'Tweetaligheid sluipend gevaar voor Nederland' #2

quote:

'Sluipenderwijs wordt Nederland tweetalig'
Op de 'betere scholen' ontwikkelt Engels zich tot tweede taal. Dat is schadelijk voor de sociale cohesie van het land, meent Jaap Dronkers.

Binnenkort wordt Nederland een tweetalig land. Dat komt niet door een ongelukkig verloop van de geschiedenis (België) of door een machtige buurman (Ierland). Nederland wordt sluipenderwijs een tweetalig land doordat de inrichting van het taalonderwijs wordt overgelaten aan onderwijsdeskundigen. Alleen in landen met een historisch gegroeide tweetaligheid moeten kinderen al vroeg in het basisonderwijs kennismaken met alle officiële talen. Deze regeling is meestal een gevolg van een openlijke (België) of verborgen taalstrijd (Zwitserland).

Nederland zet nu een soortgelijke stap: de grootschalige invoering van het Engels in het basisonderwijs. Staatssecretaris Dekker heeft onlangs per brief aan het parlement laten weten dat hij onderwijs in het Engels vroeg in het basisonderwijs gaat stimuleren en tweetalige basisscholen gaat opzetten. Bovendien zal hij de tweetaligheid in het voortgezet onderwijs (nu is al ongeveer een kwart van de vwo-scholen tweetalig) verder opvoeren. Een klein berichtje in de krant en een korte vermelding op het radionieuws waren de enige reacties.

Politiek debat
Betekent dit lauwe onthaal dat de ombouw van Nederland naar een tweetalig land breed geaccepteerd wordt? Maar deze sluipende invoering van tweetaligheid stoelt niet op enig serieus politiek debat over de wenselijkheid daarvan. Het gebeurt waar wij zelf bijstaan, maar zonder dat iemand een vinger uitsteekt.

Globalisering en europeanisering zijn oorzaken van de groei van tweetalig onderwijs. Nederland als natiestaat is niet meer het relevante kader voor de economische en culturele hogere middenklasse en de Nederlandse taal is dus voor hen onbelangrijker geworden. Op zich valt er door Nederland tegen globalisering en europeanisering niet zoveel uit te richten; daarvoor zijn wij een te klein land en te afhankelijk van het buitenland voor onze welvaart. Ook als de EU uiteen zou vallen of Nederland de Unie zou verlaten, zou dat de machtspositie van Nederland niet veranderen. Het belang van het Nederlands zou dan zeker niet toenemen.

Maar dat rechtvaardigt nog niet een sluipende invoering van tweetaligheid. Een gemeenschappelijke taal van alle burgers is een van de bouwstenen van de natiestaat. Dat was de belangrijkste reden om de Franse eenheidstaal in te voeren via het nationaal onderwijs teneinde een onverdeelde en verenigde republiek te vestigen. Dat is de belangrijkste reden waarom het verdrag van Maastricht wel de euro als gemeenschappelijke munt toestaat, maar een Europese onderwijspolitiek verbiedt. Dat is de belangrijkste reden waarom taalkwesties zo politiek gevoelig zijn in tweetalige landen; niet alleen in België en Canada, maar ook in Finland en Zwitserland. De taal in het onderwijs is dus geen onderwijskundig probleem, maar een cultuurpolitieke kwestie.

Lage kwaliteit
Een andere factor van deze groei van tweetalig onderwijs in Nederland is de te lage kwaliteit van het vwo-onderwijs. Daardoor is tweetaligheid een indicator geworden van vwo-scholen met een hoge kwaliteit. Daarom willen veel ouders Engelstalig onderwijs voor hun kinderen. Sluipende tweetaligheid is ook een onbedoeld gevolg van het slechte onderwijsbeleid van de laatste decennia. Het is dus onjuist dat de staatssecretaris die tweetaligheid als onvermijdelijk voorstelt.

