F&L Filosofie & Levensbeschouwing
Een plek om te discussiëren over filosofische vragen, filosofen, religieuze vraagstukken of religie en levensbeschouwing in het algemeen.
Je hebt blijkbaar een grote behoefte aan concrete functie omschrijvingen. Het is professionele reflectie.quote:Op zaterdag 6 november 2010 00:17 schreef sneakypete het volgende:
Dat vind ik toch te vaag. Het klinkt als een vrijbrief om er maar op los te brallen, nota bene over onderwerpen waarvan de filosoof geen kaas heeft gegeten. Het wordt niet duidelijk wat nu de positie van de filosoof is in het geheel, nog steeds niet.
Ik geloof niet dat ik kennis heb van de absolute ontologie. Daarom geef ik een voorbeeld: de metafysica van de Newtonse mechanica. Een filosoof mag daar anders over denken.quote:Maar dan zie jij verschijnsel en essentie (zoals ik al opmerkte) als oorzaak en gevolg, toch? Ik vroeg me dan af of je als filosoof causale verbanden kunt aantonen. Mij dunkt van niet, dat is een taak voor wetenschappers.
Jij maakt er zelf weer een WAT IS kwestie van.quote:Ze zijn gedreven door psychologische motieven. Je bent het meest klassieke voorbeeld vergeten: Plato. Zou hij boeken vol geschreven hebben over rechtvaardigheid als Socrates de gifbeker niet had leeggedronken?
En ja, het blijft te reduceren tot een wat is - ? vraag, nl. de vraag naar wat rechtvaardig is.
Ik heb 'ns een enorm dik boek gelezen over de vraag 'wat is recht?'. Het was overigens deels een interessant werk, maar in feite gaat het dus om een semantische vraag. Waarom nu? Omdat het woord 'recht' bijv. niet verwijst naar iets in de werkelijkheid. Dat is schijn. Iets verschijnt aan jou als iets, het woord er voor lag al klaar. Maar het verwijst er niet direct naar; dat is enkel zo omdat jij zo 'geprogrammeerd' bent, of zoals het je is aangeleerd. Daarom gaf ik het voorbeeld 'aap noot mies'. Het woord 'aap' verwijst niet naar het plaatje, je leert enkel een asociatie aan.
Het is een startpunt voor reflectie.quote:Het motief van deze filosofen is dan dus ingegeven door omstandigheden; iemand ervaart iets met afgrijzen en zoekt hier een antwoord op. Maar geen enkel antwoord kan een eeuwig fundament vormen.
Nee, ik vind het juist stimulerend.quote:Dat is beangstigend, dat snap ik, maar hoe zou je dat willen ontkennen? Het blijkt alleen al uit het gegeven dat de filosofen uit jouw opsomming elkaar continue tegenspraken.
Het is beslist niet eenvoudig.quote:Overigens: ik ben hierdoor niet van mening dat je niets meer mag schrijven over moraal, over mens en maatschappij enz. Maar dan wel zonder ontologische pretenties; gewoon als onderdeel van het maatschappelijk debat. Dan is de mening van de filosoof niet veel waardevoller dan die van de niet-filosoof. Dat was mijn punt vooral; filosofen hebben geen bijzondere status (meer).
[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 06-11-2010 12:14:23 ]
The view from nowhere.
Ik ben niet zo goed op de hoogte van de quantumveldentheorie, maar dat causaliteit daar een onderdeel van zou vormen, daar geloof ik niets van.quote:Op zaterdag 6 november 2010 00:10 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Causaliteit is een essentieel onderdeel van de kwantumveldentheorie, kijk maar naar hoe je je velden kwantiseert. Het is echter de vraag wat causaliteit in een kwantum theorie van zwaartekracht betekent.
Je kent misschien wel het experiment waarbij deeltjes waarvan de spin bekend is op een Rabi-magneet worden afgeschoten en door deze worden afgebogen.
In het algemeen is het dan volstrekt onvoorspelbaar in welke richting deze worden afgebogen.
En zo zijn er nog meer experimenten waarbij deze onbepaaldheid optreedt, bijvoorbeeld het double-split experiment.
Quantumveldentheorie verandert daar niets aan.
Het meetprobleem (in de kopenhaagse interpretatie) introduceert onbepaaldheid. Maar is dat een kwestie van bewuste waarneming of slechts een vertaling van micro naar macro niveau?quote:Op zaterdag 6 november 2010 13:51 schreef kleinduimpje3 het volgende:
[..]
Ik ben niet zo goed op de hoogte van de quantumveldentheorie, maar dat causaliteit daar een onderdeel van zou vormen, daar geloof ik niets van.
Je kent misschien wel het experiment waarbij deeltjes waarvan de spin bekend is op een Rabi-magneet worden afgeschoten en door deze worden afgebogen.
In het algemeen is het dan volstrekt onvoorspelbaar in welke richting deze worden afgebogen.
En zo zijn er nog meer experimenten waarbij deze onbepaaldheid optreedt, bijvoorbeeld het double-split experiment.
Quantumveldentheorie verandert daar niets aan.
Neem het probleem van schodingers kat
quote:Een kat wordt in een stalen ruimte opgesloten, samen met de volgende helse machine (die men afschermen moet tegen direct ingrijpen van de kat): in een buisje zit een minuscuul klein beetje van een radioactief element, zo weinig, dat gedurende een uur mogelijk een van de atomen vervalt, maar even waarschijnlijk ook niet. Vervalt een atoom, dan detecteert een geigerteller dat en laat via een relais een hamertje vallen, dat een flesje met blauwzuur stuk slaat. Als men dit systeem een uur lang aan zichzelf heeft overgelaten, dan zal men zeggen dat de kat nog leeft als intussen geen atoom vervallen is. Het eerste atoom dat vervalt zou de kat vergiftigd hebben. De toestandsfunctie van het hele systeem zou dat zo uitdrukken, dat daarin de levende en de dode kat gelijktijdig gemengd voorkomen. Het kenmerkende aan zulke gevallen is, dat een oorspronkelijk tot atomair bereik beperkte onbepaaldheid zich vertaalt in grofzintuigelijke onbepaaldheid, waarover dan door directe waarneming beslist kan worden.
Stel dat de hartslag van de kat continu wordt gemeten, geregistreerd en op een monitor weergegeven. Een waarnemer kijkt naar de monitor om vast te stellen wanneer de hartslag van de kat stopt. Maar hij valt in slaap. Weer wakker geworden, ziet hij dat de hartslag al gestopt is. Gelukkig is de hartslag van de kat ook geregistreerd en daaruit blijkt dat de kat al 20 minuten dood is. Wanneer vindt de 'collapse of the wavefuncion' plaats?
