Nederlandse leger in Nederlands-Indië #2

quote:

Op maandag 5 september 2011 07:27 schreef Cobra4 het volgende:
Toespraak minister Hillen bij de herdenking van gesneuvelde militairen in Nederlands-Indië op 3 septemer 2011 in Roermond

De internetlink werkt niet!

Hier staat de toespraak ook, tevens staan hier alle toespraken die tijdens de voorgaande herdenkingen werden gehouden:

http://www.nim-roermond.nl/archief.htm

Uit de Checkpoint van september 2011

Artillerie in Nederlands Indië


Artillerieondersteuning van KNIL infanterie, 1947


Artillerie midden Java 1947


Artillerie Gekbrong 1947




Oost Java maart 1949


25 ponder bij Krandji 1946




Bewaking van opgepakte Indonesiers 1947


Colonne AVA Malagang 1949




Doorzoeking bagage 1947


Januari 1949, Soekarno arriveert in ballingsoord Prapat, bewaking 9 AVA


Terugkeer naar Nederland, november 1949

quote:

Op woensdag 14 september 2011 16:27 schreef Pietverdriet het volgende:
Nederland veroordeeld voor Oorlogsmisdrijven...

[..]

http://www.telegraaf.nl/b(...)loedbad__.html?p=1,1

Het doden van de burgers valt geeneens onder oorlogsmisdrijven, net als de acties van kapitein Westerling ook niet onder oorlogsmisdrijven kunnen vallen. Wat betreft de krijgsgevangenen is dit een schending van het 3e Geneefse conventie, waarvoor wel een veroordeling op zijn plaats was. Helaas hebben ze de verantwoordelijke Majoor nooit voor het gerecht gebracht.

Idd, het 4e Geneefse Conventie is van 1949, daarnaast hadden de Indonesische nationalisten geen Conventie ondertekend anders konden ze ook vervolgd worden voor het schenden van oorlogsrecht, zoals guerilla oorlog ( schending ) het moorden tijdens de Bersiap ( schending ) het afnemen van huis en haard van veel Indo's en Nederlanders in Nederlands Indië ( schending ). Helaas kijkt men hier alleen naar één partij, waar er twee vochten.

quote:

Op woensdag 14 september 2011 16:27 schreef Pietverdriet het volgende:
Nederland veroordeeld voor Oorlogsmisdrijven...

[..]

http://www.telegraaf.nl/b(...)loedbad__.html?p=1,1

Trouwens, die kop klopt ook niet,

De Nederlandse Staat is aansprakelijk voor de schade die nabestaanden hebben geleden van oorlogsmisdrijven in het Javaanse dorp Rawagede in 1947. Dat heeft de rechtbank in Den Haag woensdag bepaald.

Er stond in het vonnis niets over aansprakelijkheid voor oorlogsmisdaden.

quote:

Op donderdag 15 september 2011 22:07 schreef Prullenbak6 het volgende:
Zat vandaag een stamboek door te lezen van de familie van moeders kant. Blijkbaar was de broer van mijn opa omgekomen in de Slag in de Javazee, zijn rang was korporaal.

Zal eens vragen of er nog ergens foto's liggen bij mijn opa en oma.

Hij kwam uit Nederland of uit Indië?

quote:

Op donderdag 15 september 2011 22:23 schreef Prullenbak6 het volgende:

[..]

Ik weet dat zo niet heb er ook niet naar gevraagd, maar hij is wel geboren in Nederland. Ik zat door dat boek heen te bladeren en kwam een foto tegen van een soldaat in uniform, hieronder stond een tekstje dat hij marinier was op de Hr. Ms. De Ruyter en dat die was omgekomen bij de Slag in de Javazee.

Edit: Het is een stamboom boek dat terug gaat tot 1792 het is een keer door mijn opa bedacht om dit helemaal uit te laten zoeken, en in het boek staan nog meer militairen en het boek zelf staan ook mensen die ver achter familie zijn. En zelfs één die onderscheiden is met een kruis.

Reuze interessant, als je iets hebt gevonden zie ik het graag, als je afbeeldingen of scans kan laten zien kunnen mensen je hier misschien ook helpen.

Weet je welk kruis die persoon had?

quote:

Op donderdag 15 september 2011 22:47 schreef Prullenbak6 het volgende:
Ik heb eens even gebeld.

Het gaat om de Militaire Willems-Orde 4e klasse. Maar deze gaat wel heel ver terug 1894. Hij vocht als kannonier 2e klasse tijdens de krijgsverrichtingen in Lombok. En is bij koninklijk besluit op 9 april 1895 benoemd tot ridder 4e klasse der Militaire Willemsorde. En hij heeft het Lombok kruis gekregen

Toen hij in 1928 overleden is, heeft er een stukje over in de krant gestaan. Zelfs generaals brachten hem een saluut om zijn moedige daden.

Hij kreeg later 455 gulden van de staat per jaar. Maar hij is er toch bij neergevallen om zijn gezin levend te houden maar dan op het platteland.

