Voel je vrij zelf ook het een en ander te posten.
quote:Sinds gisteravond, want voor Joden begint de dag na zonsondergang, is het Jom Kipoer, of Grote Verzoendag. Voor Joden is dit de belangrijkste feestdag van het jaar. Meer dan 25 uur lang wordt er niet gegeten of gedronken, en men onthoudt zich van lichamelijk genot en draagt geen leren schoenen.Leviticus 23:26–28: 26 De HEER zei tegen Mozes: 27 ‘Neem dit in acht: De tiende dag van de zevende maand is het Grote Verzoendag, een dag die jullie als heilige dag samen moeten vieren. Jullie moeten die dag in onthouding doorbrengen en de HEER een offergave aanbieden. 28 Je mag dan geen enkele bezigheid verrichten, want het is Grote Verzoendag, waarop voor jullie ten overstaan van de HEER, jullie God, de verzoeningsrite zal worden voltrokken.
De bijbeltekst is ontleend aan De Nieuwe Bijbelvertaling, © Nederlands Bijbelgenootschap 2004/2007.
Ook wordt er veel gebeden en de synagoge wordt bezocht. Hieronder is meer te lezen:
Grote verzoendag op beleven.org
BBC over Jom Kipoer
Engelse Wikipedia
Nederlandse Wikipedia
Vandaag is de (traditionele) geboortedag van Confucius (孔子). Hij is geboren op 28 september in 551 voor Christus.
Er is vaak discussie of Confucianisme nu een levensleer is, of een verzameling leefregels op politiek, maatschappelijk en ethisch vlak, of echt een religie. Duidelijk is dat het Confucianisme niet echt een opperwezen kent, maar ook niet uitsluit. Wel zijn er bepaalde vormen van rituelen en (voorouder)verering te vinden.
De invloed van het werk van Confucius is in Aziatische landen, en met name China, niet te onderschatten. In hoofdlijnen onderschrijft zijn leer de noodzaak voor morele opvoeding, zodat de staat niet alleen met onderdrukkende wetten hoeft te regeren, maar goede, welopgevoede burgers heeft.
In veel Aziatische landen worden normen en waarden, gebaseerd op de werken van Confucius, tot op de dag van vandaag actief gepromoot.
Meer informatie:
Confucius op de Engelse Wikipedia
Confucianisme op de Engelse Wikipedia
Confucius op de Nederlandse Wikipedia
Confucianisme op de Nederlandse Wikipedia
In principe is er elke dag wel een religieuze feestdag, omdat elk dag van de kalender wel één of meer Katholieke heiligen kent. Ik was niet van plan er elke dag een stukje over te schrijven, maar vandaag wel. Vandaag is de feestdag van de Heilige Hiëronymus, een van de vier grote Westelijke kerkvaders. Zo’n feestdag van een heilige gaat tevens gepaard met een naamdag, een feest dat in Nederland vrij onbekend is, maar dat in andere landen nog wel vrij levendig is. Mensen vieren dan ook een soort van verjaardag op de feestdag van de heilige die bij hun naam hoort. Voor Hiëronymus zijn dat namen als Jeroen, Jerom of Geronimo. Heet je zo, dan heb je eigenlijk wat te vieren vandaag.
Hiëronymus leefde van 347 tot 420 en is met name nog bekend vanwege zijn Bijbelvertaling. In de tijd dat hij leefde was er een Latijnse Bijbel in gebruik, die nu de ‘Vetus Latina’ (Oude Latijnse versie) wordt genoemd. Deze was qua stijl en kwaliteit een niet consistente vertaling uit het Grieks. Voor het Oude Testament werd vaak de Griekse vertaling van de Hebreeuwse tekst gebruikt, waardoor in het Latijn veel Griekse, en soms nog Hebreeuwse constructies zaten.
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Jastrow.
Publiek Domein. De Vulgaat
Hiëronymus zette zich ertoe Grieks te leren, en dat beheerste hij waarschijnlijk uitstekend, en later ook Hebreeuws. Hoe goed hij dat precies kende is niet helemaal duidelijk. Met die kennis heeft hij in opdracht van de toenmalige Paus de Latijnse vertaling van de Bijbel grondig herzien. Deels heeft hij de oude tekst gebruikt, deels heeft hij die tekst herzien, bijvoorbeeld met behulp van het Griekse origineel.Die inspanning leidde tot de Vulgaat, wat uiteindelijk de standaardversie van de Latijnse Bijbel werd. Een vertaling die tot op de dag van vandaag van groot belang is voor met name de Katholieke Kerk. Vandaar dat Hiëronymus ook de beschermheilige van vertalers is.
Omdat hij zo’n belangrijke figuur is wordt hij ook vaak afgebeeld in de kunst. In een Middeleeuwse legende zou hij een doorn uit de poot van een leeuw gehaald hebben, die daarop tam werd en hem vergezelde. Naast de leeuw wordt hij natuurlijk ook vaak met een Bijbel afgebeeld. Bovenaan zie je hem afgebeeld door Caravaggio. De schedel naast hem is een typisch symbool voor kluizenaars; de rode kleding is omdat dit de kleur van cardinalen is, alhoewel die eigenlijk pas van later datum is. En de halo is getekend omdat hij als een heilige beschouwd wordt.
Meer informatie:
Engelse Wikipedia.
Katholiek Nederland
Vanavond, want voor Joden begint de dag net na zonsondergang, is de eerste dag van het Loofhuttenfeest, of Soekot. Het feest duurt zeven dagen, en men herdenkt de veertig jaar die het Joodse volk rondtrekkend in de woestijn verbracht, nadat ze uit Egypte waren vertrokken, en voordat ze in het Beloofde Land aankwamen.
Dit feest wordt in de Bijbel vermeldt:
quote:Bron: Wikimedia Commons. Maker: ChanochGruenman. Publiek Domein.Leviticus 23:33–43: 33 De HEER zei tegen Mozes: 34 ‘Zeg tegen de Israëlieten: “Op de vijftiende dag van de zevende maand begint ter ere van de HEER het Loofhuttenfeest, dat zeven dagen duurt. 35 De eerste dag moet je als heilige dag samen vieren; je mag dan niet werken. 36 Elk van de zeven dagen moeten jullie de HEER een offergave aanbieden. De achtste dag moet je opnieuw als heilige dag samen vieren, en ook dan moeten jullie een offergave aanbieden aan de HEER. Er zal dan een feestelijke samenkomst zijn en er mag niet gewerkt worden. 37 Dit zijn de hoogtijdagen van de HEER, die je als heilige dag samen moet vieren en waarop jullie de HEER een offergave moeten aanbieden, brandoffers, graanoffers, vredeoffers en wijnoffers, al naargelang voor een bepaalde dag is voorgeschreven. 38 Deze offers vallen buiten wat jullie de HEER elke sabbat geven en buiten je wijgeschenken, gelofteoffers en vrijwillige gaven. 39 Neem dit in acht: Op de vijftiende dag van de zevende maand, wanneer je de oogst van het land hebt gehaald, begint het feest van de HEER, dat zeven dagen duurt. De eerste dag en de achtste dag moeten voor jullie rustdagen zijn. 40 De eerste dag moeten jullie mooie vruchten plukken en takken afsnijden van dadelpalmen, loofbomen en beekwilgen. Zeven dagen lang moeten jullie feestvieren ten overstaan van de HEER, jullie God. 41 Elk jaar moet dit feest ter ere van de HEER zeven dagen lang gevierd worden. Dit voorschrift geldt voor altijd, generatie na generatie. Vier dit feest in de zevende maand. 42 Zeven dagen lang moeten jullie in hutten wonen, elke geboren Israëliet moet in een loofhut wonen, 43 om jullie kinderen eraan te herinneren dat ik de Israëlieten in hutten liet wonen toen ik hen uit Egypte wegleidde. Ik ben de HEER, jullie God.”’