1. Op het moment dat de registratie van de hartslag laat zien dat er geen hartslag meer is
2. Op het moment dat de waarnemer wakker wordt en naar de monitor kijkt
3. Op het moment dat de waarnemer de registratie bekijkt.
quote:De beroemde fysicus Stephen Hawking riep eens uit, "Wanneer ik hoor spreken van Schrödingers kat, dan trek ik mijn revolver," Het is namelijk zo dat Hawking, en vele andere natuurkundigen met hem, van mening zijn dat in de Kopenhaagse interpretatie van de kwantummechanica (meer dan verantwoord is) de nadruk wordt gelegd op de rol van de waarnemer.
[ Bericht 11% gewijzigd door deelnemer op 06-11-2010 14:28:45 ]
The view from nowhere.
Ik denk dat je hierbij niet moet vergeten dat de kat ook een niet uit te vlakken waarnemer is, met groot belang in de situatie!quote:Op zaterdag 6 november 2010 14:13 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Het meetprobleem (in de kopenhaagse interpretatie) introduceert onbepaaldheid. Maar is dat een kwestie van bewuste waarneming of slechts een vertaling van micro naar macro niveau?
Neem het probleem van schodingers kat
[..]
[ afbeelding ]
Stel dat de hartslag van de kat continu wordt gemeten, geregistreerd en op een monitor weergegeven. Een waarnemer kijkt naar de monitor om vast te stellen wanneer de hartslag van de kat stopt. Maar hij valt in slaap. Weer wakker geworden, ziet hij dat de hartslag al gestopt is. Gelukkig is de hartslag van de kat ook geregistreerd en daaruit blijkt dat de kat al 20 minuten dood is. Wanneer vindt de 'collapse of the wavefuncion' plaats?
1. Op het moment dat de registratie van de hartslag laat zien dat er geen hartslag meer is
2. Op het moment dat de waarnemer wakker wordt en naar de monitor kijkt
3. Op het moment dat de waarnemer de registratie bekijkt.
[..]
Het is dus onjuist de kat als een soort object voor te stellen, en de fysicus als de enige waarnemer te beschouwen.
Maar desalniettemin zijn dit zeer interessante problemen, waarvan ik in het algemeen niet beweer de oplossing te kennen, maar we moeten rekening houden met de mogelijkheid dat de werkelijkheid veel wonderlijker en magischer is dan men geneigd zou zijn te veronderstellen.
Haal de kat eruit en meet de concentratie blauwzuur (ipv de hartslag)quote:Op zaterdag 6 november 2010 16:33 schreef kleinduimpje3 het volgende:
[..]
Ik denk dat je hierbij niet moet vergeten dat de kat ook een niet uit te vlakken waarnemer is, met groot belang in de situatie!
Het is dus onjuist de kat als een soort object voor te stellen, en de fysicus als de enige waarnemer te beschouwen.
Verwondering is mooiquote:Maar desalniettemin zijn dit zeer interessante problemen, waarvan ik in het algemeen niet beweer de oplossing te kennen, maar we moeten rekening houden met de mogelijkheid dat de werkelijkheid veel wonderlijker en magischer is dan men geneigd zou zijn te veronderstellen.
Dan zou ik kiezen voor antwoord 2 of 3, dus het moment van observatie door de waarnemer, en niet het moment dat door de meetapparatuur wordt aangegeven.quote:Op zaterdag 6 november 2010 17:44 schreef deelnemer2 het volgende:
[..]
Haal de kat eruit en meet de concentratie blauwzuur (ipv de hartslag)
[..]
Dan raad ik je aan es een fatsoenlijk boek over QVT open te slaan. QVT is de unificatie van de SRT en de QM.quote:Op zaterdag 6 november 2010 13:51 schreef kleinduimpje3 het volgende:
[..]
Ik ben niet zo goed op de hoogte van de quantumveldentheorie, maar dat causaliteit daar een onderdeel van zou vormen, daar geloof ik niets van.
Je haalt nu causaliteit en determinisme door elkaar.quote:Je kent misschien wel het experiment waarbij deeltjes waarvan de spin bekend is op een Rabi-magneet worden afgeschoten en door deze worden afgebogen.
In het algemeen is het dan volstrekt onvoorspelbaar in welke richting deze worden afgebogen.
En zo zijn er nog meer experimenten waarbij deze onbepaaldheid optreedt, bijvoorbeeld het double-split experiment.
Quantumveldentheorie verandert daar niets aan.
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Het is dus een vaag schemergebied tussen wetenschap en lulkoek. Fraai zeg! Het is tekenend dat je niet precies kunt uitleggen wat volgens jou filosofie is. Het kan van alles zijn, zolang 'nadenken' er maar bij betrokken is. Maar het 'nadenken' over en 'bestuderen' van de wereld is opgedeeld in disciplines, wetenschappelijke. Geen filosoof is nodig om deze disiciplines in contact te brengen met elkaar, laat staan om ze terug te fluiten of van een fundament te voorzien.quote:
[..]
Je hebt blijkbaar een grote behoefte aan concrete functie omschrijvingen. Het is professionele reflectie.
Het nadenken over de wereld gaat natuurlijk wel door, maar niet meer in filosofische zin.
Die is helemaal niet metafysisch. Waarom denk je dat 'fysica' vaak als synoniem geldt voor 'natuurkunde'? Het gaat om de waarneembare wereld, daar is niets meta-fysisch aan.quote:Ik geloof niet dat ik kennis heb van de absolute ontologie. Daarom geef ik een voorbeeld: de metafysica van de Newtonse mechanica. Een filosoof mag daar anders over denken.
Je verwart metafysica met wetenschappelijke theorieën, al dan niet 'bewezen'.
Ik reduceer enkel.quote:Jij maakt er zelf weer een WAT IS kwestie van.
Bovendien valt het me tegen dat je nog steeds niet met een filosofische vraag op de proppen bent gekomen ondanks mijn verzoeken.
Je wilt het niet begrijpen.quote:Op zaterdag 6 november 2010 20:24 schreef sneakypete het volgende:
[..]
Het is dus een vaag schemergebied tussen wetenschap en lulkoek. Fraai zeg! Het is tekenend dat je niet precies kunt uitleggen wat volgens jou filosofie is. Het kan van alles zijn, zolang 'nadenken' er maar bij betrokken is. Maar het 'nadenken' over en 'bestuderen' van de wereld is opgedeeld in disciplines, wetenschappelijke. Geen filosoof is nodig om deze disiciplines in contact te brengen met elkaar, laat staan om ze terug te fluiten of van een fundament te voorzien. Het nadenken over de wereld gaat natuurlijk wel door, maar niet meer in filosofische zin.
Dit wil je ook niet begrijpen.quote:Die is helemaal niet metafysisch. Waarom denk je dat 'fysica' vaak als synoniem geldt voor 'natuurkunde'? Het gaat om de waarneembare wereld, daar is niets meta-fysisch aan.
Je verwart metafysica met wetenschappelijke theorieën, al dan niet 'bewezen'.
Daarin heb je helemaal gelijk: je reduceert alles tot niets.quote:Ik reduceer enkel.
