Gekrulde mondhoeken zondag bij Ajax. Nogal wiedes. Na de onnodig gemiste titel was de gewonnen beker weliswaar sportief gezien een pleister op de wonde, maar het bedrijf Ajax kan niet twee jaar zonder de inkomsten uit de Champions League. Daarom ontsnapte er na het laatste fluitsignaal een zucht van verlichting uit de kelen van de Ajax-bestuurders, die tot in Alkmaar te horen moet zijn geweest. De 3-0 geeft namelijk recht op het spelen van de CL-voorronde, het nog hoogst haalbare.
Het was de vraag geweest of Ten Cate op zijn post was gebleven als hij met dit materiaal had gefaald bij het openhouden van de achterdeur naar het kampioenenbal. Nu zal hij voor zijn eerste jaar wel ‘een 6- met de gratie van meester Van Geel’ krijgen. Zijn functioneren zal scherp geanalyseerd worden en als dat moedig gebeurt zal de Ajax-trainer wel overgaan naar het volgende jaar, maar mét een ‘taak’.
Uitstraling Ten Cate onbelangrijk minpunt
Hij oogt nooit soepel naar buiten toe, Henk Ten Cate. De emoties zitten hem snel hoog. Een gladde prater is het niet. Niet een ‘classy’ uithangbord van het grote Ajax. Alles aan hem ademt dat hij diep in zijn hart een jongen van de straat is gebleven. Zal de Vrije Man een zorg zijn. Wel vond ik Henk soms geen jofele verliezer. Dan had zijn team verloren van de FC Scheidsrechter, of was de matige kwaliteit van het veld de oorzaak van een onwaarschijnlijke middag in Waalwijk, waar zijn mannen tegen RKC middels een onacceptabel mak optreden de titel weggaven.
Maar de ‘verpakking’ van Ten Cate vind ik geen punt. Niks mis met jongens van de straat. Bovendien bleek aan het eind van het seizoen dat hij almaar redelijker ging reageren op duels. Tegenstrever Van Gaal bleek dat zondag niet gegeven. Haalde opnieuw zijn gelijk. Begrijpelijk, maar niet verstandig.
Voetbal Ajax beter dan onder Blind
Technisch directeur Martin van Geel merkte dat een aantal weken geleden al op en daar werd honend op gereageerd, onder andere door Ruud Gullit die vond dat Ajax weinig progressie had geboekt. Maar wie niet ziet dat er meer lijn in het spel zit en dat de opbouw beter is geworden in vergelijk met vorig seizoen, toen Danny Blind de scepter zwaaide, kan beter kleiduivenschieten gaan analyseren.
Ten Cate heeft Ajax weer aan het voetballen gekregen daar waar de boel vorig seizoen als los zand aan elkaar hing. Hooguit kun je opmerken dat het soms zelfs te strak omlijnd oogde, te star in de organisatie. Al is het in sport wel zo dat creativiteit alleen rendeert op een solide basis.
Bij tal van clubs heeft Henk Ten Cate laten zien dat hij zijn vak verstaat. In zijn eerste jaar Ajax bevestigde hij dat. Van Geel zag en ziet dat goed.
Tactisch het voordeel van de twijfel
Bij de aanpak van het uitduel tegen Werder Bremen in de UEFA Cup vielen vraagtekens te plaatsen. En de wissel tegen Sparta bij 3-0 na een klein half uur was ronduit onbegrijpelijk en kostte de landstitel. Het inbrengen van de onervaren Vertonghen begin van het seizoen tegen FC Kopenhagen was niet verantwoord. Kortom, er zijn genoeg momenten aanwijsbaar waarop Ten Cate tactisch niet excelleerde.
Toch komt hem als coach in dit aspect ook een dikke plus toe, namelijk voor de moed die hij heeft gehad om in tal van uitduels het Ajax-systeem te negeren en in een goede 4-4-2 met Heitinga op het middenveld aan te treden. Het waren de beste optredens van zijn team. Nu nog de kloten hebben om dat waar nodig ook thuis te doen.
Aansturing groepsproces?
Tegenover de progressie op voetbaltechnisch gebied staan dus de soms onbeholpen uitstraling (miniminpunt) en de steken die Ten Cate her en der op tactisch gebied liet vallen. Dat laatste zal door de leiding van Ajax al minder gemakkelijk genegeerd worden, want had de nacompetitie een zeperd opgeleverd, dan was de trainer direct gelieerd geweest aan het twee keer mislopen van de Champions League en had dat de club zo’n 20 miljoen gekost.
Toch zal in deze twee punten niet het grootste punt van zorg zitten voor Martin van Geel en de zijnen. De Vrije Man neemt aan, tenslotte kan ik niet in Van Geels hoofd kijken, dat in de boezem van Ajax vooral het groepsproces als bron van twijfel is genoteerd.
Vanaf dag 1 speelde dat. Zo acteerde Ajax tegen FC Kopenhagen (voorronde CL begin seizoen) vanaf de start niet scherp genoeg. Toen de Vrije Man al na pakweg tien minuten aan zijn water voelde dat het fout kon gaan, kreeg hij nog een Ten Cate in beeld die vol vertrouwen languit achterover op zijn stoel lag. Tel uit je verlies. De achteraf genoemde pech was gevolg, geen oorzaak!
Spleet ‘affaire Perez’ de groep?
Alleen wie er dicht op zat, kan vertellen wat er vervolgens in het najaar allemaal in de selectie mis ging en hoezeer het ‘kankernikker’ van Perez de groep gespleten heeft.
Ik zat er niet dicht op, maar noteerde dat er dit voorjaar nog tegen Heracles (toen al wist je dat het doelsaldo ertoe ging doen) slechts één helft gas werd gegeven en dat er tegen RKC absoluut geen eenheid op het veld stond die tot het gaatje wilde gaan.
Dat Ajax de door PSV aangeboden herkansing niet kon pakken had meer te maken met de instelling dan met ontbrekende kwaliteit.
Botsing met Huntelaar onnodig
Kwam nog een keer overheen dat Henk Ten Cate in datzelfde najaar net iets te opzichtig zijn voorliefde voor Babel in de spits liet blijken en daarmee Huntelaar bruuskeerde. Klaas-Jan is een nuchtere jongen, maar je hebt een verkeerde aan hem als hij het gevoel heeft dat er met zijn kloten wordt gespeeld. Niet verstandig is mijn inschatting. De doelgerichtheid van Huntelaar jaar na jaar is uniek. Toch zou het me niet verbazen als KJH nu eerder bereid zal zijn in te gaan op avances van een buitenlandse club.
Veelweter Johan Derksen van VI stelde onlangs dat Ten Cate binnen de club niet altijd even stabiel opereert. Dat zou in het plaatje passen van ‘een prima trainer, maar geen sterke ‘people’s manager.’
Het is de vraag hoe deze materie precies ligt. Martin van Geel weet dat. Zou de ‘taak’ voor Henk Ten Cate kunnen bestaan uit het naast zich accepteren van een man die het in zich heeft om het immens moeilijke groepsproces bij de topclub Ajax te managen? En zou in dat opzicht (de Vrije Man doet maar eens wild) Van Geel niet als ideaalplaatje in zijn hoofd hebben zitten om Frank Rijkaard, als die het bij Barcelona voor gezien houdt, opnieuw te koppelen aan Ten Cate?
Theo Bakker