De bijbeltekst is ontleend aan De Nieuwe Bijbelvertaling, © Nederlands Bijbelgenootschap 2004/2007.
Een rebbe tijdens het Loelav zwaaien.
Aan de gebruiken in deze Bijbeltekst houden de Joden inderdaad tot op de dag van vandaag vast. Voor Nederlandse Joden betekent dat ze op tijd hun dadelpalmtakken moeten regelen, want die groeien hier natuurlijk niet in het wild. De mirretakken, beekwilg en dadelpalmtakken worden gebundeld, terwijl de citrusvrucht, ook etrog genoemd, ertegenaan wordt gehouden. Hiermee wordt onder meer in de synagoge gezwaaid, men loopt ermee rond the Thorarol. De laatste, dus zevende, dag van Soekot doet men dit zelfs zeven maal. Dit gebruik wordt het ‘loelav zwaaien’ genoemd, loelav betekent palmtak.
De aanwezigheid van vruchten, en ook het tijdstip waarop het gevierd wordt (de Joodse kalender loopt weliswaar niet synchroon met de Georgiaanse, maar is geen zuivere maankalender, dus Soekot valt altijd wel in de herfst), geeft aan dat het ook een soort oogstfeest is. Het zwaaien van de vruchten symboliseert namelijk het verzoek aan God om zorg te dragen voor het groen.
Een ander kenmerkend fenomeen, waar de Nederlandse naam Loofhuttenfeest ook vandaan komt, is dat men gedurende deze zeven dagen (af en toe) in hutten leeft. Deze hutten of soekot (enkelvoud soeka) mogen niet van kunststof worden gemaakt en moeten in de buitenlucht staan, anders is er natuurlijk geen kunst aan. Idealiter brengt men de nacht door in zo’n hut, maar in principe is het nuttigen van een maaltijd voldoende om aan het gebod te voldoen. Dit houdt in dat sommigen bijvoorbeeld een hut op hun balkon plaatsen, of in hun tuin. (Zie foto hieronder.)
Er is nog veel meer over te vertellen, over hoe de dagen ingericht worden, wat de functies van het feest nog meer zijn, maar dat vertel ik niet. Voor meer informatie:
Soekot, Joods Historisch Museum
Engelse Wikipedia
Franse Wikipedia
Loofhutten op straat en op het balkon:
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Yoninah. Licentie: CC-BY.
Tuinbeeldje van Franciscus met vogels.
Bron: Wikimedia Commons. Publiek Domein.
Natuurlijk is dierendag zelf geen religieuze feestdag, maar er is wel een reden dat dierendag op 4 oktober valt, en niet op een andere datum. 4 oktober is namelijk de naamdag van Franciscus van Assisi. De Heilige Franciscus is waarschijnlijk wel een van de aansprekendste figuren uit het middeleeuws Katholicisme, hij is ook de oprichter van de Franciscanen, of officieel de orde van de minderbroeders. Tot op de dag van vandaag vind je in veel landen, waaronder Nederland en België, Franciscaner kloosters. Zij zijn een een bedelorde, dat betekent dat de broeders zelf geen inkomen hebben maar van donaties en giften leven.
Franciscus is vanwege zijn eenvoudige en armoedige leven, maar bijvoorbeeld omdat hij de stigmata (wonden zoals Christus die ook had vanwege zijn kruisiging) ontving in 1224, twee jaar na zijn dood in 1226 al heilig verklaard.
Om echter terug te komen bij het verband tussen Franciscus en het dierendag: Meerdere legenden verhalen over zijn buitengewone omgang met dieren. Een voorbeeld van zo’n legende is zijn preek tot de vogels. Die legende is opgenomen in de Fioretti (Bloemetjes), een Middeleeuwse verhalen verzameling over Franciscus, die nog steeds bekend is en geprezen wordt om haar eenvoud in stijl, en duidelijke, sprekende verhalen vertelt over Franciscus’ leven. Hieronder volgt een fragment over zijn preek uit een Engelse vertaling:
quote:Ook zou hij een wolf getemd hebben die vele mensen en dieren lastig viel en zelfs doodde. Hij leefde verder in harmonie met de natuur, groette de zon bij het opgaan, het opgejaagde hazenjong zijn toevlucht bij hem zoekt, de bijen in de winter bij hem komen voor voedsel en de wilde valken rond hem vlogen. Hij zong samen met de nachtegaal en verkeerde met de bloemen.And as he went on his way, with great fervour, St Francis lifted up his eyes, and saw on some trees by the wayside a great multitude of birds; and being much surprised, he said to his companions, “Wait for me here by the way, whilst I go and preach to my little sisters the birds”; and entering into the field, he began to preach to the birds which were on the ground, and suddenly all those also on the trees came round him, and all listened while St Francis preached to them, and did not fly away until he had given them his blessing. And Brother Masseo related afterwards to Brother James of Massa how St Francis went among them and even touched them with his garments, and how none of them moved.
Now the substance of the sermon was this: “My little sisters the birds, ye owe much to God, your Creator, and ye ought to sing his praise at all times and in all places, because he has given you liberty to fly about into all places; and though ye neither spin nor sew, he has given you a twofold and a threefold clothing for yourselves and for your offspring. Two of all your species he sent into the Ark with Noe that you might not be lost to the world; besides which, he feeds you, though ye neither sow nor reap. He has given you fountains and rivers to quench your thirst, mountains and valleys in which to take refuge, and trees in which to build your nests; so that your Creator loves you much, having thus favoured you with such bounties. Beware, my little sisters, of the sin of ingratitude, and study always to give praise to God.”
As he said these words, all the birds began to open their beaks, to stretch their necks, to spread their wings and reverently to bow their heads to the ground, endeavouring by their motions and by their songs to manifest their joy to St Francis. And the saint rejoiced with them. He wondered to see such a multitude of birds, and was charmed with their beautiful variety, with their attention and familiarity, for all which he devoutly gave thanks to the Creator.
Having finished his sermon, St Francis made the sign of the cross, and gave them leave to fly away. Then all those birds rose up into the air, singing most sweetly; and, following the sign of the cross, which St Francis had made, they divided themselves into four companies. One company flew towards the east, another towards the west, one towards the south, and one towards the north; each company as it went singing most wonderfully; signifying thereby, that as St Francis, the bearer of the Cross of Christ, had preached to them and made upon them the sign of the cross, after which they had divided among themselves the four parts of the world, so the preaching of the Cross of Christ, renewed by St Francis, would be carried by him and by his brethren over all the world, and that the humble friars, like little birds, should posses nothing in this world, but should cast all the care of their lives on the providence of God.
