Nederlandse oorlogsgraven in Javazee verdwenen

Nederlandse oorlogsgraven in Javazee verdwenen

Door onbekende oorzaak lijken 3 Nederlandse oorlogsgraven voor de kust van Indonesië geheel of gedeeltelijk van de zeebodem verdwenen. Het gaat om marineschepen die vergingen tijdens de Slag in de Javazee op 27 februari 1942.

Daarbij vonden meer dan 900 Nederlandse en ruim 250 Indisch-Nederlandse militairen een zeemansgraf. Onder hen schout-bij-nacht Karel Doorman. Amateurduikers vonden de schepen in 2002 terug.

De wrakken van Hr. Ms. De Ruyter en Hr. Ms. Java lijken geheel vermist. Van Hr. Ms. Kortenaer ontbreekt een groot deel. Het kabinet heeft kennis genomen van het bericht. Onderzoek moet uitwijzen wat er met de schepen is gebeurd.

Sonaropnamen
Een internationaal duikteam constateerde de verdwijning. Dat was bezig met een expeditie met het oog op de 75e herdenking van de Slag in de Javazee volgend jaar. Het zogeheten Karel Doormanfonds wilde als tastbare erkenning voor nabestaanden een plaquette plaatsen bij de schepen. De stichting beoogde daarmee ook de status van wrakken als oorlogsgraf te onderstrepen. De duikers troffen wel sporen aan en sonaropnamen tonen de afdruk van schepen op de zeebodem.

Ernstig vergrijp
Wrakken van oorlogsschepen vormen de laatste rustplaats van omgekomen militairen en zijn dus oorlogsgraven. Grafschennis is een ernstig vergrijp. Het Karel Doormanfonds informeerde de nog in leven zijnde veteranen van de zeeslag over de vermissing. Ook de nabestaanden zijn op de hoogte gebracht.

Minister Jeanine Hennis-Plasschaert heeft met zorg kennis genomen van de verdwijning. “De Slag op de Javazee maakt deel uit van ons collectief geheugen. De scheepswrakken zijn stille getuigen van deze tragische gebeurtenis en vormen het decor voor de vele verhalen over de verschrikkingen van de oorlog maar ook de kameraadschap tussen opvarenden.”

Slag in de Javazee
Een geallieerd eskader vertrok op 26 februari 1942 vanuit Soerabaja om de Japanse invasie van Oost-Java te verhinderen. Het vlootverband onder leiding van schout-bij-nacht Karel Doorman bestond uit Nederlandse, Britse, Amerikaanse en Australische marineschepen. Bij het treffen met de Japanse vloot op 27 februari 1942 ten noorden van Soerabaja werden de 3 Nederlandse marineschepen Hr. Ms. Kortenaer, Hr. Ms. Java en vlaggenschip Hr. Ms. De Ruyter tot zinken gebracht.

Bron: https://www.defensie.nl/a(...)in-javazee-verdwenen

Opgetakeld als oud ijzer? Net als de O-16?

quote:

Op dinsdag 15 november 2016 15:00 schreef Nibb-it het volgende:
Ik heb nou niet het idee dat hier effectief tegen opgetreden kan/zal worden.

Het zal wel bij een vermanend vingertje blijven vanuit NL.

Misschien dat de andere betrokken landen ook nog wat van zich laten horen?

De tekst uit de Kamerbrief:

Verdwijning gezonken schepen

Hierbij informeren wij u mede namens de minister van Buitenlandse Zaken over de ontdekking dat de oorlogswrakken van Hr. Ms. De Ruyter en Hr. Ms. Java door nog onbekende oorzaak van de zeebodem in de Javazee lijken te zijn verdwenen. Ook het wrak van Hr. Ms. Kortenaer lijkt voor een groot deel te ontbreken. Wel zijn er sporen aangetroffen en lieten sonaropnamen de afdruk van de schepen op de zeebodem zien. Op 27 februari 1942, tijdens de Slag in de Javazee, zijn deze schepen vergaan. In 2002 werden zij teruggevonden door amateurduikers.

De verdwijning kwam aan het licht tijdens een door het Karel Doorman Fonds geïnitieerde duikexpeditie die onderzoek deed naar de wrakken. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en de Koninklijke Marine hebben de initiatiefnemers daarbij van advies voorzien. De expeditie vond plaats met het oog op de 75e herdenking van de Slag in de Javazee op 27 februari 2017. Het Karel Doorman Fonds wilde de nabestaanden een tastbare erkenning van de laatste rustplaats van hun dierbaren bieden door het plaatsen van een plaquette bij de schepen. De stichting wilde daarmee de status van de wrakken als oorlogsgraf onderstrepen met het oog op bescherming en behoud ten behoeve van toekomstige generaties.

