LIT Literatuur, Taal en Kunst
Boekbesprekingen, vragen over schrijvers, je favoriete theaterstuk, de mooiste schilderijen of de beste musea. Een must voor alle liefhebbers van kunst, boeken, theater en taal.
Het Meertens-instituut heeft een dialectkaart gemaakt van heel Nederland, met opnamen van het oorspronkelijke dialect per streek. Heel gedetailleerd en leuk om eens te beluisteren.
Alle gesprekken in mijn omgeving hebben landbouw als hoofdonderwerp. Dit komt het dichtste bij mij in de buurt:
Wat is jouw dialect?
[ Bericht 58% gewijzigd door LXIV op 30-09-2009 00:11:13 ]
http://www.meertens.knaw.nl/soundbites/kaart.html#quote:Unieke dialectopnamen online
Enkele honderden uren geluidsmateriaal zijn in het Soundbites-project toegankelijk gemaakt voor het publiek. Op de 'sprekende kaart' zijn authentieke gesprekken tussen dialectsprekers uit alle delen van Nederland te beluisteren.
Met de lancering van de website wordt het project ‘Soundbites uit vervlogen tijden’ van het Meertens Instituut en DANS (Data Archiving and Networked Services) afgerond precies een jaar nadat het van start ging. Soundbites is door de beide instellingen gefinancierd in het kader van het DANS-programma Kleine Dataprojecten.
Dialectopnamen uit de twintigste eeuw
Het Meertens Instituut bezit ruim duizend uur, ongeveer zes weken non-stop luisteren, aan geluidsopnamen van gesprekken in dialect tussen twee of meer mensen, zonder inmenging van de onderzoeker. Ze werden verzameld tussen 1950 en de jaren tachtig, toen de opnamen voldoende gespreid waren over Nederland.
Tot nu toe was maar een heel kleine selectie van fragmenten op de website van het Meertens Instituut te vinden als ‘de sprekende kaart’. Vanaf nu is de gehele collectie op een duurzame manier voor onderzoek toegankelijk via internet. De sprekende kaart is daarbij een hulpmiddel waarbij de verschillende dialecten kunnen worden beluisterd door te klikken op een kaart van Nederland.
Materiaal voor taalkundigen en historici
De verzameling geeft behalve van de verschillende dialecten ook een uniek beeld van het vroegere Nederland. De gesprekken gaan over zware armoede, de werkverschaffing in de crisisjaren, over de oorlogstijd, sociale tegenstellingen, lokale gebruiken, het drogeren van wedstrijdduiven met hennep, het plukken van brandnetels voor de varkens, de slechte omstandigheden op vissersboten waar het drinkwater uit de ton nagenoeg zwart was.
Voor de verschillende dialecten bestaat een groeiende wetenschappelijke belangstelling. Bij het Meertens Instituut worden plannen ontwikkeld om de verzameling op te nemen in de Europese infrastructuur CLARIN (Common Language Resources and Technology Infrastucture). De opnamen kunnen dan, met behulp van hulpmiddelen die via die infrastructuur beschikbaar komen, met andere opnamen vergeleken worden. Daarmee kunnen onderzoekers ook mogelijkheden verkennen die buiten het traditionele dialectonderzoek liggen.
Alle gesprekken in mijn omgeving hebben landbouw als hoofdonderwerp. Dit komt het dichtste bij mij in de buurt:
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=L145p#quote:opnamedatum: 09-10-1969
onderwerp: landbouw; werk; veeteelt; lokale geschiedenis; familie; feest/ritueel/evenement
prijzen, huwelijk
boeren
Wat is jouw dialect?
[ Bericht 58% gewijzigd door LXIV op 30-09-2009 00:11:13 ]
The End Times are wild
Kattenmepper!quote:Op dinsdag 29 september 2009 23:56 schreef Heroinjunk het volgende:
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=L237p#
Dit is mijn dialect!
