Berging WOII-wrak in Zelhem

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 11:16 schreef Nemephis het volgende:
[ afbeelding ]

Radioactief materiaal in een Lancaster-bommenwerper.. da's nieuw voor mij!
D'r zal wel niet meer veel van dat wrak over zijn..

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 11:55 schreef Nemephis het volgende:

Radium werd vroeger toch gebruikt daarvoor?

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 11:55 schreef Nemephis het volgende:

daar is niks meer van over..

quote:

Zaterdagavond 23 september 1944 stijgen in Oost-Engeland 249 bommenwerpers op om het vliegveld Handorf bei Münster en het Dortmund - Ems en Mittelland Kanaal bij Ladbergen te bombarderen. De bombardementsresultaten zijn maar mager en er is behoorlijk wat tegenstand van het Duitse Luchtwapen. Duitse nachtjagers zijn actief en jagen op de Engelse bommenwerpers. In totaal worden er 15 Engelse bommenwerpers neergehaald, sommige botsen tegen elkaar maar de meeste worden afgeschoten door Duitse vliegtuigen en de FLAK.(Flug Abwehrkanone ~ Duits Luchtafweergeschut)
Ook van de Duitse vliegtuigen worden er diverse neergeschoten.

Lancaster ED470 van het 61 Squadron Royal Air Force met als piloot Flying Officer Hornibrook bereikt wel het doel maar kan vanwege een technische storing zijn bommenlading niet lossen. Met de andere toestellen verlaat hij het doelgebied vliegveld Handorf bij Münster weer en vliegt westwaarts. Nog boven Duits gebied worden ze aangevallen door een Duitse Nachtjager, een Junker 88.



Er vindt een schotenwisseling plaats waarbij beide toestellen licht beschadigd raken en elkaar uit het oog verliezen. Maar niet voor lang. Even later treffen ze elkaar weer en boordschutter Tom Brown van de Lancaster vuurt onophoudelijk op de nachtjager. Deze schiet echter ook raak: ED470 wordt getroffen tussen staartstuk en middenstuk en er breekt op die plaats een felle brand uit. Het toestel bevindt zich dan ongeveer boven Eibergen.

Er wordt koers gezet richting Engeland, maar ver komen ze niet meer. John Miller heeft vanuit zijn staartkoepel goed zicht op de buitenwereld en ziet in de duisternis zo’n 5 toestellen in moeilijkheden, allemaal met brand aan boord. Staartschutter John Miller probeert nog via de intercom contact op te nemen met de rest van de bemanning. De Intercom heeft de hele vlucht al matig gewerkt, maar nou doet ie het helemaal niet meer. Geen contact mogelijk met je collega’s om te overleggen. John heeft het gevoel dat het voor de rugkoepelschutter Brown toch al afgelopen is, het vijandelijke vuur was heftig geweest getuige de flinke brand en volgens John moet Sgt. Tom Brown wel dodelijk getroffen zijn. “The mid upper, I think, must have got killed.”

Na de oorlog schrijft John: “In het toestel naar voren kruipen was geen optie, ik zou zeker verbrand zijn, verder overleg was ook niet meer nodig voor mij. Het was duidelijk ik moest er zo snel mogelijk uit.” Ik draaide de staartkoepel opzij zodat ik eruit kon springen, de parachute vlug en provisorisch aangeklikt en springen maar!

John is de enige die er nog kan uitkomen. De rest blijft --al of niet al dodelijk getroffen-- aan boord.

John zweeft vanaf een hoogte van ruim 3 kilometer naar de Achterhoekse bodem en dat duurt nog geen twee minuten. Terwijl hij aan z’n parachute bungelt ziet hij zijn Lancaster bij Zelhem neerstorten. Het staartstuk breekt af en komt ± 2 kilometer noordelijker terecht bij landbouwer Besselink aan de Korenweg in Zelhem. John komt bij Borculo in een weiland terecht vlakbij het zwembad ‘Galgenveld' tussen Lebbinkbeek en de Olde Schooldijk.

Nu merkt hij pas dat hij gewond is aan z’n linkeroog, splinters van kogels hebben z’n hoofd geraakt, z’n oog begint verrekte pijn te doen en ook z’n schouder doet zeer. Hij heeft het parachuteharnas niet goed om gehad, het zat te los en toen de parachute opensprong kreeg z’n schouder een flinke opdonder. Maar goed bij de pakken neerzitten is geen optie. Vlug de parachute en zwemvest bij elkaar gegraaid en in een sloot gegooid, gelukkig vlakbij is een sloot, snel nog een paar takken erover heen, niemand heeft wat gezien, valt niet op zo. Of toch?