Fioretti III, XVI
Het mag dan ook geen verrassing heten dat hij de beschermheilige van de dieren en de natuur is. Hij stierf op 4 oktober, en vandaar dat dat zijn naamdag is, en uiteindelijk dierendag op 4 oktober gevierd wordt.
Franciscanen.nl
Franciscaan worden.
Fioretti in de Katholieke Encyclopedie
Engelse vertaling van de Fioretti
Franciscus van Assisi in de Katholieke Encyclopedie.
Engelse Wikipedia
Bron: Wikimedia Commons. Maker: dhondusaxena
Licentie: CC-BY-SA.
Lampjes die traditioneel bij Divali horen
Vandaag begon – ik ben een beetje laat – het belangrijkste feest uit de Indische wereld. Het wordt met name met het Hindoeïsme geassocieerd, maar wordt tevens door Sikhs en Jaïnisme en in Nepal door Boeddhisten gevierd. Het festival duurt in totaal vijf dagen en kent zijn oorsprong in India. Omdat het feest gebaseerd is op de Hindoeïstische kalender, valt het niet elk jaar op dezelfde dag van de Gregoriaanse kalender, maar valt het samen met de nieuwe maan. Echter, de Hindoeïstische kalender varieert ook regionaal.De naam komt komt van het woord दीपावली (Dīpāvalī) dat Sanskriet is voor rij van lichtjes (dīpa avali). De lampjes die worden aangestoken, zie je hiernaast, het zijn katoenen pitten in een potje met olie of ghee (geklaarde boter) erin die de overwinning van het goede over het kwade, het licht over de duisternis, en verstand over onwetendheid, symboliseren.
Alhoewel dus naast Hindoes ook Sikhs en Jaïnisten Divali vieren, zijn de redenen en de tradities verschillend bij deze groepen. Dit stukje zal de drie groepen kort aanstippen.
Nederland & Suriname
In Nederland woont de grootste moslimgemeenschap in Den Haag, al waar het in de wijk Transvaal dit jaar op straat gevierd wordt. Vanavond is er ook op Nederland 2 een uitzending over geweest die na te zien is op uitzending gemist.
In Suriname is het een veel grotere feestdag, waar overal optochten gehouden worden.
Hindoeïsme
Een kernbegrip van het Hindoeïsme is het atman, vaak vertaald als ‘ziel’, iets wat niet-materieel is, en elke persoon heeft. Zuiver, oneindig en licht. Met Divali wordt dit innerlijke licht gevierd, met de gedachte dat dit innerlijke licht de duisternis overwint.
Naast deze spirituele betekenis zijn er ook nog een veelheid historische of mythologische gebeurtenissen verbonden met Divali, de meesten hebben op de een of andere manier betrekking op Vishnu en zijn vrouw Lakshimi, ik licht er één verhaal uit, dat waarschijnlijk het bekendst is als onderdeel van het Indische epos Ramayana.
De terugkeer van Rama en Sita
Rama is de zevende incarnatie (avatar) van de God Vishnu, en zijn stad is Ayodhya. Sita, zijn vrouw, was ontvoerd, en hij was in totaal veertien jaar weg van zijn stad. Met Divali wordt zijn terugkeer herdacht, een terugkeer waarbij de bevolking van Ayodhya langs de weg stond om die te verlichten. Omdat hij van het zuiden naar het noorden reisde, viert men dit in Zuid-India vaak wat eerder.
Dit is sterk verbonden met het Dasara feest, dat twintig dagen eerder wordt gevierd, waarin herdacht wordt dat Rama de ontvoerder van zijn vrouw overwint.
De vijf dagen van Divali
Bron: Wikipedia
De godin Lakshmi aanbeden met Ganesha
Eerste dag: Dhanteras, de dag die verbonden is aan de openbaring van Ayurveda. Ook is het traditioneel een dag om iets nieuws te kopen, vaak een sieraad van goud of zilver. Verder steekt men met het vallen van de avond de vele lampjes aan.
Tweede dag: Naraka Chaturdashi. In Zuid India de hoofddag van de festiviteiten. De dag waarop de overwinning van Krishna op de Narakasura herdacht wordt. Krishna was ook een incarnatie van Vishnu.
Hindoes staan voor zonsopgang op, baden en dragen nieuwe kleren. Opnieuw worden overal lampjes aangestoken en er worden offers aan Krishna of Vishnu gebracht, omdat hij de demon heeft overwonnen. Kinderen steken vuurwerk af, om dezelfde reden. Omdat het verder een feestdag is wordt er verder uitgebreid gegeten met familie en vrienden.
Derde dag: Lakshmi Puja, de derde dag, en de belangrijkste dag in Noord-India. Hindoes aanbidden Lakshmi, de godin van de rijkdom, en Ganesja, de God van de ‘goede start’, omdat Devali ook een nieuw begin symboliseert.
Dit nieuwe begin is tevens het einde van het oogstseizoen.
Vierde dag: Padwa Pūjā en Govardhan Pūjā. Op deze dag worden twee verschillende dingen herdacht. Een ding is Gudi Padwa, dat de liefde symboliseert en de toewijkding van echtgenoten. Pasgetrouwden ontvangen cadeaus op deze dag.
Het andere is de Govordhan Puja, dat teruggaat op Krishna die de inwoners van het dorpje Gokul redde van een vloed.
Vijfde dag: Bhai Dūj, het feest voor de broers en zussen. Deze dag is voor broers en zussen en brengt hen nader tot elkaar.
Mela
Bron: Wikimedia Commons. Maker: zorilla / Barry. Licentie: CC-BY.
Een hand versierd met henna op de Londense Mela
Door heel India worden met Divali mela’s gehouden, dat zijn een soort markten of festivals. Er zijn zowel religieuze bijeenkomsten als gewoon vermaak en commerciële activiteiten. Boeren komen er om hun waren te verkopen, maar verder zijn er ook goochelaars en jongleurs aanwezig. Ook zijn er acts die we traditioneel met India associëren, zoals slangen bezweerders.De laatste jaren is ook bioscoopbezoek, met name Bollywoodfilms populair.
Vrouwen kleden zich op hun mooist en gebruiken henna om hun handen te versieren. Op de foto hiernaast zie je zo’n voorbeeld: deze foto is in Londen gemaakt, waar natuurlijk ook een grote Hindoegemeenschap is.
Sikhisme
Het Sikhisme is een monotheïstische godsdienst, in tegenstelling tot het Hindoeïsme, wat natuurlijk maakt dat de dagen niet zo met de verschillende goden geassocieerd worden.
De gebeurtenis die het sterkst geassocieerd wordt met Divali is de vrijlating van de zesde Sikh-goeroe, Guru Hargobind Ji, die door de Mogoelheerser Nuruddin Salim Jahangir gevangen was genomen. Daarom wordt het ook wel Bandi Chhor Divas genoemd, Dag van de vrijlating van de gevangenen.
Omdat de Mogoelheerser bang was voor de toenemende aanhang van de Sikh-goeroe, had hij hem in 1619 gevangen gezet, samen met 52 (hindoeïstische) prinsen (of rajas). Hij besloot hem toch vrij te laten, maar Hargobind zei dat hij alleen wilde gaan als de prinsen ook vrijgelaten werden. Dat ging de heerser te ver, maar hij wilde wel toestaand dat degenen die zijn mantel vast konden houden, ook vrijgelaten werden.
