Brussel

Als het je interesseert kan ik er nog wel wat dieper op ingaan, maar dan met ik wat dingen opzoeken (tis alweer even geleden dat ik er was).

quote:

---

ART NOUVEAU IN BRUSSEL, STIJLVOL WONEN

Met de bouw van het Tassel hotel, in 1893, in Brussel kondigde Victor Horta zich aan als voorloper van de art nouveau in de architectuur.
De term werd uitgevonden door het Belgische tijdschrift "L'art Moderne" (1881), en verspreid door Samuel Bing, een Franse verzamelaar die in Parijs een winkel opende onder de naam "L'Art Nouveau". Deze avant-gardistische kunststroming, die zich zowel naar de architectuur als sierkunst vertaalde, verbreidde zich in heel Europa, in de Verenigde Staten en zelfs in China. Architecten, binnenhuisinrichters, meubelmakers en juweliers verwierpen het verstarde classicisme en de overheersende nostalgische vormen en wilden het "Mooie" meer tot uitdrukking brengen. De gebruikte technieken en materialen waren echter te duur om het grote publiek aan te spreken. Ook de bourgeoisie was niet voor de nieuwigheid te winnen.

Na de roemrijke jaren 1900 verdween deze contradictorische kunstrichting om na de Eerste Wereldoorlog, in 1925, plaats te maken voor de art deco.

Het huis: een meesterwerk op zich
De art nouveau legde de klassieke regels naast zich neer en verzette zich tegen de industriële vooruitgang en haar banale vormen. Het huis vormde voortaan één geheel: de voorgevel was minstens even belangrijk als de binnendecoratie. Victor Horta, de vader van de art nouveau, nam enkel projecten aan waar hij volledig voor mocht instaan, van het grondplan tot de kleinste decoratie... het was te nemen of te laten! In deze revolutie stond het licht centraal: via een glasraam, dat was aangebracht boven een centrale trap, kon het licht overvloedig naar binnen schijnen. De woonkamers zijn ruim en gezellig door het speciale lichteffect. Ook al verwierp de art nouveau de filosofie van de industriële revolutie, maakte hij evenwel gebruik van seriematerialen. Metaal -dat oorspronkelijk bedoeld was voor industriegebouwen- raakte stilaan ingeburgerd in de privé-woning: ijzer voor de balkons en zuilen aan de gevels, in combinatie met glas en steen. Voor de binneninrichting koos de stilist brons, staal of gietijzer waarmee hij voluten en franjes vervaardigde, die de meubels in een edele houtsoort sierden. Een andere nieuwigheid in de vormgeving was de nabootsing van de natuur door middel van vlotte lijnen, krommingen en arabesken, als reactie op de "neoclassicistische platvloersheid". Deze extravagantie werd echter niet overal met lof onthaald. De art nouveau werd zelfs door sommige bestempeld als "epileptische macaroni".

Er was eens in Brussel...
Tussen 1890 en 1910 werd 5% van de huizen in Brussel opgetrokken in art nouveau-stijl. De weinige die nog overeind staan, concentreren zich in het stadscentrum, in een omtrek die Brussel-stad, Etterbeek, Elsene en Sint-Gillis beslaat. Als voorsmaakje sommen we hieronder de mooiste voor u op.
Een werk van formaat is het huis van Victor Horta zelf, dat aan zijn ateliers grenst in de Amerikastraat 25, in Sint-Gillis. Een architecturaal pareltje dat is uitgegroeid tot een museum, dat alle dagen, van 14u tot 17u30, zijn deuren openstelt voor het publiek. De gotische inslag van het woongedeelte en de kleine zuil tussen de vensters getuigen van de invloed van Alphonse Balat op zijn leerling. Voor de rest is alles nieuw: Horta wist op een esthetische manier de metalen pinnen, die tot dan toe verborgen bleven, in het geheel te integreren en bracht arabesken in siersmeedijzer aan. Het vlindermotief op het tweede balkon werd later overgenomen in de sierspelden van juwelier Wolfers. De brievenbus toont nog maar eens hoe zijn zorg voor het esthetische tot in het extreme werd doorgedreven. In plaats van een horizontale positionering tegenover de deur, plaatste hij ze verticaal om het perspectief niet te breken. Fundamenteel in de gevel is de drang naar evenwicht en ritme. Het interieur verbaast door het oog voor detail, de schoonheid maar ook de functionaliteit: elke kamer heeft haar bestemming (keerzijde van de medaille: het meubilair is onveranderlijk). Opmerkelijk is de koepel in dubbelglas, bedoeld om het geluid van de regen te dempen.
Het Hankar (Defacqzstraat 71) huis springt in het oog door zijn graffiti, gebaseerd op het thema van dieren en planten, door de verscheidenheid van stenen in de gevel en door zijn ornamenten. Het bouwwerk is een mengeling van Romaanse (tweelingvensters) en gotische stijl. Het huis van de schilder Ciamberlani, iets verder in dezelfde straat op nr 48, is ook van Paul Hankar. Het valt op door de rondingen in de vensters. U vindt trouwens dezelfde ronding op de benedenverdieping van de aangrenzende woning, die eveneens voor een schilder door Hankar werd gerealiseerd, en aan het beroemde café Falstaff, Henri Mausstraat 17, in het centrum. Het huis, dat veel breder is dan de vorige, weet de diversiteit binnen de art nouveau meesterlijk te uiten. Zo staat de soberheid van zijn balkonnen in schril contrast met de verbeeldingskracht van Horta. Ook zijn graffiti zijn meer dan origineel te noemen (een opvallend staaltje van deze techniek is de gevel van het Cauchie-huis, in het Jubelpark).

---