Federico Fellini - De Chaotische Fantast

* Federico Fellini

De tiende sterfdag aanstaande vrijdag van deze geweldige regisseur leek mij een mooie aanleiding om een topic over de beste man te maken. Het resultaat van die gedachtespinsel is dit topic geworden.

* Biografie

Op 20 januari 1920 was het zover. Urbano Fellini, een rondtrekkende verkoper, en Ida Barbiani brachten in Rimini, Italië een zoon ter wereld en gaven hem de naam Federico mee. Wat zij nog niet wisten en wij inmiddels wel is dat het één van de origineelste en grootste regisseurs zou worden.
Toen hij in 1939 naar de Universiteit van Rome ging, raakte hij daar in de ban van de journalisten in Amerikaanse films. Zo zeer zelfs dat hij het zelf ging proberen. Zijn artikelen, maar vooral de karikaturen en cartoons die hij daarbij tekende, trokken de aandacht van diverse editors. Van het één kwam het andere en op een gegeven moment kwam hij in contact, via kennissen en vrienden, met de filmwereld en begon met het schrijven van scenario's. De belangrijkste film waaraan hij meegewerkt heeft voor het script, was Roberto Rossellini's Roma, città aperta. Deze film was één van de grondleggers voor de Italiaanse neo-realisme stroming. Vijf jaar later zou hij zijn eerste film regisseren, Luci del varietà.

Erkenning kwam er echter pas bij zijn derde film, I Vitelloni (1953). Deze film was ook de start van de samenwerking met componist Nina Rota, die zou voortduren totaan diens dood in 1979. Zijn ster was rijzende, zeker toen hij vervolgens La Strada (1954) maakte, waarvoor hij zijn eerste Oscar in ontvangst mocht nemen. De hoofdrol in deze film wordt vervult door zijn vrouw Giuletta Masina, met wie hij in 1943 in het huwelijksbootje stapte. Zij zou ook in het vervolg regelmatig in andere films van Fellini op duiken. Samen met zijn twee volgende films, Il Bidone (1955) en Le Notti di Cabiria (1957), vielen zijn eerste films binnen de stroming van het Italiaans neo-realisme.
Met het maken van zijn volgende film, La Dolce Vita (1960), waarvoor hij zijn tweede Oscar kreeg, verschoof zijn manier van film maken. Waar eerst realisme het uitgangspunt was, kwam steeds meer de fantasie om de hoek kijken. Veel scenes ging hij baseren op dromen die hij gehad heeft en ging zich ook steeds minder aan het script houden. Hij ging ook steeds chaotischer te werk, hij verzon vaak ter plekke wat er moest gebeuren en wat er gezegd moest worden, dit vaak tot frustratie van de mensen met wie hij samenwerkte. Zijn volgende films staan dan ook bol van "Fellini's Magie". Veel bizarre personages, surrealistische scenes en een magische sfeer kenmerkten zijn films. Ze waren zo uniek dat men het woord "Felliniesque" uitgevonden heeft om ze te beschrijven.

Zijn eerste film, waarin deze "nieuwe" Fellini geheel tot uitdrukking komt is het geweldige Otto e Mezzo (1963), waarvoor hij zijn derde Oscar kreeg. Een film die in veel lijstjes van beste films allertijden voorkomt, en vaak gezien wordt als Fellini's ultieme meesterwerk. Hierna maakt hij 14 films, van afwisselende kwaliteit en met afwisselend succes. Hoogtepunten hieruit zijn Roma (1972) en de film waarvoor hij zijn vierde Oscar kreeg, Amarcord (1973), wat ook zijn grootste commerciële succes was. Met La voce della luna maakt hij in 1990 zijn laatste film. Op 31 oktober 1993 zou hij overlijden aan een hartaanval in zijn woonplaats Rome.

Hieronder zal ik nog zijn 5 grootste werken uitgebreid bespreken.

