meer dan een flinke verkoudheid.
De zoektocht naar een vaccin
Al decennialang zoeken regeringen en onderzoekers over de hele wereld naar een vaccin. Tot nu toe is de malariaparasiet niet te verslaan. Het team Nederlandse wetenschappers hoopt dat hun vaccin jaarlijks honderdduizenden mensenlevens gaat redden.
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) veroorzaakt malaria 430.000 doden per jaar. Iemand wordt geïnfecteerd door een beet van een malariamug. Dit is een mug die de dodelijke malariaparasiet met zich meedraagt. 90 procent van alle sterfgevallen zijn in Afrika, meestal gaat het om kinderen.
Tot nu toe is er niet veel tegen de malariamug te ondernemen, behalve het ophangen van klamboes, het insmeren met anti-muggenlotions of het slikken van dure anti-malariapillen. Maar die maatregelen zijn vooral weggelegd voor mensen uit het Westen. De gemiddelde Afrikaan moet met het risico zien te leven.
De wetenschappers van het Radboud UMC en LUMC hebben in dit onderzoek specifieke genen weggehaald uit de malariaparasiet, waaronder het gen waarmee de parasiet zich in de mens kan vermenigvuldigen.
De parasiet is door de genetische modificatie verzwakt. Het uiteindelijke doel is dat het afweersysteem van de mens van deze verzwakte parasieten leert hoe het uiteindelijk echte parasieten kan verslaan.
Nog geen vlag
Hoewel de wetenschappers innerlijk juichen, gaat de vlag nog niet uit. Dat gebeurt op zijn vroegst komend voorjaar, als een nieuwe groep vrijwilligers is getest. Die groep bestaat uit 48 personen.
Zij worden dan geprikt door echte malariaparasieten. Dat gebeurde niet met de eerste groep vrijwilligers, die eenmalig verzwakte parasieten (variërend van 135.000 tot 900.000 exemplaren) kreeg ingespoten. Aangezien niemand malaria kreeg, is nu dus aangetoond dat het vaccin veilig is voor de mens.
De groep proefpersonen in het voorjaar zal het vaccin drie keer ingespoten krijgen. Dat aantal is te vergelijken met andere vaccinaties, zoals die tegen Hepatitis B.
Bron