Wat ik vooral interessant vond was dat ze het idee aanhaalde dat de Chinese communistische partijtop de vrije markt laat bloeien, maar binnen politieke grenzen, als vogels die rondfladderen in een kooi. Ik vraag me af of dat model met de toenemende macht van China niet dominanter gaat worden in de wereld. Ofwel door directe steun van China of door het feit dat landen vaak het systeem van het machtigste land kopieren. Het kan ook als stabiel alternatief gezien worden voor de potentiele ontwrichtende werking van neoliberalisme als gezien in de recente geschiedenis. Een soort communisme-light, zonder de excessen van Stalin en planeconomie, maar met een aangepaste ideologie waarin de politiek de uiteindelijke controle houdt.
Kijken we naar Latijns Amerika dan zijn daar al aanknopingspunten hoe zoiets eruit kan gaan zien, naast het oude model van Cuba heb je Venezuela, Bolivia en Ecuador. Met de toenemende invloed van China zouden dit soort experimenten zich uit kunnen gaan breiden. Het is de vraag of het Westen daar veel aan kan doen vanwege de eigen verelendung en afhankelijkheid van Chinees krediet, alsmede problemen met religieus fundamentalisme.
Het is maar een scenario, maar als het die richting op zou gaan wel een sterk staaltje dialectiek zoals ome Marx het bedoeld zou hebben.
De column van Mees:
quote:http://weblogs.nrc.nl/mee(...)-vogelkooi/#more-104vrijdag 4 september 2009 door redactie
De Chinese vogelkooi
In reactie op mijn twee vorige columns (‘Handel is oorlog’ en ‘De energie (r)evolutie’, Opiniepagina, 7 augustus en 21 augustus) verwonderde een lezer zich op de website van deze krant over de mate van Chinafobie die ik aan de dag legde. Hoewel een beetje Chinafobie op zich een prettige afwisseling is op de islamfobie die Nederland al jaren in haar greep houdt, ben ik het niet eens met de lezer dat het hier om een ‘ongemotiveerde vrees’ zou gaan. De economische groei van China roept vragen op waar in Nederland veel te weinig aandacht aan wordt besteed.
Het spaargedrag van China is allesbehalve business as usual. Volgens Louis Kuijs, die als econoom werkzaam is voor de Wereldbank in Peking, spaart China bijna 40 procent meer dan je op grond van factoren als demografie, inkomen per capita, economische groei, oudedagsvoorzieningen en begrotingsbeleid van een land zou mogen verwachten (cijfers 2005). De hoge spaarquote wordt met name verklaard door de hoge besparingen door ondernemingen en de overheid, en in mindere mate door de hoge besparingen van Chinese huishoudens, zoals meestal wordt aangenomen. (Indiase huishoudens bijvoorbeeld sparen een groter deel van hun inkomen.)
De hoge ondernemingsbesparingen vinden hun oorzaak enerzijds in de sterk toegenomen productiviteit van met name de Chinese staatsbedrijven en anderzijds in het feit dat de ondernemingen nauwelijks dividend uitkeren. De Chinese staat heeft een meerderheidsbelang in meer dan driekwart van de grootste ondernemingen. Verder had de Chinese overheid een begrotingsoverschot van 6 procent van het bruto binnenlands product, althans voordat de financiële crisis uitbrak.
Er bestaat onder economen geen overeenstemming of de Chinese besparingen in de toekomst zo hoog zullen blijven. Aart Kraay, econoom bij de Wereldbank in Washington, wijst erop dat het niet te rijmen valt dat een land dat zo arm is als China als crediteur van het rijke Westen optreedt. Vanuit deze normatieve benadering voorziet Kraay een scenario waarin het spaaroverschot van 6 procent (2005) binnen een periode van twintig jaar omslaat in een spaartekort van 17 procent. In dat geval zal er niet langer kapitaal van arme landen naar rijke landen stromen, zoals nu gebeurt, maar van rijke naar arme landen.