IMDb

[Dit bericht is gewijzigd door Gorro op 29-10-2003 23:38]

Gelsomina (Giulietta Masina) is verkocht voor een aantal munten door haar erg arme moeder aan Zampano (Anthony Quinn), een rondtrekkende kermisworstelaar. Ze volgt hem op zijn tochten en helpt hem tijdens zijn shows. Zampano misbruikt haar echter. Dan ontmoet ze Il Matto (De Gek), een koorddanser. Ze wil graag samen met hem vertrekken, maar hij zaait verwarring door te opperen dat Zampano misschien eigenlijk wel verliefd op haar is.

La Strada is een klassiek voorbeeld voor het Italiaanse neorealisme, een beweging die ontstond na de Tweede Wereldoorlog, met films al Ladri di biciclette en Roma, città aperta. Het Italiaanse neorealisme wordt gekenmerkt door haar simpele en directe afbeelding van de lagere klassen in onze samenleving.
Met I Vitelloni brak vergaarde Fellini in 1953 naamsbekendheid in het internationale filmcircuit. Deze naamsbekendheid maakte hij waar met deze film om definitief door te breken. Het is de eerste film waarin zijn vrouw, Giulliette Masina, de hoofdrol speelt, wat ze later nog 4 keer zou herhalen. Met haar karakteristieke uiterlijk is zij perfect als Gelsomina.
Naast Giulietta Masina worden de andere twee belangrijkste rollen gespeeld door Anthony Quinn en Richard Basehart, twee Amerikanen dus. Omdat hun Italiaans nou niet egt om over naar huis te schrijven is, speelden zij hun rollen in het Engels. Deze werden later nagesynchroniseerd in het Italiaans.
De muziek is, zoals bij veel van Fellini's films, verzorgt door Nino Rota. De film maakte van Nino Rota één van de gewildste componisten van zijn tijd.

Ik vond het wel een mooie film, het verhaal is aandoenlijk, de sfeer is heel mooi en het acteerwerk is goed. De film heeft alleen één probleem en hoe raar het ook mag klinken, het is Giullietta Masina. Ze acteert heel erg goed, maar op één of andere manier irriteerde ik me een beetje aan haar. Van de vier films van Fellini die ik tot dit moment gezien heb ik het mijn minst favoriete.

Speelduur: 104 minuten

Academy Awards 1957
Winnaar Best Foreign Language Film
Nominatie Best Writing, Best Screenplay - Original

BAFTA Awards 1956
Nominatie Best Film from any Source
Nominatie Best Foreign Actress (Giulietta Masina)

Venice Film Festival 1954
Winnaar Silver Lion
Nominatie Golden Lion

IMDb
Criterion Collection DVD

Cabiria (Giulietta Masina) is een armoedzaaier, die haar nachten doorbrengt te midden van de prostituees. Ze bezit een klein huisje in een arme wijk van Rome, waar ze net als haar bankrekening erg trots op is. Ze droomt over een wonder, dat ze een man vindt die haar uit de armoede zal nemen.
Haar vorige vriend heeft 40.000 lire van haar gestolen en heeft haar daarbij ook nog eens bijna verdronken. Gedurende de nachten volgen we haar op zoek naar de man die haar zal bevrijden van het wrok der armoede en ongeluk in de liefde.

Net als in La Strada wordt de hoofdrol gespeeld door Giulietta Masina en weer doet ze dat met verve. De manier waarop ze Cabiria neerzet doet denken aan The Tramp van Chaplin, met name in de film City Lights. De manier waarop ze Cabiria neerzet als ze de filmster ontmoet is vergelijkbaar met de manier dat Chaplin The Tramp neerzet in City Lights, wanneer hij de millionaire ontmoet. Dit is niet geheel toeval, gezien City Lights één van de favoriete films is van Federico Fellini.
Le Notti di Cabiria is Fellini's laatste film uit het Italiaanse neo-realisme, een stroming die tegen het einde van de jaren '50 op z'n eind liep. Daarnaast geeft de film al een voorbode van de richting die Fellini hierna zou inslaan, haast het tegenovergestelde, de glamour en rijkdom van de hogere klasse in films als La Dolce Vita en Otto e Mezzo.