Ik dacht dat ik er twee had genoemd:quote:Bovendien valt het me tegen dat je nog steeds niet met een filosofische vraag op de proppen bent gekomen ondanks mijn verzoeken.
1. Het concept vrijheid zoals we dat gebruiken in het recht en de politiek verhoudt zich slecht met de wetenschap.
2. De verhouding tussen het subjectieve, collectieve en objectieve is onduidelijk.
Een derde vraag is of het boek 'Echte filosofie' van Oudemans hout snijdt.
Dat is een erg zwak verweer.quote:
[..]
Je wilt het niet begrijpen.
[..]
Dit wil je ook niet begrijpen.
Ik stel dat het onderscheid tussen dingen zoals dat in de filosofie gebeurt, te reduceren valt, bijv het onderscheid subject-object, of bijv geest-lichaam, zodat er geen onduidelijke verhouding meer bestaat.quote:Daarin heb je helemaal gelijk: je reduceert alles tot niets.
Neem nu politiek: dan is de vrijheid om iets te doen de afwezigheid van een dwingende wetgevende macht. Een vrije markt bijv. is dan een markt zonder overheidsinmenging. Daarom: vrij van -. Vrij op zichzelf, dat kan niet.quote:Ik dacht dat ik er twee had genoemd:
1. Het concept vrijheid zoals we dat gebruiken in het recht en de politiek verhoudt zich slecht met de wetenschap.
Probleem opgelost, toch?
In welke zin dan? Ik gaf het aan middels een mathematisch reductionisme: hoe meer concensus, hoe groter de kans dat van objectiviteit wordt gesproken. Dat maakt objectiviteit dus tot intersubjectiviteit; de som der subjectieve opvattingen. Zo wordt de verhouding meteen duidelijk. Voor collectiviteit geldt hetzelfde als objectiviteit. Het doel is gemeenschappelijk wanneer de betrokkenen het als zodanig zien, ook hier is dus sprake van de som der subjectieve opvattingen.quote:2. De verhouding tussen het subjectieve, collectieve en objectieve is onduidelijk.
Het Engelse 'subject' wordt vaak vertaald als 'onderwerp'. Een onderwerp, is dan weer een woord. Bijv het onderwerp is 'bomen'. Zo vindt dan de reductie plaats van ontologie (het wezen van een subject) tot semantiek (de naam ervan). Waarom wil je hier niet aan? Er is niet per se sprake van een verlies van iets, maar eerder van een herformulering waardoor de onderlinge verhouding duidelijker wordt. Dat lijkt mij niet onwenselijk, behalve dan voor de filosoof die toch als onafhankelijk subject iets over een object wil zeggen.
Da's een goede vraag ja. Ik denk dat het op veel punten hout snijdt, al is het boek in veel opzichten een opsomming van kennis van anderen die ook getekend werden door de reductie. Bij Descartes werd al het niet-levende gereduceert tot mechanica, bij Darwin ook het leven zelf (dus alles), en ondertussen was er de taalwending waardoor blijkt dat filosofie alles maar dan ook alles te maken heeft met taal, zonder daar buiten te kunnen treden. Oudemans' opvatting is vervolgens dat filosofie alleen zin heeft door het om te draaien: je probeert niet zelf over de taal te stappen, maar laat je sturen en probeert zo op te vatten hoe de taal zich beweegt, waar 'prosodische dissonantie' ontstaat. Dwz: woorden die zich omwentelen, waardoor de wereld er anders uitziet voor jou. Ik vraag me alleen af: is dat niet gewoon etymologie, of steekt er toch meer achter?quote:Een derde vraag is of het boek 'Echte filosofie' van Oudemans hout snijdt.
Daarnaast zie ik dat boek (net als hijzelf, denk ik) vooral als een afrekening met de pretenties van de hedendaagse filosofen, die aan het dagdromen zijn. Er wordt gedaan alsof filosofie er nog steeds toe doet, wanhopig doet men pogingen om filosofische schijnproblemen aan de orde te stellen. Dit allemaal tegen de achtergrond van een wereld waarin de wetenschap en technologie de overhand krijgen. Oudemans laat zich volgens jou intimideren, maar ik denk dat het andersom is: juist de nostalgische filosofen die zich er tegen verzetten en een rotsvaste betekenis willen geven aan de wereld, hebben zich laten intimideren en deinzen terug, ipv dat ze zich open stellen.
Nee. Ik heb je meerdere malen uitgelegd, dat theoretiseren vereist dat je je uitgangpunten kiest en helder maakt. Dat geldt in de natuurkunde en in de filosofie. Er is alles voor te zeggen om dat metafysica te noemen (de historische oorsprong van het begrip, de rol ervan in iedere fundamentele begripsvorming). Als het woord je niet bevalt, dan noem je het maar anders. Ik heb de indruk dat je opzettelijk doet alsof je het niet begrijpt. Ik heb er geen zin in om iets uit te leggen, als een ander doet alsof hij het niet snapt.quote:
Filosofie is een (fundamentele) reflectie op (een aspect van) de wereld. Je duwt dat voortdurend in je eigen categorieen. Ook dat ben ik zat.
Er zijn ook altijd niet reduceerbare begrippen, anders gooi je alles op een hoop. En hoe reduceer je de innerlijke beleving tot het lichaam? Dat weten we nog niet.quote:Ik stel dat het onderscheid tussen dingen, zoals dat in de filosofie gebeurt, te reduceren valt, bijv het onderscheid subject-object, of bijv geest-lichaam, zodat er geen onduidelijke verhouding meer bestaat.
Niet opgelost. Je oplossing is semantisch. Een baksteen kan omhoog als daarboven vrije ruimte is. Deze vrijheid heeft een baksteen. Heb jij een baksteen wel een gebruik zien maken van deze vrijheid? Hoe vrij is de mens? Dat weten we nog niet.quote:Neem nu politiek: dan is de vrijheid om iets te doen de afwezigheid van een dwingende wetgevende macht. Een vrije markt bijv. is dan een markt zonder overheidsinmenging. Daarom: vrij van -. Vrij op zichzelf, dat kan niet.
Probleem opgelost, toch?
Objectiviteit reduceren tot consensus is ongeloofwaardig. Dat je een steen van 1000 kg niet zonder hulpmiddelen kunt tillen, is objectief. Als dat reduceerbaar is tot consensus, dan kan de consensus net zo goed de ene kan op gaan als de andere. Een goede demagoog zou de consensus kunnen veranderen, zodat je die steen wel kan optillen. Dat geloof ik niet. Men komt gemakkelijk tot consensus over dat wat objectief is.quote:In welke zin dan? Ik gaf het aan middels een mathematisch reductionisme: hoe meer concensus, hoe groter de kans dat van objectiviteit wordt gesproken. Dat maakt objectiviteit dus tot intersubjectiviteit; de som der subjectieve opvattingen. Zo wordt de verhouding meteen duidelijk. Voor collectiviteit geldt hetzelfde als objectiviteit. Het doel is gemeenschappelijk wanneer de betrokkenen het als zodanig zien, ook hier is dus sprake van de som der subjectieve opvattingen.
