quote:
Roken tijdens je zwangerschap
Waarschijnlijk zul je tijdens je zwangerschap zo veel mogelijk dingen willen doen die goed zijn voor je baby. Misschien let je wat beter op wat je eet en drinkt en besteed je meer aandacht aan je lichaam dan normaal. Dingen die niet goed voor jou en je baby zijn, probeer je achterwege te laten. Eén van de dingen die je tijdens je zwangerschap eigenlijk absoluut zou moeten laten, is het opsteken van een sigaret. Roken is namelijk niet alleen schadelijk voor je zelf, maar ook erg slecht voor je baby.
Schadelijke stoffen
De baby die in je lichaam groeit, is een stukje van jezelf, een deel van je lichaam. Wanneer je rookt, komen schadelijke stoffen als nicotine en koolmonoxide in je bloedsomloop terecht. Vervolgens worden die stoffen doorgegeven aan het bloed van je baby. Dit heeft schadelijke gevolgen voor je baby. Naast zelf roken, vormt ook het zogenaamde passieve roken een risico voor jou en je baby. Wanneer je 40 uur per week met een gemiddelde roker in een doorsnee kamer verblijft, krijg je een hoeveelheid schadelijk stoffen binnen die gelijk staat aan ongeveer 5 sigaretten per dag.
Gevolgen
Wat zijn nu precies de gevolgen voor je baby als je toch rookt tijdens je zwangerschap? We zetten de feiten voor je op een rijtje:
* Lager gewicht
Als je rookt is het gemiddelde gewicht van je ongeboren baby op ieder moment van je zwangerschap lager dan wanneer je niet rookt. Ook het geboortegewicht van je baby is gemiddeld 200 gram lager dan normaal. Een te laag geboortegewicht (minder dan 2500 gram) komt bovendien twee keer zo vaak voor bij baby’s van moeders die roken als bij niet-rokende moeders. Het is bekend dat de kans op ziekte en sterfte bij deze baby’s groter is dan bij baby’s met een normaal geboortegewicht.
* Groeiachterstand
De foetus groeit trager wanneer je rookt. Daardoor zijn baby’s van moeders die roken bij de geboorte kleiner dan andere baby's en hebben ze een kleinere borst- en schouderomtrek. Kleinere baby’s zijn kwetsbaarder dan normaal en kunnen tijdens, maar ook na de bevalling minder hebben. Ook na hun geboorte blijven deze kinderen gemiddeld nog jaren achter in de groei. Overigens heeft het hoofdje van deze kindjes vaak wel een normale grootte. Daardoor is de bevalling van deze kindjes niet makkelijker dan wanneer je niet rookt.
* Vroeggeboorte
De kans dat je baby te vroeg wordt geboren, is aanmerkelijk groter dan normaal. Een te vroeg geboren baby is erg kwetsbaar, omdat nog niet alle organen zijn volgroeid en het lichaam te weinig antistoffen heeft kunnen aanmaken. Dit kan betekenen dat je baby na zijn geboorte nog enige tijd in een couveuse door moet brengen. Uit onderzoek is bovendien gebleken dat baby’s die vijf of meer weken te vroeg worden geboren, een aanmerkelijke lichamelijke en sociale achterstand op kunnen lopen in verhouding tot voldragen kinderen.
* Gevoeligheid voor aandoeningen
Je baby wordt extra gevoelig voor aandoeningen aan de luchtwegen wanneer je rookt tijdens en na je zwangerschap. Deze kinderen hebben dan ook vaker en meer last van verkoudheid, middenoorontsteking, bronchitis en longontsteking. Dat kan weer andere schadelijk gevolgen hebben. Zo kan je kind door een herhaalde oorontsteking een gehoorbeschadiging oplopen.
* Wiegendood
Roken verdubbelt het risico van een wiegendood. Dit geldt met name wanneer er na de geboorte nog gerookt wordt in de omgeving van de baby. Maar ook wanneer er tijdens je zwangerschap veel wordt gerookt in de ruimten waar je baby straks zal zijn, wordt de kans dat je baby plotseling overlijdt aanmerkelijk groter. Het risico is het grootst wanneer er wordt gerookt in de ruimten waarin de baby slaapt.