Net als La Strada is ook dit een mooie en aandoenlijke film. Hoewel Cabiria in het begin totaal geen sympathie bij mij op wist te wekken, transformeert ze in de loop van de film. Dat neemt niet weg dat ik nog steeds enige vorm van irritatie merkte door Masina. Dat is jammer, want het is wel een heel mooi verhaal over hoop en vertrouwen, op prachtige wijze neergezet door Fellini. De beste/mooiste scene uit de film is in de nachtclub. Daar komt de fantasie van Fellini voor het eerste echt naar buiten.

Speelduur: 110 minuten

Academy Awards 1958
Winnaar Best Foreign Language Film

BAFTA Awards 1959
Nominatie Best Film from any Source
Nominatie Best Foreign Actress (Giulietta Masina)

Cannes Film Festival 1957
Winnaar Best Actress (Giulietta Masina)
Winnaar OCIC Award - Special Mention

IMDb
Criterion Collection DVD

Marcello (Marcello Mastroianni) is een roddeljournalist/columnist. Gedurende één van zijn rondes, ontmoet hij een oude liefde, Maddalena (Anouk Aimee), na een lange tijd weer en belandt met haar in de slaapkamer van een hoer, om daar de nacht door te brengen. Wanneer hij thuis komt de volgende ochtend, vindt hij zijn huidige vriendin, Emma, dood aan. Ze heeft zichzelf vergiftigd. Later die dag, ontmoet hij de Amerikaanse filmster Sylvia (Anita Ekberg) en besloot daar een paar dagen met rond te trekken. Wat volgt in een verhaal van een decadente samenleving, waar geen normen en waarden meer heilig zijn, behalve alcohol en sex en geen oplossingen behalve zelfmoord.

Met La Dolce Vita slaat Federico Fellini een andere weg in. Het neo-realisme van zijn eerste films laat hij achter zich en hij begint voor het eerst richting de fantasie de neigen. Ook is het zijn eerste samenwerking met Marcello Mastronianni, een samenwerking die niet alleen deze film zou beslaan, maar ook nog 5 andere films, waaronder de ultieme Fellini film Otto e Mezzo.
Een van de karakters in deze film is genaamd Paparazzo, een hulpje en medejournalist van Marcello. Van zijn naam is de term "paparazzi" afgeleidt die nu synoniem staat voor de roddelpers. De film is hierop een satire.

Dit is Fellini op z'n best, de Fellini waar ik van hou. Een prachtige weergave van de "high society", met veel bizarre personages en dromerige, kleurijke scenes die alleen uit een film van Fellini kunnen komen. De film bestaat uit een serie van prachtige scenes, die je lang bijblijven. Neem bijvoorbeeld de scene met de prachtige Anita Ekberg in de Trevi-Fontein, de episode van het wonder, de scene in de nachtclub of het feestje op het eind met een striptease van Nadia Gray. Stuk voor stuk erg sterke scenes, om nog maar niet te spreken van het prachtige poëtische einde.
De muziek van Nino Rota is prachtig en typisch voor zijn oeuvre. Ook het acteerwerk is van de bovenste plank. Een film die je ondanks z'n lange speelduur van bijna 3 uur blijft boeien.

Speelduur: 176 minuten

Academy Awards 1962
Winnaar Best Costume Design, Black-and-White
Nominatie Best Art Direction-Set Decoration, Black-and-White
Nominatie Best Director
Nominatie Best Writing, Story and Screenplay - Written Directly for the Screen

BAFTA Awards 1961
Nominatie Best Film from any Source

Cannes Film Festival
Winnaar Golden Palm

IMDb
DVD Compare

Guido (Marcello Mastroianni) is een regisseur, die na het succes van zijn vorige film probeert te relaxen. Hij kan echter geen moment rust vinden. Hij wordt van alle kanten lastiggevallen door zijn producers, acteurs, actrices en andere mensen waarmee hij eerder gewerkt heeft over wat zijn nieuwe project gaat worden. Hij worstelt met zijn geweten, maar hij is niet in staat om met een idee te komen voor een nieuwe film. Hij trekt zich terug in zijn dromen en fantasie en herinnert zich daarbij gebeurtenissen uit zijn leven.

