FOK!forum / Literatuur, Taal en Kunst / wanneer 'niet' en wanneer 'geen' ?
annohdonderdag 7 augustus 2008 @ 19:25
Een vraag voor alle (hobby) neerlandici, bestaat er in het nederlands een makkelijk te volgen regel voor het gebruik van 'niet' en 'geen'. Ik probeer het uit te leggen aan iemand die Nederlands als tweede taal leert en ik kom er niet uit!
Kreupelhoutdonderdag 7 augustus 2008 @ 19:31
Daar kun je nooit niet geen regel voor verzinnen
Biancaviadonderdag 7 augustus 2008 @ 19:33
Een nietmachine niet en een naaimachine niet.
Eén ei is geen ei!
Lightdonderdag 7 augustus 2008 @ 19:34
niet bij werkwoorden, geen bij zelfstandige naamwoorden?

niet fietsen, niet lopen, niet spelen
geen huis, geen fiets, geen auto

Of mis ik nog iets?
Lienekiendonderdag 7 augustus 2008 @ 19:35
In dit topic kwam het ook aan de orde. Waarom is "die zijn er haast geen" fout?

Ik zou er flink wat voorbeeldzinnen bij geven, eventueel ook invuloefeningen (moet er niet of geen staan), dan valt het kwartje wel een keer.
Kreupelhoutdonderdag 7 augustus 2008 @ 19:37
http://www.onzetaal.nl/advies/genoeg.php
Kreupelhoutdonderdag 7 augustus 2008 @ 19:39
quote:
Op donderdag 7 augustus 2008 19:34 schreef Light het volgende:
niet bij werkwoorden, geen bij zelfstandige naamwoorden?

niet fietsen, niet lopen, niet spelen
geen huis, geen fiets, geen auto

Of mis ik nog iets?
Zo kun je genoeg voorbeelden noemen die bij de nederlandstaligen gewoon ingebakken zit. Maar kennelijk zijn er wel regeltjes voor.
LinkseFrieseVegetarierdonderdag 7 augustus 2008 @ 19:59
Een leuke is gebruikmaken/gebruik maken, een woord dat zowel aaneengeschreven als los voorkomt. De keuze tussen 'niet' en 'geen' hangt hierbij af van de spelling van gebruikmaken/gebruik maken!

Je krijgt dan:
"Geen gebruik maken van mobiele telefoons a.u.b."
Want gebruik is hier een zelfstandig naamwoord (zoals je ook zou zeggen 'geen puinzooi maken' i.p.v. 'niet puinzooi maken').

maar:
"Niet gebruikmaken van mobiele telefoons a.u.b."
Want gebruikmaken is een werkwoord.

Snapt u het nog?
Lightdonderdag 7 augustus 2008 @ 20:05
quote:
Op donderdag 7 augustus 2008 19:39 schreef Kreupelhout het volgende:

[..]

Zo kun je genoeg voorbeelden noemen die bij de nederlandstaligen gewoon ingebakken zit. Maar kennelijk zijn er wel regeltjes voor.
Je moet er ook niet aan denken dat je bij ieder woord of iedere zin moet nadenken over alle regeltjes die je gebruikt. Hoewel, soms zou je willen dat mensen dat wel doen.
annohdonderdag 7 augustus 2008 @ 20:35
Wow, bedankt voor alle antwoorden. Op internet vond ik alleen meer geavanceerde uitleg voor niet en geen. Wat het lastig maakt is dat je vaak precies hetzelfde zowel met niet als geen kan zeggen. Een van de opgaven:

Kijk je naar voetbal?
- Nee ik kijk niet naar voetbal.
- Nee ik kijk geen voetbal.

Ik voel wel aan dat niet meer bij het werkwoord hoort, en geen meer bij het zelfstandig naamwoord, maar hoe dat nou precies uit te leggen is? Ik denk dat oefenen met voorbeeldzinnen inderdaad de enige oplossing is.
En ik lees dat andere topic nog even door.
Lightdonderdag 7 augustus 2008 @ 21:12
Wat is eigenlijk de eerste taal van degene die Nederlands wil leren?
Kreupelhoutdonderdag 7 augustus 2008 @ 21:14
quote:
Wat is juist: 'U mag geen gebruik maken van een woordenboek' of 'U mag niet gebruikmaken van een woordenboek'?

Er is een sterke voorkeur voor 'U mag geen gebruik maken van een woordenboek.'

Het werkwoord gebruikmaken wordt aaneengeschreven. Werkwoorden maken we ontkennend met niet; met geen ontkennen we zelfstandige naamwoorden. Juist zou daarom zijn: 'Je mag niet gebruikmaken van een woordenboek.'