* Borstvoeding
De schadelijke stoffen uit een sigaret komen via het bloed van de moeder terecht in de borstvoeding. Hierdoor krijgt het kind, ook wanneer je na de geboorte gestopt bent met roken, tijdens het drinken deze stoffen binnen. Roken beïnvloedt ook de smaak van de voeding. Voor je kindje smaakt je melk minder lekker wanneer je rookt. Bovendien heeft roken een slechte invloed op de aanmaak van moedermelk. Je maakt minder melk aan dan een moeder die niet rookt, je melk is minder voedzaam en je hebt een minder goede toeschietreflex.
Stoppen
De meeste rokers hebben al vaker geprobeerd om te stoppen. Het kan zijn dat je er daardoor van overtuigd bent geraakt dat het je nooit zal lukken om te stoppen. Als je zwanger wilt worden of al in verwachting bent, is het echter extra de moeite waard om het toch nog een keertje te proberen. Het besef dat je baby schade oploopt door jouw sigaretten, kan net die extra motivatie en dat extra doorzettingsvermogen geven dat je nodig hebt. Tijdens je zwangerschap ben je vaak toch meer bezig met je gezondheid, en niet in de laatste plaats in het belang van je baby.
Het zou bovendien goed kunnen dat het tijdens je zwangerschap makkelijker is om te stoppen dan anders. Onder invloed van hormonen is je stofwisseling namelijk anders dan normaal. Daardoor kan je smaak veranderen. Je zou dan ook niet de eerste zijn, die een sigaret in deze periode lang niet zo lekker meer vindt als daarvoor. Ook dat kan je helpen om deze keer definitief te stoppen.
Je kunt het beste stoppen zodra je hebt besloten dat je een kindje wilt. Dan heeft je lichaam nog even de tijd om alle schadelijke stoffen op te ruimen. In een ideale situatie moet je minstens drie maanden gestopt zijn voordat je gaat proberen om zwanger te raken. Na drie maanden heb je het moeilijkste namelijk gehad en is de kans kleiner dat je tijdens je zwangerschap toch weer een sigaret opsteekt. Als je eerst zeker wilt weten of het je wel lukt om zwanger te worden, is het verstandig om, als je eenmaal zwanger bent, zo snel mogelijk te stoppen. In de eerste 16 weken ontstaan immers alle vitale lichaamsfuncties van je kindje. Hoe eerder je stopt, hoe minder schade je baby oploopt.
Tips
Waarschijnlijk heb je ze al vaker gehoord, maar toch zetten we hier nog even een aantal tips voor je op een rijtje die je kunnen helpen bij het stoppen:
* Bepaal van tevoren wanneer je stopt, zodat je je goed kunt voorbereiden.
* Stel je omgeving van het plan op de hoogte, zodat iedereen er rekening mee kan houden.
* Stop radicaal; dat geeft de meeste kans op succes.
* Stop gelijk met iemand anders, dan kun je elkaar steunen.
* Maak een lijstje van alle redenen om te stoppen, zodat je je er steeds van bewust bent waarom je het doet.
* Bestudeer je rookgewoonten. Als je weet in welke situaties je rookt, kun je die uit de weg gaan.
* Ruim alles op wat je aan het roken herinnert; gooi je sigaretten weg.
* Verander tijdens de eerste week je eet- en drinkgewoonten. Drink zoveel mogelijk water, eet vers fruit en vermijd gezelligheidsdrankjes waarbij je anders altijd rookt, zoals koffie, thee en alcohol. Vergeet bovendien niet dat ook alcohol schadelijk is voor je baby.
* Vermijd rokerige ruimten zoals kantines, cafés en het rokershoekje op je werk.
* Zorg voor voldoende lichamelijke ontspanning. Ga wandelen of zwemmen.
* Trakteer jezelf na een moeilijke "niet-roken-dag" op iets leuks, bijvoorbeeld met het geld dat je tot dan toe hebt uitgespaard.
Gevaarlijke hulpmiddelen
Er is een groot aantal hulpmiddelen op de markt die zeggen te helpen als je probeert om te stoppen met roken. Nicotinepleisters en nicotinekauwgom zijn daarvan waarschijnlijk de bekendste. Daarnaast kun je ook met behulp van acupunctuur en hypnose proberen om te stoppen. Verder zijn er nog legio drankjes, poedertjes en pillen verkrijgbaar.
