quote:
Zelfs eerbetoon aan Anne Frank draait uit op fiasco: probleem van racisme is immens in Italiaans voetbal
De Italiaanse voetbalwereld beleefde een woelige week nadat Ultra’s van Lazio afbeeldingen van Anne Frank op stickers en spandoeken gebruikten tijdens de wedstrijd van zondag tegen Cagliari. Er werd met veel afschuw gereageerd maar de reactie van de voetbalbond werd op hoongelach onthaald. Het racisme en antisemitisme zit ingebakken in het Italiaanse voetbal.
Terwijl de Italiaanse politie de zestien schuldigen intussen kon identificeren, was de reactie van de FIGC (de Italiaanse voetbalbond) heel duidelijk. Er werd besloten dat alle wedstrijden in de Serie A, B en C voorafgegaan zouden worden door een minuut stilte terwijl er een passage uit het dagboek van Anne Frank werd voorgelezen. En er werden dagboeken van het joodse meisje uitgedeeld aan kinderen, onder andere door Radja Nainggolan voor de match tegen Crotone.
De spelers van Lazio gingen nog een stapje verder. Ze droegen tijdens hun opwarming voor de wedstrijd in Bologna een T-shirt met een afbeelding van Anne Frank op. Met de tekst: “Nee tegen het antisemitisme”. Er werden ook stickers uitgedeeld met de tekst: “We zijn allemaal Anne Frank.”
Fiasco
Maar wat een groots statement tegen racisme en antisemitisme in het Italiaanse voetbal moest worden, draaide uiteindelijk uit op een pijnlijk fiasco. De meegereisde fans van Lazio kwamen het Stadio Dall’Ara pas binnen nadat de lezing voorbij was, een welgemeende “rot op” richting hun eigen club en de FIGC. Het werd nog erger toen ze tijdens de match fascistische gezangen begonnen te zingen en de woorden “Me ne frego” in de mond namen. Vertaald: “Het interesseert ons niet”. Dat de fans op een tribune zaten genaamd naar Auschwitz-slachtoffer Arpad Weisz maakte alles des te pijnlijker...
Het probleem zit niet enkel bij Lazio want ook tijdens andere wedstrijden liep het mis. Zo waren bepaalde fans van kampioen Juventus niet opgezet met het eerbetoon aan Anne Frank. Ze draaiden uit protest hun rug naar het veld en begonnen het Italiaanse volkslied te zingen. Een van de grootste supportersgroepen van de Oude Dame had eerder al laten weten niets “schandalig” te vinden aan de verspreide afbeeldingen van Anne Frank. “Dit is niets meer dan donkere humor en rivaliteit in het voetbal”, aldus de verklaring van Viking.
“De club van Mussolini”
Het racisme en antisemitisme zit ingebakken in het Italiaanse voetbal en gaat dus veel breder dan de Ultra’s van Lazio. Al maken die zich er vaker schuldig aan dan andere supporters. “Lazio is van oorsprong de club van fascist Benito Mussolini. Hij heeft een kleine voetbalclub groot gemaakt en haalde in de jaren dertig de grootste Argentijnen naar de club”, zegt kenner Bruno Giuntoli aan de NOS. “Hij zat met regelmaat op de tribune en dat had ook invloed op de beslissingen van de scheidsrechter. Hij profileerde zich als een man van het volk en gebruikte voetbal echt als instrument om kiezers te winnen.”
Het beeld van de fascistische groet van Lazio-speler Paolo Di Canio na een derbyzege tegen Roma staat bij iedereen in het geheugen gegrift. Maar het gaat verder dan dat. Toen de Curva Nord (waar de Ultra’s zitten in het Stadio Olimpico) voor een match gesloten werd na racistische zangkoren, bood de club hen een zitje aan voor amper 1 euro… aan de overkant van het stadion. Waar normaal de Ultra’s van Roma zitten. En zo werd de basis gelegd voor de afbeeldingen van Anne Frank.
