Free will or determinism?

quote:

Op dinsdag 9 december 2008 23:03 schreef PeeJay1980 het volgende:

[..]

Zeg ik dat dan?
Quantummechanica werd aangedragen als argument dat het heelal niet deterministisch is, omdat er op dat niveau onzekerheden in zitten.
Die onzekerheden zijn geen bewijs voor een indeterministisch heelal.

Nou, als de theorie volledig is wel. Tenminste, als wij hetzelfde onder een "bewijs" verstaan. De juistheid van de QM kan een sterke indicatie voor een niet-deterministisch universum zijn.

Hoe wil je een deterministisch universum krijgen als de QM volledig is?

Het lijkt mij, op theoretisch niveau, toch voor de hand te liggen dat als er ooit slechts één non-deterministische gebeurtenis heeft plaatsgevonden of zelfs zou kunnen plaats vinden daarmee het universum niet meer deterministisch is. De vraag is eigenlijk niet of dat zo is, maar in hoeverre dat van invloed is op het concept van vrije wil. Ik denk dat het er eigenlijk niet veel mee te maken heeft: of alles nou al vastligt of dat God af en toe met een dobbelsteen gooit...?

[ Bericht 34% gewijzigd door Konijntjes op 10-12-2008 01:06:53 ]

quote:

Op woensdag 10 december 2008 00:57 schreef Haushofer het volgende:

[..]

Nou, als de theorie volledig is wel. Tenminste, als wij hetzelfde onder een "bewijs" verstaan. De juistheid van de QM kan een sterke indicatie voor een niet-deterministisch universum zijn.

Hoe wil je een deterministisch universum krijgen als de QM volledig is?

Dat je met een sluitende QM niet met zekerheid een uitkomst kan voorspellen, betekent toch niet dat de uitkomst niet vaststaat?
Ik snap dat het een filosofische discussie gaat blijven.

quote:

Op woensdag 10 december 2008 01:00 schreef Konijntjes het volgende:
Het lijkt mij, op theoretisch niveau, toch voor de hand te liggen dat als er ooit slechts één non-deterministische gebeurtenis heeft plaatsgevonden of zelfs zou kunnen plaats vinden daarmee het universum niet meer deterministisch is. De vraag is eigenlijk niet of dat zo is, maar in hoeverre dat van invloed is op het concept van vrije wil. Ik denk dat het er eigenlijk niet veel mee te maken heeft: of alles nou al vastligt of dat God af en toe met een dobbelsteen gooit...?

Denk ik ook. Of je lot wel of niet vaststaat maakt niet uit, aangezien je het resultaat nooit kan voorspellen. Je kan 'de film' dan alleen beleven.

quote:

Op woensdag 10 december 2008 11:07 schreef PeeJay1980 het volgende:

[..]

Dat je met een sluitende QM niet met zekerheid een uitkomst kan voorspellen, betekent toch niet dat de uitkomst niet vaststaat?
Ik snap dat het een filosofische discussie gaat blijven.
[..]

Natuurlijk, je kunt altijd blijven geloven dat er buiten de QM een soort van determinisme is. Dat is dan gebaseerd op een onderbuikgevoel in plaats van wetenschap. Je ziet dat ook bij fysici: mensen als Gerard 't Hooft geloven in een deterministisch universum, maar dat is gebaseerd op een overtuiging.

Maar gezien de status van de QM zou ikzelf liever goede argumenten willen horen die pleiten voor een deterministisch universum.

quote:

Op dinsdag 9 december 2008 18:22 schreef Konijntjes het volgende:
Da is zeker relevant, maar heeft het op de schaal van een kopje koffie ook effect? Tenslotte is de de relativiteitstheorie ook op de schaal van een koffiekopje geldig maar ik hoef niet serieus rekening te houden met lorenzcontractie denk ik...

Ik denk dat je meer aan de microprocessen in de menselijke hersenen moet denken dan aan een kopje koffie.
Die zijn heel wat relevanter in hun uitwerking!
De allerkleinste onzekerheid kan daar geweldige gevolgen hebben.

logisch. maar ken jij processen in de hersenen die wezenlijk beinvloed zouden kunnen worden door onzerkeheden op QM-niiveau?

Als je hierin geïnteresseerd bent kun je es kijken naar "the emperor's new mind" van Roger Penrose

nucleair physicists...is there anything they do not know?

