Crisis Oost-Europa bedreigt banken EU

quote:

Crisis Oost-Europa bedreigt banken EU

Oost-Europese landen hebben hun economieën opgebouwd met leningen van westerse banken. Door de crisis dreigen schulden niet te worden betaald.


Rotterdam, 19 febr. Reinhold Lopotka windt er geen doekjes om. Als de Europese Unie niet snel met een ingrijpend financieel reddingsplan voor Midden- en Oost-Europa komt, dan zullen de economieën daar als een kaartenhuis in elkaar zakken. 150 miljard euro moeten de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en de Europese Investeringsbank samen in de regio pompen om een totale „instorting” te voorkomen.

Lopotka, de Oostenrijkse staatssecretaris van Financiën, gaf die waarschuwing vorige week aan de Europese ministers van Financiën in Brussel.

Met mededogen heeft zijn oproep niets te maken. Wel met grote zorgen van Oostenrijkse bankiers, bij wie Midden- en Oost-Europese landen, in het bijzonder Polen, Hongarije, Oekraïne en Tsjechië, tot hun nek in de schulden zitten. In totaal hebben alleen al Oostenrijkse banken zo’n 200 miljard euro uitstaan, het equivalent van 75 procent van het Oostenrijkse bruto binnenlands product.

De munten in de Oost-Europese landen zijn sinds eind 2007 sterk in waarde gedaald ten opzichte van de euro, waardoor de afbetaling van buitenlandse schulden een stuk duurder is geworden. De economieën groeien niet meer of krimpen zelfs, de werkloosheid neemt in hoog tempo toe. Betalingsachterstanden dreigen.

Westerse banken hebben Oost-Europa na de val van het communisme overladen met leningen. Aan de staat, aan bedrijven, aan burgers. Europese banken als Erste Bank, Raiffeisen (Oostenrijk) en Unicredit (Italië) waren er als de kippen bij om te profiteren van de opening van de nieuwe markten na de verdwijning van het IJzeren Gordijn. In Hongarije is 5 tot 10 procent van alle uitstaande hypotheken in yens. Westerse banken hebben er in totaal voor ruim 1.000 miljard euro aan leningen uitstaan. In sommige landen is vrijwel de hele banksector opgekocht.

Het was een win-winsituatie. De banken maakten hoge winsten in een onontgonnen markt. Oost-Europese landen konden met goedkope leningen hun economie opbouwen. Voor de burgers, van wie velen de armoede onder het communisme nog helder op hun netvlies hadden, kwam een westerse levenstandaard binnen handbereik. Totdat die win-winsituatie zich tegen de banken keerde. Oost-Europa is nu als het ware de subprime hypotheekmarkt van West-Europa geworden.

Volgens de banken valt de ellende wel mee. „Natuurlijk zal het aantal wanbetalers toenemen”, zegt analist Rainer Singer van de Oostenrijkse Erste Bank telefonisch vanuit Wenen. Die bank heeft meer dan driekwart van al zijn klanten in Midden- en Oost-Europa zitten. „Maar een totale ineenstorting is nog heel ver weg.”

De Oostenrijkse staatssecretaris heeft volgens hem de zaak in Brussel dan ook wat overdreven, wellicht om sneller geld los te krijgen. „Bovendien, tegenover al die leningen , staat in Oost-Europa een heleboel spaargeld van burgers.”

Toch vrezen beleggers het ergste. Gisteren stortten de aandelenkoersen van westerse banken met vestigingen in Oost-Europa in. Beleggers dumpten massaal aandelen toen kredietbeoordelaar Moody’s waarschuwde de rating van de banken te zullen verlagen. Die zouden te veel zijn blootgesteld aan de risico’s van de economische turbulentie in de regio.

Vorige maand moest de Oost-Europabank (EBRD) de groeiverwachtingen fors naar beneden bijstellen tot gemiddeld 1 procent voor heel Oost-en Midden-Europa. Hongarije en Oekraïne krijgen zelfs te maken met een diepe recessie. Midden- en Oost-Europa zijn „verweven met de internationale economie”, zei Erik Berglof, hoofdeconoom bij de EBRD, toen. Ze zijn sterk afhankelijk geworden van export naar West-Europa en daarmee ook van de verslechterende economie in het Westen.