Nader onderzoek
Op dit moment beschikt het kabinet helaas nog over onvoldoende informatie om de toedracht van de gebeurtenissen vast te stellen. Direct nadat het duikteam de verdwijning ontdekte, heeft het Karel Doorman Fonds de ministeries van Defensie en OCW hierover geïnformeerd. Vervolgens is tijdens interdepartementaal spoedoverleg ook het ministerie van Buitenlandse Zaken geïnformeerd en aansluitend het ministerie van Algemene Zaken. Ook de Amerikaanse, Australische, Britse en Indonesische autoriteiten zijn op de hoogte gebracht van de verdwijning. De overlevenden en nabestaanden worden gelijktijdig met uw Kamer geïnformeerd.

Door middel van nader onderzoek moet worden vastgesteld wat er met de verdwenen schepen is gebeurd. Dit is van groot belang voor de overlevenden en nabestaanden. Voorts is de historische waarde van de schepen voor Nederland groot. Nederland zal verkennen welke mogelijkheden er zijn tot samenwerking met andere betrokken staten.

Juridische status oorlogsschepen/graven ter zee
Alle oorlogsschepen, ook gezonken, vallen volgens Nederland onder de staatsimmuniteit en genieten op grond daarvan onschendbaarheid. Alle handelingen ten aanzien van de oorlogswrakken, inclusief berging van (onderdelen van) deze wrakken, zonder toestemming van Nederland is daarmee onder internationaal recht illegaal. Daarnaast beschermt het internationale humanitaire oorlogsrecht oorlogsgraven, waar zij zich ook mogen bevinden. Grafschennis van wrakken van gezonken oorlogs- en koopvaardijschepen is derhalve niet alleen moreel verwerpelijk, maar ook in strijd met het internationaal recht.

Beleidsmaatregelen
Helaas is het niet de eerste keer dat wrakken van Nederlandse oorlogsschepen worden verstoord. Eerdere incidenten vormden reeds aanleiding tot grote zorg. De ministeries van Defensie en Buitenlandse zaken hebben altijd nauw contact onderhouden met comités van nabestaanden en met vlagstaten van andere oorlogsgraven ter zee in de omgeving van Nederlandse schepen (waaronder Australië, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten). Ook met de staten onder wier rechtsmacht illegale verstoringen werden ontdekt, is contact geweest.

Nederland vraagt internationaal geregeld aandacht voor de status van oorlogsgraven ter zee. Zo heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN) in 2015, op voorstel van Nederland, in de jaarlijkse Resolutie inzake oceanen en het recht van de zee paragraaf 314 opgenomen waarin zij haar zorgen uitspreekt over de schennis en plundering van graven op zee en staten oproept samen te werken bij het voorkomen hiervan. Daarnaast wil Nederland het bewustzijn vergroten onder de bevolking en bij de autoriteiten van de staten waar oorlogsgraven zich bevinden en gezamenlijke beheerplannen voor de wrakken ontwikkelen. Voor de oorlogsschepen die zijn vergaan bij de slag in de Javazee heeft de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed de eerste stappen gezet om in samenwerking met alle betrokkenen tot een beheerplan voor de vindplaatsen te komen, dat is gericht op behoud op langere termijn.

De uitdagingen voor de bescherming van oorlogsgraven ter zee zijn echter groot. Het is onmogelijk om de graven permanent fysiek te beveiligen. Met het oog op het vergroten van het bewustzijn is samenwerking met de betrokken staten van groot belang ten behoeve van preventie. Handhaving is noodgedwongen gericht op het achteraf optreden tegen overtredingen.

Zodra er meer bekend is over de toedracht van de verdwijning, wordt uw Kamer vanzelfsprekend onmiddellijk geïnformeerd.

DE MINISTER VAN DEFENSIE DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR en WETENSCHAP

J.A. Hennis-Plasschaert

Jet Bussemaker

quote:

Op woensdag 16 november 2016 00:45 schreef Elan het volgende:
Wie schond het zeemansgraf van Karel Doorman?
http://www.ad.nl/binnenla(...)el-doorman~a8656590/

Volgens bergingsexperts is het gezien de diepte waarop ze lagen niet rendabel om als oud ijzer op te duiken.

Ook is een derde schip dat er naast ligt geheel in tact.

Deels intact.

En ja. Mammoet zal een stuk duurder, en dus lagere winst, zijn dan bv zo'n schip welk betrapt is op het illegaal ruimen van de O-16. Zie de foto eerder in het topic. Die werken, gok ik, ook iets minder net en wat sneller. En goedkoper.

En of het ongezien kan? Ik heb geen idee eigenlijk of de rustplaatsen van die schepen ver bij scheepvaartroutes vandaan liggen.

'Wrakken Nederlandse oorlogsschepen versleept naar Surabaya'

Resten van de Nederlandse oorlogsschepen die zijn verdwenen van de bodem van de Javazee, zijn versleept naar de haven van Surabaya. De Noorse duiker Vidar Skoglie heeft dat tegen de NOS verklaard. Getuigenissen daarover van Indonesische vissers zijn vastgelegd door een Nederlandse cameraploeg die verbonden is aan het Karel Doormanfonds, zei hij in het programma Nieuws en Co.

