Extreme hitte verwacht in Spanje en Portugal

quote:

Extreme hitte verwacht in Spanje en Portugal

Spanje en Portugal krijgen met - zelfs voor die gebieden - extreme hitte te maken. Superhete lucht, afkomstig vanuit de Sahara, verovert het Iberisch Schiereiland en zorgt ervoor dat vrijdag tot in de Pyreneeėn temperaturen van ruim 40 graden kunnen worden gemeten, ook op plaatsen waar dat nog nooit eerder is gebeurd. Zelfs het Europese warmterecord van rond 48 graden kan aan het wankelen worden gebracht.

Een herinnering van alweer enige tijd geleden. Het is midden jaren negentig, een hete dag in de op de Spaanse hoogvlakte ten noordwesten van Madrid gelegen stad Salamanca, bekend onder Nederlandse studenten die langere tijd voor een talencursus in Spanje zijn. Het is overdag 37 graden, ’s nachts komt de temperatuur niet beneden 25 graden. Voor het op 800 meter hoogte geleden Salamanca zijn dit (toen…) records. In de stad wordt over niets anders gesproken. Als duiding geven mensen aan dat in het ten zuiden van Madrid gelegen Toledo (dat een stuk lager ligt en in een warm dal) ook weleens temperaturen boven 40 graden zijn gemeten. De inwoners van Salamanca zijn daarvan diep onder de indruk. Dat moet wat zijn, 40 graden..!Ook in Salamanca…

Als we de verwachting voor de rest van deze week voor Salamanca bekijken, kan het nu ook in de stad zelf 40 graden worden en wel aanstaande vrijdag als de warmste lucht zich boven Spanje bevindt. Maar niet alleen in Salamanca worden dergelijke extreem hoge temperaturen verwacht, het wordt in vrijwel geheel Spanje en Portugal erg heet. Zoals al gezegd, zelfs in de in Noord-Spanje gelegen Pyreneeėn kan het vrijdag plaatselijk 43 graden worden. Ongekend.

Spanje en Portugal bevinden zich deze week onder de vleugels van een sterk hogedrukgebied in de hogere delen van de atmosfeer, een hogedrukgebied dat zich helemaal tot over de Britse eilanden en van daar verder in noordelijke richting uitstrekt. In dit hogedrukgebied doen zich sterk dalende luchtbewegingen voor. Die dalende lucht botst op enige hoogte boven het aardoppervlak met de thermiekbellen die als gevolg van het sterk zonnige weer in Spanje vanaf het aardoppervlak opstijgen. Daar waar de thermiek (stijgende lucht) en de in het hogedrukgebied dalende lucht elkaar ontmoeten, ontstaat druk en vormt zich een warme luchtlaag. Die is te vergelijken met de warmte die je aan de onderkant van een fietspomp voelt, kort nadat je een fietsband hebt opgepompt. Ook daar heeft de lucht tijdens het pompen onder druk gestaan.

Inversie zorgt voor extra warmte
Zo’n warme luchtlaag op hoogte in de atmosfeer vind je in een hogedrukgebied altijd terug en wordt een inversie genoemd. Dergelijke inversies kunnen grote invloed op het weer hebben. Ze zijn er onder meer de oorzaak van dat het ’s zomers aan het aardoppervlak bijzonder warm kan worden. Doordat de warmte vanaf het aardoppervlak niet door de inversie heen kan, pot zich eronder, laag in de atmosfeer, veel warmte op. De temperaturen stijgen hierdoor sneller en kunnen ook veel hoger uitkomen. Feitelijk hoeft de zon met z’n straling een veel dunnere luchtlaag op te warmen dan op momenten dat thermiekbellen wel hoog de lucht in schieten en de warmte vanaf het aardoppervlak veel hoger in de atmosfeer kunnen afvoeren.

Om het in Nederland 30 graden of warmer te laten worden, hebben we ook zo’n inversie nodig. Ze komen voor in ‘warmbloedige’ hogedrukgebieden. Daaraan heeft het bij ons deze zomer tot nu toe ontbroken. Bij ons was het de afgelopen maanden juist vaak onstabiel met thermiekbellen die hoog de hoogte inschoten en stapelwolken vormden waaruit buien vielen. Bij een dergelijk weertype horen in onze omgeving gematigde temperaturen, zo hebben we gemerkt.

Temperatuurberekeningen
Een maat voor de temperaturen die aan het aardoppervlak kunnen worden bereikt, is de temperatuur zoals die op ongeveer 1500 meter hoogte (voor de kenners: het 850 hpa niveau) optreden. In de kaartjes naast dit verhaal is te volgen hoe die temperaturen op 1500 meter hoogte zich de komende dagen ontwikkelen. Vanaf vandaag al zie je de hete lucht binnenkomen, waarna vrijdag een hoogtepunt wordt bereikt. Daarna dringt vanuit het noordwesten weer minder warme lucht op en lijkt de nu nog naderende hittegolf geleidelijk weer ten einde te gaan.

Een vuistregeltje zegt dat je onder zonnige omstandigheden en met niet al teveel wind in de zomer 17 of 18 graden bij de 1500 meter temperatuur mag optellen om de maximumtemperatuur op grondniveau te bepalen. In Spanje gaat die vlieger overigens in grote delen van het land niet op, omdat je daar met grote hoogvlaktes te maken hebt waar andere wetten gelden. De heetste plekken van Spanje, zoals de steden Sevilla, Cordoba en Murcia in het zuiden, liggen relatief laag. Daar mag je wel op deze manier met de temperatuurverwachting omgaan.

Verschillende manieren
Nu hebben we bij Meteo Consult verschillende manieren om met temperatuurverwachtingen om te gaan. Neem je de handmatige methode dan is op de warmste plekken in Spanje en Portugal met een 1500 meter temperatuur van tussen 27 en 30 graden een maximumtemperatuur van 47 graden, in extreme gevallen misschien wel 48 graden haalbaar.

Veel belangrijker is de MOS-methode. Een statistisch programma berekent op basis van de verwachte weerssituatie en vergelijkingen met situaties in het verleden een meest waarschijnlijke temperatuur, waarbij met lokale omstandigheden rekening wordt gehouden. Deze methode komt vrijdag op diverse plaatsen op temperaturen rond 45 graden uit. Laat je de MOS de extremen berekenen, dan komt hij op een aantal plaatsen met 46 graden uit de bus. Opvallend genoeg niet alleen in het zuiden, maar ook op een aantal plaatsen in Centraal-Spanje. Overigens doet het zuidoosten van Portugal net zo hard mee. Alentejo is ook een superwarm gebied.

Records
De hitterecords in Spanje en in Europa zijn niet helemaal duidelijk. Verhalen over een temperatuur van 50 graden die ooit in Spanje zou zijn gemeten, worden door de Spaanse weerdienst (AEMET) naar het rijk der fabelen verwezen. Het Spaanse KNMI houdt de op 6 augustus 1946 in Sevilla gemeten temperatuur van 47,0 graden als nationaal record aan. Andere plaatsen in Europa waar het zo warm kan worden liggen in Griekenland en op Cyprus, maar ook de uit die gebieden gemelde hoogste temperaturen van tot 48 graden zijn omstreden. We zullen het er maar op houden dat, mocht het de komende dagen ergens in Spanje of in Portugal 48 graden worden, het redelijk is om aan te nemen dat dit ook een Europees record is.

quote:

Op donderdag 9 augustus 2012 14:39 schreef HeatWave het volgende:
Ik zit morgen in Madrid .

* HeatWave is onschuldig .