Laurence Kotlikoff, hoogleraar economie aan de Universiteit van Boston, voorziet evenwel een scenario waarin de Chinese voorkeur voor sparen de komende decennia onveranderlijk onveranderd hoog blijft. China wordt dan in absolute termen ’s werelds grootste spaarder/investeerder en daarmee de ‘verlosser’ van de westerse wereld, aldus Kotlikoff. De Chinese spaarlust zorgt ervoor dat de rentevoet in het Westen de komende decennia laag blijft, waardoor er extra wordt geïnvesteerd en een hogere economische groei wordt bereikt. In dit scenario zal het gemiddelde reële loon in het Westen blijven stijgen in plaats van dalen, zoals in het scenario zonder China het geval was.
Ook als toekomstige generaties Chinezen een spaar- en uitgavenpatroon ontwikkelen dat overeenkomt met dat van Amerikanen, zal China volgens Kotlikoff nog tot 2050 een crediteurenland blijven. Hij besluit zijn paper Will China eat our lunch or take us to dinner? (2006) dan ook met de conclusie dat „er geen reden is om aan te nemen dat China momenteel onze lunch aan het opeten is of dat in de nabije toekomst zal doen. Integendeel, er zijn goede redenen om aan te nemen dat China bezig is ons mee uit eten te nemen.”
Het is niettemin belangrijk om de motieven van China te achterhalen. Je geeft je dochter immers ook niet aan de eerste de beste vrijer mee.
In mijn column ‘De eeuw van Azië?’ (Opiniepagina, 9 januari) noemde ik een aantal mogelijke verklaringen voor de exorbitante Chinese spaarlust. Een daarvan is dat men in China lering had getrokken uit de financiële crisis in Zuidoost-Azië, eind jaren negentig, en daarom voldoende buffer wilde hebben. Een andere mogelijke verklaring is dat de besparingen een bijproduct zijn van een op export gebaseerde groeistrategie. Als laatste mogelijkheid opperde ik dat bij China ook machtspolitieke overwegingen een rol zouden spelen.
De meeste economen reageren met hoongelach. Maar, zoals David Calleo reeds schreef in zijn boek Follies of Power (2008), de economische analyse en de internationaal-politieke analyse voltrekken zich – ten onrechte – in twee volstrekt gescheiden intellectuele universums. In het licht van de geschiedenis en de vele vormen van buitenlandse inmenging waar het mee te maken heeft gehad, hecht China meer dan andere landen aan financiële autonomie. En net zoals financiële afhankelijkheid van het Westen China politiek kwetsbaar zou maken, maakt het huidige financiële machtsvertoon van China het land juist sterk, althans in internationaal-politiek opzicht.
Onlangs zijn de geheime dagboeken van de Chinese premier Zhao Ziyang, Staatsgevangene no. 1, verschenen. Zhao was de grondlegger van de economische hervormingen in China en premier tijdens de protesten in 1989 op het Plein van de Hemelse Vrede. Omdat Zhao te veel begrip en sympathie toonde voor de studenten werd hij in juni 1989 afgezet en onder huisarrest geplaatst tot zijn dood in 2005.
In Staatsgevangene no. 1 wordt beschreven hoe de hardliners binnen het Chinese politbureau een vogelkooi-economie voor ogen stond. De centrale planeconomie was de kooi en de vogels waren de markteconomie.
Volgens Louis Kuijs is een scenario waarin de Chinese besparingen hoog blijven en slechts geleidelijk afnemen in de komende decennia het meest waarschijnlijk. In dat geval zullen de buitenlandse reserves van China, die in juni al 2.000 miljard dollar bedroegen, zich binnen enkele jaren vermenigvuldigen, voorspelt Kotlikoff. Mocht de Chinese spaarzin helemaal niet afnemen, dan zal China in 2050 een aanzienlijk deel van het wereldkapitaal in handen hebben. In dat geval zijn we allemaal vogels in een kooi.
quote:Goed puntOp zondag 6 september 2009 13:20 schreef EipNiC het volgende:
Ongelooflijk hoe makkelijk er met de term communisme gesmeten wordt. De dictoriale trekjes van China hebben niets van doen met de ideeen van Marx.