De begrippen worden in een logisch verband geplaatst, zoals in het voorbeeld van de Newtons mechanica.quote:Het Engelse 'subject' wordt vaak vertaald als 'onderwerp'. Een onderwerp, is dan weer een woord. Bijv het onderwerp is 'bomen'. Zo vindt dan de reductie plaats van ontologie (het wezen van een subject) tot semantiek (de naam ervan). Waarom wil je hier niet aan? Er is niet per se sprake van een verlies van iets, maar eerder van een herformulering waardoor de onderlinge verhouding duidelijker wordt. Dat lijkt mij niet onwenselijk, behalve dan voor de filosoof die toch als onafhankelijk subject iets over een object wil zeggen.
Een ander voorbeeld. De begrippen zijn 'baksteen' en 'stappelen'. Daaruit volgen dan: brug, huis, schuur, etc.
Zonder objectiviteit is er geen correspondentie en hangt alles in de lucht. Met objectiviteit is er correspondentie. Een minimum aan aannamen kan een hele wereld van verschijnselen verklaren. Dat blijkt uit de natuurkunde. En dan roep jij weer: dat is wetenschap. Dat vind ik flauw, want het is niet fundamenteel anders. Ondertussen is het wel zo, dat het niet louter semantiek is.
De reductie tot mechanica is de kern van het boek. Maar de mechanica is zelf niet reduceerbaar tot 1 woord (en ook niet tot taal). En ook als alles reduceerbaar is tot mechanica (een micro theorie), dan kun je hetzelfde ook leren begrijpen, in termen die horen bij een hoger niveau van organisatie (een macro theorie). Je krijgt dan meerdere talen die hetzelfde beschrijven. Dat is ook nodig, omdat de micro theorie voor veel onderwerpen onhanteerbaar complex is.quote:Da's een goede vraag ja. Ik denk dat het op veel punten hout snijdt, al is het boek in veel opzichten een opsomming van kennis van anderen die ook getekend werden door de reductie. Bij Descartes werd al het niet-levende gereduceert tot mechanica, bij Darwin ook het leven zelf (dus alles), en ondertussen was er de taalwending waardoor blijkt dat filosofie alles maar dan ook alles te maken heeft met taal, zonder daar buiten te kunnen treden. Oudemans' opvatting is vervolgens dat filosofie alleen zin heeft door het om te draaien: je probeert niet zelf over de taal te stappen, maar laat je sturen en probeert zo op te vatten hoe de taal zich beweegt, waar 'prosodische dissonantie' ontstaat. Dwz: woorden die zich omwentelen, waardoor de wereld er anders uitziet voor jou. Ik vraag me alleen af: is dat niet gewoon etymologie, of steekt er toch meer achter?
Daarnaast zie ik dat boek (net als hijzelf, denk ik) vooral als een afrekening met de pretenties van de hedendaagse filosofen, die aan het dagdromen zijn. Er wordt gedaan alsof filosofie er nog steeds toe doet, wanhopig doet men pogingen om filosofische schijnproblemen aan de orde te stellen. Dit allemaal tegen de achtergrond van een wereld waarin de wetenschap en technologie de overhand krijgen. Oudemans laat zich volgens jou intimideren, maar ik denk dat het andersom is: juist de nostalgische filosofen die zich er tegen verzetten en een rotsvaste betekenis willen geven aan de wereld, hebben zich laten intimideren en deinzen terug, ipv dat ze zich open stellen.
Beoordeeld in de termen van de filosofie van Oudemans is zijn eigen filosofie ook maar een trend. De mate waarin mensen gaan denken dat mathematische reductie onzin is, is de mate waarin mathematische reductie is weerlegd. De nostalgische filosofen, die zich er tegen verzetten en een rotsvaste betekenis willen geven aan de wereld, zijn daarvan dan de voorhoede.
Dat filosofie alles maar dan ook alles te maken heeft met taal gaat veel te ver. Er zijn filosofische schijnproblemen, die het gevolg zijn van taal gewoonten. Maar taal verwijst ook naar de wereld. Filosofen praten, net als iedereen, vaak over de wereld.
[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer2 op 07-11-2010 14:28:20 ]
Wat is iemand als Daniel C Dennett dan?quote:
[..]
Het is dus een vaag schemergebied tussen wetenschap en lulkoek. Fraai zeg! Het is tekenend dat je niet precies kunt uitleggen wat volgens jou filosofie is. Het kan van alles zijn, zolang 'nadenken' er maar bij betrokken is. Maar het 'nadenken' over en 'bestuderen' van de wereld is opgedeeld in disciplines, wetenschappelijke. Geen filosoof is nodig om deze disiciplines in contact te brengen met elkaar, laat staan om ze terug te fluiten of van een fundament te voorzien.
Het nadenken over de wereld gaat natuurlijk wel door, maar niet meer in filosofische zin.
Ik verander van standpunt.
De natuurwetenschappen zijn de beste bron van cummulatieve kennis die we hebben. Daar hoor je nooit:
1. alles is een mening
2. alles is een keuze
3. alles is een machtsspel
Allemaal onjuiste reducties. Het idee, dat de wereld op zijn best is als we overgaan op een grenzenoos machtsspel (Nietzsche en c.s.) en de relativistische toon die al een halve eeuw lang uit de filosofie komt (Rorty, Oudemans en c.s.) zijn voor mij voldoende reden om de filosofie af te schaffen.
[ Bericht 1% gewijzigd door deelnemer op 08-11-2010 14:50:54 ]
De natuurwetenschappen zijn de beste bron van cummulatieve kennis die we hebben. Daar hoor je nooit:
1. alles is een mening
2. alles is een keuze
3. alles is een machtsspel
Allemaal onjuiste reducties. Het idee, dat de wereld op zijn best is als we overgaan op een grenzenoos machtsspel (Nietzsche en c.s.) en de relativistische toon die al een halve eeuw lang uit de filosofie komt (Rorty, Oudemans en c.s.) zijn voor mij voldoende reden om de filosofie af te schaffen.
[ Bericht 1% gewijzigd door deelnemer op 08-11-2010 14:50:54 ]
The view from nowhere.
Simpelweg omdat een denken over begrippen zich niet aan de voorhoede van een 'actuele filosofie' bevind, betekent dat nog niet dat het geen filosofie is. Zeker in de wetenschap zou het gewenst zijn - onder de huidige prestatie / publicatiedruk- als men juist eens wat vaker over de rechtvaardiging van het gehanteerde theoretisch stelsel nadacht. Of of de gebruikte termen notabene nog enigszins relevant zijn.quote:
Het is dus een vaag schemergebied tussen wetenschap en lulkoek. Fraai zeg! Het is tekenend dat je niet precies kunt uitleggen wat volgens jou filosofie is. Het kan van alles zijn, zolang 'nadenken' er maar bij betrokken is. Maar het 'nadenken' over en 'bestuderen' van de wereld is opgedeeld in disciplines, wetenschappelijke. Geen filosoof is nodig om deze disiciplines in contact te brengen met elkaar, laat staan om ze terug te fluiten of van een fundament te voorzien.
