17 oktober: Divali (दिवाली)Bron: Wikimedia Commons. Maker: dhondusaxena
Licentie: CC-BY-SA.
Lampjes die traditioneel bij Divali horen![]()
Vandaag begon – ik ben een beetje laat – het belangrijkste feest uit de Indische wereld. Het wordt met name met het Hindoeïsme geassocieerd, maar wordt tevens door Sikhs en Jaïnisme en in Nepal door Boeddhisten gevierd. Het festival duurt in totaal vijf dagen en kent zijn oorsprong in India. Omdat het feest gebaseerd is op de Hindoeïstische kalender, valt het niet elk jaar op dezelfde dag van de Gregoriaanse kalender, maar valt het samen met de nieuwe maan. Echter, de Hindoeïstische kalender varieert ook regionaal.
De naam komt komt van het woord दीपावली (Dīpāvalī) dat Sanskriet is voor
rij van lichtjes (dīpa avali). De lampjes die worden aangestoken, zie je hiernaast, het zijn katoenen pitten in een potje met olie of ghee (geklaarde boter) erin die de overwinning van het goede over het kwade, het licht over de duisternis, en verstand over onwetendheid, symboliseren.
Alhoewel dus naast Hindoes ook Sikhs en Jaïnisten Divali vieren, zijn de redenen en de tradities verschillend bij deze groepen. Dit stukje zal de drie groepen kort aanstippen.
Nederland & SurinameIn Nederland woont de grootste moslimgemeenschap in Den Haag, al waar het in de wijk Transvaal dit jaar op straat gevierd wordt. Vanavond is er ook op Nederland 2 een
uitzending over geweest die na te zien is op uitzending gemist.
In Suriname is het een veel grotere feestdag, waar overal optochten gehouden worden.
HindoeïsmeEen kernbegrip van het Hindoeïsme is het
atman, vaak vertaald als ‘ziel’, iets wat niet-materieel is, en elke persoon heeft. Zuiver, oneindig en licht. Met Divali wordt dit innerlijke licht gevierd, met de gedachte dat dit innerlijke licht de duisternis overwint.
Naast deze spirituele betekenis zijn er ook nog een veelheid historische of mythologische gebeurtenissen verbonden met Divali, de meesten hebben op de een of andere manier betrekking op Vishnu en zijn vrouw Lakshimi, ik licht er één verhaal uit, dat waarschijnlijk het bekendst is als onderdeel van het Indische epos
Ramayana.
De terugkeer van Rama en SitaRama is de zevende incarnatie (avatar) van de God Vishnu, en zijn stad is Ayodhya. Sita, zijn vrouw, was ontvoerd, en hij was in totaal veertien jaar weg van zijn stad. Met Divali wordt zijn terugkeer herdacht, een terugkeer waarbij de bevolking van Ayodhya langs de weg stond om die te verlichten. Omdat hij van het zuiden naar het noorden reisde, viert men dit in Zuid-India vaak wat eerder.
Dit is sterk verbonden met het
Dasara feest, dat twintig dagen eerder wordt gevierd, waarin herdacht wordt dat Rama de ontvoerder van zijn vrouw overwint.
De vijf dagen van DivaliBron: Wikipedia
De godin Lakshmi aanbeden met Ganesha
Eerste dag: Dhanteras, de dag die verbonden is aan de openbaring van
Ayurveda.
Ook is het traditioneel een dag om iets nieuws te kopen, vaak een sieraad van goud of zilver. Verder steekt men met het vallen van de avond de vele lampjes aan.
Tweede dag: Naraka Chaturdashi. In Zuid India de hoofddag van de festiviteiten. De dag waarop de overwinning van
Krishna op de
Narakasura herdacht wordt. Krishna was ook een incarnatie van Vishnu.
Hindoes staan voor zonsopgang op, baden en dragen nieuwe kleren. Opnieuw worden overal lampjes aangestoken en er worden offers aan Krishna of Vishnu gebracht, omdat hij de demon heeft overwonnen. Kinderen steken vuurwerk af, om dezelfde reden. Omdat het verder een feestdag is wordt er verder uitgebreid gegeten met familie en vrienden.
Derde dag: Lakshmi Puja, de derde dag, en de belangrijkste dag in Noord-India. Hindoes aanbidden Lakshmi, de godin van de rijkdom, en Ganesja, de God van de ‘goede start’, omdat Devali ook een nieuw begin symboliseert.
Dit nieuwe begin is tevens het einde van het oogstseizoen.
Vierde dag: Padwa Pūjā en Govardhan Pūjā. Op deze dag worden twee verschillende dingen herdacht. Een ding is Gudi Padwa, dat de liefde symboliseert en de toewijkding van echtgenoten. Pasgetrouwden ontvangen cadeaus op deze dag.