Hij staat op mijn lijstje van "nog eens te lezen als ik tijd heb"-boeken, hetgeen jammerlijk wel een vrij lang lijstje aan het worden is, en dat gedonder met mevrouw konijntje helpt daar ook niet echt

quote:

Op donderdag 11 december 2008 12:15 schreef RRGJL het volgende:
Is het trouwens ook al iemand opgevallen dat het determinism is en niet determanism?

ja. maar wij zijn makkelijke mensen.

quote:

Op dinsdag 14 oktober 2008 16:16 schreef Oproerkraaier het volgende:

[..]

Deterministich principe is vrij achterhaald geloof ik, vooral door het onzekerheidsprincipe.

Is het niet zo met kwantum, dat als er ergens een onzekerheid is met een uitkomst, dat alle scenario's plaats vinden?

[ Bericht 3% gewijzigd door Netstorm op 11-12-2008 15:22:44 ]

quote:

Op woensdag 15 oktober 2008 11:00 schreef servus_universitas het volgende:
Bekijk het anders ook eens op de volgende manier:

Vrije wil is het idee van het beantwoorden aan wat je op een gegeven tijdstip wilt. Het gaat om de vraag: wat wil ik? Stel vervolgens de vraag waarom je dat wilt en je komt uit bij een determinant. Voila, aan de ogenschijnlijke vrije wil ligt feitelijk determinisme ten grondslag.

Ik denk dat 'vrije wil' een manier is om een compromis te sluiten met wat sociaal geaccepteerd is, en wat onze ID wilt. Zeg maar een balans zoeken tussen onze natuurlijke driften (voortplanting, dominatie etc ) en wat sociaal van ons verwacht wordt. Juist dat laatste, geeft ons een gevoel van vrije keuze, terwijl we diep van binnen nog steeds een dier zijn.

Bij baby's zie je dit overduidelijk.. ze hebben nog geen'bewustzijn', ze zijn enkel bezig met instincten.. pas na enkele maanden verandert dit.

quote:

Op donderdag 11 december 2008 15:20 schreef Netstorm het volgende:

[..]

Ik denk dat 'vrije wil' een manier is om een compromis te sluiten met wat sociaal geaccepteerd is, en wat onze ID wilt. Zeg maar een balans zoeken tussen onze natuurlijke driften (voortplanting, dominatie etc ) en wat sociaal van ons verwacht wordt. Juist dat laatste, geeft ons een gevoel van vrije keuze, terwijl we diep van binnen nog steeds een dier zijn.

Hm, dit is het overpeinzen waard.

quote:

Op woensdag 10 december 2008 11:40 schreef Haushofer het volgende:

[..]

Natuurlijk, je kunt altijd blijven geloven dat er buiten de QM een soort van determinisme is. Dat is dan gebaseerd op een onderbuikgevoel in plaats van wetenschap. Je ziet dat ook bij fysici: mensen als Gerard 't Hooft geloven in een deterministisch universum, maar dat is gebaseerd op een overtuiging.

Maar gezien de status van de QM zou ikzelf liever goede argumenten willen horen die pleiten voor een deterministisch universum.

Dat er toch een ons niet bekend determinisme zou zijn lijkt me ook daarom al onwaarschijnlijk omdat de materiële deeltjes waarover we het hebben een objectief waarneembaar golfkarakter vertonen, wat moeilijk verenigbaar is met deterministisch gedrag van deeltjes.

quote:

Op woensdag 10 december 2008 21:14 schreef Konijntjes het volgende:
logisch. maar ken jij processen in de hersenen die wezenlijk beinvloed zouden kunnen worden door onzerkeheden op QM-niiveau?

Bedankt Haushofer, ik heb eens op Penrose gezocht, en daar dit fragment dat betrekking heeft op “Roger Penrose. Shadows of the Mind: A Search for the Missing Science of Consciousness” gevonden:

quote:

Celskelet

Blijft over de vraag in welke hersenstructuur de quantumcoherentie fysisch moet worden overgebracht. Niet in de neuronen, want die opereren langs klassieke wetten waarin geen plaats is voor quantumsuperposities van de toestanden 'ja' en 'nee'. Als een duveltje uit een doosje schiet nu het celskelet tevoorschijn. Dat bevat microtubuli, eiwitstructuren in de vorm van buisjes met een binnendiameter van 14 nanometer (een nanometer is een miljoenste millimeter) en een lengte die kan oplopen tot enkele millimeters. Hun eigenschappen, voor zover tenminste bekend, maken ze in de ogen van Penrose tot een goede kandidaat om het denken te dragen. Bovendien zou, zo rekent de Brit voor, de capaciteit van onze hersenen dankzij deze structuur oplopen van 10 tot 10 denkeenheden per seconde, waarmee de computers van de kunstmatige intelligentie het nakijken hebben.