Het nadenken over de wereld gaat natuurlijk wel door, maar niet meer in filosofische zin.
Loop voor de gein eens de Selexys binnen en zie het verschil in meters tussen 'spiritualiteit' en een vrij willekeurig 'vakgebied'. Het denken over de wereld gaat door.
Dat quantumveldentheorie een unificatie is van speciale relativiteitstheorie en niet-relativistische QM weet ik ook wel, en ik heb zelfs Bjorken en Drell geregeld opengeslagen en weer dichtgedaan, evenals "the quantum theory of light" van Loudon, maar ik vind mijn kennis hiervan desalniettemin allesbehalve bevredigend, ondermeer omdat ik er nooit een goed college over gehad heb.quote:
[..]
Dan raad ik je aan es een fatsoenlijk boek over QVT open te slaan. QVT is de unificatie van de SRT en de QM.
Hoe dan ook, ik zie werkelijk niet in waarom een niet-causale, niet-relativistische QM plotseling causaal zou worden door deze relativistisch te behandelen, en ik geloof dan ook niet dat dit het geval is.
Of beschouw jij de niet-relativistische QM ook als causaal?
Zou je dat eens toe kunnen lichten?quote:[..]
Je haalt nu causaliteit en determinisme door elkaar.
Beschouw jij het als een geval van causaliteit als een deeltje waarover we maximale informatie over de spin en positie en impuls hebben, zich in een magneetveld zodanig gedraagt dat het volstrekt onvoorspelbaar is of dit naar links of rechts wordt afgebogen?
De waarschijnlijkheden waarmee dit gebeurt zijn inderdaad bijzonder nauwkeurig te berekenen, maar dat maakt iets toch nog niet causaal?
Oké, dus metafysica = theorie?quote:
[..]
Nee. Ik heb je meerdere malen uitgelegd, dat theoretiseren vereist dat je je uitgangpunten kiest en helder maakt. Dat geldt in de natuurkunde en in de filosofie. Er is alles voor te zeggen om dat metafysica te noemen (de historische oorsprong van het begrip, de rol ervan in iedere fundamentele begripsvorming). Als het woord je niet bevalt, dan noem je het maar anders. Ik heb de indruk dat je opzettelijk doet alsof je het niet begrijpt. Ik heb er geen zin in om iets uit te leggen, als een ander doet alsof hij het niet snapt.
Dat vind ik een ongebruikelijke definitie (dan zou alles wat men 'denkt' metafysica zijn, waardoor het begrip haar onderscheidende functie verliest), maar zelfs dan nog: hoe worden theorieën getest? Door erover hele teksten over te schrijven? Meestal toch vooral middels een expiriment.
[/quote]quote:Filosofie is een (fundamentele) reflectie op (een aspect van) de wereld. Je duwt dat voortdurend in je eigen categorieen. Ook dat ben ik zat.
Wat betekent dat nou, een fundamentele reflectie op de wereld? Ik voel nu alweer een wat is-? vraag aankomen..
Waar het om gaat is dat de filosofische problemen te reduceren zijn tot taal'problemen'. Het zijn geen problemen zoals bijv. het onvermogen om te kunnen vliegen, wat opgelost wordt met het bouwen van een vliegtuig. Wetenschap krijgt haar functie door aan te sluiten op de techniek. Dankzij chemici en biologen worden medicijnen gemaakt. Filosofen maken daarentegen niets, behalve boeken. Wat is daar de zin van? Wat wil je er mee. Stel nu dat (ik noem maar iemand) Immanuel Kant de wereld wel begreep zoals die is, oid. Wat nu? Moet hij ons dan nu vertellen wat we moeten doen? Kunnen we opeens iets nieuws?quote:Er zijn ook altijd niet reduceerbare begrippen, anders gooi je alles op een hoop. En hoe reduceer je de innerlijke beleving tot het lichaam? Dat weten we nog niet.
Nee nu bedoel je: mogelijkheid.quote:Niet opgelost. Je oplossing is semantisch. Een baksteen kan omhoog als daarboven vrije ruimte is. Deze vrijheid heeft een baksteen. Heb jij een baksteen wel een gebruik zien maken van deze vrijheid? Hoe vrij is de mens? Dat weten we nog niet.
Daarnaast stel je een onbeantwoordbare vraag. Hoe bepaal ik nu hoe vrij een mens is? Door te beschrijven wat mensen zoal doen en dan te voorspellen wat ze kunnen gaan doen? Dat is een optie. Je kunt ook de wetgeving bekijken (dat doen politici), of kijken naar de fysiologische mogelijkheden en beperkingen van het lichaam. Allemaal best, maar die vraag blijft onbeantwoordbaar, omdat niet duidelijk is hoe je die zou moeten beantwoorden.
'Dat weten we nog niet' is dus onzinnig, 'dat valt niet te weten' lijkt me een zinvollere stelling.
En als iemand nu een steen van 1000 kilo optilt, voor je ogen?quote:Objectiviteit reduceren tot consensus is ongeloofwaardig. Dat je een steen van 1000 kg niet zonder hulpmiddelen kunt tillen, is objectief. Als dat reduceerbaar is tot consensus, dan kan de consensus net zo goed de ene kan op gaan als de andere. Een goede demagoog zou de consensus kunnen veranderen, zodat je die steen wel kan optillen. Dat geloof ik niet. Men komt gemakkelijk tot consensus over dat wat objectief is.
Je kunt hooguit zeggen: Op basis van de informatie die ik heb, de som der ervaringen zegmaar, voorspel ik dat niemand dat kan. Daar zul je nog erg goede argumenten voor hebben ook. Maar wat is de zin van het woord 'objectiviteit' daarin? Het meetbare, of voorspelbare? In dat geval blijkt het mathematisch reduceerbaar (kansrekening). En zoniet, wat is dan het objectieve?
stappelen? Que? Stapelen misschien?quote:De begrippen worden in een logisch verband geplaatst, zoals in het voorbeeld van de Newtons mechanica.
Een ander voorbeeld. De begrippen zijn 'baksteen' en 'stappelen'. Daaruit volgen dan: brug, huis, schuur, etc.