En net als overal drogen de leningen op omdat geldschieters zuiniger met kredieten zijn geworden. Bij de EBRD bestaat de vrees dat sommige landen zullen verbieden dat de reddingspakketten voor hun banken worden gebruikt om hun bankvestigingen in Oost-Europa te ondersteunen. Tel daar de protectionistische maatregelen die sommige landen treffen bij op, en het wordt duidelijk dat het vliegwiel dat zo lang de economieën aandreef tot stilstand is gekomen.

De EBRD vindt dat wrang voor Oost-Europa. Woordvoerder Anthony Williams: „Westerse landen behaalden hier jarenlang forse winsten. De Midden- en Oost-Europese landen hebben veel gedaan om volwaardig deel uit te maken van de wereldeconomie. Nu moet de wereld hen ook bijstaan. Westerse banken moeten hun dochters in Oost-Europa kunnen blijven steunen. Dit is tenslotte een crisis die in het Westen is ontstaan.”

Veel overheden in Midden- en Oost-Europa kunnen zelf geen hulp meer bieden. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is al te hulp geschoten. Het heeft de meest hulpbehoevenden, Hongarije en Oekraïne, miljardenleningen toegezegd.

Ook dat is niet genoeg. Dat benadrukt de Amerikaan Robert Zoellick, directeur van de Wereldbank, vandaag in de Financial Times. Ook hij roept Brussel op om Oost-Europa snel te hulp te schieten. Hij zegt dat de Wereldbank samen met andere instituten zoals het IMF werkt aan een nieuw steunpakket, maar zonder de steun van Europese regeringen zal het niet gaan. Daar ligt volgens hem een rol voor Brussel, die de landen bij elkaar moet brengen.

Zoellick: „Het is twintig jaar nadat Europa in 1989 werd herenigd. Wat zou het een tragedie zijn als Europa weer uit elkaar valt.”

quote:

Eastern European Tinderbox: How Explosive Could It Get?
PrintShare

The Central and Eastern Europe (CEE) region is the sick man of emerging markets. While the global crisis means few, if any, bright spots worldwide, the situation in the CEE area is particularly bleak. After almost a decade of outpacing worldwide growth, the region looks set to contract in 2009, with almost every country either in or on the verge of recession. The once high-flying Baltics (Estonia, Latvia, Lithuania) look headed for double-digit contractions, while countries relatively less affected by the crisis (i.e. Czech Republic, Slovakia and Slovenia) will have a hard time posting even positive growth. Meanwhile, Hungary and Latvia’s economies already deteriorated to the point where IMF help was needed late last year.

The CEE’s ill health is primarily driven by two factors – collapsing exports and the drying-up of capital inflows. Exports were key to the region's economic success, accounting for a significant 80-90% of GDP in the Czech Republic, Hungary and Slovakia. By far the biggest market for CEE goods is the Eurozone, which is now in recession. Meanwhile, the global credit crunch has dried up capital inflows to the region. An easy flow of credit fueled Eastern Europe’s boom in recent years, but the good times are gone. According to the Institute of International Finance, net private capital flows to Emerging Europe are projected to fall from an estimated $254 billion in 2008 to $30 billion in 2009. Whether or not this is formally considered a ‘sudden stop’ of capital, it will necessitate a very painful adjustment process.

Classic Emerging Markets Crisis In The Works?

What is especially worrisome is that the days of easy credit flows were accompanied by rising external imbalances that rival or even exceed the build-up of imbalances in pre-crisis Asia – e.g. current account deficits in Southeast Asia from 1995-97 fell within the 3.0-8.5% of GDP range, while those in CEE were in the double-digits in Romania, Bulgaria and the Baltics in 2008. As examined in a recent RGE analysis piece, the vulnerabilities in many CEE countries – high foreign currency borrowing, hefty levels of external debt and massive current-account deficits – suggest the classic makings of a capital account crisis a la Asia in the late 1990s.

Spillover Effects To Rest Of World

Like the Asia crisis of 1997-98, a regional crisis in Eastern Europe would have far-reaching effects. As Harvard professor Kenneth Rogoff noted in a recent New York Times article: “There’s a domino effect. International credit markets are linked, and so a snowballing credit crisis in Eastern Europe and the Baltic countries could cause New York municipal bonds to fall.” Western Europe looks set to be particularly impacted via its strong trade and financial linkages. Of particular concern is the strong presence of Western European banks (via subsidiaries) in the CEE, where they hold 60-90% market share depending on the country, which paves the way for contagion.