Toch is zo'n stamboomboek toch wel interessant om door te lezen.

En 1 was ook SS'er geweest op het oostfront maar is vermist geraakt in 1945, vermoedelijk overleden in Siberie.
Terwijl er ook in staat dat 2 mensen bij het verzet hebben gezeten, en in het ''oranje hotel'' hebben gezeten tot het eind van de oorlog.

Best raar eigenlijk.

Ik zie hem niet in de lijst staan;

http://nl.wikipedia.org/w(...)litaire_Willems-Orde

Elke militair moet een ridder MWO moet bij het dragen van de MWO salueren, ongeacht de rang, da is een oude traditie die nog steeds van kracht is, getuige de rechter die ook Marco Kroon moest salueren.

Oeroeg


In 1948 schreef Hella S. Haasse het boek Oeroeg gebaseerd op eigen ervaringen tijdens haar jeugd in Nederlands-Indië. Dit boek vormde het uitgangspunt voor deze film. Het verhaal gaat over een gecompliceerde vriendschap tussen Johan, zoon van een Nederlandse plantage-eigenaar en de Indonesische Oeroeg, zoon van een opzichter. Als kinderen waren ze onafscheidelijk, maar wanneer Johan tijdens de politionele acties in Batavia terugkeert, blijkt hoeveel er is veranderd.
Hoewel er veel documentaires over zijn gemaakt, is Oeroeg de enige speelfilm die specifiek gaat over de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië. Dit nog steeds gevoelige hoofdstuk van de Nederlandse geschiedenis werd voortreffelijk verfilmd door Hans Hylkema.


[ Bericht 48% gewijzigd door Clan op 22-09-2011 21:45:30 ]

Mariniersbrigade 1943-1949 deel II

Opleiding Camp Lejeune, Verenigde Staten
http://en.wikipedia.org/wiki/Marine_Corps_Base_Camp_Lejeune


Wervingsposter voor mariniers


Camp Lejeune 1943


Opleidng bij USMC Camp Lejeune 1943


Opleiding Camp Lejeune 1944


Opleidng bij USMC Camp Lejeune 1943

Mariniersbrigade 1943-1949 deel III


Voor de actie Product 1947


Mariniers aan boord van een LCT (Landing Craft Tank)


Operatie Product 1947


Operatie Product de haven van Probolinggo 1947


In de haven van Probolinggo waar een loods door extremisten is aangestoken 1947


Parade in Surubaya




Actie 'Ideaal' maart 1947


Colonne Kievit nadert Tjepoe


Colonne kievit heeft Tjepoe bereikt en krijgt de brug over de kali Solo onbeschadigd in handen


Een gesneuvelde marinier wordt begraven


Een 60 mm mortiergroep in stelling links de richtstok


Uitdelen van kleren


Tijdens een pauze wat klappermelk drinken


Een voertuig is op een mijn gelopen en de tehulpschietende ambulance ook


Ingang marinehospitaal Surubaya

quote:

Op donderdag 29 september 2011 18:09 schreef Nibb-it het volgende:
Heel mooi Clan, hoe kom je aan die foto's? Heb je wat boektitels voor me ?

De geschiedenis van de mariniersbrigade van Wim Hornman, je hebt verschillende versies van het boek, ik heb de druk uit 1985, dit is volgens mij ook de laatste druk van het boek.

http://www.boekenwebsite.(...)-de-mariniersbrigade

Drie artikelen van http://www.artikel7.nu/

Kolonialisme deel I

De mens is een handelaar, zij het als koper dan wel verkoper, en alles is handel. Omdat het gras bij de buren altijd groener is ontstond wereldhandel. Vroeger was internationale handel het betrouwbaarst over zee, uitgezonderd de Noord-Afrikaanse kust, en het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit een klein land aan de Noordzee schippers allengs de wereldzeeën bevoeren. Na lange tochten vol gevaar en ontberingen kwamen ze soms op wel heel exotische plaatsen terecht waar felbegeerde waar te verkrijgen was. Maar die schippers en kooplieden hadden concurrentie; goed voor de koper, slecht voor de verkoper. De strijd om exclusieve rechten begon.

Het kleine land aan de Noordzee bedong, soms gewapenderhand, een monopolie op aankoop, en toen zij eenmaal daar de macht bezat dwong zij monocultures af. De handel floreerde, want mensen wilden hier overbodige producten toch hebben, al was het maar om hun welvaart te tonen.
Hoe zat het ook al weer met onze grootste kolonie?
Dat de staat, dus niet wij, ooit een kolonie bezat wordt ons nog steeds ingepeperd. In 1947 werd in het dorp Rawagedeh in een anti-terroristenactie snelrecht toegepast tijdens een oorlogssituatie. Hoewel de zaak verjaard is heeft vasthoudend advocaat Liesbeth Zegveld nu een rechter zover gekregen de wet aan de kant te schuiven. ‘De Staat moet weduwen betalen.’
Hebben de nabestaanden van vermoorde ex-Jappenkampgevangenen dan ook vergoeding van de Indonesische Staat gehad, of betreft het hier wentelen in schuld, en honorarium incasseren?
We kunnen niet meer in de koppen kijken om te zien wat mensen toentertijd bezielde om gewapenderhand het gezag af te dwingen, want handel drijft veel beter op geld. Die handel van de VOC op Indië liep niet altijd even glad, en toen de usurpator Napoleon Bonaparte van het toneel verdwenen was zag de andere usurpator Willem I zijn kans schoon.