Toch klinkt deze zin wat vreemd. Dat komt doordat we gebruikmaken blijkbaar toch (nog) niet als een geheel opvatten. Vergelijk de volgende zinnen:

Ik kan niet ademhalen.
Ik kan geen adem halen. (vreemd)
Ik kan niet adem krijgen. (uitgesloten)
Ik kan geen adem krijgen.
Bron: http://www.onzetaal.nl/advies/gebruikmaken.php
RemcoDelftdonderdag 7 augustus 2008 @ 21:21
Dat ga ik je niet uitleggen want daar heb ik geen zin in.
annohvrijdag 8 augustus 2008 @ 10:51
quote:
Op donderdag 7 augustus 2008 21:12 schreef Light het volgende:
Wat is eigenlijk de eerste taal van degene die Nederlands wil leren?
Engels.
Hij begint steeds minder te gokken inmiddels
annohvrijdag 8 augustus 2008 @ 10:51
quote:
Op donderdag 7 augustus 2008 21:21 schreef RemcoDelft het volgende:
Dat ga ik je niet uitleggen want daar heb ik geen zin in.
Tof!
annohvrijdag 8 augustus 2008 @ 10:54
quote:
Oftewel, doe eerst een cursus zinsontleden en woordbenoemen en probeer het dan nog een keer
Bedankt voor het opzoeken, dat bewuste artikel had ik nog niet gevonden op mijn zoektocht.
Lienekienvrijdag 8 augustus 2008 @ 11:05
Dit soort vragen van tweedetaalleerders dwingen je om expliciet te maken wat je over je moedertaal impliciet weet/wat je in de eerste jaren van je leven hebt verworven en nu beheerst zonder de bijbehorende grammaticaregels op te kunnen sommen. Soms erg interessant.
LinkseFrieseVegetariervrijdag 8 augustus 2008 @ 12:52
quote:
Op vrijdag 8 augustus 2008 10:54 schreef annoh het volgende:

[..]

Oftewel, doe eerst een cursus zinsontleden en woordbenoemen en probeer het dan nog een keer
Eh, helemaal niet. In dat artikel wordt juist een simpele hoofdregel gegeven:
Werkwoorden maken we ontkennend met niet; met geen ontkennen we zelfstandige naamwoorden.
Bora-Borazaterdag 9 augustus 2008 @ 04:05
Ik heb dit toevallig ook vandaag geprobeerd uit te leggen aan een buitenlander....

...ik denk dat ik het voorlopig maar simpel houd met de genoemde hoofdregel :
quote:
Op donderdag 7 augustus 2008 19:34 schreef Light het volgende:
niet bij werkwoorden, geen bij zelfstandige naamwoorden?

niet fietsen, niet lopen, niet spelen
geen huis, geen fiets, geen auto

Of mis ik nog iets?
De details zien we later nog wel. (of niet)
annohzaterdag 9 augustus 2008 @ 09:37
quote:
Op vrijdag 8 augustus 2008 12:52 schreef LinkseFrieseVegetarier het volgende:

[..]

Eh, helemaal niet. In dat artikel wordt juist een simpele hoofdregel gegeven:
Werkwoorden maken we ontkennend met niet; met geen ontkennen we zelfstandige naamwoorden.
Maar voor de gemiddelde engelsman die net Nederlands leert is het in complexere zinnen niet altijd meteen duidelijk wat de zelfstandige naamwoorden zijn en wat de werkwoorden. Bovendien hebben ze daar op school die kant van taal sowieso amper belicht Ik gaf al eerder het voorbeeld:

Ik kijk geen voetbal.
Ik kijk niet naar voetbal.

Ik drink geen wijn.
Ik drink niet veel wijn.

Hoofdregels zijn altijd simpel, maar de toepassing is gewoon een stuk moeilijker, vooral als je nooit iets taalkundigs gedaan hebt.
Lightzaterdag 9 augustus 2008 @ 10:31
Daarbij kunnen werkwoorden ook als zelfstandig naamwoord worden gebruikt. Maar als je daar meteen mee komt, krijg je paniek

Engelstaligen hebben als nadeel dat de manier van ontkennen van dingen erg afwijkt van de Nederlandse manier. Ze voegen een extra werkwoord in (to do) en gaan dat ontkennen.
marconijmegenwoensdag 28 oktober 2009 @ 15:36
Grappig ik ben net aan google voor dezelfde vraag en kom ik deze topic tegen
ACJazzzzaterdag 31 oktober 2009 @ 10:41
Aanvulling op bovenstaande:

Van belang bij het zelfstandig naamwoord is het bepaald of onbepaald zijn.