De goeroe sneed zijn mantel toen in 52 stukken, zodat iedere prins een stuk kon vasthouden en ook vrijgelaten werd.
Nadat hij vrijgelaten werd ging hij naar de gouden tempel, alwaar hij op de avond van Divali aankwam. Zijn aanhangers verlichtten die tempel toen. Ook nu wordt nog drie dagen lang de tempel verlicht, terwijl de Sikh in het bijbehorende bad baden, en traditioneel is het voor handelaars de dag om het boekhoudkundige jaar af te sluiten.
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Apsk121. Licentie: CC-BY-SA.
De Gouden tempel (of Harmandir Sahib) met het kunstmatige meer
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Jules Jain.
Publiek Domein. – Heer Mahavira
JaïnismeHet Jaïnisme is ook een heel oude godsdienst, maar behoort tot de kleinste wereldgodsdiensten met zo’n 10 tot 12 miljoen volgers. Centraal in het Jaïnisme staat geweldloosheid. Dit werkt overal in door, bekend is misschien wel het verhaal van de Jaïnistische monniken die de weg voor hen schoonvegen om de mieren niet te vertrappen. Ook in hun voedselwetten komt dit naar voren: ze mogen veel wortelgroenten niet eten, omdat het uittrekken van de wortel de plant vermoordt, en Jaïnisten zien leven in alles.
Divali wordt binnen het Jaïnisme geassocieerd met de dag waarop Mahavira verlichting bereikte. Mahavira is de laatste Tirthankar, dat zijn in feite de openbaarders van de godsdienst. Hun letterlijke naam is ‘voorde makers’, d.w.z. ze maken een doorwaadbare plaats in de rivier van het menselijk verdriet.
Mahavira leefde van 599 – 527 voor Christus en is de wegbereider voor de Jaïnisten die vandaag de dag leven. Zij vieren Divali door vasten en mediteren. Sommigen trekken naar de plaats waar Mahavira verlichting bereikt zou hebben.
Meer lezen:
Franse Wikipedia.
Engelse Wikipedia.
Divali op beleven.org
Divali.nl
Aflevering Divali met Vrienden bij uitzendinggemist.
Ik moet eerlijk bekennen niet heel veel van deze godsdiensten te weten, ik heb m’n best gedaan er wat zinnigs over te schrijven, maar als er echt onzin staat ergens, schroom niet het even op te merken of mij te PM’en, dan pas ik het aan!
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Fra Angelico. Publiek Domein.
Allerheiligen is de dag waarop in de Katholieke, Oosterse en Anglicaanse kerk, alle heiligen en martelaren, of ze nu bekend zijn of niet, worden herdacht. Het is in Nederland geen vrije dag meer (nu ja, dit jaar wel, want het is zondag), maar in ons omringende landen wel, wat ook aangeeft hoe belangrijk deze dag is. Niet alle kerken vieren het overigens op 1 november (zie hieronder voor een mogelijke reden van de datum).Allerheiligen is een beetje een verzameldag om toch alle heiligen te kunnen herdenken, omdat het er in de loop der jaren wel heel veel zijn geworden. Hierboven staan al voorbeelden van Franciscus van Assisi en Hiëronymus, die natuurlijk ook een eigen dag hebben, maar het is ondoenlijk om dit voor álle heiligen te doen.
Om toch alle heiligen te herdenken, is in 837 Allerheiligen als gedenkdag ingevoerd.
Bron: Wikipedia. Snap Apple Night, door Daniel Maclise
Een voorstelling van een Ierse Halloweenavond
Allerheiligen en HalloweenDe reden dat Allerheiligen op 1 November wordt gevierd, hangt waarschijnlijk samen met een Iers-Keltisch feest. De naam van dit feest, Halloween, hangt op zijn beurt echter waarschijnlijk weer samen met de naam van Allerheiligen (All Hallows’ Eve (Vooravond van Allerheiligen) ⇒ Halloween).
In Keltische culturen wordt op 31 oktober het feest Samhain gefeest, dat het eind van de zomer en het begin van de winter aanduidt. Dit is een overgangsfeest, dat de overgang van de lichte naar de donkere tijd van het jaar aanduidt. Tevens valt het samen met het eind van de oogsttijd.
Traditie wil dat tijdens deze overgang de barrière tussen de geestenwereld en de gewone wereld dun wordt. Overledenen kunnen dan, met goede en kwade intenties, de wereld van de levenden bezoeken.
Waarschijnlijk, toen het Katholicisme in Ierland verspreid raakte, is Allerheiligen en Allerzielen mede daarom verplaatst (de eerste voorbeelden van een Allerheiligenfeest vonden kort na Pasen plaats).
Vandaag de dag is Halloween nog steeds een spanningsveld tussen de paganistische en Christelijke elementen van het feest.
Bron: Wikimedia Commons. Publiek Domein.
_-_The_Day_of_the_Dead_(1859).jpg)
2 november: AllerzielenDe dag na Allerheiligen volgt op twee november Allerzielen. Daarop worden alle doden herdacht. Zo’n ‘feest van de doden’ wordt in veel culturen herdacht. Hierboven wordt de vermenging van Allerheiligen en Samhain al vermeldt, in Mexico is Allerzielen opgegaan in de oude Azteekse en Maya-rituelen. De naam die gebruikt wordt is meestal El Día de los Muertos, ‘de dag van de doden’.
Ook op die dag wordt aangenomen dat het voor overledenen makkelijker is de wereld van de levenden te bereiken. Om de overledenen zich welkom te laten voelen worden graven schoongemaakt, worden altaartjes opgericht en worden verhalen over de overleden opgehaald, dit kan hierdoor een vrij luchtig karakter hebben. Met name de beeltenis van de Catrina (zie hieronder) is bekend.
Dit in tegenstelling tot het schilderij hiernaast, dat een meer traditioneel Europees-Christelijke nagedachtenis van Allerzielen symboliseert. Maar ook in die traditie is het in veel landen gebruikelijk het graf van overledenen te bezoeken en het schoon te maken.
In Katholieke kerken wordt vaak een speciale mis opgedragen, Protestantse kerken gebruiken de dag (of de zondag het dichtst in de buurt) soms om de overledenen van het afgelopen kerkelijk jaar te herdenken, alhoewel dit laatste vaak ook op oudejaarsavond gedaan wordt.
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Tomascastelazo. Licentie: CC-BY-SA.
Catrina’s behorende bij de Dag van de Doden
Meer lezen:All Saint's Day in de Katholieke encyclopedie.
Verzameling van waarschuwingen voor het on-Christelijke karakter van Halloween.
Samhain, het Keltisch feest dat samenhangt met Allerheiligen en Halloween.
Dag van de Doden (Engelse Wikipedia) – bevat veel afbeeldingen.
Halloween (Engelse Wikipedia).
Allerheiligen (Franse Wikipedia).
La Calavera Catrina
All Souls' Day
Allerheilgen bij Katholiek Nederland
Allerzielen, Kluun en de maand van de spiritualiteit.
quote:Ongeveer tweeënhalf miljoen moslims worden vandaag in Mekka, Saoedi-Arabië verwacht. Het is het begin van de islamitische Hadj bedevaart. 100.000 veiligheidstroepen en 20.000 artsen zijn opgeroepen om alles in goede banen te leiden.
