FOK!forum / Literatuur, Taal en Kunst / Wat maakt van een tekst poëzie?
DaMartmaandag 26 maart 2007 @ 22:39
In een gedichtentopic kwam ik met de vraag waar de rijm in de gedichten gebleven is. Ik heb me altijd voornamelijk bezig gehouden met proza, en in mindere mate met poëzie. In mijn beleving heeft een gedicht dan ook altijd rijm nodig.
De reden daarvoor is omdat ik niet beter weet dan dat een gedicht een tekst is met als bijzonder kenmerk onder andere dat er rijm in zit. Zo heb ik dat vroeger geleerd en dus zie ik dat als (mijn) waarheid.

In de andere topic blijk ik echter vrijwel alleen te staan in die opvatting, die ouderwets blijkt te zijn... zegt men .
Vandaar ook deze topic. Ik ben best benieuwd wat tegenwoordig een tekst dan tot poëzie maakt. Is het voldoende om een zin artistiek in stukken knippen, zoiets als:

Struikelend in de regen
belandde ik in de goot
en ik werd nat.


In mijn ogen is dat geen poëzie, maar slechts een stuk opgeknipt proza. Niets meer en niets minder. Zoals ik al aangaf verwacht ik in een gedicht rijm tegen te komen, maar ook een zeker ritme en zo mogelijk origineel/artistiek woordgebruik. Qua inhoud vind ik het ook wel belangrijk dat de woorden meer zeggen dan er op het eerste gezicht staat.

Ik ben benieuwd hoe anderen hier tegenaan kijken. Dus ik zou zeggen: enlighten me!

Ik druk me nu trouwens maar wat genuanceerder uit dan in de eerdere discussie, want mijn poging om te benadrukken dat het om mijn visie ging en niet om een harde waarheid, had een ongelukkig averechts effect: men interpreteerde mijn woorden alsnog verkeerd.
DaMartmaandag 26 maart 2007 @ 22:43
Nog even een reactie op een post uit de andere topic:
quote:
Op maandag 26 maart 2007 19:53 schreef PopeOfTheSubspace het volgende:
Ik vind dat je een bijzonder beperkte opvatting hebt wat het betreft poëzie. Poëzie is al decennia niet meer gebaseerd op rijm. Misschien als je je verdiept in die stromingen en de bijbehorende esthetica, dat je het dan snapt.
Ik moet toegeven dat je daar wel een puntje hebt. Mijn mening kan zijn gevormd door een iets te oppervlakkige verdieping in de poëzie, maar dat laat onverlet dat ik een bepaalde opvatting heb.
quote:
Ik kan wel zeggen 'ik vind dat er geen rijm hoeft te zijn, want dan is het nog steeds mooi', maar daar schieten we niet veel mee op.
Precies! En dat is tot nu toe zo’n beetje de enige reactie die mensen hebben gegeven op mijn stelling/vraag. Ook zij reageren met een mening.
quote:
Misschien begrijp je het verschil tussen teksten en gedichten, proza en poëzie, niet zo goed. Of: wat men daaronder verstaat.
Zie OP: ik ben meer thuis in de proza. En wat ik onder poëzie versta, dat moge ook duidelijk zijn aan de hand van de eigenschappen die ik in mijn OP al heb genoemd.
Deetchmaandag 26 maart 2007 @ 22:47
"Ik neuk je in je kont gat"

Is dat nou poezie???

Nee, maar het dicht wel, ghehehehehe
DaMartmaandag 26 maart 2007 @ 22:48
quote:
Op maandag 26 maart 2007 22:47 schreef Deetch het volgende:
"Ik neuk je in je kont gat"

Is dat nou poezie???

Nee, maar het dicht wel, ghehehehehe
ONZ is een deur verderop.
Big_Boss_Manmaandag 26 maart 2007 @ 22:51
De trein van half vier
Oh god sta mij bij

[ Bericht 24% gewijzigd door Big_Boss_Man op 26-03-2007 22:57:07 ]
DaMartmaandag 26 maart 2007 @ 23:10
Even crossquoten
quote:
Op maandag 26 maart 2007 23:03 schreef Ceylon het volgende:

[..]

Maar ik zie dat je maar blijft terug vallen op 'mijn mening en daarmee basta', dan weiger je niet alleen buiten je eigen (erg nauwe) kader te denken, daardoor mis je ook nog compleet mijn punt daarover. Maar okay, het heeft geen zin tegen een muur te praten dus nu ik hou er nu echt over op.
Het 'basta' gedeelte kun je weglaten hoor. Ik gaf alleen mijn mening, maar als niemand met argumenten komt om mijn kader te verbreden, dan houdt het op he...

