De Max Havelaar is 150 jaar!

quote:

Max Havelaar, of De koffieveilingen der Nederlandse Handelmaatschappij (ook wel de Max Havelaar genoemd) is een boek van Eduard Douwes Dekker, alias Multatuli, geschreven in 1859 in Brussel. Het is een van de belangrijkste werken uit de Nederlandse literatuur. Max Havelaar is ook de naam van de hoofdpersoon uit het boek. Het boek werd in 1976 verfilmd.

_{Bron: Wikipedia}

quote:

Max Havelaar 1860

In 1859 schreef een teleurgestelde ambtenaar uit Nederlands-Indië, Eduard Douwes Dekker, onder de schuilnaam Multatuli een boek met als titel Max Havelaar of de koffiveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij. Dat boek was een felle aanklacht tegen de misstanden als gevolg van het Nederlandse bewind in Nederlands-Indië. Het boek verscheen een jaar later, in 1860.

Het boek is een raamvertelling met verschillende verhaallijnen die in elkaar geweven zijn. Het opent met het verhaal van Batavus Droogstoppel, makelaar in koffie, het schoolvoorbeeld van een kleinburgerlijke, fantasieloze, gierige man die symbool staat voor hoe Nederland van de Nederlands-Indische kolonie profiteerde. Droogstoppel krijgt op een dag bezoek van een oud klasgenoot, Sjaalman, die hem vraagt een manuscript uit te geven.

Dan volgt - onderbroken door commentaar van Droogstoppel - het verhaal van dat manuscript, dat in grote lijnen de werkelijke belevenissen vertelt van Multatuli alias Max Havelaar als assistent-resident in Nederlands-Indië. (Dit is voor een groot deel de geschiedenis zoals schrijver Eduard Douwes Dekker die zelf als ambtenaar had meegemaakt). Assistent-resident Havelaar neemt het op voor de onderdrukte inlanders, de Javanen, maar wordt daarin tegengewerkt door zijn Nederlandse superieuren en lokale profiteurs die met de Nederlanders gemene zaak maken.

In het boek zijn ook een aantal inheemse verhalen verweven, zoals de beroemde vertelling van Saïdjah en Adinda. Onder dit aangrijpende liefdesverhaal gaat een felle aanklacht schuil tegen de uitbuiting en wreedheden waaronder de Javanen te lijden hebben. Aan het slot van het boek richt Multatuli zich in een vlammend betoog rechtstreeks tot koning Willem III, die als staatshoofd eindverantwoordelijk is voor alle misstanden en corruptie in Nederlands-Indië.

In eerste instantie werd het boek kritisch ontvangen, maar al snel maakte het furore en het werd vele malen herdrukt, tot op de dag van vandaag. Het boek is inmiddels in meer dan 140 talen uitgegeven en werd in 1999 door de Indonesische schrijver Pramoedya Ananta Toer in de New York Times betiteld als 'The Book That Killed Colonialism'.

Bron: Canon van Nederland

quote:

Zo juist, dames en heren, heb ik gedineerd met collega Sötemann, en enige weken geleden heb ik zijn boek over de Max Havelaar gelezen. In dat boek vertelt hij ons, geheel naar waarheid, dat je aan de ene kant Droogstoppel hebt en aan de andere kant Havelaar, en dat het boek eerst geschreven wordt door Droogstoppel, vervolgens door een onduidelijke Duitser, zekere Stern, die volontair is op het kantoor van Droogstoppel, dat we ook pennevruchten van Havelaar te lezen krijgen en dat ten slotte ‘ik, Multatuli’ de anderen de pen uit handen neemt voor de slotperoratie. En dat wisten we allemaal al lang. Ik merkte dat reeds op toen ik als dertien- of veertienjarige het boek voor het eerst las. Is het nu, vraag ik mij af, zo dwaas van mij als ik, het boek van Sötemann over die Havelaar openend, de wens koester daar althans enkele dingen over de Havelaar aan te treffen die ik niet heb opgemerkt, die nieuw voor me zijn?

Maar helaas, het lijkt of hij opzettelijk alles aan de Havelaar wat triviaal is, alle schrijverstrucs die algemeen zijn, alle dingen die ook in slechte boeken zijn aan te treffen, onderzocht heeft, zodat je je afvraagt: waarom in vredesnaam heeft hij nu juist die Havelaar genomen? Is er dan niets van alle schitterende kwaliteiten van het boek dat hij opmerkt? Neem de beroemde dialoog over Barbertje aan het begin. Als de gerechtsdienaar tegen de rechter zegt dat daar de man is die Barbertje vermoord heeft, zegt de rechter niet alleen ‘die man moet hangen’, maar hij vraagt ook met perfecte timing en volmaakt evenwicht tussen het geheel onverwachte en het volstrekt redelijke: ‘Hoe heeft hij dat aangelegd?’ En als de gerechtsdienaar verteld heeft dat hij haar in kleine stukjes gesneden en ingezouten heeft, spreekt de rechter de onsterfelijke woorden: ‘Daaraan heeft hij zeer verkeerd gedaan.’ Het is onder meer die regel die de lezer meteen al aan het begin doet beseffen dat hij met een zeer goede schrijver te doen heeft, zoals ook in de tweede zin van het boek: ‘Het is mijn gewoonte niet romans te schrijven of zulke dingen’ het die drie woorden ‘of zulke dingen’ zijn die dat merkwaardige Multatuli-effect bij de lezer teweegbrengen. Of neem die passus verderop waarin u, lezer, wordt toegevoegd dat gij dit boek moet lezen als gij makelaar in koffie zijt ‘of als ge iets anders zijt’ - een zinsnede waarin alle last die Nederland met Eduard Douwes Dekker zou krijgen al wordt aangekondigd.