So is this the making of a cross-border banking crisis? It could be. Given the sharp contraction in Eastern Europe’s economies, combined with high foreign currency-denominated lending (particularly in Croatia, Hungary and Romania), weakening currencies and heavy reliance on non-deposit external financing, Eastern Europe’s banks will likely see a large spike in non-performing loans. Banking systems in the region are likely only as strong as their weakest link – or in this case, weakest country. That’s because of the ‘common lender’ phenomenon. As many CEE countries share foreign parent bank(s) in common, this paves the way for problems in just one of these countries to have ripple effects into other CEE countries. So even a relatively healthy economy/banking system like the Czech Republic’s – with a reasonable loan-to-deposit ratio and scant fx-denominated lending to households – is still vulnerable.

The CEE has borrowed $1.4 trillion from BIS reporting banks abroad and most of it from Western European banks (USD 1.3 trillion). Austria is far and away the Western European country most heavily exposed to the CEE region (via Austrian-based banks like Raiffeisen and Erste Bank). These banks’ collective exposure to the region amounts to over 70% of Austria’s GDP. Notably, however, other Western European countries’ total exposure is far less. Belgium and Sweden are the next in line after Austria; their lenders’ total exposure to the region amounts to a still significant 20-25% of GDP. Some fear that parent banks, if they get into trouble, could either fire-sell subsidiaries or simply walk away. Another concern is Europe’s fragmented regulatory system, which means that if a cross-border bank needs to be unwound, the process is likely to be extremely messy.

Policymakers In Virtual Straitjackets

CEE policymakers have fairly limited tools to cope with the crisis. Fiscal policy is constrained by the fact that belt-tightening is required to restore order to the balance of payments in some countries (i.e. Hungary, Romania, Ukraine, and the Baltics), while euro adoption ambitions limit the fiscal response in others (i.e. Poland). Meanwhile, monetary policy easing is constrained in countries with heavy foreign currency-denominated lending, like Hungary and Romania, where a weakening of the local currency could potentially trigger defaults, thereby impacting financial stability. In others (i.e. Bulgaria, Estonia, Latvia and Lithuania), monetary policy is not an available tool due to fixed exchange rates.

Due to limited fiscal and monetary policy options, other CEE countries might need to follow in the footsteps of Latvia and Hungary and call on IMF help. In a nod to the difficult situation of many CEE countries, EU leaders called last week for IMF resources to be doubled to $500 billion to help head off new problems in crisis-hit countries. It remains to be seen, however, whether IMF help will be enough to return financial stability to the region.

In a recent research report, economists from Danske Bank point to the increasing concern of spill-back from problems in Eastern Europe to the Eurozone. Polish authorities and commentators, such as Wolfgang Munchau, recently made the point that East European countries should be given a shortcut to join the euro and access to its safety and stability net. However, current problems faced by some EMU members show that EMU membership alone is no panacea. Moreover, previous experience shows that currency pegs can be double-edged swords that often end in capitulation. The current test case for the entire region is Latvia, whose currency peg looks increasingly fragile even after its IMF-led EUR 7.5 billion bailout package. Devaluation with its ripple effects through the region would be devastating for the mostly foreign-owned banks in the region.

Unlike EMU member countries, EU countries that have not yet adopted the euro have access to the 'medium-term financial assistance' facility worth EUR 25 billion, of which EUR 10 billion in loans have already been extended to Latvia and Hungary. Additional assistance to the region will have to come from a revamped IMF, as noted before and the EBRD is also providing funds to banks in the region. Despite a 20% funding boost, however, its resources are much smaller.

Spotlight On Ukraine

European banks are also exposed to vulnerable economies outside of the EU. Russia is the second largest borrower from EU banks and it has over $100 billion of debt that must be financed this year. However, it is the Ukraine that may pose the biggest contagion risk, particularly if the next tranche of IMF funding continues to be deferred. Austrian, French, Swedish, Italian and German banks have a collective exposure of around EUR 30 billion to the Ukraine. Ukraine has $46 billion in foreign debt obligations falling due in 2009 and the swift plunge of the Hyrvnia has boosted the cost of servicing these debts even as corporate debts are on the rise. Ukraine’s political divisions and economic contraction of at least 6% suggest further sovereign and corporate ratings downgrades are on the way. Ukraine may thus be forced to make the budget cuts required by the IMF, but it is also reaching out to the U.S., Russia, China, Japan and the EU for additional funds.

