Oké, dit is het soort plaatje dat ik zocht:
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Minesweeper. Licentie: CC-BY-SA.De zon staat dus rechts en je ziet de posities van de maan en de fases die erbij horen. De maan maakt dit rondje in zo’n 4 weken. De aarde draait haar rondje per dag (om haar as dus).
Op de aardbol zie je ingetekend hoe laat het overal is op aarde, daar waar de zon recht boven staat is het 12 uur s middags. Iets verder naar linksboven (dat is dus naar het oosten op de bol) is het al later, 3 uur, en nog verder naar het oosten is het al 6 uur. Daar waar het 6 uur is, is de zon al bijna uit zicht (die lijkt daarom ook in het westen onder te gaan). Maar daar staat de maan dus op haar hoogst.
Omdat de maan er dus vier weken over doet, staat deze voor één dag redelijk vast ten opzichte van de aarde. Je ziet op dit plaatje dus waar de maan ongeveer staat als het volle maan is, of nieuwe maan, of eerste kwartier, enz.
Bij de maan tussen het laatste kwartier en nieuwe maan in (dat is wat we nu ongeveer hebben) zie je dat deze op z’n hoogst staat om 9 uur ’s ochtends. Echter, vanuit het streepje ‘noon’ is die maan natuurlijk ook nog te zien. Vanaf het punt met 3:00 pm net niet meer. Maar je ziet dus dat vanuit de aarde gezien de maan dan ‘rechts’ van de zon staat.
Het blijft lastig uitleggen vind ik, maar hopelijk geeft dit het idee wanneer je de maan op welke tijdstippen kunt zien. Volle maan kun je dus alleen tussen zonsopgang en zonsondergang zien in principe. Maar alle andere fasen zijn ook al te zien als het nog dag is, of juist grotendeels te zien als het dag is.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.