The End Times are wild
Venloos dialect present:
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=L271p
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=L271p
KSC JUBILEUM topic
"Sleep: A completely inadequate substitute for caffeine"
#TeamHumbug
Heeft patent op Mosterd-Maaltijd situaties
"Sleep: A completely inadequate substitute for caffeine"
#TeamHumbug
Heeft patent op Mosterd-Maaltijd situaties
Ik kan het nog wel aardig volgen 
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=G285p
Opvallend hoeveel verschil er al zit tussen twee dorpen. Neem bijvoorbeeld Winterswijk, je hoort al heel duidelijk verschil tussen buurschap Meddo (
) en bv. buurtschap Kotten of Miste 
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=G285p
Opvallend hoeveel verschil er al zit tussen twee dorpen. Neem bijvoorbeeld Winterswijk, je hoort al heel duidelijk verschil tussen buurschap Meddo (
) en bv. buurtschap Kotten of Miste
You dream it, I live it.
Ik denk dat ze het oorspronkelijke dialect zo veel mogelijk wilden laten horen. En ouderen spreken dat natuurlijk het beste, die zijn nog helemaal in het dorp opgegroeid zonder invloed van radio of tv.quote:Op woensdag 30 september 2009 00:04 schreef Mendeljev het volgende:
Waarom hoor je alleen maar oude mensen praten?
The End Times are wild
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=F074p
En jaren terug: http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=E102p
En jaren terug: http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=E102p
Hoi, ik ben een lamzak met een passie voor flessen wasverzachter.
Neuk mijn oor en noem me Harry Mulisch
Neuk mijn oor en noem me Harry Mulisch
Mmh, Halfweg kende ik nog niet.. alleen Heelwegquote:Op woensdag 30 september 2009 00:06 schreef cerror het volgende:
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=F074p
En jaren terug: http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=E102p
Als die namen moeten kloppen kom je wel van een rare plek
You dream it, I live it.
Woon in Gelderland maar praat Brabants.
Ik noem een Tony van Heemschut,een Loeki Knol,een Brammetje Biesterveld en natuurlijk een Japie Stobbe !
Ik geloof dat ik geen dialect heb. Maar wel een harde r ofzoiets.
I wonder if the stars sign, the life that is to be mine. - Enya
Heddegijdagezeedgehadjamindedawerkelukwoarhoedoedegijdahoedoedegijdahoeheddegijdagedoan.
Don't you ever get stuck in the sky when you're high?
Don't you ever get stuck in the sky when you're high?
Leuk project.
Alleen jammer dat het merendeel van de conversaties gevoerd worden door een stel bejaarden.
Alleen jammer dat het merendeel van de conversaties gevoerd worden door een stel bejaarden.
Dit is waar ik weg kom:
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=C033p#
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=C033p#
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
10 soundbites voor mijn stad 
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=Q095p#
Interesant trouwens dat ook de Frans-Vlaamse regio vertegenwoordigd is.
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=Q095p#Interesant trouwens dat ook de Frans-Vlaamse regio vertegenwoordigd is.
Deze komt het dichtste bij mij in de buurt.
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=G174p
Wel een aparte opname. Een man en een vrouw moeten minutenlang het (dialect)woord noemen bij dingen die getoond worden (door iemand van het Meertens Instituut?). Vervolgens wordt er gekeuveld over allerhande dingen van vroeger..
Jammer dat er niet meer informatie bij staat, ben best benieuwd wanneer dit opgenomen is.
[ Bericht 0% gewijzigd door freako op 30-09-2009 22:15:20 ]
http://www.meertens.knaw.(...)tes.php?kloeke=G174p
Wel een aparte opname. Een man en een vrouw moeten minutenlang het (dialect)woord noemen bij dingen die getoond worden (door iemand van het Meertens Instituut?). Vervolgens wordt er gekeuveld over allerhande dingen van vroeger.
.Jammer dat er niet meer informatie bij staat, ben best benieuwd wanneer dit opgenomen is.
[ Bericht 0% gewijzigd door freako op 30-09-2009 22:15:20 ]
Bij het Meertens Instituut blijf ik aan J.J. Voskuil denken. Die heeft het in 'Het Bureau' ook over dit soort gesprekken die hij en zijn medewerkers voerden in heel Nederland. Alleen ging het hem dan niet om dialecten (dat was een andere afdeling van het Meertens Instituut), maar om volksgebruiken als het in een boom hangen van de nageboorte van een paard.
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=i057p#
Ik praat zelf niet zo, en vond het altijd te plat, maar nu ik er niet meer woon vind ik het wél leuk om naar te luisteren. Ik ben er toch tussen opgegroeid natuurlijk.
En ik woon nu in Nijmegen en dat dialect vind ik echt verschrikkelijk.
edit: volgens mij hebben ze het over een ver familielid, ik hoorde mijn achternaam vallen.
