Bejaarden steeds crimineler

quote:

Het aantal agressieve bejaarden dat voor de rechter moet verschijnen stijgt explosief. De oudjes rijden medebejaarden omver met hun rollator, bekrassen auto's of meppen erop los. Zelfs voor moord en drugszaken ziet de rechter de oudjes verschijnen.

Naar aanleiding van de vele stafzaken waarbij bejaarden als dader aangewezen kunnen worden, is justitie een onderzoek gestart naar de haalbaarheid van 'bejaardenstrafrecht'. "Misschien moet je hoogbejaarden niet strafrechtelijk willen vervolgen, net zoals kinderen onder de twaalf jaar nooit in de cel kunnen belanden", zegt hoogleraar forensische psychiatrie prof. dr. Karel Oei.

De zaken waarin bejaarden de hoofdrol spelen als dader komen vaak grappig over, maar volgens justitie is er echt een trend te zien. Verhalen over een 87-jarige man die zijn 68-jarige buurman bekogelde met eieren of een 81-jarige man die in de boeien werd geslagen nadat hij een beveiliger in het winkelcentrum had mishandeld komen steeds vaker voor. Onder de vele voorbeelden die te noemen zijn, zitten zeer ernstige zaken.

De oude pyromaan

Een voorbeeld hiervan is een 85-jarige bejaarde die een half jaar de cel in moest vanwege brandstichting. De pyromaan kwam tot zijn daad nadat hij zich al een tijd ergerde aan de rommel op het erf van zijn overbuurman. Hij probeerde zijn overbuurman er vervolgens in te luizen door hem te beschuldigen van branden die hij zelf stichtte. Hij kreeg de rest van zijn buurt aan zijn zijde, waarna de buurman uit zijn huis werd verdreven en daarbij zijn spullen en zijn huisdieren kwijtraakte. De waarheid kwam pas aan het licht toen de politie een camera plaatste: de oude man liep rond met flessen spiritus, wasbenzine en proppen papier.

Een ander voorbeeld is de 78-jarige Fries die opgepakt werd wegens betrokkenheid bij het verschepen van een container met vierduizend kilogram cocaïne. Ook de 80-jarige vrouw uit Hardenberg die haar 51-jarige verstandelijk gehandicapte dochter vermoordde is een voorbeeld van een zwaar criminele bejaarde.

Aanrijding met de rollator

Ook de Haagse officier van justitie, Kiki Plugge, ziet een tendens dat bejaarden steeds vaker voor de rechter moeten verschijnen. Een 70-jarige dame werd onlangs door haar voor de rechter gesleept, omdat zij iemand bewust aan had gereden met haar rollator. Ze had zo een erge ruzie met een medebewoner dat ze bij de lift in het verzorgingstehuis waar zij beide woonden vol op haar slachtoffer inreed. Een gebroken heup was het gevolg. Volgens een getuige riep de 70-jarige nog dat haar slachtoffer 'zijn straf had gehad'.

Logische oorzaak

Plugge is van mening dat het logisch is dat er een grijze golf doordringt tot het strafrecht: "Ouderen worden steeds langer verantwoordelijk gehouden, want ze worden minder snel oud. Mensen van tachtig reizen bijvoorbeeld nog. Ze nemen veel actiever, als volwaardige burger, deel aan de maatschappij. Ouderen worden daarom ook als zodanig behandeld. Het medelijden is een beetje weg... en terecht ook."

Bejaarde boeven worden volgens de Haagse aanklaagster vaak onterecht weggezet als 'zielig' of 'hulpeloos'. "Het lijkt ludiek, een oudere dame die uit een misplaatst gevoel voor vergelding met een rollator op iemand inrijdt, maar als je de bejaarde vervangt voor een stevige kerel en de rollator door een flink stuk hout wordt het bericht ineens een stuk minder geinig."

Professor Oei noemt een aantal verklaringen voor de toenemende criminaliteit onder bejaarden: eenzaamheid, lichamelijke en psychische problemen, en ontevredenheid over hun rol in de maatschappij. "En ook een puur biologische verklaring: want het functioneren van hun hersenen gaat substantieel achteruit, waardoor hun kritische oordeel vermindert en ze minder in staat zijn normen en waarden te hanteren. Ze reageren impulsiever en slaan sneller van zich af. Die agitatie bij bejaarden heeft vaak een puur fysieke reden."

Geen belemmeringen voor vervolging

Volgens Plugge zijn er geen belemmeringen om bejaarden te vervolgen. Volgens de officier kun je je afvragen waarom je ouderen zou moeten vervolgen, maar je zou net zo goed de vraag kunnen stellen waarom je ze niet zou moeten vervolgen.

Bejaardenstrafrecht

Hoewel bejaarden momenteel hetzelfde als ieder ander worden behandeld in het strafrecht, moet er volgens hoogleraar Oei wel rekening gehouden worden met hun levensfase. Speciaal voor 75-plussers zou er een bejaardenstrafrecht moeten komen. Er zou in deze nieuwe wetgeving rekening gehouden moeten worden met hun verminderde toerekeningsvatbaarheid. "De huidige wetgeving is verouderd. Mensen worden ouder dan ooit gedacht. Onder de huidige wetgeving hebben tachtigplussers ook geen strafblad meer, want de wetgever dacht vroeger dat je dan allang dood was. Maar nu zijn bejaarden nog steeds vitaal, althans ogenschijnlijk. Maar wat betreft hun verstandelijke capaciteiten is de aftakeling al wel gaande."

In Duitsland en Engeland bestaat het bejaardenstrafrecht al langer, evenals speciale bejaardengevangenissen. "In Japan zien ze ook een enorme toename van criminaliteit onder 65-plussers. En ook in Amerika is er aandacht voor. Daarom moeten ook wij nadenken of er ouderdomsgrenzen zijn aan iemands toerekeningsvatbaarheid."