Ja het is wel anders. Natuurkundigen bouwen mee aan grote machines, zonder dat er ook maar één filosoof nodig is om te bewijzen dat die machine wel objectief bestaat oid. Nogmaals, het verschil is (naast empirie) dat wetenschap aansluit op de techniek. Waarom denk je dat de technologie zo snel om zich heen grijpt? In elk geval niet dankzij een groots filosofisch inzicht, behalve dan het inzicht dat je je er beter verre van kunt houden.quote:Zonder objectiviteit is er geen correspondentie en hangt alles in de lucht. Met objectiviteit is er correspondentie. Een minimum aan aannamen kan een hele wereld van verschijnselen verklaren. Dat blijkt uit de natuurkunde. En dan roep jij weer: dat is wetenschap. Dat vind ik flauw, want het is niet fundamenteel anders. Ondertussen is het wel zo, dat het niet louter semantiek is.
Net zoals Marx en Nietzsche, die nostalgici, de voorhoede vormden van een grote nieuwe tijd (Rusland en Duitsland dus). Dat nostalgische heeft de mens niet verder gebracht, ondanks dat het al te menselijk is. Ik ben ook nostalgisch. Ik vind het ook fijn dat ik woon in een dorp tussen bomen, weilanden, boerderijtjes en meer van zulks. Maar ik vind het daarom niet nodig om er een metafysica aan op te hangen; dat is gewoon mijn smaak, gevormd door ervaringen en mijn genetisch program, met als extra opmerking dat ik waarschijnlijk niet de enige ben (dus in die zin is er bijv. iets voor te zeggen om natuur en cultuur te conserveren).quote:De reductie tot mechanica is de kern van het boek. Maar de mechanica is zelf niet reduceerbaar tot 1 woord (en ook niet tot taal). En ook als alles reduceerbaar is tot mechanica (een micro theorie), dan kun je hetzelfde ook leren begrijpen, in termen die horen bij een hoger niveau van organisatie (een macro theorie). Je krijgt dan meerdere talen die hetzelfde beschrijven. Dat is ook nodig, omdat de micro theorie voor veel onderwerpen onhanteerbaar complex is.
Beoordeeld in de termen van de filosofie van Oudemans is zijn eigen filosofie ook maar een trend. De mate waarin mensen gaan denken dat mathematische reductie onzin is, is de mate waarin mathematische reductie is weerlegd. De nostalgische filosofen, die zich er tegen verzetten en een rotsvaste betekenis willen geven aan de wereld, zijn daarvan dan de voorhoede.
Op zich heb je er gelijk in dat Oudemans nogal eigentijds is. Maar is dat erg dan? Misschien is dat wel een stuk beter dan die uitgekauwde filosofologen die nog maar 'ns koketteren oude schijnproblematiek). [qutoe]Dat filosofie alles maar dan ook alles te maken heeft met taal gaat veel te ver. Er zijn filosofische schijnproblemen, die het gevolg zijn van taal gewoonten. Maar taal verwijst ook naar de wereld. Filosofen praten, net als iedereen, vaak over de wereld.
[/quote]
Dat denken ze zeker te doen ja, maar verwijst taal? Hoe dan?
Ik denk dat je het zo moet zien: door ervaring (het is zo aangeleerd) asocieer je een woord (bijv: tafel) met een beeld. Denk weer aan aap-noot-mies. Het is echter schijn dat 'aap' verwijst naar de aap op het plaatje. Jij leert dat zo aan; het had net zo goed een noot kunnen zijn, toch? Daar draait het om, ookal is het wat flauwig. Het punt is dan dat een woord niet één-op-één verwijst naar iets in de werkelijheid. Dan open je weer de kloof tussen subject en object, die je niet kunt dichten omdat je gebonden blijft aan de bron van 'subject' en 'object'; onze taal natuurlijk.
Laat ik dan tot slot (dit is al pagina 10) dit nog even typen:
In de wetenschap en techniek (die nauw samenwerken natuurlijk) sluiten denken en doen op elkaar aan. Er is terugkoppeling, directe reflectie als het ware. Bij filosofie blijft het toch vooral bij denken. De terugkoppeling komt van andere denkers. Wat bepaalt nu de doorgang, het succes? Wat anders dan gewoon gaan doen en kijken of het werkt?
Bedenk dat jij als natuurkundige vaak overlegt met anderen. Het nadenken en bespreken komt ook voor bij wetenschappers, hell, bij iedereen, tot en met de vuilnisman aan toe. Waarom zouden zij een aparte discipline (filosofie) nodig hebben?
Ik wil m niet afschieten hoor. Het valt mij op dat juist ook Dennett in veel werk aanschopt tegen achterhaalde metafysische opvattingen (denk aan cartesiaans theater en zijn herformulering van vrije wil). De scheiding subject-object laat hem volkomen koud volgens mij. Hij is dan vooral een filosoof die ook wijst op het onmogelijke van filosofische vragen.quote:
[..]
Wat is iemand als Daniel C Dennett dan?
Juist bij zon Dennett merk je in mijn ogen dat de filosofie aan haar einde lijkt te komen.
Je begrijpt niets van de natuurwetenschap, net zo min als de pragmatische filosofen waar je achteraan loopt (Rorty, Oudemans). Met de reductie waar je vanuit gaat (mathematische reductie) sluit je op voorhand iedere mogelijkheid tot kennis over de wereld uit. Het lijkt geweldig slim omdat je minder aanneemt dan ik. Maar ondertussen wordt de horizon beperkt tot het idee van menselijke consensus.quote:
[..]
Oké, dus metafysica = theorie?
Dat vind ik een ongebruikelijke definitie (dan zou alles wat men 'denkt' metafysica zijn, waardoor het begrip haar onderscheidende functie verliest), maar zelfs dan nog: hoe worden theorieën getest? Door erover hele teksten over te schrijven? Meestal toch vooral middels een expiriment.
[..]
Wat betekent dat nou, een fundamentele reflectie op de wereld? Ik voel nu alweer een wat is-? vraag aankomen..
[..]
Waar het om gaat is dat de filosofische problemen te reduceren zijn tot taal'problemen'. Het zijn geen problemen zoals bijv. het onvermogen om te kunnen vliegen, wat opgelost wordt met het bouwen van een vliegtuig. Wetenschap krijgt haar functie door aan te sluiten op de techniek. Dankzij chemici en biologen worden medicijnen gemaakt. Filosofen maken daarentegen niets, behalve boeken. Wat is daar de zin van? Wat wil je er mee. Stel nu dat (ik noem maar iemand) Immanuel Kant de wereld wel begreep zoals die is, oid. Wat nu? Moet hij ons dan nu vertellen wat we moeten doen? Kunnen we opeens iets nieuws?
[..]
Nee nu bedoel je: mogelijkheid.
Daarnaast stel je een onbeantwoordbare vraag. Hoe bepaal ik nu hoe vrij een mens is? Door te beschrijven wat mensen zoal doen en dan te voorspellen wat ze kunnen gaan doen? Dat is een optie. Je kunt ook de wetgeving bekijken (dat doen politici), of kijken naar de fysiologische mogelijkheden en beperkingen van het lichaam. Allemaal best, maar die vraag blijft onbeantwoordbaar, omdat niet duidelijk is hoe je die zou moeten beantwoorden.