[ Bericht 16% gewijzigd door Noodly op 01-10-2009 00:10:52 ]
Ik praat zelf niet zo, en vond het altijd te plat, maar nu ik er niet meer woon vind ik het wél leuk om naar te luisteren. Ik ben er toch tussen opgegroeid natuurlijk.
En ik woon nu in Nijmegen en dat dialect vind ik echt verschrikkelijk.
edit: volgens mij hebben ze het over een ver familielid, ik hoorde mijn achternaam vallen.
[ Bericht 16% gewijzigd door Noodly op 01-10-2009 00:10:52 ]
jammer dat er geen beeldmateriaal bij zitquote:Op donderdag 1 oktober 2009 00:01 schreef Noodly het volgende:
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=i057p#
Ik praat zelf niet zo, en vond het altijd te plat, maar nu ik er niet meer woon vind ik het wél leuk om naar te luisteren. Ik ben er toch tussen opgegroeid natuurlijk.
En ik woon nu in Nijmegen en dat dialect vind ik echt verschrikkelijk.
edit: volgens mij hebben ze het over een ver familielid, ik hoorde mijn achternaam vallen.
Ik versta het wel
Thank Drunk I'm a Goddess!
Interessant dat ze er Frans-Vlamingen bij betrokken hebben. Het Vlaams Gewest is evenwel teleurstellend vertegenwoordigd. De opnames komen wel uit de jaren zestig, maar zo moeilijk was het toch niet om langs te gaan bij dialectsprekers uit onze contreien? Er was toen nog geen deftige Vlaamse universiteit toen in België, dat is de reden denk ik. Dialect werd ook genegeerd als academisch onderwerp in Vlaanderen omwille van de taalstrijd.
Goed, mijn dialect is dus een variant van het Antwerps Brabants, uit het hinterland van de stad, meer precies uit Ekeren (Mariaburg, zelf woon ik in Ekeren Donk). Ik spreek, zoals de meesten, eigenlijk geen echt dialect meer zoals mijn grootouders (ik kan het wel spreken), eerder Tussentaal (mengtaal Brabants en Standaardnederlands).
Mijn avatar-bijschrift is trouwens gewoon West-Vlaams. Gesproken door de oudere generatie vrij onverstaanbaar taaltje.
[ Bericht 8% gewijzigd door karottetrekker op 01-10-2009 04:50:19 ]
Goed, mijn dialect is dus een variant van het Antwerps Brabants, uit het hinterland van de stad, meer precies uit Ekeren (Mariaburg, zelf woon ik in Ekeren Donk). Ik spreek, zoals de meesten, eigenlijk geen echt dialect meer zoals mijn grootouders (ik kan het wel spreken), eerder Tussentaal (mengtaal Brabants en Standaardnederlands).
Mijn avatar-bijschrift is trouwens gewoon West-Vlaams. Gesproken door de oudere generatie vrij onverstaanbaar taaltje.
[ Bericht 8% gewijzigd door karottetrekker op 01-10-2009 04:50:19 ]
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=K245p#
Dit staat het dichtste bij mijn dialect. Het Deurns (Antwerpen, niet Noord-Brabant) verschilt amper van het echte stadse Antwerps of het Ekers.
Hier kan je nog meer Antwerps horen: http://www.aentwaerps.be/
Dit staat het dichtste bij mijn dialect. Het Deurns (Antwerpen, niet Noord-Brabant) verschilt amper van het echte stadse Antwerps of het Ekers.
Hier kan je nog meer Antwerps horen: http://www.aentwaerps.be/
Prachtig. Mokums staat in mijn top tien van favoriete dialecten.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 04:06 schreef DrDentz het volgende:
Moet je die Amsterdammer horen praten.Opname 13, over z'n kroegie.
Mijn overgrootmoeder (moeder van moeder van moeder) sprak dit: http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=K183p#
Pas laat achter gekomen dat ze de Nederlandse nationaliteit had.
Pas laat achter gekomen dat ze de Nederlandse nationaliteit had.
http://www.meertens.knaw.(...)es.php?kloeke=Q121p#
Nou zo erg als dat fragment ben ik nog net niet
Zoeken ze zelfs een man uit die Fritz heet!
Nou zo erg als dat fragment ben ik nog net niet
Zoeken ze zelfs een man uit die Fritz heet!