De sluipende tweetaligheid versterkt de tegenstelling tussen hogere middenklassen, die Engels steeds meer als dagelijkse taal gaan gebruiken, versus lokaalgebonden lagere klassen, die er al moeite genoeg mee hebben hun eigen taal goed te leren. Sluipende tweetaligheid langs sociale scheidslijnen zal daarom leiden tot een verdere politieke en culturele verwijdering tussen laag- en hooggeschoolde autochtonen, tussen aanhangers van de middenpartijen en de radicale vleugelpartijen zoals PVV en SP.

Sluipende tweetaligheid in het onderwijs zou wellicht nog acceptabel zijn als de beheersing van de Nederlandse taal goed zou zijn. Maar keer op keer laten nogal simpele toetsen zien dat het met die beheersing beroerd gesteld is.

Euro
Voordat tweetaligheid in het onderwijs wordt ingevoerd, zal eerst het niveau van het Nederlands sterk moeten verbeteren. Dat zal al genoeg tijd en geld kosten. Ook in het onderwijs kan een euro maar een keer uitgegeven en een uur onderwijs besteed aan Engels zal ten koste gaan van een ander vak, zoals het Nederlands.

De staatssecretaris verwijst naar onderzoek waaruit zou blijken dat tweetaligheid geen negatieve gevolgen zou hebben voor het niveau van het Nederlands. Als hij dat onderzoek echt gelezen zou hebben, zou hij hebben gezien dat het onderzoek nogal beschrijvend is en dus niets bewijst.

Het invoeren van tweetaligheid in het onderwijs is voor de Nederlandse samenleving te belangrijk om te worden overgelaten aan onderwijsdeskundigen. Het gaat iedereen aan en vereist dus een serieus politiek debat.

quote:

Op zaterdag 20 juli 2013 16:01 schreef SpecialK het volgende:
Nee. Nederlands is daar nooit ingevoerd als taal voor het volk. Het is slechts gebruikt in enkele van hun oudere strafrechtelijke statuten maar that's it.

quote:

'Beter goed in één taal, dan matig in twee talen'


Aan de ervaringen in India kunnen geen argumenten worden ontleend voor tweetalig onderwijs, schrijft Sebastian Grüschke.

De discussie rondom het tweetalig onderwijs, zoals die onder anderen door Kees de Bot en Jaap Dronkers in deze krant is gevoerd, wordt bemoeilijkt door het verlangen om twee vragen tegelijkertijd te beantwoorden. Is het goed voor Nederlandse kinderen om op jongere leeftijd in contact te komen met het Engels? Draagt tweetalig onderwijs als vorm bij aan de kwaliteit van het Nederlands onderwijs? Vanuit mijn achtergrond van werken met kinderen met een leerachterstand in India wil ik graag een bijdrage aan deze discussie leveren.

In India is het tweetalig onderwijs al sinds de nationale onafhankelijkheid regel. Een vroege introductie van het Engels in het curriculum zal zeker bijdragen aan een betere kwaliteit van het Engels van de Nederlandse jeugd. Het is echter ook een uitbreiding van het takenpakket in het onderwijs.

De vraag of deze verbreding van het curriculum ten koste gaat van de onderwijskwaliteit is hoogst actueel. We maken ons tenslotte al langer zorgen over de kwaliteit van ons technisch onderwijs. Zwakte in de technische kennis van Nederlandse studenten leidt tot een achterstand in de concurrentiepositie van BV Nederland. Iets waarvoor de Nederlandse elite ons bijna dagelijks lijkt te waarschuwen.

Kerntaal
De kerntaal is de taal waarmee een kind vanaf zijn geboorte opgroeit en waarin het kind het meest creatief kan denken en het best rekenkundige en taalkundige problemen kan oplossen. Om het leervermogen van een kind te ondersteunen, dient het onderwijs gericht te zijn op het stimuleren van de kerntaal van het kind. Dit is de motor van zijn of haar creatieve vermogen. Voor de meeste kinderen in Nederland is de kerntaal Nederlands. Het doorgronden van de Nederlandse grammatica heeft derhalve prioriteit, en het jongleren met Nederlandse begrippen tijdens rekenkundige en taalkundige problemen dient de volledig aandacht van de leerkracht te krijgen.