De bedevaart wordt dit jaar overschaduwd door de Mexicaanse griep. Op het vliegveld van Djedda worden warmtebeeldcamera's ingezet om passagiers met koorts te kunnen identificeren. De landen van herkomst werden vriendelijk verzocht om alleen gezonde volwassenen tussen de 18 en 65 jaar op de bedevaart te sturen.
Naast de meer dan 100.000 veiligheidstroepen die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid rondom het grote religieuze evenement, zijn er dit jaar ongeveer 20.000 artsen die zich ontfermen over de gezondheid van de pelgrims die aan de Hadj meedoen. Volgens de Koran moet elke moslim ooit in zijn leven hebben deelgenomen aan de pelgrimstocht.
[ Bericht 68% gewijzigd door #ANONIEM op 25-11-2009 08:22:45 ]
Volgens het verhaal in de Islam is Abraham er daadwerkelijk mee doorgegaan en heeft met het mes Ismael geprobeerd te offeren, maar God had een 'beter' plan en beval het mes om niet scherp te zijn, Abraham bracht het mes aan Ismaels keel, maar tot zijn verbazing had het geen effect. Kort erna zond Allah een geit om Ismael te vervangen en deelde mee dat Abraham was geslaagd voor zijn beproeving.
Ter ere van Abrahams beproeving en de moeilijkheden die Hagar en Ismael hadden toen ze werden verbannen naar het woestijn vindt er een soort van reenactment plaats onder de pelgrims dat eindigt met het offeren van een schaap en het begin van het feest.
Maker: Olve Utne. Bron: Wikimedia Commons.
Licentie: CC-BY-SA.
Chanoeka is een joods feest. In het Hebreeuws is het חנכה of חנוכה wat 'toewijding' betekent. Het feest staat ook wel bekend als 'het feest van de lichtjes' (Chag Ha'Orot), inwijdingsfeest of toewijdingsfeest (weinig prominente Nederlandse vertaling). Het feest duurt acht dagen, ter nagedachtenis aan het 'Chanoeka-wonder'. De eerste dag van dit feest begint na zonsondergang van de 24e dag van de joodse maand Kislev.Feest van het licht
Chanoeka (spreek uit als: Ganoekaa) is een van de kleinere Joodse feesten, dat met name door invloed van enerzijds de Verlichting en kerstmis en anderzijds het zionisme de laatste eeuwen aan belang heeft gewonnen. Er gelden geen halachische verboden, behalve enkele kleine beperkingen rond de tijd dat de kaarsen aangestoken moeten worden en wanneer zij branden. Herdacht wordt de herinwijding van de Tempel van Jeruzalem in 164 v.Chr. door Jehuda haMaccabi.
Volgens de rabbijnse legende was er slechts één kruikje kosjere olie voorradig om de menora te branden tijdens de reiniging van de Tempel. Het kruikje raakte echter niet leeg voordat nieuwe zuivere olie was toebereid.
Juda de Maccabeër/Jehuda haMaccabi.
Het verhaal van Chanoeka draait om Juda de Makkabeër (in het Hebreeuws: Jehuda haMaccabi). Juda leefde in het Hellenistische tijdperk, toen de Joden wat betreft hun geloofsbelijdenis zwaar onderdrukt werden; het kwam zelfs zover dat de Seleucidische Grieken de Tempel in Jeruzalem ontwijdden door op het altaar een varken te offeren, een dier dat voor Joden onrein is volgens de wetten uit Leviticus 11 in het oude Testament (Leviticus (Hebr. Vajikra) 11:7,8,11). Voor de Joden was dit de laatste druppel, en ze besloten om terug te slaan, onder leiding van Juda/Jehuda. Dit groepje Joden kreeg steeds meer aanhangers en ze wonnen steeds meer stukken land terug uit de handen van de vijand. Hun populariteit werd zelfs zo groot, dat het gewone Joodse volk de leider 'Jehuda haMacabi' ging noemen, in het Hebreeuws betekent dit 'Juda de Hamer'. Anderen geloven dat Juda 'Jehuda haMacabi' werd genoemd omdat hij en zijn manschappen op hun banieren de letters Mem מ, Chet כ, Beth ב, Jod י voerden; zij beweren dat deze letters staan voor de woorden 'Mi Chamocha Ba'elim Adonai?'. Letterlijk vertaald: Wie is zoals U onder de goden, Eeuwige? De manschappen van Jehuda werden bekend als de Maccabeërs naarmate ze meer veldslagen wonnen.
Uiteindelijk bereikten Jehuda en zijn mannen Jeruzalem en na een bloedige strijd overwonnen ze. Toen ze echter de Tempel binnenkwamen, zagen ze dat de Grieken alles vernield hadden, en vanaf toen was het weer de taak aan de hogepriester om de Tempel weer in ere te herstellen. De hoge Menora die in de Tempel stond, was door de Grieken omgegooid en moest weer recht gezet worden. Nadat dit gedaan was, merkten de priesters dat er geen oliekruiken meer waren, één van hen vond echter nog een klein kruikje, met daarin alleen nog maar genoeg olie om de Menora één dag te laten branden. De Menora werd aangestoken en de Tempel werd heringewijd. De hogepriester wist dat zij gauw op zoek moesten naar meer olie en tijdens dat proces, hielden ze de Menora goed in de gaten. De volgende dag brandde de Menora nog steeds, de priesters begrepen hier niets van. De dag daarop ook nog. Zo ging het acht dagen lang, totdat er nieuwe olie was voor de Menora.
De hogepriester, priesters, Maccabeën en het gewone volk vierden een groot feest en de hogepriester stelde dit feest in op dezelfde tijd van het jaar, de maand Kislev, opdat de Joden deze wonderlijke gebeurtenis niet zouden vergeten. Daarom vieren de Joden jaarlijks, vanaf de 25e Kislev het feest van Chanoeka, dat 'Herinwijding' betekent. Vele Joden vandaag de dag, zingen tijdens dat feest 'Maoz Tsoer' en spelen met drejdels (Hebr. Sevivon).
Gebruiken
Voornaamste gebruiken zijn het aansteken van kaarsjes in de chanoekia (een 8+1-armige kandelaar) met uitspraak van zegens en zang, eten van soefganiot en latkes, uitdelen van Chanoeka-geld of gewoon cadeautjes en het spelen met de drejdel of sevivon (een vier-kantig tolletje met hebreeuwse letters).
Aansteken van lichtjes in de chanoekia
De chanoekia (meervoud chanoekiot), een speciale kandelaar voor chanoeka, heeft plaats voor 8+1 kaarsjes of vlammetjes op olie. Iedere dag steekt men eerst het extra ("negende") lichtje aan, de sjamasj. Sjamasj is afgeleid van dienst in het Hebreeuws (sjimoesj), omdat dit lichtje dienst doet om de andere aan te steken. De sjamasj staat ietsje afgezonderd van de andere lichtjes, qua hoogte of plaats.