quote:Het huidige China is geen directe afspiegeling van Marx' werk nee, maar het is moeilijk te ontkennen dat er nog sterke elementen van het historisch gegroeide communisme aanwezig zijn in het Chinese systeem van nu. Het is mogelijk onderscheid te maken tussen de theoretische en de praktisch-historische invulling van het begrip. Lenin had ook zijn Nieuwe Economische Politiek waarin met 'vrije markt' ideeen ge-experimenteerd werd binnen het grotere kader van de oktoberrevolutie.Op zondag 6 september 2009 13:20 schreef EipNiC het volgende:
Ongelooflijk hoe makkelijk er met de term communisme gesmeten wordt. De dictoriale trekjes van China hebben niets van doen met de ideeen van Marx.
quote:Dat is wat men beweerd, inderaad. Maar feit is dat er nog nooit een praktische invulling is geweest die ook maar iets van het theoretische werk, het Communistisch Manifest, weg had. Zo werd Lenin zijn manier van besturen het leninisme genoemd en die van Stalin, het stalinisme. Dit juist om aan te tonen dat ieder zijn eigen invulling gaf wanneer het aankwam op het 'verwezenlijke' van het Communistisch Manifest. Dit om de term te beschermn. Ik weet niet welke benaming van toepassing is op de manier waarop China zijn 'politiek' bedrijft, maar ik zie weinig tot geen overeenkomsten met Marx zijn ideeen.Op zondag 6 september 2009 13:32 schreef AlexanderDeGrote het volgende:
[..]Het is mogelijk onderscheid te maken tussen de theoretische en de praktisch-historische invulling van het begrip. Lenin had ook zijn Nieuwe Economische Politiek waarin met 'vrije markt' ideeen ge-experimenteerd werd binnen het grotere kader van de oktoberrevolutie.
De insipiratie, motivatie, de basis, de ideologie die wordt aangehangen (de term) mag naar mijn inzien nooit gelijk gesteld worden aan de praktische uitkomst.
Dit is overigens algemene kritiek, niet perse op jou OP-titel. Want het klopt dat men graag doet alsof er een beduidend verschil bestaat tussen een praktische en theoretische opvatting van de term. Maar dat is natuurlijk onzinnig en schept enkel verwarring.
Ook gelet dat het manifest een erg gevoelig werkje is, en aardig complex in elkaar steekt, de negatie van een enkele opvatting uit het manifest kan de gehele theorie omzeep helpen.
[ Bericht 6% gewijzigd door #ANONIEM op 06-09-2009 13:56:47 ]
Maar goed, het Chinese systeem, hoe we het ook noemen, heeft het potentieel om een alternatieve vormen dan het Westerse liberale-democratie model te bevorderen?
quote:Dat moet je even uitleggen, als je het nationaal-socialisme bedoeld ipv socialisme in een land (wat het niet echt is). Ik vind China zelf niet echt op het Duitsland van de 1930s lijken.Op zondag 6 september 2009 15:16 schreef Pietverdriet het volgende:
Het poltieke systeem van china lijkt eerder op een soort nationaal socialisme
quote:we missen de kampen idd en china is iets democratischerOp zondag 6 september 2009 15:27 schreef AlexanderDeGrote het volgende:
[..]
Dat moet je even uitleggen, als je het nationaal-socialisme bedoeld ipv socialisme in een land (wat het niet echt is). Ik vind China zelf niet echt op het Duitsland van de 1930s lijken.
quote:De structuur van de staat is gewoon anders. Het is meer een waardeoordeel over China dan dat er duidelijke overeenkomsten zijn.Op zondag 6 september 2009 15:31 schreef icecreamfarmer_NL het volgende:
[..]
we missen de kampen idd en china is iets democratischer
quote:Ja, sorry, ik sloeg even een zijspoor in met mijn kritiek. Ik vraag me wel af welke benoeming ontwikkeld zal worden, of mischien al ontwikkeld is voor een dergelijke verschijning. Iemand enig weet hiervan ?Op zondag 6 september 2009 15:11 schreef AlexanderDeGrote het volgende:
Klopt, klopt dat het nooit echt toegepast is, al ben ik zelf meer geinteresseerd in de historische gang van het communisme dan in het Manifest. Ik zie ook niet zoveel in een heel specifieke theorie over hoe een samenleving eruit zou moeten zien. Wat voor mij interessant kan zijn aan Marx is zijn methode (dialectiek), niet zozeer het hoe of wat van specifieke doctrines.