Met Otto e Mezzo levert Fellini een auto-biografische film af. De hoofdpersoon, een geweldige rol weer van Marcello Mastroianni, komt in vele opzichten overeen met Fellini zelf. Fellini worstelde zelf ook met problemen voor een nieuwe film na het succes van zijn vorige film, La Dolce Vita. Hij besloot toen een film te maken over het proces van het ontstaan van de film, een opzet die pas ook nog gebruikt is in Adaptation. Toen Fellini begon aan Otto e Mezzo was er totaal geen script. Hij had een contract en een cast, maar wist nog totaal niet waar de film over zou gaan. Oorspronkelijk was het personage een schrijver, maar daarmee kwam hij vast te zitten, want was is er nou boeiend aan een schrijver met een writersblock. Op een gegeven moment besloot hij Guido te veranderen in een regisseur, en vanaf dat moment was Otto e Mezzo geboren.

Meteen vanaf de eerste scene wist ik het, deze film is een meesterwerk. Het zet een goede toon voor de rest van film, vreemd, bizar en vooral magisch. De film zit boordevol magische momenten en elke scene kan alleen uit een film van Fellini afkomstig zijn.
De film zit vol verwijzingen naar zichzelf, het is een film met zichzelf als onderwerp. Alles wat Guido zegt over de film die hij probeert te maken, zien we later terug in Otto e Mezzo. De screentests die we zien in de film zijn eigenlijk screentests voor rollen in Otto e Mezzo en die acteurs/actrices zien we later dus ook weer in een rol opduiken.
Mede door deze geniale details, alswel het erg goede acteerwerk en de magische sfeer is dit mijn persoonlijke favoriet. "ASA NISI MASA"

Speelduur: 138 minuten

Academy Awards 1964
Winnaar Best Foreign Language Film
Winnaar Best Costume Design, Black-and-White
Nominatie Best Director
Nominatie Best Writing, Story and Screenplay - Written Directly for the Screen
Nominatie Best Art Direction-Set Decoration, Black-and-White

Fok! Topic
IMDb
Criterion Collection DVD

De plot bestaat uit een serie gebeurtenissen in Rimini, een stadje aan de Middellandse Zee, in de jaren '30. Veel bizarre situaties en personen komen daarbij aan bod.

Fellini ontkent dat deze satire op het Italiaanse provinciale leven in de jaren 30, het hoogte punt van het fascisme, gebaseerd is op zijn kindertijd, maar geeft wel toe dat er veel overeenkomstige personages en gebeurtenissen zijn. Deze personages en gebeurtenissen staan vaak bol van fantasie en platvloerse humor. Dankzij deze platvloerse humor was dit destijds Fellini's meest succesvolle film. Niet alleen bij het publiek was de film populair, ook bij de critici, wat blijkt uit Fellini's vierde Oscar.
Een leuk weetje is nog dat het de allereerste film was die verkrijgbaar was in 4:3 formaat.

De vele absurde personages en situaties zorgen vaak voor een lach. Vooral de schoolscenes in het begin zijn erg leuk. Verder sleept de film je mee in een fantasievolle wereld, zoals alleen Fellini deze kan creeëren. Ik vind de Fellini, zoals we die zien in La Dolce Vita en Otto e Mezzo beter, maar ook deze absurdistische kant kan ik waarderen.

Speelduur: 127 minuten

Academy Awards 1975
Winnaar Best Foreign Language Film

Academy Awards 1976
Nominatie Best Director
Nominatie Best Writing, Original Screenplay

Golden Globes 1975
Nominatie Best Foreign Film

IMDb
Criterion Collection DVD

quote:

---

Op woensdag 29 oktober 2003 19:58 schreef Sai het volgende:

Twee vroagjes: welke film is de mezzo? En wat bedoel je met 'Een leuk weetje is nog dat het de allereerste film was die verkrijgbaar was in 4:3 formaat.'? Op video in 4:3, de eerste pan&scan video dus? In de bios als alternatieve versie?

---

En ik bedoel inderdaad verkrijgbaar als Home Video.
"The first movie ever released on home video in the "letterbox" format (on an RCA SelectaVision CED videodisc, January, 1984), preceding the letterbox laserdisc release of Woody Allen's Manhattan by 8 months."

quote:

---

Op woensdag 29 oktober 2003 21:32 schreef BJB het volgende:

Wat wordt je volgende hommage? Kubrick?

---