Uit een werkstuk van mij wat ik jaren geleden op de middelbare school heb gemaakt:
quote:
Het tientallig stelsel is begonnen in het vroegmiddeleeuwse India. Het is daar ontstaan in de vijfde eeuw na Christus uit een veel ouder stelsel, het Brahmi-systeem, dat al in de derde eeuw voor Christus bestond. Het Brahmi-systeem bestond uit de cijfers 1 tot en met 9. Er was dus nog geen nul. Voor het getal 10 was er een apart teken, een cirkel met twee pootjes eraan. Ook voor het getal 20, 30 enzovoorts hadden ze een bepaald teken. Dit stelsel werkt niet goed, want als je het getal 1111 wil schrijven in het Brahmi-systeem, moet je eerst het teken van 1000 schrijven, dan dat van 100, dan dat van 10 en dan een 1. Je moet dan ook nieuwe tekens vinden voor 10.000, 100.000 enzovoorts. Maar in die tijd maakte dat niet veel uit want ze werkten meestal toch niet met zo'n grote getallen. Zo'n grote getallen waren alleen nodig bij de sterrenkunde. In de vijfde of zesde eeuw na Christus heeft een onbekende Indiase sterrenkundige het Brahmi-systeem aangepast. Hij voerde het symbool 0 in voor nul. Het gebruik van de cijfers van 1 tot en met 9 voor alleen de eenheden werd ook veranderd. Ze werden toen ook gebruikt voor tientallen, honderdtallen enzovoorts, zoals wij dat nu doen. In plaats van een cirkel met twee streepjes als symbool voor het getal 10 kon je toen een 1 en dan een 0 schrijven. Ook getallen van in de honderd en duizend enzovoorts waren dus makkelijker te noteren.
Hoe deze onbekende Indiase geleerde op het idee is gekomen 0 te gebruiken is maar de vraag. En op deze vraag zijn meerdere antwoorden gegeven door historici. Het is ook de vraag of er een andere cultuur van invloed is geweest. Sommige historici zeggen van niet. Ze denken dat het te maken heeft met een ontwikkeling in het Sanskriet, de heilige taal van India, namelijk om getallen op een bepaalde manier in woorden te schrijven. Het getal 503 bijvoorbeeld, wordt in sommige teksten in het Sanskriet aangeduid met een woord voor vijf, gevolgd door een woord voor 'leeg', gevolgd door een woord voor drie. De onbekende Indiase geleerde hoefde dus alleen maar deze woorden te vervangen door symbolen, menen sommige historici.
Toevallig is het wel dat dit soort woordgetallen in het Sanskriet vooral voorkomen in teksten over sterrenkunde vanaf de vijfde eeuw na Christus, een periode waarin er in India een nieuwe opbloei van de sterrenkunde plaatsvindt. Deze opbloei was geïnspireerd de sterrenkunde van het oude Babylonië en Griekenland. De Griekse en Babylonische sterrenkundigen rekenden in een ander getallenstelsel dat een positiestelsel was en zij hadden een symbool voor de nul. Dit stelsel moet bij de Indiase sterrenkundigen bekend zij geweest. Waarschijnlijk heeft de onbekende Indiase sterrenkundige als volgt heeft gedacht: een positiestelsel is heel handig, maar dat van de Grieken is te ingewikkeld, dus maken we er een tientallig stelsel van en gebruiken we voor de cijfers 1 tot en met 9 het Brahmi-systeem dat iedereen al kent. Dan moet er alleen nog een teken voor de nul worden toegevoegd. De woordgetallen in het Sanskriet zouden dan uit dezelfde gedachte zijn ontstaan.
Men spreekt nu meestal van 'Arabische cijfers', terwijl onze cijfers toch van India afkomstig zijn. Dit komt doordat de Arabieren het Indiase tientallig stelsel hadden overgenomen. Daarna belandde het via de Arabieren bij ons in de tiende eeuw. In het Arabisch spreekt men dan ook niet van Arabische, maar van Hindoe getallen. De herkomst van ons getallenschrift en het belang van de nul daarin blijkt nog steeds uit ons woord 'cijfer'; dit is afkomstig van het Arabische woord voor de nul 'sifir', dat op zijn beurt weer een vertaling is van het Sanskrietse woord 'soenja' dat 'nul' of 'leegte' betekent.
PS: Let niet op eventuele spelfouten