Voor het aansteken van de twee tot acht lichtjes spreekt men twee zegens uit (asjer tsivanoe - die ons gebood - en sje'asa nisiem - die wonderen deed). Alleen op de eerste dag van chanoeka spreekt men een extra zegen uit (sjehechijanoe - die ons deed beleven). Daarna steekt men met de sjamasj de andere lichtjes aan: de eerste dag één, de tweede dag twee, etc. tot en met de achtste dag.
Na het aansteken van de kaarsjes spreekt men vaak een tekst uit (Hanerot halaloe - deze lichtjes), waarin de redenen voor het aansteken van de lichtjes en de regels omtrent het gebruik ervan. Na dezen zingt men het Maoz Tsoer. Net als bij het Wilhelmus, vormen de eerste letters van de coupletten een naam èn zingt men het eerste couplet het meest algemeen.
Een bijzonder aspect van de chanoekia met lichtjes is dat men - indien dit geen gevaar mee kan brengen - wordt geacht deze in het raamkozijn neer te zetten. Deze regel is afwijkend in het anders vrij introverte jodendom. Chabad, een nogal extraverte chassidische richting rondom de Lubavitcher Rebbe, heeft hieruit zelfs een gebruik afgeleid tot het plaatsen van gigantische chanoekiot op publieke plaatsen. Soortgelijke chanoekiot staan in Israël ook los van die richting.
Gerechten
De voornaamste gerechten van Chanoeka zijn latkes of levivot - een soort aardappelpannenkoekjes of rösti - en gevulde oliebollen of soefganiot, traditioneel gevuld met jam. Deze lekkernijen worden speciaal met Chanoeka gegeten omdat ze in olie bereid worden, als herinnering aan het wonder van de olie.
Chanoeka-Geld
Oorspronkelijk kregen kinderen met Chanoeka wat zakgeld, waarvan ze geacht werden een gedeelte af te staan aan tsedaka. Nu wordt het 'Geld' vaak in chocolademunten gegeven en daarnaast worden cadeautjes uitgewisseld.
Dreidel
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Roland Scheicher. Publiek Domein.
De dreidel, trendel of sevivon is een vierkantig tolletje waarmee tegenwoordig vooral kinderen spelen. Toen de joodse studie in Syrië verboden was, werd het tolletje gebruikt om in het geheim te studeren: Als studenten werden betrapt deden zij net alsof zij een onschuldig spelletje speelden.Het bijbehorend spelletje werkt met een pot (net als ganzenbord). Op het tolletje staan vier Hebreeuwse letters:
Noen, gimel, hee en sjin betekenen zowel:
In Israël wordt de sjin vervangen door de pee, zodat er staat: een groot wonder gebeurde hier (Nes Gadol Haja Pò).
Bron Wikipedia, deze tekst is beschikbaar onder de Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen.
Islamitisch nieuwjaar 1431
quote:
Ja TS
! hoewel ik ook wel een TS ben. 
[ Bericht 21% gewijzigd door #ANONIEM op 17-12-2009 12:15:35 ]
quote:Half. Nog wel meer trouwens, dankdag voor het gewas (thanksgiving), advent heb ik ook geen aandacht aan besteed, en ik moet net even tijd en zin hebben. Alleen bruintje kan niet alle topics in z’n eentje trekken natuurlijk… als jij zin hebt (had) om iets te schrijven, dan is het ook van harte welkom.
quote:Kun je nagaan, twee TS'en in het topic en dan toch de goede Sint vergeten.Op donderdag 17 december 2009 12:15 schreef Triggershot het volgende:
[..]
Ja TS
quote:
Hierbij is er vaak een vaste dag ingesteld. Een jaar is een jaar...
Wie heeft ' de tijdsklok' die er hedentendage is uitgevonden? Het gaat me niet eens om een naam wat dat betreft.
Ok, ' een mens' heeft dus de tijdsschaal uitgevonden.
Dat betekent ook vaak dat er iets gevierd wordt of een herdenking op basis vd menselijke klok.
Je kunt idd een jaar herkennen.. winter, lente, zomer en herfst.
Over vereren gesproken... de namen vd week, de maanden vh jaar.. allemaal benoemd naar ' goden'.
Planeten hebben benamingen... vaak nepgoden namen. Tot zoverrre, eens of oneens?
De tijd: 24 uren in een dag.
Wie heeft bedacht dat het er 24 moeten zijn?
Waarom niet 10? Een uur duurt dan langer. Waarom niet 100? Etc.
Of denk je dat tijd dan niet meer relevants is?
De namen vd dagen... wat zou er mis zijn als we elke dag benoemen van 1 tot 365-366?
De huidige telling wbt tijd.... veel zesjes... denk daar maar eens beter over na
Christmas Unwrapped
Elk jaar wordt op 25 december Kerstmis gevierd, dat uit onze tijd niet meer weg te denken is. Miljoenen mensen zitten onder de kerstboom, geven elkaar cadeau’s en vieren de geboortedag van Jezus Chris- tus. Maar is het werkelijk Zijn geboortedag? In deze documentaire van The History Channel wordt het “kerstmis” concept verklaart. Onderstaande tekst is een gedeelte uit een interesant artikel hierover genaamd De Oorsprong van Kerstmis.
Deze viering kwam enkel in de kerk door de “kerstening” van heidense riten en gebruiken, toen het katholicisme tot staatsreligie werd verheven, door Constantijn in de vierde eeuw n.C. De geschiedenis openbaart ons dat tegen 440 n.C. de kerk in Jeruzalem begon met het vieren van Kerstmis, als gevolg van de Rooms-katholieke leiding.
Schijnbaar vergeten is de essentiële rol die de religie speelde in de wereld van het oude Rome. Maar Constantijn had dit door. Deze briljante militaire bevelhebber bezat ook het talent om de nood aan eenheid in te zien tussen heidendom en christendom. Vandaar dat in 313 n.C. de Babylonische mys-teriereligies door Constantijn ingevoerd werden, toen hij trachtte de heidenen te incorporeren in het nieuw opgerichte “Heilig” Roomse Rijk. De door Constantijn geleide Roomse kerk wenste de hei-dense praktijken te adapteren en adopteren, met de bedoeling het christendom verteerbaar te maken voor de heiden.
Zodoende kregen heidense rituelen en afgoden christelijke namen. Bijvoorbeeld, Jezus Christus werd voorgesteld als de Zon der Gerechtigheid (Maleachi 4:2) en in de plaats gesteld van de zonne-god Sol Invictus. Heidense heiligdagen werden geherklasseerd tot christelijke heiligdagen (holy-day holiday). 25 December was de dag van het “Overwinning van de Zonnegod”-festival in de Babylonische wereld, en in het oude Romeinse rijk de viering van het Saturnus-festival (Saturnalia), of winter-zonnewende. Voor alle heidense beschavingen was deze datum de geboortedag van de goden – de tijd van het jaar dat de dagen begonnnen te lengen en de mens gezegend werd met de “wedergeboorte van de natuur”. Bovendien waren alle 25 december festivals in Babylonië en Rome, gekarakteriseerd door feestelijkheden met onbeteugelde orgiastische pretmakerij en losbandigheden.