Voor een aantal kinderen in Nederland is niet Nederlands, maar Chinees, Fries of Marokkaans de kerntaal. Voor de ontwikkeling van deze kinderen zou goed onderwijs in Chinees, Fries of Marokkaans centraal moeten staan. Tevens moeten deze kinderen goed leren communiceren en functioneren in het Nederlands.

Tweetalig onderwijs bij deze kinderen is een uitkomst: het onderwijs in het Nederlands wordt in zo'n geval gecombineerd met onderwijs in Chinees, Fries of Marokkaans-Arabisch. Deze vorm van onderwijs staat tegenwoordig helaas bloot aan hevige kritiek en wordt bestempeld als 'het doodknuffelen van allochtonen (of Friezen)'.

Door toenemende internationale interacties begint onder de Nederlandse elite een groep kinderen te ontstaan bij wie Engels een steeds belangrijker rol gaat spelen. Deze kinderen zullen zeker baat hebben bij onderwijs in het Engels.

Integratie
Opmerkelijk is dat er onder de Nederlandse elite een consensus lijkt te ontstaan tegen het Marokkaans-Arabisch of Turks en voor het Engels als tweede taal in het onderwijs. Het leren van Marokkaans-Arabisch zou de integratie in de weg staan, terwijl een redelijke beheesing van het Engels Nederland als geheel vooruit zou helpen. Men kan zich afvragen of de Nederlandse elite met de introductie van het Engels als tweede taal op school niet te veel bezig is met haar eigen belang. Verder moet worden opgemerkt dat de introductie van het Engels als tweede taal voor allochtonen en kinderen met een leerachterstand een extra obstakel zal vormen om het Nederlands goed te leren beheersen en te integreren in de Nederlandse samenleving.

Een te vroege introductie van het Engels als tweede taal houdt derhalve een risico in voor de sociale cohesie in Nederland, merkte Jaap Dronkers terecht op.

Leerlingen uit de Indiase middenklasse krijgen voor een groot deel onderwijs in het Engels en voor een kleiner deel in hun kerntaal. Tijdens mijn werk heb ik ervaren dat zowel onderwijzers als leerlingen er moeite mee hebben een academisch betoog in hun kerntaal te houden. Het academisch vocabulaire lijkt vaak te ontbreken. Ook zien we dat de creativiteit die nodig is om goed te kunnen redeneren in het Engels vaak ontbreekt. Het gevolg is dat India, ondanks een goede onderwijskwaliteit moeite heeft om in creativiteit en innovatie te concurreren met de VS en Groot-Brittannië. Dit in tegenstelling tot Japan en China waar het onderwijs nog steeds in de kerntaal plaatsvindt. Deze landen zijn in sommige opzichten innovatiever dan de VS.

'Engels versterkt ook kennis van het Nederlands', staat in een kop boven het opiniestuk van Kees de Bot (O&D, 20 juli). Het absurde van deze stelling wordt duidelijk als we het woord Engels vervangen door een willekeurige andere taal. Ook het leren van Swahili zal via een omweg bijdragen aan de kennis van het Nederlands. Maar is deze verzwaring van het takenpakket om via een U-bocht Nederlands te leren wenselijk?

Voor het kind zelf en voor de BV Nederland is het van belang dat een Nederlands kind op zijn achtste goed kan rekenen en redeneren. Een versje in het Engels opzeggen, hoe schattig ook, heeft in deze context geen prioriteit. Laten we ons daarom concentreren op de kwaliteit van het onderwijs en niet nodeloos de taakstelling van het onderwijs verder verbreden.

Sebastian Grüschke is als tropenarts verbonden aan de stichting Astitva, India

Bron: Volkskrant