Joden
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Voor een bespreking van de joodse religie, zie jodendom.
Joden (יְהוּדִים) Afbeelding:Magen David in Double lines black.jpg
De zespuntige davidster
Totale bevolking 13,0-14,6 miljoen
Verspreiding Israël, in de diaspora wereldwijd (vnl. Europa en Noord-Amerika)
Taal Hebreeuws, Jiddisch, Ladino, andere Joodse talen, in de diaspora ook plaatselijke omgangstaal (o.a. Engels, Russisch)
Geloof jodendom
Verwante groepen Andere Semitische volkeren
___
Portaal:Landen & Volken
Landen & Volken

Dit artikel behandelt de Joden als volk of etniciteit, ook bekend als Israëlieten, het Joodse volk of volk Israël.

Het Joodse volk leefde gedurende ten minste drieduizend jaar in het Land van Israël, waar het een monotheïstische religie ontwikkelde en meerdere malen zelfbeschikking genoot. De Joden werden door de Romeinen vrijwel geheel uit Palestina verbannen en hebben sindsdien een bewogen bestaan geleid waarin armoede, discriminatie, onderdrukking en uitroeiing, maar ook culturele, economische en individuele bloei voorkwamen. Door de jaren heen was de joodse religie, het jodendom, de voornaamste bindende factor tussen de Joden, maar geen vereiste om tot het Joodse volk te behoren.

Sinds de opkomst van het nationalisme en de Verlichting bij volkeren rondom, hebben ook Joden een transitie ondergaan waardoor velen zich minder als een volk en meer als een etnische of etno-religieuze gemeenschap binnen andere volken zijn gaan zien. Deelname aan alle aspecten van het maatschappelijk leven kon nu toenemen. Ook is met name vanuit Oost- en Centraal-Europa, waar het antisemitisme het hardnekkigst was, een Joodse nationale beweging ontstaan, het Zionisme, die bijdroeg aan de groei van de Joodse gemeenschap in het toenmalig Ottomaanse en later Britse mandaatgebied Palestina en uiteindelijk aan de stichting van de staat Israël.

Voor de Tweede Wereldoorlog was het aantal Joden wereldwijd naar schatting ongeveer 18 miljoen. Na de holocaust waren daar nog ongeveer 12 miljoen van over. Vandaag lopen de schattingen uiteen van 13,0 tot 14,6 miljoen Joden. Van de lage schatting (13,0 miljoen in 2005) leven ongeveer 5,7 miljoen in Noord-Amerika (waarvan 5,3 miljoen in de Verenigde Staten en 0,4 miljoen in Canada), 5,3 miljoen in Azië (waarvan 5,3 miljoen in Israël), 1,5 miljoen in Europa (waarvan 0,5 miljoen in Frankrijk), 0,3 miljoen in Zuid-Amerika, 0,1 miljoen in Australië/Oceanië en ongeveer evenveel in Afrika.
Inhoud
[verbergen]

* 1 Etymologie
* 2 Wie is Joods?
o 2.1 Situatie per richting
o 2.2 Situatie per gemeenschap
* 3 Beknopte Joodse geschiedenis
o 3.1 Geschiedenis volgens de Tenach
o 3.2 Joden tijdens de Tweede Tempelperiode
o 3.3 Diaspora
o 3.4 Joden in de diaspora
* 4 Enkele Joodse gemeenschappen
o 4.1 Verenigde Staten
o 4.2 Israël
o 4.3 Nederland
o 4.4 Suriname
o 4.5 Rusland
* 5 Spelling
* 6 Externe link

Etymologie

De term Jood (Hebreeuws יהודי - Jehoedi) is afkomstig van de naam Juda (Hebreeuws יהודה - Jehoeda), die de vierde zoon van aartsvader Jakob was.

Oorspronkelijk was een Jehoedi een lid van de stam van Juda. Later werd de naam toegepast op alle burgers van het koninkrijk Juda, die zich afstammelingen rekenden van Jakob, alias Israël. Het andere deel van het voormalige koninkrijk Israël (dat ongeveer 100 jaar bestaan heeft, onder de koningen Saul, David en Salomo) bleef koninkrijk Israël heten en de inwoners ervan, die zich ook afstammelingen rekenden van Jakob, heetten nog lang Israëlieten. Tegenwoordig wordt voor het volk Israël voornamelijk de term Joden gebruikt.