(documentairenet.n)
![Christmas unWrapped- The History of Christmas [1/5]](https://i.ytimg.com/vi/A5T5ibb2E9I/2.jpg)
![Christmas unWrapped- The History of Christmas [2/5]](https://i.ytimg.com/vi/qAZDGKSveD8/2.jpg)
![Christmas unWrapped- The History of Christmas [3/5]](https://i.ytimg.com/vi/hQ3BvK1R6hI/2.jpg)
![Christmas unWrapped- The History of Christmas [4/5]](https://i.ytimg.com/vi/OvopeBfS89w/2.jpg)
![Christmas unWrapped- The History of Christmas [5/5]](https://i.ytimg.com/vi/CqjQpu3cctk/2.jpg)
Zijn toch dingen waar vele leugens over bestaan, die verkeerd bekeken worden.
Wat ik persoonlijk prachtig vindt is de aanhaling over kerst van ExperimentalFrentalMental!
Mooi uitgelegd dat kerst een heidens feest is en niet een christelijk feest!
Slechts de naam van heidense feesten is veranderd in kerst en ineens is het christelijk. Yeah right
Jammer genoeg zijn er erg veel christenen die kerst gewoon vieren, en veel mensen die zo'n walgelijk feest met christenen matchen!
Nadenken is niet genoeg. Ik kan je hierover een zeer interessant boek aanraden: ' DE EERSTE BESCHAVING ' van Christopher Knight & Alan Butler. Gaat over de geschiedenis van tijd, lengtematen, gewichten, rekenstelsels en noem maar op. Hoe de sumeriërs reeds de omtrek van de aarde kende ( op enkele honderd meter nauwkeurig ). Een aanrader.quote:Op maandag 31 mei 2010 06:57 schreef theghostrider het volgende:
Gedenken met een dag...
Hierbij is er vaak een vaste dag ingesteld. Een jaar is een jaar...
Wie heeft ' de tijdsklok' die er hedentendage is uitgevonden? Het gaat me niet eens om een naam wat dat betreft.
Ok, ' een mens' heeft dus de tijdsschaal uitgevonden.
Dat betekent ook vaak dat er iets gevierd wordt of een herdenking op basis vd menselijke klok.
Je kunt idd een jaar herkennen.. winter, lente, zomer en herfst.
Over vereren gesproken... de namen vd week, de maanden vh jaar.. allemaal benoemd naar ' goden'.
Planeten hebben benamingen... vaak nepgoden namen. Tot zoverrre, eens of oneens?
De tijd: 24 uren in een dag.
Wie heeft bedacht dat het er 24 moeten zijn?
Waarom niet 10? Een uur duurt dan langer. Waarom niet 100? Etc.
Of denk je dat tijd dan niet meer relevants is?
De namen vd dagen... wat zou er mis zijn als we elke dag benoemen van 1 tot 365-366?
De huidige telling wbt tijd.... veel zesjes... denk daar maar eens beter over na
Al voor Constantijn was geboren zien we mensen die de geboorte van Jezus op 25 december plaatsen. En dan niet vanwege redenen die met de zonnewende te maken hebben, maar met de Joodse wortels van Jezus. Men redeneerde vanaf Pascha (14e nisan) waarop Jezus stierf. Vanuit de gedachte dat belangrijke personen stierven op dezelfde dag als dat ze verwekt waren, kwam men tot de conclusie dat Jezus 9 maanden na de 14e nisan werd geboren. Dat zou dan 25 december geweest zijn.quote:
Christmas Unwrapped
Elk jaar wordt op 25 december Kerstmis gevierd, dat uit onze tijd niet meer weg te denken is. Miljoenen mensen zitten onder de kerstboom, geven elkaar cadeau’s en vieren de geboortedag van Jezus Chris- tus. Maar is het werkelijk Zijn geboortedag? In deze documentaire van The History Channel wordt het “kerstmis” concept verklaart. Onderstaande tekst is een gedeelte uit een interesant artikel hierover genaamd De Oorsprong van Kerstmis.
Deze viering kwam enkel in de kerk door de “kerstening” van heidense riten en gebruiken, toen het katholicisme tot staatsreligie werd verheven, door Constantijn in de vierde eeuw n.C. De geschiedenis openbaart ons dat tegen 440 n.C. de kerk in Jeruzalem begon met het vieren van Kerstmis, als gevolg van de Rooms-katholieke leiding.
Een andere Joodse-Christelijke gedachte is dat met Jezus een nieuwe schepping was begonnen. De aarde zou geschapen zijn in de eerste maand en dat was Nisan. Ook vanuit deze gedachte konden christenen stellen dat Jezus 9 maanden later geboren werd, waarmee men in december uitkwam.
Ziedaar 2 Joods-Christelijke redenen om de geboorte van Jezus in december te vieren.
Constantijn voerde deze mysterie-religies in? Dat lijkt me sterk. Die waren er al wel langer.quote:Schijnbaar vergeten is de essentiële rol die de religie speelde in de wereld van het oude Rome. Maar Constantijn had dit door. Deze briljante militaire bevelhebber bezat ook het talent om de nood aan eenheid in te zien tussen heidendom en christendom. Vandaar dat in 313 n.C. de Babylonische mys-teriereligies door Constantijn ingevoerd werden, toen hij trachtte de heidenen te incorporeren in het nieuw opgerichte “Heilig” Roomse Rijk.
Een veelgehoorde en best logisch klinkende gedachte. Alleen ontbreekt iedere vorm van bewijs. Het is er simpelweg niet.quote:De door Constantijn geleide Roomse kerk wenste de hei-dense praktijken te adapteren en adopteren, met de bedoeling het christendom verteerbaar te maken voor de heiden.
Saturnalia werd eerder in de maand december al gevierd. Het is goed mogelijk dat keizer Aurelianus het Sol Invictus feest in het jaar 274 ingesteld heeft op 25 december omdat het aantal christenen flink begon te groeien en al een feest hadden op 25 december.quote:Zodoende kregen heidense rituelen en afgoden christelijke namen. Bijvoorbeeld, Jezus Christus werd voorgesteld als de Zon der Gerechtigheid (Maleachi 4:2) en in de plaats gesteld van de zonne-god Sol Invictus. Heidense heiligdagen werden geherklasseerd tot christelijke heiligdagen (holy-day holiday). 25 December was de dag van het “Overwinning van de Zonnegod”-festival in de Babylonische wereld, en in het oude Romeinse rijk de viering van het Saturnus-festival (Saturnalia), of winter-zonnewende.
quote:Voor alle heidense beschavingen was deze datum de geboortedag van de goden – de tijd van het jaar dat de dagen begonnnen te lengen en de mens gezegend werd met de “wedergeboorte van de natuur”. Bovendien waren alle 25 december festivals in Babylonië en Rome, gekarakteriseerd door feestelijkheden met onbeteugelde orgiastische pretmakerij en losbandigheden.
(documentairenet.n)
Paaswetenschap
De dag, de haasen de eierzoektocht onder de loep genomen.
Pasen lijkt elk jaar op een willekeurige dag te vallen. Verstopte paaseieren zijn onmogelijk te vinden en mijn zelfgemaakte chocoladehaas smelt als ik hem vastpak. Waarom? Tijd voor de wetenschap achter Pasen.