Ik heb het boek. vs Ik heb het boek niet.

Ik heb een boek. vs Ik heb geen boek.
Biancaviazaterdag 31 oktober 2009 @ 10:45
quote:
Op zaterdag 31 oktober 2009 10:41 schreef ACJazzz het volgende:
Aanvulling op bovenstaande:

Van belang bij het zelfstandig naamwoord is het bepaald of onbepaald zijn.


Ik heb het boek. vs Ik heb het boek niet.

Ik heb een boek. vs Ik heb geen boek.
Maar dan is het toch iets heel anders?
Bij de bovenste dat je een bepaald boek niet hebt, bij de onderste heb je sowieso geen enkel boek.
ACJazzzzaterdag 31 oktober 2009 @ 12:36
quote:
Op zaterdag 31 oktober 2009 10:45 schreef Biancavia het volgende:

[..]

Maar dan is het toch iets heel anders?
Bij de bovenste dat je een bepaald boek niet hebt, bij de onderste heb je sowieso geen enkel boek.
Inderdaad. Dat is de betekenis. Het gaat er hier om dat een buitenlander onze taal wil doorgronden en het verschil wil weten tussen 'niet' en 'geen', en wanneer je deze gebruikt. Als deze buitenlandstalige persoon wil uitdrukken dat hij een boek niet heeft, dan moet hij niet zeggen: Ik heb niet boek. Maar: Ik heb geen boek. Dus deze uitleg is wel degelijk van belang.

De regel bij het ontkennen van een onbepaald zelfstandig naamwoord is dan:

niet + (een) + onbepaald znw ---> geen + onbepaald znw

Ik wil niet kinderen ---> Ik wil geen kinderen
Lightzaterdag 31 oktober 2009 @ 13:03
quote:
Op zaterdag 31 oktober 2009 12:36 schreef ACJazzz het volgende:

[..]

Inderdaad. Dat is de betekenis. Het gaat er hier om dat een buitenlander onze taal wil doorgronden en het verschil wil weten tussen 'niet' en 'geen', en wanneer je deze gebruikt. Als deze buitenlandstalige persoon wil uitdrukken dat hij een boek niet heeft, dan moet hij niet zeggen: Ik heb niet boek. Maar: Ik heb geen boek. Dus deze uitleg is wel degelijk van belang.
Als iemand wil zeggen dat hij een bepaald boek niet heeft, moet hij dat zeggen. Als je dan leert "ik heb geen boek", dan leer je iets anders.
quote:
De regel bij het ontkennen van een onbepaald zelfstandig naamwoord is dan:

niet + (een) + onbepaald znw ---> geen + onbepaald znw

Ik wil niet kinderen ---> Ik wil geen kinderen
Geen past ook mooi in het rijtje geen, een, twee, drie, ...
outtayourleaguezaterdag 31 oktober 2009 @ 13:31
quote:
Op zaterdag 31 oktober 2009 12:36 schreef ACJazzz het volgende:

[..]

Inderdaad. Dat is de betekenis. Het gaat er hier om dat een buitenlander onze taal wil doorgronden en het verschil wil weten tussen 'niet' en 'geen', en wanneer je deze gebruikt. Als deze buitenlandstalige persoon wil uitdrukken dat hij een boek niet heeft, dan moet hij niet zeggen: Ik heb niet boek. Maar: Ik heb geen boek. Dus deze uitleg is wel degelijk van belang.

De regel bij het ontkennen van een onbepaald zelfstandig naamwoord is dan:

niet + (een) + onbepaald znw ---> geen + onbepaald znw

Ik wil niet kinderen ---> Ik wil geen kinderen
dit is denk ik het makkelijkst inderdaad: geen = "niet een"

vanuit het engels (als vuistregel):
niet = het gebruik van "not" alleen
ik heb het boek niet = I do not have the book

geen = "not....any" of "no"
ik heb geen boek = I do not have any books
ik heb geen reden om... = I have no reason to...

uitzonderingen uiteraard daargelaten:
Ik heb geen kinderen = I don't have children

[ Bericht 8% gewijzigd door outtayourleague op 31-10-2009 13:38:42 ]
ACJazzzzaterdag 31 oktober 2009 @ 14:29
quote:
Op zaterdag 31 oktober 2009 13:03 schreef Light het volgende:

[..]

Als iemand wil zeggen dat hij een bepaald boek niet heeft, moet hij dat zeggen. Als je dan leert "ik heb geen boek", dan leer je iets anders.
[..]

Bovenstaande beweer ik helemaal niet. Ik zeg:

bepaald --> niet

onbepaald --> geen