Heel logisch dat bejaarden het gesprek voeren want die spreken nog dialect. Het dialect is aan het uitsterven, een heel simpel voorbeeld is het Fries, een paar woordjes Fries kunnen vele Friezen wel, maar echt goed spreken en schrijven dat zie bijna niet meer. Geldt ook voor mijn geboorteplaats, daar zie je het ook. Uitzondering is Urk, prachtige taal trouwens. Wel grappig om te zien dat er in sommmige gemeenten meerdere dialecten worden gesproken, in mijn gemeente 4 en dat klopt inderdaad.
[ Bericht 15% gewijzigd door GeorgKacher op 01-10-2009 08:47:42 ]
[ Bericht 15% gewijzigd door GeorgKacher op 01-10-2009 08:47:42 ]
Het Fries is nou juist geen "simpel voorbeeld", want het Fries is een taal op zich. Een vreselijke taal weliswaar, maat dat terzijde.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 08:37 schreef GeorgKacher het volgende:
Heel logisch dat bejaarden het gesprek voeren want die spreken nog dialect. Het dialect is aan het uitsterven, een heel simpel voorbeeld is het Fries, een paar woordjes Fries kunnen vele Friezen wel, maar echt goed spreken en schrijven dat zie bijna niet meer. Geldt ook voor mijn geboorteplaats, daar zie je het ook. Uitzondering is Urk, prachtige taal trouwens. Wel grappig om te zien dat er in sommmige gemeenten meerdere dialecten worden gesproken, in mijn gemeente 4 en dat klopt inderdaad.
Music is the harmonious voice of creation; an echo of the invisible world.
Ik vind het echt enorm irritant klinken. Het komt zo enorm lomp over.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 04:22 schreef karottetrekker het volgende:
[..]
Prachtig. Mokums staat in mijn top tien van favoriete dialecten.
Wel leuke site zo met al die dialecten
Ceterum censeo Turciam delendam esse.
Dat regionale talen uitsterven wordt al lang geroepen. Toch leven de meeste regionale talen nog. Een aantal daarvan zijn zelfs nog altijd springlevend. Zo springlevend dat ik ze onmogelijk bedreigd kan noemen. Veranderingen zijn er altijd geweest in de regionale talen. Zo lees je bijvoorbeeld in de diverse literatuur in het Maastrichts van 100-150 jaar geleden waarschuwingen tegen teveel overnemen van Franse woorden. Pas na de 1e wereldoorlog kom je dezelfde waarschuwing tegen voor de invloed van het Nederlands. Geheid zie je over 50 jaar dezelfde waarschuwingen tegen de invloed van het Engels op het Maastrichts. Dat is een normale zaak, een taal moet zich ontwikkelen.
Talen evolueren, ook dialecten. Soms sterven dialecten uit, maar nieuwe taaltrends komen er wel bij (vaak met een dialectisch substratum). Ja, de dialectische variëteit vermindert steeds hoe meer mensen er geletterd zijn, blootgesteld worden aan mediainvloeden, zich meer verspreiden door het land, verstedelijken, enz...
[ Bericht 6% gewijzigd door karottetrekker op 01-10-2009 16:07:18 ]
[ Bericht 6% gewijzigd door karottetrekker op 01-10-2009 16:07:18 ]
Een knappe cirkelredenering. Nu nog een bron. Door msn/internet kom je op msn met je vriendje te pak -en-beet Heemskerk niet zo ver als je Fries gaat praten. Dus praat ongeveer 3 procent van de kindertjes in NL dialect. Als 3% van de kindertjes dialect spreekt dan kun je terecht stellen dat dialect uitsterft. Met wie moeten ze spreken? Zie http://static.rnw.nl/migr(...)3_dialect-redirectedquote:Op donderdag 1 oktober 2009 15:49 schreef ultra_ivo het volgende:
Dat regionale talen uitsterven wordt al lang geroepen. Toch leven de meeste regionale talen nog. Een aantal daarvan zijn zelfs nog altijd springlevend. Zo springlevend dat ik ze onmogelijk bedreigd kan noemen.