'Dat weten we nog niet' is dus onzinnig, 'dat valt niet te weten' lijkt me een zinvollere stelling.
[..]
En als iemand nu een steen van 1000 kilo optilt, voor je ogen?
Je kunt hooguit zeggen: Op basis van de informatie die ik heb, de som der ervaringen zegmaar, voorspel ik dat niemand dat kan. Daar zul je nog erg goede argumenten voor hebben ook. Maar wat is de zin van het woord 'objectiviteit' daarin? Het meetbare, of voorspelbare? In dat geval blijkt het mathematisch reduceerbaar (kansrekening). En zoniet, wat is dan het objectieve?
[..]
stappelen? Que? Stapelen misschien?
[..]
Ja het is wel anders. Natuurkundigen bouwen mee aan grote machines, zonder dat er ook maar één filosoof nodig is om te bewijzen dat die machine wel objectief bestaat oid. Nogmaals, het verschil is (naast empirie) dat wetenschap aansluit op de techniek. Waarom denk je dat de technologie zo snel om zich heen grijpt? In elk geval niet dankzij een groots filosofisch inzicht, behalve dan het inzicht dat je je er beter verre van kunt houden.
[..]
Net zoals Marx en Nietzsche, die nostalgici, de voorhoede vormden van een grote nieuwe tijd (Rusland en Duitsland dus). Dat nostalgische heeft de mens niet verder gebracht, ondanks dat het al te menselijk is. Ik ben ook nostalgisch. Ik vind het ook fijn dat ik woon in een dorp tussen bomen, weilanden, boerderijtjes en meer van zulks. Maar ik vind het daarom niet nodig om er een metafysica aan op te hangen; dat is gewoon mijn smaak, gevormd door ervaringen en mijn genetisch program, met als extra opmerking dat ik waarschijnlijk niet de enige ben (dus in die zin is er bijv. iets voor te zeggen om natuur en cultuur te conserveren).
Op zich heb je er gelijk in dat Oudemans nogal eigentijds is. Maar is dat erg dan? Misschien is dat wel een stuk beter dan die uitgekauwde filosofologen die nog maar 'ns koketteren oude schijnproblematiek). [qutoe]Dat filosofie alles maar dan ook alles te maken heeft met taal gaat veel te ver. Er zijn filosofische schijnproblemen, die het gevolg zijn van taal gewoonten. Maar taal verwijst ook naar de wereld. Filosofen praten, net als iedereen, vaak over de wereld.
Dat denken ze zeker te doen ja, maar verwijst taal? Hoe dan?
Ik denk dat je het zo moet zien: door ervaring (het is zo aangeleerd) asocieer je een woord (bijv: tafel) met een beeld. Denk weer aan aap-noot-mies. Het is echter schijn dat 'aap' verwijst naar de aap op het plaatje. Jij leert dat zo aan; het had net zo goed een noot kunnen zijn, toch? Daar draait het om, ookal is het wat flauwig. Het punt is dan dat een woord niet één-op-één verwijst naar iets in de werkelijheid. Dan open je weer de kloof tussen subject en object, die je niet kunt dichten omdat je gebonden blijft aan de bron van 'subject' en 'object'; onze taal natuurlijk.
Laat ik dan tot slot (dit is al pagina 10) dit nog even typen:
In de wetenschap en techniek (die nauw samenwerken natuurlijk) sluiten denken en doen op elkaar aan. Er is terugkoppeling, directe reflectie als het ware. Bij filosofie blijft het toch vooral bij denken. De terugkoppeling komt van andere denkers. Wat bepaalt nu de doorgang, het succes? Wat anders dan gewoon gaan doen en kijken of het werkt?
Bedenk dat jij als natuurkundige vaak overlegt met anderen. Het nadenken en bespreken komt ook voor bij wetenschappers, hell, bij iedereen, tot en met de vuilnisman aan toe. Waarom zouden zij een aparte discipline (filosofie) nodig hebben?
Als je uitgaat van mathematische reductie is de vraag waarom het ene wel werkt en het andere niet. Als ik een huis bouw, dan zal er daarna consensus ontstaan over het feit dat dat huis er staat. Ik verklaar de consensus met het idee dat dit huis er staat in objectieve zin (iedereen kan het zien of loopt er anders tegen aan). Jij verklaart de objectiviteit uit de onstane consensus. Als je je eigen alledaagse ervaringen serieus neemt dan moet het idee van objectiviteit duidelijk zijn. Door een natuurwetenschappelijke studie te doen, wordt dit idee van objectiviteit nog evidenter.
Dat je aanname moeilijk te weerleggen is, maakt het nog niet sterk. Het is een algemeen kenmerk van deze vorm van reductionisme, waarbij men de wereld beperkt tot het meest direct gegevene. Het nadeel is dat je jezelf daar dan ook in opsluit.
Het verschil zit hem MI ook in het feit dat het direct in de ervaring gegevene een zeer onvolledig en onsamenhangend beeld geeft van de wereld. De wereld strekt zich uit ver voorbij de grenzen van de directe menselijk ervaring. Dat in kaart brengen, geeft reele kennis van de wereld. Dat wordt in de pragmatische versie die jij schetst uitgesloten.
[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 09-11-2010 12:20:32 ]
The view from nowhere.
Nee. Jij gebruikt volgens mij een ander begrip van causaliteit dan in de fysica wordt gehanteerd. Causaliteit wordt in het kwantisatieproces opgenomen door commutatoren tussen velden en hun geconjugeerde momenta op nul te zetten wanneer de afstand tussen deze velden ruimteachtig is. Zodoende heeft niet-rel. QM geen causaliteitsbegrip zoals in de kwantumveldentheorie. Formeel zou je dat kunnen toedichten aan het feit dat deze niet-rel. QM de lichtsnelheid als oneindig hanteert.quote:
[..]
Dat quantumveldentheorie een unificatie is van speciale relativiteitstheorie en niet-relativistische QM weet ik ook wel, en ik heb zelfs Bjorken en Drell geregeld opengeslagen en weer dichtgedaan, evenals "the quantum theory of light" van Loudon, maar ik vind mijn kennis hiervan desalniettemin allesbehalve bevredigend, ondermeer omdat ik er nooit een goed college over gehad heb.
Hoe dan ook, ik zie werkelijk niet in waarom een niet-causale, niet-relativistische QM plotseling causaal zou worden door deze relativistisch te behandelen, en ik geloof dan ook niet dat dit het geval is.
Of beschouw jij de niet-relativistische QM ook als causaal?
Determinisme betekent dat je de tijdsevolutie van een systeem uniek kunt beschrijven. Dat kan overduidelijk in de QM niet, door het meetprobleem. Causaliteit is het idee wat ik hierboven heb beschreven, en wordt geformuleerd in termen van lichtkegels in de ruimtetijd.quote:Zou je dat eens toe kunnen lichten?