Maar bij Sötemann lijkt het of hij al die dingen niet heeft opgemerkt, of hij juist de dingen die het interessantst zijn, de dingen die gemaakt hebben dat de Havelaar geen ordinaire en vervelende tendensroman is geworden, dat hij die niet gezien heeft, of niet onder ogen durft zien, of niet durft noemen, of ze misschien wel ziet, maar denkt dat hij als hij ze ter sprake brengt niet ‘wetenschappelijk’ te werk gaat.

Bron: Huizinga-lezing Literatuurwetenschap: het raadsel der onleesbaarheid, Karel van het Reve.

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:15 schreef veronwacht het volgende:

[..]




Ah, zie je wel Iblis, Fok is de Max Havelaar nog niet echt vergeten!

En nu weer snel over naar de oorsprong van het woord 'kuthoer'.

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:29 schreef Sjaakmat het volgende:
Was hij ook echt gezellig, zoals dit stukje tekst doet vermoeden?

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:33 schreef Marble het volgende:
Ja die wel.

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:37 schreef Lienekien het volgende:

[..]

Nou, Iblis, je vernachelt je eigen topic.

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:46 schreef Sjaakmat het volgende:
Hé niet zo down mensen, De Sjaak gaat het lezen!

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:48 schreef Lienekien het volgende:
Ik heb de Max Havelaar gelezen. En herlezen. En met potlood aantekeningen gemaakt in de kantlijn. Helaas was het een ECI-uitgave.

quote:

Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb de grote zee gezien aan de zuidkust, toe ik daar was met mijn vader om zout te maken.
Als ik sterf op de zee, en men werpt mijn lichaam in het diepe water, zullen er haaien komen.
Ze zullen rondzwemmen om mijn lijk, en vragen: ‘Wie van ons zal het lichaam verslinden dat daar daalt in het water?’

Ik zal ’t niet horen.

Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb het huis zien branden van Pa-ansoe, dat hij zelf had aangestoken omdat hij mata-glap was.
Als ik sterf in een brandend huis, zullen er gloeiende stukken hout neervallen op mijn lijk.
En buiten het huis zal een groot geroep zijn van mensen die water werpen om het vuur te doden.

Ik zal ’t niet horen.

Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb de kleine Si-oenah zien vallen uit de klappa-boom, toen hij een klappa plukte voor zijn moeder.
Als ik val uit een klappa-boom, zal ik dood nederliggen aan de voet in de struiken, als Si-oenah.
Dan zal mijn moeder niet schreien, want zij is dood. Maar anderen zullen roepen: ‘Zie, daar ligt Saïdjah!’ met harde stem.

Ik zal ’t niet horen.

Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb het lijk gezien van Pa-lisoe, die gestorven was van hoge ouderdom, want zijne haren waren wit.
Als ik sterf van ouderdom, met witte haren, zullen de klaagvrouwen om mijn lijk staan.
En zij zullen misbaar maken als de klaagvrouwen bij Pa-lisoe’s lijk. En ook de kleinkinderen zullen schreien, zeer luid.

Ik zal ’t niet horen.

Ik weet niet waar ik sterven zal.
Ik heb velen gezien te Badoer, die gestorven waren. Men kleedde hen in een wit kleed, en begroef hen in de grond.
Als ik sterf te Badoer, en men begraaft mij buiten de dessa, oostwaarts tegen de heuvel, waar 't gras hoog is,
Dan zal Adinda daar voorbijgaan, en de rand van haar sarong zal zachtkens voortschuiven langs het gras...

Ik zal het horen.

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:57 schreef Lienekien het volgende:

[..]

Ik moest.

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 15:53 schreef Sjaakmat het volgende:
Overigens lijkt zo'n 150-jarig jubileum mij een veel geschikter moment om FOK! wat laagdrempeliger kennis te laten maken met Max Havelaar, dan om het aan te grijpen om er met een select gezelschap een discussie op niveau over te voeren.

quote:

Op dinsdag 13 oktober 2009 16:05 schreef Marble het volgende:

[..]

Een speciale thema-uitzending van Koffietijd op RTL4. Met Hans en Mireille en mottenballen en spekkoek. Hmmm spekkoek.