Wie is Joods?

De vraag wie Joods is houdt het Jodendom vooral vanaf de 20e eeuw intens bezig.

De definitie van "wie is Joods" en Jood-zijn is gebaseerd op de traditionele joodse wetgeving en luidt: Alleen die persoon waarvan de moeder ten tijde van de geboorte een Jodin was of de persoon die zich vrijwillig tot het jodendom heeft bekeerd op grond van de Joodse wetten is Joods. Er heerst overigens een misvatting dat tot de tijd van de tweede tempel het Jodendom ook via de vader kon worden overgedragen, maar dit argument is niet op feiten gebaseerd. Om deze misvatting te ontkrachten brengt de Thora juist in het boek Deuteronomium 7:1-5 een verbod op gemengde huwelijken. Hierbij vermeldt de Thora dat een kind met alleen een niet-joodse vader van het Jodendom verwijderd kan raken maar dat dit niet het geval is voor een kind van een niet-joodse moeder, aangezien het kind sowieso niet-joods is. In Leviticus 24:10 wordt gesproken over de zoon uit de relatie van een Israëlitische vrouw met een Egyptische man die wordt beschouwd als een deel van het volk. En ten slotte verwijst in het jaar 458 v. Chr. de schrijver Ezra hier ook naar in het Bijbelboek Ezra 10:2-3 bij zijn oproep aan de Joodse priesters om te scheiden van hun niet-Joodse vrouwen.

Volgens sommige meningen zijn Abraham en Sara het begin van het Joodse geslacht. Volgens de meeste meningen is het Jodendom evenwel ontstaan bij het massaal accepteren van de Thora op de berg Sinaï door de nazaten van de aartsvaders Abraham, Izaak en Jakob. Dit evenement vond plaats na de uittocht uit Egypte in het jaar 1312 v. Chr. (6 Sivan 2448). Aan deze massale acceptatie van de Thora als grondwet ging een massale bekering van het volk vooraf. Evenwel hebben later door de eeuwen heen verschillende mensen zich individueel bekeerd tot het jodendom. Op wat uitzonderingen na, zoals het volk van de Chazaren, gaat het meestal om individuen, zoals Ruth, Rabbi Shemaya, Rabbi Avtalyon, Rabbi Meir, Onkelos en de ouders van Rabbi Akiva.

Situatie per richting

Sinds het ontstaan van de liberale en masortibewegingen in de 19e eeuw en het ontstaan van een aanzienlijke seculiere Joodse bevolking en seculiere instituten die het Jodendom registreren in de 20e eeuw, zijn er onderling enige verschillen ontstaan in de erkenning wie Joods is:

* Het orthodox jodendom stelt dat iedere persoon die geboren is uit een Joodse moeder of door een orthodoxe rechtbank (bet dien) als uitgekomen is erkend, Joods is. Dat wil zeggen dat ook Joden die een andere religie aanhangen als Joden gelden, zij het dat er voor hen beperkingen gelden in de Joodse eredienst en men soms uit respect voor hun keuze hen ook niet-Joods zal noemen.
* Voor het masorti jodendom gelden dezelfde regels, maar zij erkennen ook degenen die bij hen zijn uitgekomen (en hun geslacht) als Joods.
* Bij vele gemeenten in het liberaal jodendom gelden verschillende regels: iedereen die ten minste één Joodse ouder heeft kan toetreden tot het Jodendom, maar moet dit wel actief doen. Daarentegen zijn mensen die een andere religie aanhangen geen Joden meer. Bovendien kunnen kinderen van mensen die nooit in contact met het Jodendom zijn getreden het niet claimen. Bekeringen zijn wel eenvoudiger te voltooien dan bij de bovenstaande richtingen.
* Voor seculiere instellingen, zoals het Ministerie van Binnenlandse Zaken van Israël en de Hillel-studentenhuizen in de VS, geldt vaak een mengeling van de bovenstaande wetten. Mensen met een Joodse moeder worden altijd erkend. 'Vaderjoden' worden erkend als zij expliciet door liberale rabbijnen als Joods zijn erkend (in Israël: door rabbijnen buiten Israël). Alle bekeringen tot het Jodendom worden erkend (in Israël alleen als ze buiten Israël geschieden).