En dan was er ook nog Lazio-voorzitter Claudio Lotito. De flamboyante Italiaan verklaarde meteen na de heisa met tweehonderd fans van zijn club op bezoek te willen gaan in Auschwitz. Hij legde ook een krans neer bij een synagoge in Rome. Een verzoeningsoffer? Vooral een geforceerd uitstapje dat Lotito niet wilde maken. Hij klaagde dat hij niet de rabijn maar “slechts” diens assistent te zien kreeg. Daarnaast is op een opname van Il Messagero te horen hoe hij zegt: “Laten we voortdoen met deze schijnvertoning, snap je wat ik bedoel?”. De bloemenkrans die Lotito neerlegde, ligt dan ook al lang in de Tiber...
Pijnlijke fenomeen
Ook supporters van andere clubs maken zich schuldig aan racisme en antisemitisme. De reactie van een belangrijke supportersgroep van Juventus sprak dus al boekdelen, maar ook bijvoorbeeld die van AS Roma kunnen er wat van. In 2012 werden enkele fans van Tottenham, die een Joodse voorzitter hebben, neergestoken door Ultra’s van de Giallorossi. Tijdens hun misdaad zongen ze antisemitische gezangen. En er was ook de beruchte banner tijdens de Romeinse derby: “Auschwitz is jullie stad, de ovens zijn jullie huizen”.
Om nog maar te zwijgen over de beruchte Ultra’s van Hellas Verona, de club die dit seizoen opnieuw in de Serie A aantreedt. Afgelopen zomer verscheen er een video waarop te zien is hoe de belangrijkste supportersgroep de lof zwaait van niemand minder dan Adolf Hitler. Ook wordt een lied gezongen over Rudolf Hess, die lang gold als de op twee na belangrijkste nazi.
Ook de bazen van het Italiaanse voetbal geven niet het goede voorbeeld. Zo kwam huidig bondsvoorzitter Carlo Tavecchio in het oog van de storm terecht toen hij drie jaar geleden zwarte spelers “bananeneters” noemde. Niet veel later werd hij wel verkozen tot voorzitter… Vorig seizoen zorgde de FIGC voor een onbegrijpelijke beslissing door Pescara-speler Sulley Muntari te schorsen nadat die het veld afgestapt was na racistische zangkoren aan zijn adres. “Gelukkig” zag de bond zijn fout daarna in en trok ze de schorsing weer in.
Geen oplossing in zicht
Is er dan een oplossing voor dit pijnlijke fenomeen dat al jaren het Italiaanse voetbal teistert? Niet meteen, zo lijkt het. De Ultra’s zetten zich af tegen de elite (waaronder de “linkse media”) door de creatie van een sterk gevoel van eenheid. Wie zich niet schikt naar de regels van de groep, zal het geweten hebben. Naar het voorbeeld van de fascisten van Mussolini. Cynisch genoeg geldt dat ook voor de Italiaanse voetbalclubs, van groot tot klein.
Juventus-voorzitter Andrea Agnelli kreeg onlangs een schorsing van één jaar opgelegd omdat hij geheime onderhandelingen had gevoerd met maffieuze fans omtrent de verkoop van tickets. Geen alleenstaand fenomeen in de Serie A want wie de Ultra’s tegen de schenen schopt, krijgt het hard te verduren. “De Ultra’s hebben veel macht. Ze kiezen wat ze zingen, wat ze doen en hoe ze het doen”, vertelde journalist Charles Ducksbury in 2014 aan CNN. “Stewards en agenten gaan bijna nooit die tribunes op omdat ze vrezen dat ze klappen gaan krijgen. De Ultra’s verspreiden de boodschap dat er niets zal gebeuren als ze met rust gelaten worden.”
“Geen enkele club heeft een degelijk beleid rond antiracisme”, stelt Mauro Valeri, voorzitter van het Italiaanse agentschap voor Racisme en Antiracisme in het voetbal. “Ze geloven dan ook niet dat dit een prioriteit moet zijn.” Of daar na de recente heisa verandering in komt, is dus zeer de vraag...