Maar ik zou zeggen: blijkbaar is mijn poëtische kennis aan wat achterstallig onderhoud toe, dus be my guest.
Golradirmaandag 26 maart 2007 @ 23:11
Als het grootste deel van de bladzijde wit is, dan is het poëzie.
Deetchdinsdag 27 maart 2007 @ 00:14
quote:
Op maandag 26 maart 2007 22:48 schreef DaMart het volgende:

[..]

ONZ is een deur verderop.
Cultuurbarbaar. Als Hans Teeuwen het had gebruikt in een sketch had je het wel leuk gevonden.
ki_kiwoensdag 28 maart 2007 @ 21:00
quote:
Op woensdag 28 maart 2007 19:32 schreef ki_ki het volgende:

ik hou van tegenstellingen,, dus om met woorden iets te ontkennen en het qua vorm te bevestigen vind ik een leuke paradox
De rijm is inderdaad niet belangrijk meestal, in een gedicht vind ik het ritme van de woorden en klanken veeeeel belangrijker. Sterker nog, rijm maakt het soms gewoon lelijk.
Dus een goed gedicht:
- doet je iets voelen
- heeft een fijn ritme bij het lezen
- hoeft niet te rijmen
De-oneven-2woensdag 28 maart 2007 @ 21:04
Een duidelijke grens tussen proza en poezie is er ook niet, volgens mij.
Of, tenminste, niet meer.
DaMartwoensdag 28 maart 2007 @ 21:25
quote:
Op woensdag 28 maart 2007 21:00 schreef ki_ki het volgende:

[..]
Ik ervaar het juist andersom: zonder rijm vind ik het niet mooi en niet direct herkenbaar als poëzie.

Ik ben me nu trouwens aan het verdiepen in Aristoteles' Poëtica, het oudtse handboek over de dichtkunst.

Overigens heb ik op mijn werk twee zielsverwanten gevonden, die op de vraag:'noem ene kenmerk van een gedicht' direct:'rijm' riepen.
De-oneven-2woensdag 28 maart 2007 @ 21:27
Vergeet ritme niet, DM.
Metrum, voor gevorderden.
Frollowoensdag 28 maart 2007 @ 21:28
Ik studeer Nederlands en ik weet het niet eens.

Ik kan er weinig meer van maken dan: iets is poëzie als het is geschreven door iemand die zich 'dichter' noemt.
DevilsAndDustwoensdag 28 maart 2007 @ 21:34
De bladspiegel is wel een belangrijk kenmerk. Met alle vrije vormen die tegenwoordig toegestaan zijn is dat zo ongeveer nog het enige kenmerk. "Vroeger" had je de scheiding tussen lyriek, epiek en dramatiek (die weer zijn onder te verdelen in subgenres). Lyriek is over het algemeen poezie: het drukt gevoelens uit. Maar ook epiek kan in poezievorm voorkomen, zodra het een verhaal vertelt in een tekst die opgemaakt is als een gedicht, dus dat is weer te zien aan de bladspiegel.

Maar eigenlijk weet ik hier verder niet veel van, de colleges hierover zijn al 3 jaar geleden
DaMartwoensdag 28 maart 2007 @ 21:34
quote:
Op woensdag 28 maart 2007 21:27 schreef De-oneven-2 het volgende:
Vergeet ritme niet, DM.
Metrum, voor gevorderden.
Nee, metrum is ook belangrijk.

Overigens vind je opmerking over het verschil tussen proza en poëzie wel interessant. Ik ben net begonnen in het boek van Aristoteles, en wat me opviel is dat hij meer lijkt te praten over proza dan over poëzie, maar desalniettemin noemt hij het 'dichtkunst'.
DevilsAndDustwoensdag 28 maart 2007 @ 21:36
quote:
Op woensdag 28 maart 2007 21:34 schreef DaMart het volgende:

[..]

Nee, metrum is ook belangrijk.

Overigens vind je opmerking over het verschil tussen proza en poëzie wel interessant. Ik ben net begonnen in het boek van Aristoteles, en wat me opviel is dat hij meer lijkt te praten over proza dan over poëzie, maar desalniettemin noemt hij het 'dichtkunst'.
Is dat niet omdat in de tijd van Aristoteles, niet lang na de overgang op schrift ipv oraal, het rijm gewoon een makkelijke manier was om teksten te onthouden? Dus dat 'proza' ook rijmde?