Skoglie vertelde dat hij de drie wrakken in 2002 ontdekte. Later bleken ze verdwenen; onduidelijk is wanneer de schepen daar zijn verwijderd. Volgens Skoglie zijn ze met behulp van kranen ontmanteld en mogelijk deels met explosieven vernietigd. Aangenomen wordt dat de scheepswrakken gesloopt zijn om het ijzer te verkopen.

Javazee

Het gaat om de schepen Hr.Ms. De Ruyter, Java en Kortenaer. Ze vergingen in 1942 in de Slag om de Javazee met de Japanse marine. Het werd een zeemansgraf voor de 915 Nederlandse opvarenden, onder wie schout-bij-nacht Karel Doorman, en 259 Indonesische bemanningsleden. Gisteren werd met ontzetting gereageerd op de schending van de oorlogsgraven.

Minister Hennis van Defensie verklaarde gisteren dat het voor haar een raadsel is waar de schepen gebleven zijn. Leden van het Karel Doormanfonds wilden naar de scheepswrakken toe, ter herdenking van de Slag om de Javazee, volgend jaar 75 jaar geleden. De expeditie trof alleen nog maar de afdrukken van de schepen aan. Hennis wil in samenwerking met andere landen een onderzoek instellen naar de verdwijning van de schepen.

Bron: http://nos.nl/artikel/214(...)t-naar-surabaya.html

Reactie vanuit Indonesië:

The Indonesian Navy, when contacted by the BBC, said they were unaware of the disappearance but said they would investigate.

"To say that the wreckage had gone suddenly, doesn't make sense," Navy spokesman Colonel Gig Sipasulta said. "It is underwater activities that can take months even years."

http://www.bbc.com/news/world-asia-37997640

quote:

Op woensdag 16 november 2016 18:16 schreef frietenstamp het volgende:

[..]

Wie heeft toen aan de grote klok gehangen wat de lokatie van de schepen was?

Goede vraag.

quote:

Op woensdag 16 november 2016 18:32 schreef Stephen_Dedalus het volgende:
De Indonesische ambassadeur op het matje roepen!

Dat zal toch wel gebeuren? Hoop ik.....

'Vooroorlogs schroot is meer waard dan nieuw schroot'

Het nieuws van de Nederlandse oorlogsschepen die zijn verdwenen van de bodem van de Javazee bracht bij Henk Bussemaker herinneringen naar boven. Zijn vader, Anton Bussemaker, was kapitein van een onderzeeër die in 1941 tot zinken werd gebracht. "Het eerste waar ik aan dacht, was de O 16 van mijn vader."

In 1995 werd het wrak gevonden en in 2013 bleek het grotendeels verdwenen te zijn van de zeebodem. "De onderzeeër is niet in zijn geheel opgetakeld, ze hebben het duiklichaam laten liggen", vertelt Bussemaker in Radio EenVandaag.

Volgens Bussemaker, die een boek schreef over zijn vader, is het lucratief om oude schepen op te takelen. "Arbeidskrachten zijn daar in de buurt voor anderhalve cent te koop en als er ongelukken gebeuren, dan heeft niemand daar een probleem mee. Dus het is zeer aantrekkelijk."

Bovendien is het kostbaar materiaal dat in zee ligt. "Het schroot van vooroorlogs materiaal is meer waard dan nieuw schroot", zegt Bussemaker in het radioprogramma van de AVROTROS. "Tegenwoordig zitten er radio-isotopen in het staal. Ik heb mij laten vertellen dat een oude onderzeeër 1 miljoen euro oplevert en kruisers ongeveer 8 miljoen."

Grafschennis

En dus is het voor de vader van minister Jet Bussemaker geen moeilijke vraag waarom de drie Nederlandse oorlogsschepen weg zijn uit de Javazee. "Wat mij betreft is het duidelijk, het is voor geldelijk gewin gebeurd. Dat is natuurlijk volstrekt verboden en bovendien is het grafschennis."

Toch is er weinig aan te doen, vertelt Henk Bussemaker. "De O 16 en die andere schepen zijn eigendom van de Nederlandse Staat, dus de Staat wordt geplunderd. Maar het gebeurt op zee en misdaden op zee zijn niet makkelijk op te lossen."

Hij vindt ook dat er te weinig ophef is over de schepen die zijn verdwenen uit de Javazee. "Stel u voor dat het ereveld Margraten wordt omgeploegd voor geldelijk gewin, dan zou het land te klein zijn. Nu gebeurt het in zee en je hoort er weinig over. Dat is merkwaardig."

Bussemaker heeft geen hoop dat de Nederlandse marineschepen nog ergens opduiken. "Als men snel is, kan men misschien uit verschillende smeltovens wat onderdelen terughalen, maar de schepen zullen we niet meer vinden. Die zijn weg."

Bron: http://nos.nl/artikel/214(...)n-nieuw-schroot.html