Nu we op het randje staan van het nieuwe jaar is het interessant om te kijken waar we nu staan en met wat voor situatie we 2014 in gaan.
![ShillerPE-6_OEY2013.png]()
De bubble heeft zich in 2013 verder voortgezet en de waardering van de S&P500 heeft stratosferische hoogte bereikt. Afgezien van de '90-'00 dubbele bubble was de markt alleen in 1929 duurder!
Kijkend naar individuele aandelen is de situatie kennelijk nog extremer. Ik las ergens dat de
mediaan price/ revenue van S&P500 aandelen nu zelfs boven de waardes van het jaar 2000 uitkomt. Kleine aandelen waren volgens die maatstaf dus zelfs tijdens de 2000 bubble redelijker geprijsd dan nu. Helaas heb ik geen data om dat zelf te checken.
Wat dit betekent voor het verwachte rendement voor een lange termijn (Buy & Hold) belegger wordt het beste geïllustreerd met de bekende scatterplot:
![here_EOY2013.png]()
Sommige mensen hebben moeite met scatter plots, daarom dezelfde data ook even in histogram vorm. Zelf vind ik de scatterplot echter beter omdat die meer informatie bevat. Hoe dan ook, met de huidige waardering van 25,3 zitten we mooi midden in de bracket van het donkerblauwe (meest linkse) histogram:
![ShillerPE20yrHistogram.png]()
Eén van de meest gehoorde argumenten om mee te doen met deze bubble is (net zoals tijdens de vorige bubble):
"
There
Is
No
Alternative!". In het plaatje hieronder kun je echter zien dat deze TINA crowd zich weleens achter de oren mag gaan krabben: Met ongeveer 3% yield voor een 10-yr Treasury is er wel degelijk een alternatief.
![ShillerPEYield2_EOY2013.png]()
Bovendien zie je dat aandelen ook gerelateerd aan deze relatief lage (doch niet meer extreem lage) yield ook zwaar overgewaardeerd zijn. Sterker nog, zoals je in het plaatje kunt zien waren aandelen nog
nooit zo duur als nu bij 10-yr Treasury yields van 3% of lager! Waarderingen bij deze renteniveaus waren vaak
minder dan de helft van wat ze nu zijn!
Minder relevant imo zijn dividend yields (het gaat immers om total real returns), maar de huidige dividend yield is met 1,9% in elk geval ook knap waardeloos. Zoals je kunt zien in het plaatje hieronder is de dividend yield niet alleen in absolute termen zeer laag, ook gerelateerd aan de Treasury yields is het dramatisch!
![DivYieldvsTreasYield_EOY2013.png]()
Verder is het interessant om te kijken naar het yield verloop van US Treasuries (zie plaatje hieronder). Ondanks alle QE en forward guidance van de Fed zitten Treasury yields en hypotheekrente al geruime tijd aardig in de lift. Zelfs de 2-yr Treasury yield kruipt nu wat omhoog. Dit geeft imo aan dat de markt de forward guidance van de Fed (die recentelijk alweer is verlengd - ZIRP tot minimaal 2016!) niet meer gelooft. Dit is relevant want forward guidance is de belangrijkste tool die de Fed nog heeft (imo zelfs de enige relevante op dit moment).
![YieldsAndMortgages_EOY2013.png]()
Ik sluit af met de door de markt verwachte toekomstige CPI inflatie zoals die valt af te leiden uit het verschil in yield tussen de
Treasury
Inflation
Protected
Securities (TIPS) en de gewone Treasuries.
Voor de komende 5 jaar prijst de obligatiemarkt een inflatie in van gemiddeld zo'n 1,7%: duidelijk lager dan wat de Fed wil. De Fed is tamelijk machteloos wat betreft haar mogelijkheden om inflatie te veroorzaken als je eenmaal in een liquidity trap zit. (Eigenlijk is het imo juist fantastisch dat de inflatieverwachtingen kennelijk zo goed zijn verankerd. Goed voor groei en stabiliteit - kuddo's voor de centrale bank! Maar de Fed ziet dat anders

).
![TIPSInflation5Y_EOY2013.png]()
Over de komende 10 jaar prijst men gemiddeld 2,2% in. Meer in de buurt van de Fed target maar nog steeds beneden trend.
![TIPSInflation_EOY2013.png]()
Btw: stijgende yields en dalende inflatie betekent stijgende reële rente! En dat is het laatste waar de Fed en met schulden beladen overheden op zitten te wachten.
Al met al zijn het sombere tijden voor beleggers (en gouden tijden voor hun tegenpartij: mensen die nu juist uit de markt stappen en de hoofdprijs ontvangen voor hun aandelen), al vormt de stijgende reële rente een lichtpuntje. Als de geschiedenis een leidraad is dan zijn de tijden dat je met Buy & Hold een mooi rendement kon verwachten echt voorbij. Laten we hopen op een verbetering van de situatie in 2014 en de jaren daarna!
Rest mij nog om iedereen veel geluk en wijsheid te wensen in 2014!