Government Collapse in Latvia: More Yet To Come?



The series of riots that erupted in Bulgaria, Lithuania and Latvia in January, followed by Latvia’s government collapse last week, raise concerns that Eastern European countries may experience a period of deep destabilization and social strife as the economic crisis deepens and unemployment rates soar. The recent wave of popular unrest was not isolated to Eastern Europe. Ireland, Iceland, France, the UK and Greece also experienced street protests, but many Eastern European governments seem more vulnerable as they have limited policy options to address the crisis and little or no room for fiscal stimulus due to budgetary or financing constrains. Deeply unpopular austerity measures including slashed public wages, tax hikes and curbs on social spending will keep fanning public discontent in the Baltic states, Hungary and Romania. Dissatisfaction linked to the economic woes will be amplified in the countries where governments have been weakened by high-profile corruption and fraud scandals (Latvia, Lithuania, Hungary, Romania and Bulgaria). The political forces most likely to benefit from public disaffection are those running on the populist platforms, which could disrupt efforts to battle the effects of the economic crisis. Latvia could be a case in point, as there are growing concerns that the coming election campaign might suspend the fiscal austerity measures required by the IMF bail-out package. Two other political hotspots that are at risk of early elections are Romania and Estonia, while Bulgarian national elections are due in mid-2009.

EU’s Free Market Rules Under Pressure: Eastern Disillusionment and Western Protectionism

Overall, a big rise in support for populist and radical parties in the region could put social, structural and environmental reforms on hold in the region and could even call into question the economic and political model Eastern European countries have followed since the 1990s. The eastern EU member states’ decisions to open their markets and move toward greater integration with the EU are now being second-guessed by some. Moreover, the protectionist measures implemented in some western EU states in support of their automotive and financial sectors are threatening the EU’s single market rules and could particularly hurt Eastern European economies. Meanwhile, a backlash over immigrant labor is likely. With the 2009 unemployment rate set to rise to 8.75% in the EU27, according to the European Commission, member states are tempted to interpret the laws in a way more favorable to their nationals. This suggests that migration trends will reverse and the eastward flow of remittances will dwindle. The return of Eastern European migrant workers, in turn, may add to social discontent in their countries of origin.

Growing East/West Divide in the EU?

The financial crisis has exacerbated the East/West divide within the EU illustrated by the persistent bickering between the Czech Republic, the current holder of the EU presidency and France over trade and protectionist bail out packages that hurt automotive industries in Poland, Czech Republic, Slovakia and Hungary. So far, the EU has helped economically troubled Latvia, Poland and Hungary with swap lines and loans and called for the resources of the IMF to double in order to help the countries facing the crisis. Yet, there have been a growing number of calls for EU-led coordinated support to the Eastern European economies (recently echoed by the World Bank). If there is a perceived lack of help, the financial crisis could deepen the divide between so called “Old Europe” and “New Europe” and bring structural changes to the political landscape in Eastern Europe, such as strengthening the nationalist, euro-skeptic voices in Central Europe (Czech Republic, Poland) and the pro-Russian parties in the Baltic states.

quote:

'Nieuw IJzeren Gordijn dreigt in Europa'

De Hongaarse premier Ferenc Gyurcsany waarschuwt dat er een nieuw, economisch IJzeren Gordijn in Europa ontstaat, als het de Europese Unie niet lukt de in problemen geraakte Oost-Europese landen financieel te helpen.

Sociale onrust en migratiestromen dreigen, aldus Gyurcsany Sociale onrust en migratiestromen dreigen, aldus Gyurcsany

Dat heeft Gyurcsany volgens persbureau AP zondagochtend laten weten, na afloop van een overleg met verschillende Oost-Europese landen.

Landen als Hongarije, Polen, Slowakije en Letland zijn in grote financiële problemen geraakt als gevolg van de economische crisis. Ze willen daarom dat de rijkere EU-lidstaten uit het Westen zich solidair tonen.

Protectionisme
Hongarije vraagt om een EU-fonds ter waarde van 190 miljard euro waarmee de financiële stabiliteit in de Oost-Europese landen kan worden gegarandeerd.

Ook premier Mirek Topolanek van tijdelijk EU-voorzitter Tsjechië waarschuwde vanochtend voor een nieuwe verdeeldheid in Europa. Volgens Topolanek is protectionisme geen oplossing.

