Een kleine drie maanden na de 'ontdekking van de eeuw' weten de ontdekkers het zelf ook niet meer zo zeker. Laat een moeizaam bij elkaar gepuzzelde nieuwe babyfoto van het heelal van de BICEP2-telescoop op de Zuidpool, de explosieve geboorte van ruimte en tijd zien? Of zijn het gewoon slierten stof in onze eigen Melkweg?
Strikt genomen hebben ze geen bewijs voor gravitatiegolven in het oerheelal, hoe geweldig knap de metingen op zich ook zijn.
Raphael Flauger
In het eerste geval is de ontdekking vrijwel zeker een Nobelprijs waard. In het tweede geval stelt het allemaal weinig voor en was de enorme mediahype in maart gebaseerd op een canard.
Donderdagnacht publiceerde het Amerikaanse BICEP2-team eindelijk officieel zijn resultaten in het top-tijdschrift Physical Review letters. De onderzoekers houden daarin hun claim overeind: er zitten in de radioruis uit de diepten van het heelal kreukels die wijzen op inflatie, een extreme overkookfase in het vroegste heelal, 14 miljard jaar geleden. Daarbij zouden ruimte en tijd zo heftig zijn uitgezet, dat er golven in ontstonden, zogeheten gravitatiegolven die nu nog tot karakteristieke patronen in de kosmische achtergrondruis leiden.
Maar vergeleken met eerdere versies is het artikel, dat officieel is beoordeeld door buitenstaanders, wel veel minder stellig. De hoeveelheden galactisch stof in het deel van de hemel dat BICEP2 bekeek kan, aldus de onderzoekers, 'mogelijk hoger zijn dan is aangenomen'. Ook stof kan de kreukels in de radioruis veroorzaken.
Vraagtekens
Critici zetten de laatste maanden al meteen grote vraagtekens bij de Amerikaanse claims, die onzorgvuldig werden genoemd en prematuur. Stof was daarbij het belangrijkste punt van kritiek, omdat BICEP2 aannam dat dat geen wezenlijke rol speelde. Die aanname is nodig, omdat er geen onafhankelijke stofwaarnemingen van het hemelgebied bestaan.
In het artikel zeggen de Amerikanen te hopen dat nieuwe metingen uitsluitsel kunnen geven. Die zouden binnen enkele weken kunnen komen van de metingen die ESA eerder deed met de Planck-ruimtetelescoop, is de verwachting. Volgens een van de critici, Raphael Flauger in Princeton, geeft de roep om meer metingen in bedekte termen het failliet van BICEP2 aan. 'Strikt genomen hebben ze geen bewijs voor gravitatiegolven in het oerheelal, hoe geweldig knap de metingen op zich ook zijn.'
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2672/...-de-eeuw.dhtml