Al mijn posts hier zijn onder voorbehoud en ook vooral bedoeld om zelf meer te leren, dus ontleen er niet teveel waarde aan
De-oneven-2donderdag 29 maart 2007 @ 01:03
Ik zie net dat jij hele mooie benen hebt, DaD.
De-oneven-2donderdag 29 maart 2007 @ 01:04
Daar zou zomaar een prachtig stukje proza of een mooi gedichtje aan gewijd kunnen worden.
De-oneven-2donderdag 29 maart 2007 @ 01:05
Ja, of beide. En dat mensen dan moeten raden welk van de 2 't gedicht is.
De-oneven-2donderdag 29 maart 2007 @ 01:06
En dan pakken we een gedicht voor het linkerbeen, en een stukje proza voor het rechter.
Ja, of andersom. God, ja, da's misschien nog beter.
De-oneven-2donderdag 29 maart 2007 @ 01:08
Of, nee, dat mogen we niet verklappen, natuurlijk.
Automatic_Rockdonderdag 29 maart 2007 @ 08:25
Niet dat ik verstand heb van de dichtkunst. Maar mij lijkt ritme het belangrijkste in de dichtkunst, en rijm is een middel wat je kan gebruiken.
Automatic_Rockdonderdag 29 maart 2007 @ 08:26
quote:
Op woensdag 28 maart 2007 21:25 schreef DaMart het volgende:

Overigens heb ik op mijn werk twee zielsverwanten gevonden, die op de vraag:'noem ene kenmerk van een gedicht' direct:'rijm' riepen.
Vraag die mensen ook eens wat ze van kunst vinden?? Ik ben bang dat er iets uitkomt in de trant van "m'n neefje van vier.."
DevilsAndDustdonderdag 29 maart 2007 @ 08:42
Dank je voor een spontane lachbui op de vroege ochtend, De-oneven-2!
DevilsAndDustdonderdag 29 maart 2007 @ 08:46
quote:
Iedere dichter heeft zijn eigen poëtica. Schrijver en criticus Simon Vestdijk bijvoorbeeld somt in De glanzende kiemcel (1941/43) op wat poëzie volgens hem van proza onderscheidt:

een grotere concentratie in de zinsbouw
een grotere rijkdom van schijnbaar overbodige beelden
herhaling van bepaalde woorden
een andere rangschikking van de woorden dan in het proza gebruikelijk is
het optreden van vergelijkingen, die letterlijk genomen onjuist zijn, maar tot de levendigheid van de impressie bijdragen
de klank van het vers, waaronder tevens het rijm en in zekere zin ook het metrum valt
Dit is iig hoe Vestdijk er, volgens Wikipedia, over denkt.

Maar het is denk ik onmogelijk om DE definitie van poëzie te maken. Grenzen worden met voeten getreden en taal in de ruimste zin van het woord is constant aan verandering onderhevig.
Automatic_Rockdonderdag 29 maart 2007 @ 09:36
Mijn favoriete gedicht van Do2:
quote:
Op woensdag 10 november 2004 13:25 schreef De-oneven-2 het volgende:
jij aan één kant
ik aan de andere

daartussen schommelt
van jou naar mij
van mij weer terug naar jou

immer de vraag
of liefde wel van schommelen houdt
Geen rijm, wel mooi
Vind ik dan...
Achja, ik heb geen verstand van dichtkunst zoals ik al zei
ExperimentalFrentalMentaldonderdag 29 maart 2007 @ 09:37
Poëzie is de kunstzinnige verwoording van de emoties...
DevilsAndDustdonderdag 29 maart 2007 @ 09:41
quote:
Op donderdag 29 maart 2007 09:37 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
Poëzie is de kunstzinnige verwoording van de emoties...
Lyriek. Maar hoe verklaar je dan gedichten die een 'verhaal' vertellen, of een gebeurtenis beschrijven?
ExperimentalFrentalMentaldonderdag 29 maart 2007 @ 10:21
quote:
Op donderdag 29 maart 2007 09:41 schreef DevilsAndDust het volgende:

[..]

Lyriek. Maar hoe verklaar je dan gedichten die een 'verhaal' vertellen, of een gebeurtenis beschrijven?
ook verhalen of gebeurtenissen kunnen op emotionele basis geschreven worden, zo krijgt het verhaal of de gebeurtenis een kunstzinnige tint
morganedonderdag 29 maart 2007 @ 11:26
Moeilijke vraag wel! Er zijn zóveel soorten poëzie. Ik ben het niet eens met dat het altijd om emotie moet gaan. Zelf dicht ik ook wel eens, maar dan komt het vaak voor dat ik er geen emotie van mezelf inleg, maar alleen een gebeurtenis of wat dan ook beschrijf, of de emotie van een ander. Je eigen emotie erin leggen gebeurt zeker vaak, maar het hoeft niet!
Ik denk ook niet dat er bepaalde eisen zijn waaraan een gedicht moet voldoen. Als je zelf iets schrijft waarvan je vindt dat het poëzie is, dan is het dat ook.