Maar goed, het Chinese systeem, hoe we het ook noemen, heeft het potentieel om een alternatieve vormen dan het Westerse liberale-democratie model te bevorderen?
Maar een alternatief is het in mate al, maar of het als een subsitutie zal dienen in Europa zelf ? Ik zou het niet weten; er zijn tal van factoren die men moet inbereken wil je een conclusie kunnen uitspreken. Ik denk wel dat je kunt stellen dat we alleen in nood, dus gedwongen (na failure van ons huidige systeem) zullen overslaan naar een dergelijk systeem. Maar dat is enkel gebasseerd op mijn geschiedkennis, de manier en de redenen waarom een systeem wordt afgetakeld en een nieuwe wordt opgebouwd. Een switch zal in ieder geval enkele decenia in beslag nemen.
[ Bericht 13% gewijzigd door #ANONIEM op 06-09-2009 15:56:46 ]
quote:het is zelfs vrij dezelfde structuur.Op zondag 6 september 2009 15:36 schreef AlexanderDeGrote het volgende:
[..]
De structuur van de staat is gewoon anders. Het is meer een waardeoordeel over China dan dat er duidelijke overeenkomsten zijn.
1 partij, 1 leider (al zal die idd niet zo veel macht hebben als de fúhrer) en opgedeeld in provincies
quote:De enige plekken waar ik op dit moment kansen zie voor dit model zijn Latijns Amerika en Afrika. De eerste vanwege de mogelijkheid dat de linkse landen daar kunnen aanhaken bij zo'n model, Afrika omdat ieder alternatief al een betere is dan de status quo en omdat China flink aanwezig is daar met belangen. Nu zijn de Chinezen niet uit op actieve regime change, maar er kan een imitatie-effect komen. Andere mogelijkheid zijn de landen in Centraal Azie.Op zondag 6 september 2009 15:52 schreef EipNiC het volgende:
[..]
Ja, sorry, ik sloeg even een zijspoor in met mijn kritiek. Ik vraag me wel af welke benoeming ontwikkeld zal worden, of mischien al ontwikkeld is voor een dergelijke verschijning. Iemand enig weet hiervan ?
Maar een alternatief is het in mate al, maar of het als een subsitutie zal dienen in Europa zelf ? Ik zou het niet weten; er zijn tal van factoren die men moet inbereken wil je een conclusie kunnen uitspreken. Ik denk wel dat je kunt stellen dat we alleen in nood, dus gedwongen (na failure van ons huidige systeem) zullen overslaan naar een dergelijk systeem. Maar dat is enkel gebasseerd op mijn geschiedkennis, de manier en de redenen waarom een systeem wordt afgetakeld en een nieuwe wordt opgebouwd. Een switch zal in ieder geval enkele decenia in beslag nemen.
Europa is lastig, de demografie is ongunstig (veel oude mensen = geen revolutie en behoudzucht) en je hebt een conservatieve sfeer mbt immigranten en de concurrentie daarmee om bestaansmiddelen. Daar is idd een totaal systeemfalen voor nodig.
Noord Amerika is een verhaal apart.
quote:Da's wel heel algemeen. Niet dat ik een fan van dit soort systemen ben, maar het is wel handig ze goed te begrijpen. Het China van nu is qua economie, staat, leger, ideologie, bevolking heel anders dan het Duitsland onder Hitler en de nazi's.Op zondag 6 september 2009 16:00 schreef icecreamfarmer_NL het volgende:
[..]
het is zelfs vrij dezelfde structuur.
1 partij, 1 leider (al zal die idd niet zo veel macht hebben als de fúhrer) en opgedeeld in provincies
quote:het ging om de staats structuur en ik weet ook wel dat er grote verschillen zijn echter in grote lijnen komt het overeenOp zondag 6 september 2009 16:38 schreef AlexanderDeGrote het volgende:
[..]