Nu de eerste lentedagen van 2011 langzaam de winter verdrijven en de eerste rokjes en terrasgangers zijn gespot, is het eindelijk tijd voor Pasen. Twee vrije dagen met chocolade eitjes, eieren zoeken en gekookte eitjes voor het ontbijt. Hazen en eieren hebben natuurlijk niets met de wederopstanding van Christus te maken. Het zijn allemaal objecten die met vruchtbaarheid en lente te maken hebben. Het nieuwe leven dat na de winter weer ontstaat. De paashaas zelf hebben we waarschijnlijk te danken aan de Duitsers en Zwitsers die in de 17e en 18e eeuw neerstreken in Pennsilvania. Zij hebben daar de Osterhase geïntroduceerd.
We hebben dit jaar lang moeten wachten op de paasdagen omdat Pasen heel erg laat valt. De enige nog latere mogelijkheid is op 25 april en dat komt gemiddeld vijf keer zo weinig voor als de andere dagen. Op welke dag Pasen gevierd wordt is een onderwerp waar pausen door de eeuwen heen veel ruzie over hebben gemaakt.
Eerste Paasdag
Geschriften uit de tweede eeuw na Christus bespreken al dit paasdagongenoegen. Oorspronkelijk is de Paasdag: de dag dat men het rijsmiddel voor brood wegdeed voor de vastendag van de eerstgeborene. Een bijzondere dag in het Joodse geloof. Paus Anicetus vertelt in een geschrift dat Eerste Paasdag niet meer op die dag moet vallen, maar op de zondag erna. In de derde eeuw na Christus waren de Christenen het zat om de Joden te volgen in hun paasdatum bepaling. Grotendeels omdat de datum per dorp kon verschillen en omdat de Joodse kalender erg chaotisch is. De dag zou gekoppeld zijn aan de 14e dag in de maand Nisan. Echter soms was die datum voor het begin van de lente en volgens Paus Dionysius was dit niet acceptabel. Hij heeft het ingewikkelde systeem bedacht waar nu de paasdatum op gebaseerd is. Tijdens het concilie van Nicaea in 325 AD werd een nieuw systeem gepresenteerd dat los stond van de eigenaardigheden van de Joodse kalender.
Kort gezegd valt Eerste Paasdag op de zondag na de eerste volle maan van de lente. Met lente wordt hier 21 maart bedoeld en niet de astronomische lente, die dit jaar voor het laatst deze eeuw in Nederland op 21 maart begon. Vanaf nu begint de lente alleen maar op 20 en 19 maart. Het is een behoorlijk gehannes om uit te rekenen wanneer het Pasen wordt, zeker in de Gregoriaanse kalender die wij vandaag de dag gebruiken. De Juliaanse kalender had meer schrikkeljaren en klopte daardoor minder goed, maar Pasen was makkelijker te berekenen. Er is nog iets eigenaardigs met Pasen in de Gregoriaanse kalender. Vroeger kon Pasen niet na 25 april vallen en men vond het belangrijk dat dit ook zo was in de Gregoriaanse kalender. Het gevolg hiervan is gesjoemel in de berekening, waardoor het veel vaker voorkomt dat Pasen op 19 april valt. Mocht je het vervelend vinden dat je niet weet wanneer Pasen valt, dan is het misschien leuk te weten dat de hele cyclus zich herhaalt na 5 700 000 jaar. Goed je agenda bewaren en dan kan je de paasdagen gewoon overnemen! Bij de afbeeldingen zie je een plaatje waar de piek op 19 april zichtbaar is. Dit zijn alle paasdagmogelijkheden tijdens de lange cyclus.
Eieren vinden
Veel mensen verstoppen eieren voor elkaar met Pasen die de ander dan moet gaan zoeken. De Christenen hebben het ei van de heidenen overgenomen als symbool voor de tombe van Christus. Reden dus om goed te zoeken. Er wordt veel onderzoek gedaan naar slimme zoekfuncties. Voor eieren zoeken is het belangrijk dat je in ieder geval op elke plek in de tuin komt om eieren te zien. Ik beschrijf twee tips. De eerste is een creatieve zoekmethode voor een redelijk simpele tuin en de andere methode is handig als je een tuin hebt zoals het paleis van Versailles.
Bij een simpele tuin werkt een spiraalpatroon vaak prima, maar als iedereen dat doet vind je misschien niet de meeste eieren en het is misschien leuker om door de ruimte te bewegen zoals atomen en moleculen dat doen. Met zogenaamde Brownse bewegingen. Doordat atomen en moleculen energie hebben, gaan ze trillen. Deeltjes botsen tegen elkaar aan en zo worden moleculen door de ruimte verspreid. Dit wordt een willekeurige loop of dronkenmansloop genoemd. Het duurt misschien langer dan beide paasdagen, maar als je een beetje snel Browns beweegt kom je uiteindelijk overal in de tuin uit .
In de tuindoolhof van Versailles (zie plaatje links), is het belangrijk dat je de doolhof goed doorkomt. Als je het iets slimmer wilt aanpakken in een ingewikkelde tuin, kan je een doolhof-oplossingsmethode gebruiken. De simpelste truc, die als je hem kent alle doolhoven suffig maakt, is de linkerhand regel. In de animatie hieronder zie je hoe het werkt. Door steeds je linkerhand tegen een muur aan te houden, kan je uiteindelijk alle tuindoolhoven oplossen en je hoeft dus nooit meer te verdwalen. Nu goed om je heenkijken of je eieren verstopt ziet liggen. De grootste eierzoektocht ooit was in Amerika, waar meer dan een half miljoen eieren verstopt waren voor ongeveer tienduizend man. In één van de eieren zat een volledige beurs om naar een van de universiteiten in Florida te gaan.
Chocolade haas maken
Een paar jaar terug was ik in een enthousiaste culinaire paasbui en heb toen geprobeerd een eigen paashaas te maken. Door eerst een vorm te maken en vervolgens daar gesmolten chocola op te gieten kon ik zo een eigen chocobeest maken. Het lukte redelijk, maar de haas smolt meteen wanneer je hem vastpakte en hij was zacht, lelijk en dof geworden. Waarom gebeurt dat niet bij chocohazen die ik koop bij de bakker? Bij de bakker voeren ze nog een extra stap uit waar ik niets van wist. Je moet na het smelten de chocola ‘temperen’.
De vetten in chocolade kunnen in zes verschillende vormen voorkomen. Als je chocola smelt, zitten alle vormen door elkaar. Elke vorm heeft zijn eigen smelttemperatuur en voor de beste chocolade wil je de vijfde vorm hebben. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? Verhit de chocola tot 45 graden zodat alle vormen smelten en door elkaar zitten en koel vervolgens af tot 27 graden. Nu zullen alleen de eerste drie vormen gesmolten zijn en kristalliseren vorm vier en vijf. Nu moet je flink roeren om de kristallen goed klein te krijgen. Als je daarna de chocola tot 31 graden verhit, houd je alleen nog maar de vijfde en beste soort over. Zo kan je ervoor zorgen dat de chocola goed stevig en glanzend blijft zonder dat hij in je handen smelt.
Wat de paashaas is in Nederland is overigens een kip in Tirol en een koekoek in Hannover. Het meest bizarre paasbeest bevindt zich in Australië waar sinds de jaren zestig de langoorbuideldas gepromoot wordt in plaats van een konijn of haas. Dit omdat konijnen, die exoten zijn voor Australië, grote schade aanrichten aan de natuur.
Diederik Jekel
(Noorderlicht)