Vroeger sprak iedereen dialect. En dat was overal in Nederlands anders. Ik ben gewoon in het Nederlands opgevoed en heb het dialect eigenlijk op straat geleerd. Ik kan alles goed verstaan maar spreek het niet echt helemaal zuiver. Mijn kinderen horen het niet thuis en ook niet op straat. Voor hen is het iets vreemds wat ze maar nauwelijks kunnen verstaan. Het sterft echt uit. We mogen al blij zijn als we het Nederlands kunnen behouden.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 15:49 schreef ultra_ivo het volgende:
Dat regionale talen uitsterven wordt al lang geroepen. Toch leven de meeste regionale talen nog. Een aantal daarvan zijn zelfs nog altijd springlevend. Zo springlevend dat ik ze onmogelijk bedreigd kan noemen. Veranderingen zijn er altijd geweest in de regionale talen. Zo lees je bijvoorbeeld in de diverse literatuur in het Maastrichts van 100-150 jaar geleden waarschuwingen tegen teveel overnemen van Franse woorden. Pas na de 1e wereldoorlog kom je dezelfde waarschuwing tegen voor de invloed van het Nederlands. Geheid zie je over 50 jaar dezelfde waarschuwingen tegen de invloed van het Engels op het Maastrichts. Dat is een normale zaak, een taal moet zich ontwikkelen.
De enige regio's waar mensen hun kinderen nog massaal het dialect leren zijn denk ik Limburg, Zeeland, de Achterhoek. (En Friesland, maar dat is een taal)
The End Times are wild
De Achterhoek ook niet echt hoorquote:Op donderdag 1 oktober 2009 22:09 schreef LXIV het volgende:
[..]
Vroeger sprak iedereen dialect. En dat was overal in Nederlands anders. Ik ben gewoon in het Nederlands opgevoed en heb het dialect eigenlijk op straat geleerd. Ik kan alles goed verstaan maar spreek het niet echt helemaal zuiver. Mijn kinderen horen het niet thuis en ook niet op straat. Voor hen is het iets vreemds wat ze maar nauwelijks kunnen verstaan. Het sterft echt uit. We mogen al blij zijn als we het Nederlands kunnen behouden.
De enige regio's waar mensen hun kinderen nog massaal het dialect leren zijn denk ik Limburg, Zeeland, de Achterhoek. (En Friesland, maar dat is een taal)
You dream it, I live it.
Dialect is gewoon sociaal geaccepteerd mompelen. Mensen die elkaars ongearticuleerde uitspraak gewend zijn en kunnen verstaan. Niet iets wat per se in stand gehouden zou moeten worden.
De mensen die ik ken wel. Maar die wonen dan ook in het achterste hoekje van de Achterhoek.quote:
The End Times are wild
Het is juist niet sociaal geaccepteerd en hoeft ook niet ongearticuleerd te zijn (in Brabant vaak wel trouwens). Maar voor hetzelfde geld was een ander dialect dan het dialect wat nu ABN is het standaardnederlands geworden.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 22:16 schreef beeer het volgende:
Dialect is gewoon sociaal geaccepteerd mompelen. Mensen die elkaars ongearticuleerde uitspraak gewend zijn en kunnen verstaan. Niet iets wat per se in stand gehouden zou moeten worden.
Een dialect heeft alle eigenschappen van een taal in zich. In dialecten zijn sommige elementen (naamvallen, andere persoonsvormen, bepaalde sterke werkwoorden, woordgeslachten etc) juist sterker bewaard gebleven dan in het Nederlands. In dat opzicht dus een volwaardigere taal.
The End Times are wild
Het echte pure dialect spreken sterft wel uit inderdaad. Maar mag toch hopen dat zaken als de zachte g niet uitsterven en iedereen goois praatquote:Op donderdag 1 oktober 2009 22:09 schreef LXIV het volgende:
[..]
Vroeger sprak iedereen dialect. En dat was overal in Nederlands anders. Ik ben gewoon in het Nederlands opgevoed en heb het dialect eigenlijk op straat geleerd. Ik kan alles goed verstaan maar spreek het niet echt helemaal zuiver. Mijn kinderen horen het niet thuis en ook niet op straat. Voor hen is het iets vreemds wat ze maar nauwelijks kunnen verstaan. Het sterft echt uit. We mogen al blij zijn als we het Nederlands kunnen behouden.
De enige regio's waar mensen hun kinderen nog massaal het dialect leren zijn denk ik Limburg, Zeeland, de Achterhoek. (En Friesland, maar dat is een taal)
Ceterum censeo Turciam delendam esse.
|
|