Toen de Britten in 1816 Indië aan Nederland teruggaven lag de VOC op haar gat, en Willem I sprong erin. Deze handige graaier gebruikte de staat als bron van inkomsten, en toen hij in 1840 abdiceerde was hij schatrijk en Nederland straatarm. Vooral in Indië had hij naar hartelust gegraaid. Hij zadelde de Nederlandse staat op met iets dat het helemaal niet nodig had: een exotisch bezit. Dat was onverstandig, want Nederland kreeg te maken met andermans problemen; in Atjeh was bloedwraak en piraterij aan de orde van de dag. Dat corrupte Indië was nog verre van veroverd, en het was zeker geen eenheidsstaat.

Was aanvankelijk geldelijk gewin de drijfveer voor de koloniale politiek, vanaf midden negentiende eeuw veranderde dit, mede onder invloed van de schrijver Multatuli, die in Indië overheidsdienaar was geweest; ethische politiek werd de leidraad. Er diende in Indië iets groots verricht te worden: verheffing van den inlander! Dat groots was beschaving-naar Nederlands-inzicht, het buitland als deel van de Nederlandse Staat.

Dat verlangen bracht nogal wat kosten met zich mee, in geld maar ook in slachtoffers. Tot in de twintigste eeuw werd er gevochten tegen de bezetter, en in Atjeh bleef het altijd onrustig. In een ver verleden had de islam vaste voet in Indië gekregen, met uitzondering van Bali dat boeddhistisch bleef. Men had er dus niet alleen met een volkomen andere volksaard te maken, maar ook met een antagonistische religie. Daarbij kwam nog een voor blanken ongeschikt klimaat. Wat deze combinatie betekende heeft Madelon Zsekely Lulofs beklemmend in tal van boeken beschreven.
Ook christelijke zending voelde een onstuitbare drang om zich op te dringen, zodat men zelfs nu nog, vooral op Ambon, de wrange vruchten plukt.

Voor Nederlanders vormde Indië een gebied om snel rijk te worden, of voor de mislukten een laatste kans. Indië was aan grondstoffen en landbouwproducten een rijk land, en in navolging van staatsgreeppleger Willem I hoopte men dat het veel profijt zou opleveren. Zo leeft nog steeds de mare dat de Nederlandse spoorwegen door Indië bekostigd zijn, maar die ethische politiek koste veel geld. Gemiddeld genomen was de inheemse bevolking, net als hier, straatarm. Op zich niet bijzonder, want dat is de natuurlijke staat van de mens, dus schuldgevoelens zijn misplaatst.
Op onze kolonie kwamen veel Europeanen af die dachten snel rijk te worden, maar in de regel viel dat tegen, en ontheemding en klimaat eisten soms meer dan met geld te betalen valt.

Binnen die ethische politiek van dictaat speelden twee factoren een even grote rol, de christelijke zending en het overheidsgezag gingen een grote rol spelen, maar ook de infrastructuur, zeker ook ten dienste van de handel, werd naar een Europees peil geheven. Eerst kreeg het rijksdeel een wat beter wegennet – ook voor de snelle verplaatsing van soldaten. Toen de tijd er rijp voor was deden spoorwegen hun intrede. Eerst nog vooral smalspoor ten dienste van afvoer van landbouwproducten, maar al snel beschikte men op Java ook over een hoofdnet voor passagiersvervoer dat de grote steden verbond. De kroon op dat werk was de luxe nachttrein van Batavia naar Soerabaja, in dat bergachtige land een prestatie van formaat. Batavia kreeg een uitstekend tramnet, en door de groeiende welvaart verschenen er al relatief vroeg auto’s op straat.
Tot die infrastructuur behoorde niet grootschalige en geavanceerde industriële productie, voornamelijk uit concurrentieoverwegingen, maar dat kwam later toen Japan aanklopte slecht uit; zonder een goed leger geen kolonie. Pogingen om zelf wapens te produceren kwamen te laat.

