Volgens de westerse media dreigt Irak veroverd te worden door ISIS, een losgeslagen jihadibeweging. Maar klopt deze versie wel met de feiten op de grond? Marc Vandepitte geeft tekst en uitleg.
Vanuit het niets verovert een terreurorganisatie de tweede grootste stad van Irak. Ook andere steden worden ingenomen en nu rukt deze bijzonder wreedaardige jihadibeweging op naar de hoofdstad Bagdad. Het lijkt wel een scenario van een Hollywoodfilm, een scenario dat perfect past in de 'war on terror' en de groeiende islamofobie. Het is praktisch zonder uitzondering de versie van de mainstream media.
Deze versie doorstaat helaas de toets van de werkelijkheid niet. Er is veel meer aan de hand dan de plotse opmars van woeste jihadis. Zoals gewoonlijk is de werkelijkheid iets weerbarstiger dan kinderlijke Hollywoodscenario’s.
De werkelijkheid roept direct een aantal vragen op
Om te beginnen heeft de terreurorganisatie ISIS niet de mankracht om Mosoel, een stad van bijna twee miljoen inwoners te veroveren en te bezetten, laat staan om verschillende stedelijke gebieden in te nemen. Dat zegt o.a. Charles Lister van het Brookings Institute.
Zo’n goed gecoördineerde operatie veronderstelt ook een perfecte kennis van het (stedelijk) terrein en een gevorderde logistieke capaciteit, iets wat een terreurbeweging als ISIS ontbeert.
Vandaag vliegen helikopters boven de stad. Dat kan alleen maar door geoefende piloten, waarover ISIS niet beschikt. Veel aannemelijker is de versie van The Telegraph die hiervoor in de richting wijst van soennitische verzetsstrijders die gevochten hebben tegen de invasie van de VS.
De stad werd ingenomen zonder bloedvergieten en bijzonder gedisciplineerd. Dat is nogal vreemd voor een losgeslagen terreurorganisatie. Sterker nog, de lokale bevolking verwelkomde de rebellen en deelde zelfs chocolade uit aan de bezetters.
Maliki, de premier van Irak, wilde de staat van beleg afkondigen in het land, maar kreeg daarvoor niet eens een meerderheid in het parlement. Rafi al-Rifai, de hoogste soennitische leider van het land, zei dat de rebellen niet als terroristen moeten omschreven worden, maar dat ze Irak aan het bevrijden zijn van de regering van Nouri al-Malaki.
Een tipje van de sluier
Het is nog veel te vroeg om precies te weten hoe de vork in de steel zit. Een ding staat wel vast, met de Hollywoordversie komen we er niet. Hieronder reiken we een aantal stukken aan van de puzzel.
Eind 2013 verloor het Iraakse leger reeds de controle over de stad Fallujah. Dat was uitgerekend de stad waar het voormalig leger van Sadam Hoessein het hardst weerstand had geboden tegen de invasie. Sindsdien is een ‘Algemene Militaire Raad voor Iraakse Revolutionairen’ opgericht. De raad bestaat uit lokale stamhoofden, voormalige verzetsleiders (tegen de VS-invasie) en wordt geleid door hogere officieren uit het vroeger leger van Saddam Hoessein.
“Vandaag bevinden we ons in het midden van een gewapende opstand met een centraal commando”, aldus Sheik Mohammad Bashar Faidhi. Hij sprak die woorden uit in de maand maart 2014. Mensen met terreinkennis wisten m.a.w. wat er te gebeuren stond.
Volgens de correspondent van Financial Timeswaren bij de verovering van Mosoel enkele honderden ISIS-strijders betrokken, maar daarnaast een veel groter aantal gemaskerde mannen, naar alle waarschijnlijkheid lokale soennitische verzetsstrijders. “Veel mensen waren maar al te blij om de wapens op te pakken. Dit was het begin van een soennitische revolutie”, aldus een lokale verkoper.
Rafie al-Rifai, de grootmoeftie van Irak denkt er ook zo over. De voorbije dagen zijn volgens hem “een revolutie van de soennitische stammen”. Ondertussen is er door de rebellen een nieuwe gouverneur aangesteld voor Mosoel. Het gaat om Hashem al-Jamani. Dat is geen jihadist maar een officier van het voormalige Saddam-regime.
Zonder goedkeuring van de lokale bevolking en stamoversten, en zonder de militaire steun van het soennitische verzet, was de snelle opmars ondenkbaar geweest. De bevolking was het beleid van premier Maliki meer dan beu en gewapende groepen, voornamelijk afkomstig uit het voormalige leger van Saddam Hoessein, organiseren ondertussen al meer dan tien jaar het verzet, eerst tegen de VS, daarna tegen het Iraakse leger.
Volgens de Financial Times hebben deze groepen een alliantie gesloten met ISIS. De recente gebeurtenissen zijn daarvan een gevolg. Waar het zal op uitdraaien is voorlopig zeer onduidelijk, maar het zou wel het begin kunnen inluiden van de definitieve opdeling van Irak in drie stukken: een Koerdisch gebied in het noorden, een soennitisch gebied in het centrum en een sjiitisch gebeid in het zuiden. Zo’n verdeling zal mogelijks verstrekkende gevolgen hebben voor de hele regio.
Vanuit hun bolwerk Falluja, dat de Islamitische Staat in Irak en de Levant (ISIL) in januari van dit jaar in handen kreeg, probeert de beweging steeds meer regio's in Irak te veroveren. Met de bezetting van Mosul heeft ISIL strategisch een gevoelige klap uitgedeeld aan de Iraakse strijdkrachten, die na vier dagen van gevechten de moed hebben opgegeven en de stad zijn ontvlucht. Net als 500.000 burgers overigens. ![BqAxnhCCAAAbEeF.png:large]()
Mosul is de hoofdstad van de dunbevolkte en voornamelijk uit woestijn bestaande provincie Nineveh, dat een 300 kilometer lange grens met Syrië deelt. Dat maakt de nederlaag extra pijnlijk: Irak is zijn controle over het grensgebied kwijt. Vanuit Mosul kunnen de ISIL-strijders gemakkelijk plaatsen ten zuiden van de stad binnenvallen om zo op te rukken richting Bagdad. Tot nu toe is het ze niet gelukt de hoofdstad in handen te krijgen. De wens is er wel.
Onderstaande map wordt veelvuldig op de sociale media gedeeld, het zou een map zijn van de uiteindelijke staat die ISIL wil vestigen in het Midden-Oosten.![1efb9f61-3303.jpg]()
We have 50 million Muslims in Europe. There are signs that Allah will grant Islam victory in Europe—without swords, without guns, without conquest—will turn it into a Muslim continent within a few decades.