Ik verveelde me, dus even een stukje over Boheemse componisten geschreven.
Antonin Dvorak, misschien wel de grootste componist die Tsjechië. Ik schrijf expres, misschien. Want Tsjechië heeft vele honderden componisten voortgebracht. Met name in de 18de eeuw was dit een broedplaats voor componisten, getalenteerde componisten.
Maar wat is gebeurd met die andere grote namen, zoals:
familie Brixi, Krumpholtz, Kozeluh, Krommer, familie Benda, Biber, Jirovec, familie Komzak, Reicha, Ryba, Richter, Rosetti, Vranicky, Vorisek, Moscheles, familie Stamitz, Skroup, Seger.
Zomaar een greep (niet algeheel willekeurig) uit 18de eeuwse Tsjechische componisten, die in hun tijd enorm populair waren. Waarom werden er zoveel getalenteerde Tsjechische componisten voortgebracht?
Dat had met name te maken met dat elk kind in Tsjechië kreeg toen standaard muziekles op school, zang, notenleer, harmonieleer en een instrument. Zodoende kwamen veel Tsjechische gelukzoekers vooral naar Wenen, want daar was het muzikaal om te doen.
Maar met inheemse giganten als Mozart, Haydn (min of meer ook een Bohemer) en Beethoven, konden ze toch nog boven deze uitstijgen. Althans, ze waren niet slechter in hun tijd dan deze drie voorbeelden.
Nu is het misschien makkelijk om gelijk drie reuzen te vergelijken met de Tsjechische (of liever gezegd, Boheemse) inbreng. Maar Krumpholz was in die tijd een grootheid. Vorisek werd door menigeen bestempeld als een grootheid. Zelfs Mendelssohn was onder de indruk van diens piano werken, een genre waarin Vorisek zich als een vis in het water voelde. Snelle Rapsodieën en Etude's, waren voor publiek en pianist een waar genoegen voor het gehoor.
Maar tegenwoordig kent niemand meer deze grootheden, want bij het gewone publiek kent men alleen Dvorak en Smetena. En ik vraag me af hoe dat komt. Waarom zijn a die 18de eeuwse grootmeesters in de vergetelheid geraakt. Ik denk dat dit komt doordat zij nooit zich konden scheiden van het gemiddelde geluid in die tijd.
Neem nou The Beatles en The Rolling Stones. Twee pracht voorbeelden uit de moderne pop/rock. In hun glorietijd hadden zij ook te maken met hevige concurrentie. Maar tegenwoordig hoef je maar de straat op te gaan, en te vragen welke bandjes men kent van de jaren '60. Er zullen niet veel mensen zijn die The Troggs, The Animals, Herman Hermitts, The Birds etc. opnoemen. Nee, men zal The Beatles, the Rolling Stones opnoemen. Die hebben de meeste werken geschreven die blijven hangen in het gehoor.
Mozart schreef zijn muziek voor de kenner en voor het plebs. De diepe gedachte voor de doorgewinterde musici, en het herkenbare voor het plebs. En ik hoef je niet te vragen om een willekeurige thema uit een pianoconcert van Dussek te na neuriën. Ik denk dat 999 van de 1000 mensen me dan staan aan te kijken alsof ze een ingewikkelde wiskunde opgave moeten oplossen. Dit soort componisten waren in hun tijd populair, en vaak nog vooruitstrevend ook op muzikaal gebied. Maar ze schreven muziek voor hun tijd, en niet voor de eeuwigheid. Maar is het dan minder mooi? Nee, absoluut niet. Je kan gerust muziek van één van deze Boheemse componisten opzetten en genieten van wat men destijds graag luisterde.
Dvorak was een aparte vogel, zoon van een slager, en eigenlijk voorbestemd om ook dit beroep te gaan doen. al voelde hij op zeer jonge leeftijd al veel meer voor muziek. Niet zo gek, want zijn vader en moeder waren financieel goed bedeeld, en konden hun oudste kind (Antonin was de eerste van negen kinderen) goed betaalde muziekles geven. Arm waren ze in ieder geval niet, Dvorak was een goede student en leerde het ambacht snel. Zijn werken zitten ook vol van met klassieke punten en rijke thema melodieën. En zijn liefde voor zijn vaderland is echt zo prachtig te horen, dat je bijna met Dvorak mee zwijnt.
Het is terecht dat Dvorak de grootste Tsjechische componist ooit is, maar hij is zeker niet eenzaam op dat gebied. Hij had vele honderden voorgangers die voor hem en ook Smetana en Janacek, de weg hebben vrij gemaakt tot wat zij konden produceren. Maar laten we daarom de 18de eeuwse en vroeg 19de eeuwse componisten uit Bohemen, Tsjechië, nooit vergeten. Draaien die muziek, en geniet er van.