Naast de Adat, het inlands recht, kwam er Romeins recht, ook al wegens de groeiende Europese bevolking. De Nederlandse staat leek in de twintigste eeuw de zaak volledig in de hand te hebben, en in elke plaats van betekenis was de resident de vertegenwoordiger van dat gezag. Uiteraard ontstond er al vroeg interraciale reproductie, en in de paternalistische staat ontstond daardoor een nog sterkere standenmaatschappij. Nu was Indië geen eenheidsstaat, en ook niet raciaal homogeen. Met de islam deden Arabieren hun intrede, en de infiltranten bij uitstek, Chinezen, waren er getalsmatig goed vertegenwoordigd. Zoals overal bleven die Chinezen een homogene groep, die later gematigd pro-Nederlands bleek. Op Koninginnedag hingen in hun wijken Nederlandse vlaggen, naast de Chinese.
Voor de productie van cultuurgewassen op Sumatra werden door de Nederlanders veel Chinezen geronseld, dus immigratie was beleid.

Europeanen gedroegen zich superieur, dat waren ze uit oogpunt van ontwikkeling ook, en zoals overal was blank een benijde status, dus een geslachtelijke relatie met Europeanen was gewild.
De regio’s Ambon en Menado golden als zeer pro-Nederlands, en de kolonisten streelden zich met de overtuiging dat Ambon de twaalfde- en Menado de dertiende Nederlandse provincie vormden.

Bij een goede infrastructuur behoorden onderwijs en medische verzorging. In de eerste plaats voor de bezettingsmacht en andere Nederlanders, maar al snel ook voor de bastaarden, de Indo’s. Zij kwamen veelal in overheidsdienst.
Vooral onderwijs was ambivalent, want scholing en ontwikkeling was voor welvaartsverhoging onontbeerlijk, maar kon ook als voedingsbodem voor zelfstandigheidsstreven werken. Toch kon men de Indische adel niet de gewenste vorming onthouden, een adel die men maar al te graag te vriend hield, en met alle egards behandeld werd. Er ontstond zelfs een ontwikkelde inlandse middenklasse; begin twintigste eeuw was in Meester Cornelis een school voor inlandse officieren gestart.

Tot een universiteit is het onder Nederlands gezag niet gekomen, maar in Bandoeng werd een Hoge school opgericht; de latere president Soekarno studeerde er af als civiel ingenieur. Voor universitair onderwijs kwamen Indonesiërs naar Nederland, voornamelijk voor de studie Rechten, en Mohammed Hatta, de latere vicepresident, was een politieke exponent van die ontwikkeling. Ook kwam in Bandoeng een Militaire Academie, onontkoombaar. Die onontkoombaarheid is steeds het koloniale dilemma geweest; elke ontwikkeling maakte Indië, dus ook de Indonesiërs zelfstandiger. De Nederlanders stelden zich daarbij gerust met de gedachte dat hun culturele voorsprong wel tweehonderd tot tweehonderdvijftig jaar bedroeg; je kunt nog zo hard op het gaspedaal van een Volkswagen trappen, daarmee wordt het nog geen Rolls Royce! Helemaal ongelijk hadden ze niet, want het kan nog wel duizend jaar duren voordat de vehemente corruptie bedwongen is.

[ Bericht 0% gewijzigd door Clan op 29-09-2011 19:03:10 ]

Kolonialisme deel II

Nederland was bezettingsmacht, en nergens werd dit sterker gevoeld dan bij het leger. Dat leger was feitelijk een politioneel leger, en voor het weerstaan van een ‘buitenlandse’ agressor ongeschikt. Het beroepsleger bestond deels uit Europeanen, het hogere kader bijna volledig, maar een volledig blank leger was onbetaalbaar en ook uit politiek oogpunt onwenselijk. De inlandse mannelijke bevolking was in de regel fysiek en alfabetisch ongeschikt, een niet onbelangrijk aspect, want toen men in 1896 overging tot de aanschaf van een repeteergeweer bleek dit voor inlandse militairen te zwaar. Bij de noodgedwongen overgang naar lichtere karabijnen zat men met zware geweren in de maag; een kolonie is een kostbaar bezit!

Een wisseling van de wacht kon echter niet uitblijven. Zo werd op 22 juli 1939 het oppercommando door generaal Boersma overgedragen aan generaal Beerenschot, een Indo. Toen deze in 1941 bij een vliegtuigongeluk omkwam was de verslagenheid groot, want hij gold als zeer bekwaam en geliefd.

Wat bij het onderwijs gold was bij het leger nog kwestieuzer; hoever mag de ontwikkeling van de inlanders gaan zonder dat hun afhankelijkheid in gevaar komt? Die vraag had een zeer dringende reden. Aan het einde van de negentiende eeuw begon Japan zich expansionistischer en agressiever te gedragen. De koloniale machten in Azië, Rusland, Amerika, Groot-Brittannië, Frankrijk, Nederland, en Duitsland – Spanje en Portugal speelden daar een ondergeschikte rol – zagen dat met lede ogen aan.

Toen in 1905 Japan in Port Arthur een overwinning op Rusland behaalde was het hek van de dam; voor het eerst was een (incompetente corrupte) kolonisator door een Aziatische staat verslagen! Dit had al snel weerslag op de Nederlandse koloniale politiek; men ging er stilzwijgend vanuit dat koloniale machten elkaars bezit zouden respecteren, maar met Japan was een vreemde speler op het schaakbord verschenen. Al voor het conflict met Rusland had het Korea bruut geannexeerd, en in China toonde het arrogante pretenties. Die werden alleen maar agressiever, want Japan bezat geen strategische grondstoffen.