Situatie per gemeenschap

In de VS, het land met de grootste Joodse gemeenschap, volgt elke richting zijn eigen bepalingen. Een vrij vergaand compromis geldt voornamelijk voor de studentenhuizen, die door rabbijnen en bestuursleden uit verschillende richtingen worden geleid, o.a. om jonge mensen op huwbare leeftijd met een zo breed mogelijk Joods publiek in contact te laten komen.

In Israël, waar de op één na grootste gemeenschap leeft, is 'wie is Jood' een bijzonder precair onderwerp, waar traditioneel de religieuze politieke partijen en sinds kort ook Shinui veel politiek kapitaal op zetten. Sinds het uitbreiden van de basiswetten is het oppergerechtshof veel actiever geworden in het scheppen van juridische precedenten, zodat de status quo steeds vaker door deze instelling wordt bepaald. De huidige status quo in Israël is dat het orthodoxe Jodendom vrijwel een monopolie heeft op de besluitvorming binnen Israël, maar dat beslissingen door de niet-orthodoxe richtingen buiten Israël geheel worden erkend.

Ook in Nederland heeft het gerechtshof zich indirect met het vraagstuk bemoeid. De orthodoxe en de zeer kleine masorti-bewegingen hebben dezelfde bepalingen als elders (zie hierboven). De liberale beweging in Nederland is echter meestal wat conservatiever dan die in de VS (onder meer omdat de masorti-beweging in Nederland klein en nieuw is), maar sinds 2005 is er in Amsterdam ook een liberale gemeente in de Amerikaanse stijl, met een vrouwelijke rabbijn, die vaderjoden en homoseksuelen actief aanmoedigt lid te worden.

Beknopte Joodse geschiedenis

Hoofdartikel: Joodse geschiedenis

Geschiedenis volgens de Tenach

De oorsprong van het Joodse volk wordt gezocht rond het einde van de derde dynastie van Ur (2070 - circa 1950 v.Chr.), omstreeks de periode van de twaalfde dynastie van de farao's in Egypte en de eerste Babylonische dynastie (circa 1800 - 1500 v.Chr.).

Aartsvader Abraham, wiens geschiedenis in het bijbelboek Genesis staat beschreven, wordt volgens de overlevering beschouwd als de stamvader van het volk Israël. Abraham (toen nog Abram) was een nomade, die van Ur in het zuidwesten naar Haran in het noordwesten van Mesopotamië trok. Daar gelastte God hem zijn land en familie te verlaten en in een ander land een eigen volk te stichten. Genesis 12:2: 'Ik zal je tot een groot volk maken, ik zal je zegenen, ik zal je aanzien geven, een bron van zegen zul je zijn'. Abraham gehoorzaamde en vertrok met zijn hele familie en al zijn dienaren en vee naar het land van de Kanaänieten in West-Palestina. Daar bivakkeerde de groep in tenten, groef waterputten voor mensen en vee en trachtte de periodieke droogte te overleven. Wanneer dat moeilijk werd verhuisde men tijdelijk naar de Nijldelta in Egypte.

Volgens de bijbelse en Joodse traditie sloot God met Abraham in Kanaän een plechtig en eeuwig verbond. Het teken daarvan was de besnijdenis. Deze gewoonte werd van vader op zoon doorgegeven. Nog altijd worden Joodse jongetjes op de achtste dag na hun geboorte tijdens een religieuze plechtigheid besneden.

Via Abrahams zoon, aartsvader Isaak, diens zoon Jakob en zijn twaalf zonen werd het geloof in de God van Abraham op het rap uitdijende volk overgedragen. Ook tijdens het vierhonderdjarige verblijf (het exacte aantal jaren is niet bekend, want er is geen enkel bewijs of spoor van gevonden) in Egypte (mogelijk van circa 1850 - 1450 v.Chr.) bleef wat er reeds bestond aan eigenheid van geloof en riten bewaard.