Het andere is de Govordhan Puja, dat teruggaat op Krishna die de inwoners van het dorpje Gokul redde van een vloed.
Vijfde dag: Bhai Dūj, het feest voor de broers en zussen. Deze dag is voor broers en zussen en brengt hen nader tot elkaar.
MelaBron: Wikimedia Commons. Maker: zorilla / Barry. Licentie: CC-BY.
Een hand versierd met henna op de Londense Mela![]()
Door heel India worden met Divali
mela’s gehouden, dat zijn een soort markten of festivals. Er zijn zowel religieuze bijeenkomsten als gewoon vermaak en commerciële activiteiten. Boeren komen er om hun waren te verkopen, maar verder zijn er ook goochelaars en jongleurs aanwezig. Ook zijn er acts die we traditioneel met India associëren, zoals slangen bezweerders.
De laatste jaren is ook bioscoopbezoek, met name Bollywoodfilms populair.
Vrouwen kleden zich op hun mooist en gebruiken henna om hun handen te versieren. Op de foto hiernaast zie je zo’n voorbeeld: deze foto is in Londen gemaakt, waar natuurlijk ook een grote Hindoegemeenschap is.
SikhismeHet Sikhisme is een monotheïstische godsdienst, in tegenstelling tot het Hindoeïsme, wat natuurlijk maakt dat de dagen niet zo met de verschillende goden geassocieerd worden.
De gebeurtenis die het sterkst geassocieerd wordt met Divali is de vrijlating van de zesde Sikh-goeroe,
Guru Hargobind Ji, die door de Mogoelheerser
Nuruddin Salim Jahangir gevangen was genomen. Daarom wordt het ook wel
Bandi Chhor Divas genoemd, Dag van de vrijlating van de gevangenen.
Omdat de Mogoelheerser bang was voor de toenemende aanhang van de Sikh-goeroe, had hij hem in 1619 gevangen gezet, samen met 52 (hindoeïstische) prinsen (of rajas). Hij besloot hem toch vrij te laten, maar Hargobind zei dat hij alleen wilde gaan als de prinsen ook vrijgelaten werden. Dat ging de heerser te ver, maar hij wilde wel toestaand dat degenen die zijn mantel vast konden houden, ook vrijgelaten werden.
De goeroe sneed zijn mantel toen in 52 stukken, zodat iedere prins een stuk kon vasthouden en ook vrijgelaten werd.
Nadat hij vrijgelaten werd ging hij naar de gouden tempel, alwaar hij op de avond van Divali aankwam. Zijn aanhangers verlichtten die tempel toen. Ook nu wordt nog drie dagen lang de tempel verlicht, terwijl de Sikh in het bijbehorende bad baden, en traditioneel is het voor handelaars de dag om het boekhoudkundige jaar af te sluiten.
Bron: Wikimedia Commons. Maker: Apsk121. Licentie: CC-BY-SA.
De Gouden tempel (of Harmandir Sahib) met het kunstmatige meerBron: Wikimedia Commons. Maker: Jules Jain.
Publiek Domein. – Heer Mahavira
JaïnismeHet Jaïnisme is ook een heel oude godsdienst, maar behoort tot de kleinste wereldgodsdiensten met zo’n 10 tot 12 miljoen volgers. Centraal in het Jaïnisme staat geweldloosheid. Dit werkt overal in door, bekend is misschien wel het verhaal van de Jaïnistische monniken die de weg voor hen schoonvegen om de mieren niet te vertrappen. Ook in hun voedselwetten komt dit naar voren: ze mogen veel wortelgroenten niet eten, omdat het uittrekken van de wortel de plant vermoordt, en Jaïnisten zien leven in alles.
Divali wordt binnen het Jaïnisme geassocieerd met de dag waarop
Mahavira verlichting bereikte. Mahavira is de laatste
Tirthankar, dat zijn in feite de openbaarders van de godsdienst. Hun letterlijke naam is ‘voorde makers’, d.w.z. ze maken een doorwaadbare plaats in de rivier van het menselijk verdriet.
Mahavira leefde van 599 – 527 voor Christus en is de wegbereider voor de Jaïnisten die vandaag de dag leven. Zij vieren Divali door vasten en mediteren. Sommigen trekken naar de plaats waar Mahavira verlichting bereikt zou hebben.
Meer lezen:
Franse Wikipedia.
Engelse Wikipedia.
Divali op beleven.orgDivali.nlAflevering Divali met Vrienden bij uitzendinggemist.
Ik moet eerlijk bekennen niet heel veel van deze godsdiensten te weten, ik heb m’n best gedaan er wat zinnigs over te schrijven, maar als er echt onzin staat ergens, schroom niet het even op te merken of mij te PM’en, dan pas ik het aan!
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.