In Soesterberg is donderdag oud-bondscoach Jan Zwartkruis overleden. Hij is 87 jaar geworden. Zwartkruis was trainer van het Nederlands elftal tussen 1976 en 1981. In 1978 leidde Zwartkruis, als assistent van Oostenrijker Ernst Happel, Oranje naar de WK-finale in en tegen Argentinië. Nederlander verloor in Buenos Aires met 3-2.
Zwartkruis ademde heel zijn leven voetbal. Als voetballer van de Amersfoortse profclub HVC in de jaren vijftig - waar hij samen speelde met Joop van Basten, de vader van Marco - en vooral als trainer op alle niveaus en in allerlei functies: van keeperstrainer bij de Utrechtse profclub DOS, tot amateurtrainer bij clubs uit de regio Amersfoort (SO Soest, Spakenburg, AFC Quick 1890).
In 1962 werd Zwartkruis door de voetbalbond KNVB benoemd als assistent van Elek Schwartz, de bondscoach van Oranje. Zwartkruis kreeg zelf de verantwoordelijkheid over het militair voetbalelftal, dat in die jaren de kweekvijver was van het grote Oranje. Onder zijn hoede braken latere topinternationals door als Jan van Beveren, Jan Mulder, Henk Houwaart, Willy van der Kuylen, Rob Rensenbrink en Barry Hulshoff.
Zwartkruis kreeg in de jaren zestig en zeventig veel lof over zijn manier van werken. Toen in 1976 Georg Knobel vertrok na het dramatisch verlopen EK in Joegoslavië - Oranje aaste na de finaleplaats op het WK in 1974 op Europees goud - werd Zwartkruis gevraagd twee duels te leiden.
Mede door problemen met het ministerie van Defensie, onder meer over zijn pensioenopbouw, kreeg Zwartkruis Club Brugge-trainer Ernst Happel naast zich. Met de legendarische Oostenrijker, die eerder succes beleefde met Feyenoord, loodste Zwartkruis Oranje naar WK-zilver.
Tijdens het toernooi nam Zwartkruis vaak de keepers onder zijn hoede. Dat had soms hilarische momenten tot gevolg. Toen Zwartkruis eens vier ballen over het doel had gemikt, zei Jan Jongbloed daar tegen Trouw over: 'Nou weer een op goal, Jan!'
Lang na het WK in Argentinië bleek dat Happel en Zwartkruis niet of nauwelijks hadden kunnen samenwerken, met flinke botsingen tot gevolg. De zachtaardige, goedlachse en 'mensen-mens' Jan Zwartkruis tegen de norse, soms verveelde en eigenzinnige Ernst Happel; dat kon ook eigenlijk niet goed gaan.
In Kapitein van Oranje, de in 2008 uitgebrachte memoires van Jan Zwartkruis, zei hij daarover: 'Het hele toernooi was een horror. Ik werd van alle kanten tegengewerkt, en met Ernst Happel viel niet samen te werken. Hij was een hork.' In het boek meldde Zwartkruis ook dat niet Happel, maar hij na de poulefase de eindverantwoording had over Oranje. 'Happel moest accepteren dat de KNVB hem had kaltgestellt.'
Mede door de finaleplaats in Argentinie bleef Zwartkruis ook nadien bondscoach. Onder zijn leiding kwalificeerde Oranje zich voor het EK van 1980 in Italië. Een succes werd het niet na de eliminatie in de eerste ronde. Niettemin bleef Zwartkruis bondscoach, totdat de kwalifictaiereeks voor het WK van 1982 op een fiasco uitliep. Na het mini-WK in Uruguay in 1981 nam Zwartkruis ontslag. Kees Rijvers volgde hem op.
Jan Zwartkruis wordt woensdag 13 maart begraven in Soesterberg. Voorafgaand is in de Rooms Katholieke Parochie Carolus Borromeus een dienst.
Ik noem een Tony van Heemschut,een Loeki Knol,een Brammetje Biesterveld en natuurlijk een Japie Stobbe !