Wat nu te doen in Indië? Als bezettingsmacht had Nederland alleen met inlandse tegenstand te maken. Men had nooit serieus rekening gehouden met een buitenlandse agressor, en de bescheiden Koninklijke Marine diende toch vooral om de buitengewesten in toom te houden. De Indische legerleiding besefte deze nieuwe bedreiging maar al te goed, en Japan kreeg vooral in Marinekringen alle aandacht. Het was volstrekt duidelijk dat Japan in staat was een invasieleger op de been te brengen, en strategische goederen als olie, rubber en bauxiet waaraan Indië rijk was vormden voor haar begeerlijke buit. Het steeds grotere belang van deze grondstoffen vormde natuurlijk ook een garantie dat anderen bij roof niet wezenloos zouden toekijken. Maar dat Indië feitelijk tegen een Japanse overval weerloos zou zijn was duidelijk. De aanwezigheid van de andere overgebleven kolonisatoren was zwak.

Nu had het socialisme ook Nederland niet onberoerd gelaten, en in bepaalde kringen besefte men dat men Indië niet blijvend aan het lijntje kon houden. Onder communistische invloed (Tan Malakka) kreeg het Indonesische verzet een steeds nationaler karakter. Dat was van tweeërlei aard; enerzijds van islamitische gezagdragers, anderzijds van op vaag socialisme gebaseerde politiek. Soekarno, Hatta en Soetan Sjahrir waren van die laatste stroming exponenten, en ze werden al snel door het koloniale gezag geïnterneerd. Soekarno op Sumatra, de anderen op Ambon. Het is heel tragisch dat Nederland meende door samenwerking met hen te weigering winst dacht te behalen. Vooral Sjahrir was de Europese beschaving zeer toegedaan, gematigd, en royaal bereid op basis van gelijkwaardigheid tot samenwerking. Op het geïsoleerde Ambon en Banda voerde hij met Hatta veel gesprekken over samenwerking met het koloniale gezag, en het is hartverscheurend in zijn boek over de angst van de Nederlanders te lezen.

Dat Sjahrir niet fel anti-Nederlands was bleek tijdens de Japanse bezetting toen hij zich anti-Japans opstelde. Ook bij de latere onderhandelingen over de soevereiniteitsoverdracht bleek bij hem aanvankelijk van antagonisme weinig. Net als Hatta had hij in Nederland rechten gestudeerd, en hij was overtuigd van de grote waarde die de Europese cultuur voor Indonesië kon betekenen.
Vooreerst behielden de Nederlandse dommekrachten, vooral van confessionele huize, de overhand. De economische crisis die begin jaren dertig de wereld teisterde ging ook aan Indië niet voorbij, en ten gevolge van drastische bezuinigingen muitte de lagere bemanning van de kruiser De Zeven Provinciën. Die inlandse militair kreeg uiteraard minder soldij dan de Europese, want die laatste diende aan een hogere sociale status te voldoen.

Al in de crisistijd probeerde de Indische legerleiding de gevechtskracht door technische verbeteringen te verhogen – van een politioneel leger naar een militair leger, en daarbij ging het progressief te werk. Dat had het al bij het begin van de twintigste eeuw gedaan, maar latere bezuinigingen stonden verdere ontwikkelingen nauwelijks toe.

De legerleiding besefte maar al te goed dat ondanks de verhoogde gevechtskracht door technische middelen uitbreiding van het leger met militie onontkoombaar was. Een andere dan potentiële inlandse militie was niet beschikbaar. Dat men bleef twijfelen aan de inlandse loyaliteit aan het Nederlandse gezag kon geen beletsel meer zijn, men had geen keus, en gokte op het minste kwaad; het gigantische rijk met een miljoenenbevolking was tegen een sterke buitenlandse agressor (Japan) met slechts enige tienduizenden soldaten niet te verdedigen.

Vanaf 1936 werd koortsachtig de bewapening opgevoerd en men betaalde grif, soms ongezien, zo hoog was de nood. Omdat na mei 1940 Nederland als leverancier uitviel was men op het buitenland, voornamelijk Amerika, aangewezen. Veel van het modernste materieel kon niet meer op tijd geleverd worden, maar het ontbrak aan voldoende geschoold personeel, vooral aan piloten. Door getreuzel kwam die massale inlandse militie niet op tijd.
Van het gigantische rijk was Java het belangrijkste en dichtstbevolkte eiland, en het was duidelijk dat de omvangrijke archipel door Nederland alleen niet te verdedigen was – een wezenlijk nadeel van bezit: het moet soms verdedigd worden.