Even later stemmen en hondengeblaf, verdorie toch Duitse militairen achter me aan ? John maakt dat ie wegkomt. Er doemt een beekje op (waarschijnlijk de Lebbinkbeek) Geleerd tijdens de opleiding, erin springen en een eindje er doorheen waden en dan de kant weer op, zo raakt de hond het spoor bijster. Het werkt! Geen last meer van gehad, man en hond niet meer terug gezien die nacht.

Onderhand wel flink uitgeput geraakt, John wil zo snel mogelijk ergens gaan liggen. Hooibergen zijn geen zeldzaam verschijnsel in de Achterhoek en ja hoor, deze lijkt wel geschikt.

’s Morgens bij het licht worden maar weer opgestapt en op zoek naar een betere schuilplaats maar ook op zoek naar hulp, want z’n oog begint toch flink pijn te doen. Een kilometer of twee verder komt een boerderij in zicht, eerst maar eens even kijken of het er veilig uitziet, wat voor activiteit zich daar afspeelt. Niet veel, ziet er rustig uit. John neemt de gok, ernaar toe! Aardige mensen, hulpbereid, hij kan zich er wassen en krijgt wat te eten en te drinken. Na ± drie uur daar geweest te zijn gaat hij verder. Een Nederlandse man gaat met hem mee en na een tijdje lopen komen ze bij een volgende boerderij. Een bijgelegen schuur, die midden in een weiland staat, wordt aangewezen als volgende schuilplaats. Niet om het goed bedoelde aanbod zo maar af te slaan, maar dit lijkt John niks, hij merkt wel dat hij dringend medische verzorging nodig heeft voor z’n oog. Nee dan ga ik liever alleen verder.

”About 0700 hrs. on 25 September I made my way to Ruurlo.” John krijgt nog een paar schoenen van de boer, zijn wel twee maten te groot, maar toch nog beter dan zijn vliegerlaarzen die hem anders meteen al zouden verraden. Ook andere kleren gekregen die John over zijn vliegeruniform trekt. Zijn pistool houdt hij bij zich, voor noodgevallen, als het toch nog eens tot een confrontatie met Duitsers mocht komen.

Maar alleen de weg vinden valt niet mee in een vreemd land. Verdorie een heel eind in de verkeerde richting gelopen, richting Groenlo, daar wil ik helemaal niet naar toe! ”Unfortunately I took the wrong way turning and found myself heading for Groenlo. I retraced my steps and about 1630 hrs. I finally fetched up at Zutphen with my feet badly blistered.” In Ruurlo weer de goede weg te pakken gekregen richting Zutphen.

Aan het eind van de middag op 25 september 1944 komt Miller in Zutphen aan met flinke blaren. In een Hoofdstraat ziet ie iemand lopen, op de gok: ja, hij vraagt om hulp. “I told him I was RAF” (Royal Air Force) John mag hem volgen. De man brengt hem bij een vriend, die tandarts blijkt te zijn. Deze helpt John, wast z’n gezicht en behandelt z’n gewonde oog zo goed en kwaad als het kan.

Er moet nog wel een nieuwe schuilplaats worden gevonden. John blijkt in goede handen te zijn. Een dag later gaat het op de fiets naar Bathmen, om precies te zijn naar het gehucht Zuidloo en daar vindt hij onderdak op boerderij ‘Achterkamp’.

Daar zit al een andere Engelsman Flight Sergeant Leslie Langley. Deze is in dezelfde nacht als John ook als enige uit een andere Lancaster (LL901) gesprongen, de rest van de crew omgekomen, het toestel is bij Holten neergestort. Beiden hebben geluk gehad en worden goed verzorgd.
John en Leslie verblijven er tot 6 april 1945 tot er een Canadese jeep voor het huis verschijnt. In januari 1945 komt daar nog een Spitfire Piloot bij van een Noors Squadron in de Royal Air Force: Kåre “Bob” Herfjord. Met z’n’ drieën halen ze de Bevrijding, nee dat is niet helemaal waar eigenlijk met nog meer personen.

Op ‘Achterkamp’ zitten ook evacués, familie van de eigenaar van ‘Achterkamp’ uit Deventer. Er is ook een leuk nichtje bij: Tilly. John en Tilly zien wel wat in elkaar, echt wat je noemt ‘liefde op het eerste gezicht’. Nadat John met de Canadese jeep op 6 april 1945 is weg gereden komt hij terug. Tilly gaat mee naar Engeland en daar trouwen ze. Een aantal gelukkige jaren volgen, maar helaas volgt er in 1949 een echtscheiding. John trouwt opnieuw met een Engelse en Tilly blijft in Engeland wonen. Haar broer en later nog een neef, volgen haar zelfs en emigreren óók naar Engeland, een kleine ‘volksverhuizing’ vanuit Oost-Nederland naar Engeland en dat vanwege de oorlog.

quote:

Op 23 september 1944 vliegt ED470 nog een stukje verder dan Borculo. Komt terecht in een weiland bij landbouwer Willem Toonk op ‘Gasthuisplaats’ aan de Hummeloseweg in Zelhem en ligt daar circa vijf minuten in de weide…en dan...een geweldige explosie volgt, ja de bommenlading was nog aan boord! Alles vliegt uit elkaar, maar ook gedeeltelijk de grond in. Het weiland aan de Hummeloseweg wordt een graf voor 6 Engelse vliegeniers. Niemand weet dat, zelfs tot op de dag van vandaag niet. Een gedenksteen zou eigenlijk wel op z’n plaats zijn. Het enige wat huisarts dr. Diephuis op zondag 24 september 1944 nog vindt is een reepje vlees waarvan hij zegt “dat het afkomstig moet zijn van een menselijk lichaam.” Het wordt in een kist gedaan en op de Algemene Begraafplaats van Zelhem ter aarde besteld. De enige grafsteen die er staat voor in feite vrijwel de gehele bemanning doet geen recht aan deze tragedie.

Het is niemand kwalijk te nemen dat men niet weet dat er op die plaats zes Engelse vliegeniers zijn omgekomen en in feite hun graf hebben, toen niet en ook nu nog niet. De AVOG heeft echter na lang onderzoek alle andere locaties van de overige 14 gecrashte toestellen in kaart gebracht; één toestel blijft over en John Miller zag het neerkomen terwijl hij boven Borculo’s gebied aan z’n parachute hing. Ver weg van Borculo kan dat niet geweest zijn, het moet de ‘onbekende’ bommenwerper zijn zoals die in het archief van Zelhem en de Luchtmacht te boek staat.

Een van de omgekomenen is Flying Officer Derek C. Heather, de bommenrichter. Toen hij omkwam was zijn vrouw in verwachting. Hij heeft nooit geweten dat hij vader zou worden en zijn dochter die nu 65 is, heeft nooit geweten waar haar vader is gebleven. Samen met haar tante Cynthia, de zus van Derek Heather, willen ze de crashplaats en het kerkhof in Zelhem nog eens bezoeken. De dood van hun dierbare krijgt ineens een invulling, is niet meer zó abstract. Het maakt het verlies, zelfs na al die jaren, er niet minder om maar wel anders.

quote:

Het aanvullende verhaal van kees Verbeek, die het allemaal van dichtbij heeft meegemaakt:

Op een bepaalde avond werd weer een grote bommenwerper neergeschoten en die viel neer aan de Hummeloseweg in Zelhem, dicht bij ons. Alle ruiten van ons huis aan de voorzijde kapot. Mijn pleegvader, die bij de eerste hulp - groep hoorde en diverse dingen had voor de Eerste Hulp bij ongelukken. Pakte z'n trommel en zijn fiets om...eerste hulp te bieden. "Kom nu", zei hij, "Nu gaan we". Ik zei, "Nooit van mijn leven ga ik daar naartoe, naar die vuurzee". En hij vertrok.



Bij de Gasthuisplaats Toonk (zo heet die boerderij) was een bommenwerper met een gedeelte der bezetting neer gedonderd, De krater aan de Hummeloseweg was zo groot, dat er een heel huis in verstopt kon worden. De boerderij van Toonk werd gedeeltelijk vernield en aan de overkant van de weg stond een boerderij (Poppink geloof ik ). Daar werd de voordeur door de ontploffing ingedrukt en een Duitse soldaat kreeg deze deur tegen zich aan en stierf direct. De hele asfaltweg was vol met modder en klei enz. enz. Heb het zelf de volgende dag bekeken..

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 12:04 schreef Nemephis het volgende:

[..]

Sijpelt dat niet weg dan? Stel, zo'n meter breekt bij de crash, het is nu zeventig jaar later..

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 12:04 schreef Nemephis het volgende:

[..]

Sijpelt dat niet weg dan? Stel, zo'n meter breekt bij de crash, het is nu zeventig jaar later..

In de buurt van Assen liggen ook nog twee Lancasters in stukjes in de bodem.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 11:27 schreef Lord_Vetinari het volgende:
Radioactief kunnen de noodpijlen zijn. En spul in de radio en zo. Er zit echt geen atoombom in, hoor.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 11:45 schreef Ferry_76 het volgende:

[..]