Mozes, afkomstig uit de stam Levi, die volgens de bijbelse geschiedenis door de dochter van de farao werd opgevoed, leidde het volk Israël in opdracht van God het land Egypte uit (de Exodus). In de woestijn van de Sinaï ontving het volk via Mozes de Tien Geboden en overige wetgeving en werd een mobiele plaats van samenkomst, de tabernakel, gebouwd. Mozes' opvolger Jozua leidde het volk over de Jordaan het beloofde land (Kanaän) binnen. Na een periode van oorlog werd het land, verdeeld in stamgebieden, in bezit genomen. Een periode van richters, hogepriesters en profeten werd gevolgd door de periode van de koningen. Belangrijk in dit verband is, dat bij vrijwel elke nieuwe ontwikkeling die het volk (en soms een individu) doormaakte, volgens de religieuze joodse traditie het verbond tussen God en Abraham plechtig werd bevestigd. Daarmee werd ook steeds opnieuw het gehele Joodse volk aangespoord God te gehoorzamen en Hem als enige God te dienen.

Joden tijdens de Tweede Tempelperiode

De tijdens de regering van Salomo gebouwde eerste tempel in Jeruzalem, en later de tweede tempel, gebouwd door uit Babylonië teruggekeerde Joden, waren centra van onder meer de nationale viering van joodse feestdagen. Ook hield zich hier het puikje van de joodse religieuze geleerdheid op, werd er recht gesproken en onderwezen in de wet en andere Joodse geschriften. Voor het levend houden van het nationale en religieuze bewustzijn was de tempel van groot belang.

Na de terugkeer uit de ballingschap was Juda aanvankelijk een onbeduidend tempelstaatje. Na de veroveringen door Alexander de Grote kwam het eerst onder bestuur van de Ptolemeeën te staan, later onder bestuur van de Seleuciden.
Het Joodse land tijdens Herodes de Grote

In 167 v. Chr. brak de Makkabeese opstand uit, die er uiteindelijk toe leidde dat er opnieuw een onafhankelijke Joodse staat ontstond, onder de koningsdynastie van de Hasmoneeën. In deze periode werd het rijk steeds meer uitgebreid, tot het de omvang had die het eens onder koning David gehad had (zie kaartje).

In 63 v. Chr. kwam er een einde aan de zelfstandige Joodse staat, doordat de Romeinen Jeruzalem innamen. In 37 v. Chr. stellen de Romeinen Herodes I (ter onderscheid ‘de Grote’ genoemd) aan als vazalkoning over het grote Joodse land. Hij brengt het land economische bloei, hoewel alleen de rijken hiervan profiteren. Zijn restauratie van de tempel maakte de tempel nog meer dan voorheen hét centrum van de joodse religie. De streng gelovige delen van het volk hebben hem zijn cynische machtspolitiek en zijn pogingen om de Joodse en Griekse beschaving te combineren echter nooit vergeven.

In de decennia die volgen wisselen bestuur door de Herodiaanse dynastie en direct Romeins bestuur elkaar in de verschillende delen van het Joodse land af.

Groeperingen binnen het Jodendom in de tijd van de Tweede Tempelperiode: Farizeeën -- Sadduceeën -- Boethusianen -- Essenen -- Qumrangemeenschap -- Zeloten -- Sicariërs -- Herodianen -- Samaritanen

In 66 groeide de zoveelste opstand tegen de Romeinen uit tot de Joodse oorlog, die eindigde in het jaar 70 met de verwoesting van de Tempel van Jeruzalem en de rest van de stad. Veel Joden werden gedood of als slaaf weggevoerd.

Na de Bar Kochba opstand (132-135) werden de Joden verbannen uit Judea en Jeruzalem. Velen gingen naar Galilea, waar ze wel mochten wonen. De grond van Jeruzalem werd omgeploegd, en met puin geëgaliseerd. Jeruzalem werd daarna een puur Romeinse stad.
De triomftocht van de Romeinen op de binnenzijde van de boog van Titus te Rome

Diaspora

Na de mislukte opstand van Bar Kochba staat voor Joden de doodstraf op het binnenkomen in Jeruzalem. De Joodse nationale staat eindigt met het verlies van het politieke en religieuze middelpunt. Het geestelijke middelpunt is de synagoge.

Veel verdreven Joden vestigen zich in Babylon, waar ze onder de heerschappij van de Parthen tot welstand komen. Onder de Sassanieden vinden vervolgingen plaats door de priesterkaste van de Magiërs, maar onder Arabische heerschappij verbetert de positie van de Joden.

Van kritiek belang voor het ontstaan van een nieuwe vorm van de Joodse traditie was de ontwikkeling van de interpretaties van de Thora, die in de Misjna en talmoed worden gevonden. Circa 500 werd de Babylonische Talmoed voltooid, die bestaat uit de Misjna (leer) en de Gemara (gesprekken over de leer).
Van Babylon trekken de Joden naar Afghanistan, Perzië, Indië, Armenië en het Kaukasusgebergte.