Niet alleen de Nederlands-Indische gemeenschap – vaak hun geboortegrond – was alles aan het behoud van Indië gelegen. Omstreeks 1937 kwam in Nederland een slagkruiserplan op tafel dat uitsluitend Indië ten dienste stond. Dat grootse plan moest voorzien in drie slagkruisers met de nodige garnituur. Als die drie grote slagkruisers al te bekostigen en te produceren waren, dan kon aan de noodzakelijke bemanning niet voldaan worden. De top van de Marine, zowel in Nederland als Indië, leed wat dat betreft aan gezichtbegoocheling, en bedroog zich liever. Gelukkig was de politiek – de verzorgingsstaat was nog onbekend – verstandiger, en deze schepen verdwenen weer van tafel.

Als kleinste aan de koloniale tafel had Nederland veel eerder eieren voor het geld gekozen, zodat het in Indië over een aanzienlijke duikbootvloot beschikte, die qua tactiek tot de wereldtop behoorde, en later de Jappen aanzienlijke verliezen toebracht.
Vooreerst overheerste bij de civiele Nederlands-Indische gemeenschap het dedain over de Aziaat; Japanners werden afgedaan als krombenige spleetogen die niet meer dan veredelde apen waren. De legerleiding wist beter; als je Rusland kunt verslaan, dan ben je de dierentuin voorbij. Zij besefte maar al te goed dat de kolonie Indië voor Nederland een gruwelijke maat te groot was. Maar gedane zaken nemen geen keer; Indië was Nederlands bezit, dankzij Willem I.
De nieuwe inlandse rekruten aan de Militaire Academie waren afgestudeerd en bestellingen voor bewapening voor de nieuwe troepenmacht waren geplaatst. De krachtproef voor de loyaliteit en gevechtsmentaliteit zou met de Japanse overval komen, maar wat hadden die inlandse toekomstige soldaten voor perspectief. Niet iets dat hen door Nederland werd geboden, immers hun politieke leiders waren buitenspel gezet.

De Japanse overval kwam veel eerder en massaler dan verwacht – men ging er vanuit dat Japan voor een campagne op deze schaal in China te druk zou zijn.
Ondanks de Australische- en Amerikaanse hulp – deze laatsten de Filippijnen ontvlucht – stortte de verdediging als een kaartenhuis in elkaar. De Britten hadden in Malakka en Singapore zelf hulp nodig, een steun die Nederland toch royaal gaf. In een aantal buitengewesten hebben beroepstroepen hardnekkig weerstand geboden, vooral op Celebes, en zelfs na de capitulatie op Noord Sumatra, maar in Atjeh was de volksopstand totaal. De anti-Nederlandse haat kreeg nu vrij baan.

Nu was met een nederlaag wel rekening gehouden. Overal waar men voor een overmacht moest wijken diende men op guerrilla-oorlogsvoering over te gaan, zodat de strijd voortgezet zou worden. Daartoe waren talloze schuilplaatsen en voorradendepots opgezet. Toen het zover was bleken al die depots leeggeroofd. Bij die beslissing voor guerrilla was men uitgegaan van de veronderstelling dat herovering door de geallieerden een kwestie van maanden zou zijn. Men kwam bedrogen uit. In de Amerikaanse strategie speelde Nederlands Indië een volkomen ondergeschikte rol, ook wegens antikoloniale sentimenten.
Slechts een enkele Europeaan en Australiër was tot doorvechten bereid, en de inlandse militairen waren in de volksmassa opgegaan. Vooral de Japanse overmacht in de lucht was de genadeklap voor het blanke gezag.

Toen de naderende nederlaag zich begon af te tekenen verviel de Europese elite tot ontkenningsgedrag. In liederlijkheid feestte men met ware doodsverachting; wat had men nog te verliezen? De sociaal-democraat Elias heeft deze periode uit eigen ervaring te boek gesteld, maar het doet afbreuk aan het beeld van de moreel superieure Europeaan, dus geliefd is zijn observatie nooit geweest.

Kolonialisme deel III

De nederlaag tegen de Japanners was deels te wijten aan Japans materieel overwicht, vooral in de lucht, deels aan onvoldoende loyaliteit en gevechtsmentaliteit. Het is merkwaardig dat eind negentiende- begin twintigste eeuw in Atjeh inlandse marechaussee brigades (20 man sterk) wel in staat bleken bandieten en ‘opstandelingen’ te bedwingen, maar toen was er nog geen nationale onafhankelijkheidsbeweging. Of deloyaliteit of onvoldoende gevechtsmentaliteit de oorzaak van de deserties was, gebrek aan loyaliteit is een slechte mentale basis om te vechten.
De Britten moesten in Malakka bij hun koloniale troepen dezelfde gebreken vaststellen.

De Japanse bezetting duurde van 8 maart 1942 tot na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945, want Japanse troepen werden ingezet om in het gezagsvacuüm orde te handhaven. Dat deden ze weinig doortastend of loyaal. Tijdens de bezetting hadden ze er alles aan gedaan om Nederlandse herbezetting onmogelijk te maken. Daarbij werd vooral op de jeugd ingezet. Deze Pemoeda’s fungeerden als een Indonesisch NSB leger. Maar ook de Japanners twijfelden aan de Indonesische loyaliteit aan bezetters, want echt bewapend werden ze nooit.