Toentertijd werd er radioactieve verf gebruikt om de metertjes in de cockpit in het donker te laten oplichten, en hoewel dat misschien maar kleine hoeveelheden lijken, schijnt dat spul toch behoorlijk radioactief te zijn!

http://theaviationist.com(...)-flight-instruments/

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 12:47 schreef gebrokenglas het volgende:
Vroeger hadden we ook horloges met radiumwijzers.
Maar wat voor soort straling is het? Als je er een meter vanaf blijft is er misschien niks meer van over.

quote:

Wat moet je doen: je bent om half tien ‘s morgens op weg naar Schiedam om de Dakota C-47 cockpit op te halen waar je ruim 5 jaar naar hebt gezocht, als je wordt gebeld door VROM met de mededeling dat de container waarmee ze naar Nederland is gebracht, waarschijnlijk niet door de douane wordt vrijgegeven! Het transport is geregeld, er is een feestelijke ontvangst georganiseerd, de media zijn uitgenodigd, Wheels staat klaar om ons te begeleiden en een groep Harley-Davidsons is onderweg om ons te escorteren... hou het er maar op dat opgeven dan echt geen optie is!



De boodschap was even simpel als duidelijk: bij het scannen van de container van buitenaf was gebleken dat het stralingsniveau op twee plaatsen te hoog was. Reden genoeg om hem te verzegelen met de boodschap dat vrijgave pas zou plaatsvinden nadat de bronnen van straling waren gelocaliseerd en door gekwalificeerd personeel waren verwijderd. Onze verklaring dat dit waarschijnlijk werd veroorzaakt door de lichtgevende wijzers op klokken en schakelaars (bedoeld om de leesbaarheid bij nacht te verbeteren en niet anders dan wat er destijds op bijv. wekkers in huis werd gebruikt) maakte geen verschil – regels zijn regels nietwaar? Maar het moet gezegd worden; toen we vertelden wat er allemaal op het spel stond hebben ze ons alle mogelijke steun gegeven om onze missie binnen de geldende regels toch te laten slagen.



De eerste stap in de goede richting kwam om half vijf, toen twee inspecteurs van RTD (Röntgen Technische Dienst) arriveerden voor nader onderzoek. De straling bleek inderdaad uit het dashboard van de cockpit te komen en dus werden stuk voor stuk de instrumenten en schakelaars uitgebouwd om ze individueel te kunnen meten. Om 8 uur waren uiteindelijk alle boosdoeners verwijderd en kregen we toestemming om Ship 266 over te brengen naar de vrachtwagen die ze naar Best zou vervoeren. Eindresultaat: 8 zekeringen, 2 schakelaars, 2 kleine plaatjes en 2 instrumenten zijn in beslag genomen en zullen worden vernietigd, tenzij we er alsnog een vergunning voor krijgen. Een geluk bij dit ongeluk is dat er nog originele exemplaren verkrijgbaar zijn, dus nadat de restauratie is voltooid kunnen we onze bezoekers toch een complete cockpit laten zien.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 13:59 schreef Straatcommando. het volgende:
Er schijnt ergens in de buurt van Oosterbeek nog een gepantserd voertuig in het water te liggen.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 13:07 schreef Ferry_76 het volgende:

[..]

Hier een verhaal over een Dakota cockpit die het museum Bevrijdende vleugels ooit kocht:
http://www.wingsofliberation.nl/nl/mbv-project/mbv-C47

[..]

Dus genoeg om na zeventig jaar buiten een zeecontainer te hoge waardes te meten.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 15:17 schreef Red_85 het volgende:
Die waardes zijn ook alleen maar politiek onderling afgesproken. Ik lees vooral overmoedige pennenlikkerij.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 15:17 schreef Red_85 het volgende:
Straling is altijd en overal en als ik lees in de laatste alinea dat 'diezelfde originele onderdelen nog verkrijgbaar zijn', maar deze worden weggehaald uit het origineel en vernietigd, is dat een beetje tegenstrijdig natuurlijk.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 12:03 schreef Snowballed het volgende:
Verhaal over ED470

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 14:02 schreef Nemephis het volgende:

[..]

weer wat geleerd

[..]

Wat doe je nog achter je PC? Op pad met je rubberboot en de metaaldetector!

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 14:14 schreef Snowballed het volgende:

[..]

Ik weet nog iets te liggen wat 90% zeker een tank is.. en ik weet een locatie van een vliegtuig..

Die tank ligt in de wal van een gracht bij een boerderij, maar die ligt zo, dat als ze hem willen bergen, de boerderij verzakt/beschadigd.. hij is wel een keer in beeld gebracht met een grondradar..

En dat vliegtuig heeft mijn (al 15 jaar overleden) buurman, neer zien komen, en hij heeft me de plek (laagte) aangewezen..
Je vind er met de detector praktisch niets dan scherfjes en schroot.. grotere delen zitten dieper dan mn detector ziet..

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 16:07 schreef Nemephis het volgende:

[..]

Interessant lijkt me leuk om eens te doen, zoeken bij zo'n crash-site.

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

quote:

Op zondag 6 oktober 2013 17:24 schreef Lucifer_Doosje het volgende:

[..]

Slordig dat ze in dat artikel een foto van een Duitse Heinkel 111 hebben geplaatst.