Sociale onrust
De Hongaarse premier ging nog verder en waarschuwde voor sociale onrust en nieuwe migratiestromingen, als de nieuwe lidstaten niet worden geholpen. Gyurcsany sprak van de 'grootste uitdaging in Europa in de laatste twintig jaar'.

Vanmiddag komen de 27 lidstaten bijeen op een informele top in Brussel om te praten over de bestrijding van de crisis. EU-voorzitter Tsjechië wil voorkomen dat lidstaten protectionistische maatregelen invoeren, zoals Frankrijk dreigde te doen.

quote:

Oost-Europa

West-Europa moet Oost-Europa helpen

1. 12% (24)
Ja, nieuwe EU-landen worden crisis niet zelf de baas
2. 24% (48)
Ja, steun nu betaalt zichzelf later uit
3. 28% (56)
Nee, landen zijn al geholpen met lidmaatschap EU
4. 35% (69)
Nee, geld zou verdwijnen in bodemloze put

quote:

Crisis dreigt economische hervormingen Oost-Europa teniet te doen

`De ernst van de economische crisis in Oost-Europa dreigt de twee decennia van economische hervormingen teniet te doen`, waarschuwde de Oost-Europabank onlangs. Tussen 2006 en 2008 groeiden de Tsjechische, de Poolse en Litouwse economie in totaal met bijna 20%. De economie van Letland nam zelfs met 35% in omvang toe. In 2009 zal de Tsjechische economie naar verwachting echter helemaal niet groeien. Voor de Baltische staten en Hongarije dreigt zelfs een krimp van 5%.

De sterke groei van de Oost-Europese economieën in de afgelopen jaren was een gevolg van goedkoop (westers) krediet. Door de problemen in het westen is deze geldkraan echter dichtgedraaid. Ook de Oost-Europese export heeft hierdoor een flinke klap gekregen.

De Oost-Europabank en de Europese Investeringsbank maakten onlangs bekend in 2009 en 2010 de bankensector en het bedrijfsleven in Oost-Europa met 24,5 miljard euro te zullen steunen. De 15 oude lidstaten van de EU exporteren inmiddels evenveel naar Oost-Europa als naar de Verenigde Staten. `Oost-Europa als homogene en duidelijk afgebakende economische regio bestaat niet meer` , concludeert Gunter Deuber, een econoom van Deutsche Bank.

quote:

Oost-Europa bestaat niet

Het is een gewoonte uit de tijd van de Koude Oorlog die maar moeilijk slijt: praten over Oost-Europa. Maar Oost-Europa bestaat niet, schrijft Tony Barber, correspondent van de Financial Times. Daarvoor zijn de verschillen tussen de landen te groot.

Die verschillen werden dinsdag nog eens aangestipt in een rapport van Moody’s. Barber vat de conclusies als volgt samen:

Some, such as Hungary, rashly allowed a huge expansion in credit in recent years, much in the form of foreign currency-denominated mortgage loans. Others, such as the Czech Republic, did not. The first group is more vulnerable, even if much will ultimately depend on the willingness of western European banks to continue supplying funds to the regional banks they own.

Polen, Tsjechië en Slowakije staan er dan ook financieel gezien veel beter voor dan bijvoorbeeld Oekraïne of Hongarije, concludeert Moody’s. De Hongaarse premier Ferenc Gyurcsany haalde begin deze maand het nieuws met zijn uitspraak dat er een nieuwe IJzeren Gordijn dreigt te ontstaan, tussen een egoïstisch rijk West-Europa en een in de steek gelaten Oost-Europa. Een mooi citaat, concludeert Barber, maar het slaat nergens op. Dat zei ook de Poolse president Lech Kaczynski, iets diplomatieker, in een interview.

Er is een wereld van verschil tussen de manier waarop bijvoorbeeld Hongarije op de pof heeft geleefd en de situatie in Polen, zei hij. Warschau verwacht voor dit jaar een groei van twee procent. En de financiële sector staat er goed voor. Banken in Polen zijn veel minder scheutig geweest met kredieten dan elders en hebben zich zelf nauwelijks gewaagd aan de riskante financiële constructies.

quote:

Op donderdag 19 februari 2009 20:46 schreef misteriks het volgende:
mijn KBC, wat doe je