Het was onvermijdelijk dat de Indonesische voormannen voor zelfstandigheid, die bij Nederland nul op hun rekest kregen, zich door de Japanners lieten fêteren en tot collaboratie overgingen. Japan heeft Indië echt uitgebuit, en tienduizenden inlandse dwangarbeiders zijn in mensonterende omstandigheden gestorven. Dat met name Soekarno deze tol liet betalen is voorstelbaar, want hij geloofde in Japanse toezeggingen.
Alleen fel bestoken van Japanse transportroutes over zee voorkwam dat het land helemaal leeggeroofd werd.

Ook tijdens de bezetting bleek van loyaliteit aan het Nederlandse gezag weinig. Alle pogingen om te infiltreren en verzetshaarden te stichten liepen op niets uit. De Indo’s, met hun deels Europese bloed, werden zeer gewantrouwd. Zowel door de japanners als door de inlandse bevolking, en die Indo was feitelijk de enige bevolkingsgroep die trouw bleef. Nederland had onder dwang een eenheidsstaat geschapen, en die was het plotseling kwijt, een gegeven dat de Nederlands-Indische gemeenschap niet wenste te accepteren.

Nadat de oorlog gewonnen was, werd de vrede verloren. De overgangstijd, de Bersiap-periode, was erger dan de oorlog, toen alleen het zuiden van Nieuw-Guinea en het bijna ondoordringbare binnenland onbezet bleven. Vanuit Australië was geprobeerd de Aroe-, Tanimbar- en Keieilanden, die ten westen van Nieuw Guinea liggen, te ondersteunen, want van economisch belang waren deze gebieden nooit geweest, wat de vraag des te nijpender maakt: wat had Nederland daar verloren? Waarom Nederlands gezag?

De Britten die probeerden van de jappen het gezag over te nemen waren onwillig, vooral omdat Labour daar nu de touwtjes in handen had (Dat deed meteen Josef Stalin de complete tekeningen van de nieuwste Rolls Royce straalmotor cadeau). Na veel gemodder en slachtoffers kon Nederland een aantal belangrijke plaatsen bezetten. Dat amechtige Nederland schraapte een leger bij elkaar om Nederlanders en Indonesiërs te beschermen, want door de rebellen waren al veel ex-Jappenkampgevangenen afgeslacht.

Dat de oude tijd voorbij was besefte men in Nederland ook wel, en het nieuwe Nederlandse bewind ontdeed zich van die oude starre garde. Maar het politiek gekonkel – sociaal democratisch voorman Koos Vorrink tegen de nieuwe KNIL opperbevelhebber generaal Simon spoor: ‘ik ben het volledig met u eens, maar dat kan ik aan mijn achterban niet verkopen!’ – was al onder de Britten begonnen. Vooral na het Linggadjati akkoord tussen Nederland en de Republiek werd het epidemisch. Dat de gehele Indonesische bevolking anti-Nederlands was wordt door de feiten weersproken; men zocht wat graag beschutting bij de Nederlanders, want met een ‘verschroeide aarde’ tactiek teisterde het TRI meedogenloos de eigen bevolking; op Madoera wilde men van Javanen niets weten, en daar kwam geen Nederlandse vinger aan te pas.
Onder druk van communisten (Paul de Groot cs) en een gemanipuleerde internationale opinie week Den Haag. Het Indonesische rebellenleger TRI was volkomen gelijkberechtiging gegarandeerd, maar daar rook men de totale overwinning, dus elk akkoord werd ogenblikkelijk gesaboteerd.

Uiteindelijk bleef niets anders over dan de koffers pakken. De smadelijke aftocht was het einde van het wrange cadeautje dat Willem I Nederland geschonken had.
Had het anders kunnen lopen? Zeker in de jaren dertig was het politieke deel van de nationalistische beweging bereid om op voet van gelijkwaardigheid te praten. In de toch al onbelangrijke volksvertegenwoordiging had het inlandse belang weinig tot niets in te brengen, en de pro forma benoeming van een Indonesiër als minister in de Nederlandse regering in Londense ballingschap kwam als mosterd na de maaltijd.
Zeker met Sjahrir waren zaken te doen, maar later radicaliseerde de onafhankelijkheidsbeweging zodanig dat hij uiteindelijk buiten spel kwam te staan. Deze eerste premier van Indonesië is dan ook in Zwitserland gestorven.

De conservatieve en paternalistische plantersmentaliteit die de visie van het Nederlandse gezag bepaalde stond echte gelijkwaardigheid niet toe; men kan nog zo hard op het gaspedaal van een Volkswagen trappen, daarmee wordt het geen Rolls Royce. Daar is wel enig begrip voor op te brengen: men had gigantisch geïnvesteerd.