Veel van deze drankjes etc. zijn nauwelijks onderzocht op hun werking en eventuele bijwerkingen. Het is daarom af te raden om tijdens of vlak voor je zwangerschap gebruik te maken van deze middelen. De werking van acupunctuur en hypnose verschilt van persoon tot persoon. Je hebt de hulp van een specialist nodig voor het toepassen van deze methode, die bovendien vaak nogal prijzig is. Daarnaast is ook nu niet helemaal duidelijk of ze geen schade toebrengen aan je ongeboren baby.
Datzelfde geldt voor de bekende nicotinepleisters en nicotinekauwgom. Deze hulpmiddelen zijn dan misschien minder schadelijk dan een echte sigaret, ze bevatten toch stoffen die schadelijk kunnen zijn voor je baby. Het gebruik van deze hulpmiddelen is dan ook niet zonder risico. Wanneer je zwanger bent, kun je deze middelen het beste alleen in overleg met je huisarts te gebruiken.
Ontwenningsverschijnselen
Als je stopt met roken zul je in eerste instantie waarschijnlijk last hebben van een aantal ontwenningsverschijnselen. Naast de nicotine, zul je de handeling van het roken op zich vaak het meeste missen.
Immers, als je gewend bent om een pakje per dag te roken, verricht je ongeveer twintig keer per dag dezelfde handeling. Deze handeling is als het ware zo voorgeprogrammeerd dat het moeite kost om hem niet meer te herhalen. Zorg daarom dat je iets te doen hebt op momenten waarop je anders een sigaret opstak. Een paperclip in je handen wil bijvoorbeeld nog wel eens helpen.
Nicotine is een behoorlijk krachtige drug die je voor het stoppen meestal dagelijks tot je hebt genomen. Wanneer je lichaam deze stof niet langer krijgt, kan het gaan protesteren. Hierdoor kan het zijn dat je je onrustig en gejaagd gaat voelen. Ook slaap je waarschijnlijk slechter dan normaal. Misschien merk je dat je meer zweet dan anders. Je kunt proberen om deze onrust om te zetten in iets positiefs, bijvoorbeeld in extra lichaamsbeweging. Ga een stuk wandelen als je je gejaagd voelt, alleen de buitenlucht brengt je misschien al tot rust.
Voor veel mensen betekent stoppen met roken ook vaak dat hun humeur tijdelijk flink achteruit gaat. Vooral mensen die roken als ontspanning hebben ervaren, kunnen voor hun omgeving behoorlijk vervelend worden. Wanneer je toch al last hebt van wisselende stemmingen vanwege je zwangerschapshormonen, kan dat het stoppen extra moeilijk maken. Toch is het belangrijk om niet te snel op te geven. Als je omgeving weet dat je stopt met roken omdat je zwanger bent, zullen zij waarschijnlijk meer begrip tonen voor je slechte buien en je steunen.
Ook kan het zijn dat je zwaarder wordt wanneer je stopt met roken. Je spijsvertering gaat namelijk beter werken. En wanneer je anders naar een sigaret greep als je even niets te doen had, neem je nu waarschijnlijk een tussendoortje. Een voordeel is misschien dat deze extra pondjes minder opvallen omdat je tijdens je zwangerschap toch al aankomt. Niettemin is het belangrijk om, na de eerste week, te proberen om zo min mogelijk af te wijken van je oude eetpatroon. Het is beter voor je baby wanneer je lichaamsgewicht op peil blijft en niet verandert in overgewicht.
Resultaten
De effecten van het stoppen met roken zijn al na een paar uur meetbaar. Positieve resultaten zijn bijvoorbeeld dat je hartslag zal verlagen, je bloeddruk zal dalen en je longen beter zuurstof op kunnen nemen. Naarmate je langer niet hebt gerookt, zal je lichamelijke conditie beter worden. Je merkt bijvoorbeeld dat je bovenaan de trap aanmerkelijk meer adem overhebt dan vroeger.
Verder kan het zijn dat je verlost bent van je koude handen en voeten, omdat na het roken de doorbloeding van je lichaamsdelen verbetert. Ook zul je beter gaan ruiken en proeven dan toen je nog rookte. Wanneer je last had van een rokershoest, is het bovendien goed mogelijk dat deze al binnen een maand verdwenen is.
Naast al deze voordelen is een gezonde en sterke baby natuurlijk de grootste beloning. Als je je kindje na de geboorte vasthoudt en je beseft waarvoor je hem allemaal hebt behoed, weet je precies waarvoor je het allemaal hebt gedaan. Dat vooruitzicht moet je uithoudingsvermogen toch vertienvoudigen!