Veel Joden werden verkocht in de slavernij terwijl anderen burgers van andere delen van het Romeinse Rijk werden. Dit is de traditionele verklaring voor de diaspora. Nochtans was een meerderheid van de Joden in de oudheid waarschijnlijk nakomeling van mensen in de steden van de Hellenistisch-Romeinse wereld, vooral in Alexandrië (waar kort nadat de stad gesticht was een grote Joodse gemeenschap was ontstaan) en Klein-Azië. Dezen werden slechts beïnvloed door de diaspora in zijn geestelijke betekenis, in de betekenis van het verlies van de hoeksteen van het joodse credo. Het beleid van bekering, dat de joodse godsdienst in de Hellenistische beschaving uitspreidde, schijnt met de oorlogen tegen de Romeinen geëindigd te zijn.

Joden in de diaspora

Verbonden door hun unieke etniciteit en monotheïstische religie, zijn de Joden door de eeuwen heen, ook in de diaspora, als groep apart maar niet geïsoleerd gebleven. Hoewel de joodse religie bekering actief ontmoedigt, worden bekeerlingen toch als volwaardige Joden gezien; deze werden ook wel eens 'Jodengenoten' genoemd.

De joodse wetten uit de Thora (uitgewerkt in de talmoed), waaronder de reinigingswetten en de wet op de sjabbat, alsmede de besnijdenis, de synagoge en de joodse feesten zijn overal ter wereld verbindende elementen geweest. Ook het joodse onderwijs, zoals de jeshiva en cheder, en de rabbijn (Hebreeuws: rabbi, Jiddisch: rebbe), die de functie vervult van wetsuitlegger, leerling en leraar, hebben in hoge mate bijgedragen tot het behoud van het eigen karakter van de Joodse samenleving.

Enkele Joodse gemeenschappen
Joodse winkel in De Marais, Parijs

Verenigde Staten

Hoewel er al Joden in de huidige Verenigde Staten wonen vanaf de 17e eeuw, is er pas sinds het begin van de 19e eeuw sprake van noemenswaardige Joodse immigratie. In 1880 waren er ongeveer 250.000 Joden in de Verenigde Staten, waarvan velen kleine handelaren waren en niet religieus, vooral afkomstig uit Duitsland en omringende landen.

Als gevolg van de toename van de vervolging van Joden in Oost-Europa, nam de immigratie van Joden daarna dramatisch toe. De meeste nieuwe immigranten waren arme Joden uit Rusland en Polen. Meer dan twee miljoen Joden immigreerden naar de VS tussen het einde van de 19e eeuw en 1924, toen strengere immigratiebeperkingen van kracht werden. Een groot aantal van deze immigranten bleef in New York en directe omgeving wonen, waarmee (tot op heden) één van de belangrijkste Joodse bevolkingsconcentraties ter wereld een feit werd.

Aan het begin van de 20e eeuw leefden deze Joden hoofdzakelijk in stedelijke immigrantenbuurten, en stichtten steunnetwerken die uit vele kleine synagogen bestaan en landsmanschaften, verenigingen van Joden afkomstig uit dezelfde stad of hetzelfde dorp in Europa. De Joods-Amerikaanse schrijvers van die tijd spoorden assimilatie en integratie met de bredere Amerikaanse cultuur aan en de Joden werden al snel een deel van het Amerikaanse leven. Zo vochten vijfhonderdduizend Amerikaanse Joden, de helft van alle Joodse mannen tussen 18 en 50, in de Tweede Wereldoorlog en na de oorlog sloten Joodse families zich aan bij de nieuwe trend van suburbanisatie. In de forensenplaatsen assimileerden Joden in toenemende mate, aangezien het percentage van gemengde huwelijken met niet-Joden de 50 overschreed. Desondanks vormden zich nieuwe joodse gemeenschappen, nam het lidmaatschap van religieuze joodse gemeenten scherp toe van 20% in 1930 tot 60% in 1960 en verdubbelde het aantal leerlingen op Joodse scholen ruim tussen het einde van WOII en midden jaren 50.