Na de herbezetting heeft men opportunistisch geprobeerd om met een uit elkaar gespeelde federale deelrepubliek zaken te doen, ook onder het mom van een Personele Unie, maar Indonesië had andere smaken geproefd. Onder geen beding gaf Soekarno de eenheidsstaat op, hoe wankel die ook was.

Wat heeft Indië Nederland aan voordeel gebracht? Dat is minder dan het lijkt. Er waren verdiensten uit Indische export, maar daar stonden bezettingskosten tegenover. Nederlandse export was beperkt tot industriële producten. Zo dreef de Twentse textielproductie grotendeels op export naar Indië, en in het eilandrijke Insulinde kon men schepen goed gebruiken. De productie van spoorweg materieel had met pittige internationale concurrentie te maken. Hetzelfde geldt voor de vliegtuigindustrie; toen Indië moderne jachtvliegtuigen nodig had werd de Fokker D XXI afgewezen. De Marine bleef als enige over om wat in Nederland geproduceerde vliegtuigen te kopen.

Wel gold Hotel Des Indes in Batavia als het beste van Azië, maar Europese Nederlanders zullen daarvan niet wakker gelegen hebben. Tijdens de strijd tegen, en onder de bezetting van Japan, hebben nogal wat Nederlanders hun leven verloren. Tijdens de herbezetting was dat ook het geval, en feitelijk kon het straatarme Nederland de kosten van die herbezetting niet opbrengen. Het Indische leger functioneerde steeds ten koste van het Nederlandse leger.

Op het kolonialisme wordt verschillend terug gekeken. Veel inlanders beseften al heel snel dat het kind met het badwater weggegooid was. Dat de koloniale tijd niet alleen maar negatie betekende bleek allengs. Op de tennisclubs van de nieuwe elite in de grote steden werd uitsluitend Nederlands gesproken. In een TV-documentaire verklaarde ‘n voormalige vrijheidsstrijder in smetteloos Nederlands dat zijn strijd tevergeefs geweest was: ‘Wij hebben het nu veel slechter!’

Dat een in 1995 verschenen standaardboekwerk over de infanteriebewapening van het KNIL een voorwoord in smetteloos Nederlands kreeg van de eerste Indonesische legeropperbevelhebber A H Nasution spreekt boekdelen. Dat hij daarin schrijft over het leger, en niet over jullie leger is omineus, en op te vatten als teken van, verlaat, respect en loyaliteit, hoe paradoxaal dit ook klinkt, want hij was als luitenant deel van dat koloniale leger.
De koloniale erfenis draagt elke Nederlander nog steeds mee. Het is aan werkeloos geworden Indische bestuursambtenaren dat we de verderfelijke ontwikkelingshulp te danken hebben; de socioloog én Indiëganger Van Doorn heeft dat in ‘Indische lessen’ gedegen uit de doeken gedaan.

De Indonesische onafhankelijkheidsstrijd is geen schone bladzijde in de Vaderlandse geschiedenis, en omdat grote honden elkaar niet bijten heeft het heel lang geduurd voor de politiek zover was dit te erkennen. De confessionele partijen lijken die les slecht geleerd te hebben, want nog steeds staat ontwikkelingshulp onwrikbaar op hun verlanglijst.
De noodgedwongen overgekomen spijtoptanten, Indo’s (in Nederland door omstandigheden), zijn in de twintigste eeuw eigenlijk de enige uitheemse bevolkingsgroep die volledig geassimileerd is. Daaraan hebben Nederlands bloed en de christelijke religie zeker bijgedragen.

Een opdracht tot kolonisatie was er natuurlijk helemaal niet, het was graaizucht van koning Willem I die staatsbemoeienis met Indië tot stand bracht, en voor de ethische politiek was christelijke bemoeizucht verantwoordelijk. Achteraf wordt in Indonesië het koloniale tijdperk als ‘de normale tijd’ gewaardeerd, en er zijn in het huidige Indonesië zelfs opvattingen dat Indonesië door Nederland bevrijd moet worden.

Er is voor Nederland zeker reden om ondanks alle miezerigheid trots te zijn op wat er in deze voormalige kolonie tot stand is gebracht. Had Nederland Indië niet gekoloniseerd, dan was zeker Duitsland in de jaren tachtig van de negentiende eeuw in het gat gesprongen.
Met uitzondering van de Verenigde Staten van Amerika heeft dekolonisatie nergens verbetering gebracht. Het is dan ook gepast om het fenomeen kolonialisme nuchter te herwaarderen, en voor schaamte is geen plaats. Zelfs communistische anti-Nederlandse Pemoeda’s hebben na de anti-Soekarno-coup hier onderdak gezocht.

Ik vraag mij af of in het tegenwoordige onderwijs nog de juiste aandacht aan onze koloniale episode besteed wordt, want ook de tsunami van indringers bewijst: Nederland was OK!

Oorlogsherinneringskruis

http://nl.wikipedia.org/wiki/Oorlogsherinneringskruis