Da's wel heel algemeen. Niet dat ik een fan van dit soort systemen ben, maar het is wel handig ze goed te begrijpen. Het China van nu is qua economie, staat, leger, ideologie, bevolking heel anders dan het Duitsland onder Hitler en de nazi's.
quote:JuistOp zondag 6 september 2009 13:20 schreef EipNiC het volgende:
Ongelooflijk hoe makkelijk er met de term communisme gesmeten wordt. De dictoriale trekjes van China hebben niets van doen met de ideeen van Marx.
Dit systeem heeft volgens velen het meest weg met de structuur van Singapore
En dat is absoluut niets met communisme te maken
[ Bericht 4% gewijzigd door henkway op 06-09-2009 18:44:54 ]
quote:Signapore is geen totalitaire staat zoals China, al is dat een totalitarisme-light versie van hoe het vroeger was. Wat we ook mogen denken over communisme zoals Marx het formuleerde, de partij CPC daar blijft zich zo noemen en heeft een structuur die vergelijkbaar is met andere (vroegere) 'communistische' eenpartij-staten:Op zondag 6 september 2009 18:35 schreef henkway het volgende:
[..]
Juist
Dit systeem heeft volgens velen het meest weg met de structuur van Singapore
En dat is absoluut niets met communisme te maken
http://en.wikipedia.org/wiki/China_Communist_Party
Als corruptie niet zo'n groot probleem was zouden ze redelijk in staat zijn het grote geld in bedwang te houden, en daarmee ook de negatieve en ongeoorloofde invloed die dat met zich meebrengt. Wat dat betreft mogen we ook niet veel kritiek hebben denk ik, soms heb ik het idee dat onze overheid meer bezig is met de belangen van grote bedrijven dan met die van kleine ondernemers en werknemers.
Nu het goed gaat moeten ze wel uitkijken dat ze niet te hebberig worden, want dan winnen kapitalisme en dus winst het.
quote:Mja, zo bezien hebben er ook nooit staten bestaan met een zuiver kapitalistisch bestel. Dus die term kunnen we ook niet meer gebruiken.Op zondag 6 september 2009 15:11 schreef AlexanderDeGrote het volgende:
Klopt, klopt dat het nooit echt toegepast is, al ben ik zelf meer geinteresseerd in de historische gang van het communisme dan in het Manifest. Ik zie ook niet zoveel in een heel specifieke theorie over hoe een samenleving eruit zou moeten zien. Wat voor mij interessant kan zijn aan Marx is zijn methode (dialectiek), niet zozeer het hoe of wat van specifieke doctrines.
Maar goed, het Chinese systeem, hoe we het ook noemen, heeft het potentieel om een alternatieve vormen dan het Westerse liberale-democratie model te bevorderen?
Mee eens dat je elk land speciefiek moet bekijken, zeker als je meer in detail zaken gaat bekijken. maar om grote lijnen te bekijken zijn labeltjes als communistisch toch wel handig. Ik denk ook dat iedereen (in het westen) daarmee ook begrijpt dat dan niet het communisme bedoeld wordt exact zoals het door Marx beschreven is.
quote:uiteraard blijven ze zich zo noemen, dat valt nog goed bij de bevolking, ook al; klopt er niets vanOp zondag 6 september 2009 19:25 schreef AlexanderDeGrote het volgende:
[..]
Signapore is geen totalitaire staat zoals China, al is dat een totalitarisme-light versie van hoe het vroeger was. Wat we ook mogen denken over communisme zoals Marx het formuleerde, de partij CPC daar blijft zich zo noemen en heeft een structuur die vergelijkbaar is met andere (vroegere) 'communistische' eenpartij-staten:
http://en.wikipedia.org/wiki/China_Communist_Party
Maar als China zich verder ontplooit dan komt het dicht in de buurt bij Singapore, en dan krijgen we te maken met een next worldpower, met een onuitputtelijke voorraad menskracht
[ Bericht 2% gewijzigd door henkway op 06-09-2009 21:52:15 ]