Zoals ik zei kent niet-rel. QM geen causaliteit zoals in de kwantumveldentheorie. Tenminste, ik neem aan dat je het Stern-Gerlach experiment bedoelt?quote:Beschouw jij het als een geval van causaliteit als een deeltje waarover we maximale informatie over de spin en positie en impuls hebben, zich in een magneetveld zodanig gedraagt dat het volstrekt onvoorspelbaar is of dit naar links of rechts wordt afgebogen?
De waarschijnlijkheden waarmee dit gebeurt zijn inderdaad bijzonder nauwkeurig te berekenen, maar dat maakt iets toch nog niet causaal?
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Dat is gewoon een extra conditie op causaliteit die de relativiteitstheorie met zich meebrengt (omdat een universele snelheidslimiet deze grens stelt aan beinvloeding op afstand).quote:
[..]
Nee. Jij gebruikt volgens mij een ander begrip van causaliteit dan in de fysica wordt gehanteerd. Causaliteit wordt in het kwantisatieproces opgenomen door commutatoren tussen velden en hun geconjugeerde momenta op nul te zetten wanneer de afstand tussen deze velden ruimteachtig is. Zodoende heeft niet-rel. QM geen causaliteitsbegrip zoals in de kwantumveldentheorie. Formeel zou je dat kunnen toedichten aan het feit dat deze niet-rel. QM de lichtsnelheid als oneindig hanteert.
QM is causaal in de zin dat er geen tegenspraak mogelijk is in het netwerk van causale gebeurtenissen. QM is niet determinstisch omdat niet iedere gebeurtenis een voldoende oorzaak heeft (het is niet causaal compleet). Ik vraag me alleen af of het laatste woord daarover is gezegd.quote:Determinisme betekent dat je de tijdsevolutie van een systeem uniek kunt beschrijven. Dat kan overduidelijk in de QM niet, door het meetprobleem. Causaliteit is het idee wat ik hierboven heb beschreven, en wordt geformuleerd in termen van lichtkegels in de ruimtetijd.
The view from nowhere.
Ik zou zeggen dat wanneer je een niet-relativistische limiet neemt van een relativistische veldentheorie, de lichtkegels geïdentificeerd kunnen worden met de gehele raakruimte van je ruimtetijdvariëteit, of in het geval van een vlakke ruimtetijd, met je gehele ruimtetijd. Dat betekent dat causaliteit niet echt meer betekenis heeft, en dat er bijvoorbeeld instantane interacties zijn. Denk maar aan Newton.quote:
[..]
Dat is gewoon een extra conditie op causaliteit die de relativiteitstheorie met zich meebrengt (omdat een universele snelheidslimiet deze grens stelt aan beinvloeding op afstand).
In dat opzicht zou ik het niet "slechts een extra conditie" noemen. Hoe zou jij causaliteit in een Galilei-ruimtetijd definieren?
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Je bedoelt dat er, gemeten aan de hand van de absolute tijd, gebeurtenis A niet voor B kan gebeuren als gebeurtenis A gebeurtenis B zou "veroorzaken"?quote:
QM is causaal in de zin dat er geen tegenspraak mogelijk is in het netwerk van causale gebeurtenissen. QM is niet determinstisch omdat niet iedere gebeurtenis een voldoende oorzaak heeft (het is niet causaal compleet). Ik vraag me alleen af of het laatste woord daarover is gezegd.
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Als instantane interactie op afstand. Causaliteit is de oorzaak en gevolg relatie die gebeurtenissen met elkaar verbindt. De enige beperking is, dat de oorzaak aan het gevolg vooraf gaat (in de tijd).quote:
[..]
Ik zou zeggen dat wanneer je een niet-relativistische limiet neemt van een relativistische veldentheorie, de lichtkegels geïdentificeerd kunnen worden met de gehele raakruimte van je ruimtetijdvariëteit, of in het geval van een vlakke ruimtetijd, met je gehele ruimtetijd. Dat betekent dat causaliteit niet echt meer betekenis heeft, en dat er bijvoorbeeld instantane interacties zijn. Denk maar aan Newton.
In dat opzicht zou ik het niet "slechts een extra conditie" noemen. Hoe zou jij causaliteit in een Galilei-ruimtetijd definieren?
The view from nowhere.
Ik denk dat dit zou betekenen dat er geen causaliteitsproblemen meer bestaan, en dat causaliteit in dit geval dus altijd zou gelden.quote:
[..]
Ik zou zeggen dat wanneer je een niet-relativistische limiet neemt van een relativistische veldentheorie, de lichtkegels geïdentificeerd kunnen worden met de gehele raakruimte van je ruimtetijdvariëteit, of in het geval van een vlakke ruimtetijd, met je gehele ruimtetijd. Dat betekent dat causaliteit niet echt meer betekenis heeft, en dat er bijvoorbeeld instantane interacties zijn. Denk maar aan Newton.
Dit is ook makkelijk in te zien omdat in een klassiek geval de oorzaak altijd verbonden is met een tijd kleiner dan de tijd die verbonden is met het gevolg.
Onafhankelijk van het referentiestelsel van waaruit ik de situatie beschouw zal dat dan het geval zijn, omdat Galileï transformaties de tijdparameter ongemoeid laten.
Causaliteitsproblemen doen pas hun intrede in de relativiteitstheorie, omdat het dan niet meer vanzelfsprekend is dat wanneer gebeurtenis A de oorzaak is van gebeurtenis B, en dus de tijd verbonden met gebeurtenis A kleiner is dan die verbonden met gebeurtenis B, dat voor een ander referentiestelsel ook zo zal zijn.
Vandaar dat er extra voorwaarden verbonden moeten worden aan de tijden van oorzaak en gevolg, wat uitloopt op de voorwaarde dat een signaal zich niet sneller mag kunnen voortplanten als de lichtsnelheid.
quote:If it were possible for a cause-and-effect relationship to exist between events A and C, then paradoxes of causality would result. For example, if A was the cause, and C the effect, then there would be frames of reference in which the effect preceded the cause. Although this in itself won't give rise to a paradox, one can show[26][27] that faster than light signals can be sent back into one's own past. A causal paradox can then be constructed by sending the signal if and only if no signal was received previously.
Therefore, if causality is to be preserved, one of the consequences of special relativity is that no information signal or material object can travel faster than light in a vacuum.
http://en.wikipedia.org/w(...)on_faster_than_light
Dat zou ik inderdaad ook zo stellen. Die definitie snijdt ook hout aangezien je een absolute tijd hebt. Dit legt dus geen beperkingen op op de commutatieregels die je opstelt.quote:
[..]
Als instantane interactie op afstand. Causaliteit is de oorzaak en gevolg relatie die gebeurtenissen met elkaar verbindt. De enige beperking is, dat de oorzaak aan het gevolg vooraf gaat (in de tijd).
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
|
|