In 2005 leven er tussen de 5,1 en 5,8 miljoen Joden in de Verenigde Staten. De Joden in de VS wonen grotendeels in en om de belangrijkste steden. De steden met de grootste Joodse bevolking zijn in aflopende volgorde: New York, Miami, Los Angeles, Philadelphia, Chicago, San Francisco, Boston en Washington D.C.. Ook in andere steden woont soms een percentgewijs aanzienlijke Joodse bevolking, bijvoorbeeld in Cleveland. In vele agglomeraties woont de meerderheid van de Joodse bevolking inmiddels in de randsteden.

Israël

Zie: Geschiedenis van Israël

Nederland

Hoofdartikel: Joden in Nederland

In de Nederlandse diaspora zijn Joden globaal in twee periodes het land binnengekomen. Eerst kwamen de Sefardische Joden, vanwege de Jodenvervolging door de inquisitie, vanuit Spanje of Portugal. Tot op heden zijn deze te herkennen aan achternamen als Pereira, Cardozo of Nunes. Later kwamen Askenazische Joden vanuit oostelijk liggende landen, verjaagd door de daar heersende vervolging, bijvoorbeeld uit Duitsland, Polen of Rusland. Aan de Joodse achternamen is deze afstamming te zien, bijvoorbeeld Polak, Hamburger, Moszkowicz of Van Praag. Beide groepen leefden jarenlang geïsoleerd van elkaar en hadden in Amsterdam elk een eigen synagoge.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden circa 101.800 Nederlandse Joden en familieleden vermoord in de holocaust (ook wel op zijn Hebreeuws sjoa genoemd) door de nazi's en hun handlangers. Een recent artikel (2004) in het NRC schatte het aantal Nederlandse Joden tegenwoordig op ongeveer 37.000. Volgens een inventarisatie van 'American Jewish Year Book' (2006) telt Nederland in dat jaar slechts 30.000 joden. Joodse Nederlanders zouden bovengemiddeld vertegenwoordigd zijn in de juridische en medische professies.

Suriname

In Suriname wonen nakomelingen van Portugese Joden. In hun geschiedenis speelt de Jodensavanne een grote rol. In Paramaribo staat de grote synagoge vlak naast de grote moskee.

Rusland

Zie onder andere: Joodse autonome oblast

Spelling

De spelling van woorden die met het Jodendom te maken hebben zijn veelvuldig gewijzigd. Zie Joden (spelling).

Externe link

Zeg....ontzettende befkoning....
Wat heeft deze onzin met de discussie over vrije wil en determinisme te maken? Blijf dan weg.

quote:

Op donderdag 11 december 2008 22:54 schreef PeeJay1980 het volgende:
Zeg....ontzettende befkoning....
Wat heeft deze onzin met de discussie over vrije wil en determinisme te maken? Blijf dan weg.

Wiki-idiota

In de bijbel staat:

quote:

Romeinen 9

14 Moeten we dan zeggen dat God onrechtvaardig is? Natuurlijk niet. 15 Hij
zegt immers tegen Mozes: 'Ik ben barmhartig voor wie ik barmhartig wil zijn,
ik schenk genade aan wie ik genade wil schenken.' 16 Alles hangt dus af van
God en zijn barmhartigheid, niet van de wil of de inspanning van de mens. 17
Zo zegt hij volgens de Schrift tegen de farao: 'Ik heb u alleen maar
aangesteld om u mijn macht te tonen en om iedereen op aarde te laten weten
wie ik ben.' 18 Dus God is barmhartig voor wie hij wil en maakt halsstarrig
wie hij wil.
19 Maar nu zult u vragen: 'Waarom roept God ons dan nog ter verantwoording?
Niemand gaat toch in tegen zijn wil?' 20 Wie bent u eigenlijk dat u, een
mens, iets tegen God zou inbrengen? Vraagt het aardewerk soms aan de
pottenbakker: 'Waarom hebt u me gemaakt zoals ik eruitzie?' 21 Heeft de
pottenbakker niet de vrijheid om van dezelfde klomp klei zowel een kostbare
vaas als een alledaagse pot te maken? 22 God heeft degenen die het voorwerp
van zijn toorn zijn en die hij heeft bestemd voor de ondergang, met veel
geduld verdragen omdat hij zijn toorn ook wil tonen en zijn macht kenbaar
wil maken. 23 En omdat hij zijn overweldigende majesteit wil tonen, heeft
hij degenen die het voorwerp zijn van zijn barmhartigheid ertoe voorbestemd
om in zijn majesteit te delen.

Met name uit de vetgedrukte zin blijkt dat volgens de bijbel er dus geen sprake is van vrije wil van de mens als het gaat om hemel of hel.