Cultuur & Historie in het Nieuws (Deel 8).

06-12-2012

Holbewoners tekenden bewegende dieren beter dan moderne artiesten


© belga.

Holbewoners waren meer accuraat in het tekenen van bewegende dieren dan moderne artiesten. Zelfs Leonardo Da Vinci moet het onderspit delven, zo blijkt uit een vergelijkend onderzoek dat woensdag is verschenen in het Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift Plos One.

Vorser Gabor Horvath van de Eotvos-universiteit van Boedapest vergeleek bewegende vierpotige dieren op moderne schilderijen en beelden met die op prehistorische rotstekeningen, zoals die onder meer zijn aangetroffen in het Franse Lascaux. De Hongaarse wetenschapper bestudeerde zo'n duizend afbeeldingen van onder meer paarden, stieren en olifanten en kwam tot de slotconclusie dat de meeste afbeeldingen niet accuraat de bewegende dieren weergeven. Vooral de stand van de poten klopt vaak niet.

Fouten
Maar, de prehistorische tekeningen vertoonden een foutengemiddelde van slechts 46,2 procent, terwijl kunstenaars tot het einde van de 19de eeuw het in liefst 83,5 procent van de gevallen fout hadden. Zelfs ene Leonardo da Vinci, nochtans gereputeerd als het over anatomische tekeningen gaat, moest het afleggen tegen de holbewoners.

Observeren van dieren
In de jaren 1880 ging de Britse fotograaf Eadweard Muybridge de kinesiologie van vierpotige dieren bestuderen en diens pionierswerk deed het foutengemiddelde dalen tot 57,9 procent. Toch tekenden de artiesten nog steeds minder accuraat dan hun voorvaderen tienduizenden jaren eerder hadden gedaan. Volgens Horvath heeft de prehistorische jager veel opgestoken van het observeren van dieren. "Holbewoners waren zich veel meer bewust van de vertraagde beweging van hun prooi", zo wordt de vorser geciteerd in The Belfast Telegraph.

(HLN)

05-12-2012

Nefertiti al langer echtgenote van farao dan aangenomen


© belga.

De mooie Nefertiti is in tegenstelling tot tot nog toe gepubliceerde speculaties niet voortijdig gestorven of het slachtoffer geworden van een paleisintrige. Archeologen van de Katholieke Universiteit Leuven hebben tijdens opgravingen in Egypte bewezen dat de gade van de farao nog in het 16e regeringsjaar van haar man Achnaton rond 3400 v. Chr. aan diens zijde stond. Het laatste gemeenschappelijke bewijs was afkomstig uit het twaalfde van de in totaal 17 regeringsjaren.

"Daarmee wordt de bewijslast van alle vorige hypotheses weggenomen", zei de Belgische archeoloog Harco Willems woensdag in Berlijn naar aanleiding van de bijzondere tentoonstelling over de ontdekking van Nefertiti honderd jaar geleden. Tot nog toe waren er enkel speculaties over hoe de vrouw van de farao aan haar einde was gekomen: ofwel was ze het slachtoffer geworden van machtsspelletjes ofwel moest ze plaats ruimen voor Achnaton's tweede vrouw Kiya.

Het nieuwe bewijs werd volgens Willems op een tablet in een steengroeve op slechts enkele kilometers van Achnaton's regeringszetel in Amarna ontdekt.

De tentoonstelling over de vondst van de wereldberoemde buste van Nefertiti 100 jaar geleden opent donderdag in het Nieuwe Museum op het Berlijnse Museumeiland in de rivier de Spree.

Bij de vooropening verdedigde de Duitse minister van Cultuur Bernd Neumann (CDU) woensdag het bezit van de waardevolle sculptuur. "De buste van Nefertiti is onbetwistbaar en terecht eigendom van de stichting Pruisisch Cultuurbezit", zei hij. "Het is van ons allen".

Egypte heeft het kunstzinnig geschilderde koninginnenhoofd herhaaldelijk teruggeëist. Het werd in 1913 bij de destijds gebruikelijke verdeling van archeologische vondsten aan het Duitse kamp toegezegd.

Op de tot april lopende tentoonstelling zijn naast de buste van Nefertiti meer dan 600 museumstukken van de toenmalige opgravingen te zien. Een groot deel daarvan werd tot op vandaag nooit aan het publiek getoond. Ze moeten de geschiedkundige achtergrond van de spectaculaire vondst van de Nefertiti-buste van 6 december 1912 documenteren.

(HLN)

06-12-2012

Onderzoek naar Nederlands scheepswrak in Brazilië

Voor het eerst wordt er onderzoek gedaan naar een gezonken Nederlands schip uit de zeventiende eeuw dat voor de kust van Brazilië ligt.


Onderzoek admiraliteitswrak

Fotoserie Het gaat om het in 1648 gezonken admiraliteitschip 'De Utrecht', een oorlogschip uit de zeventiende eeuw dat ligt op de bodem bij de Braziliaanse stad Salvador da Bahia.

De onderzoekers van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hopen meer kennis te vergaren over de activiteiten van Nederlandse schepen in het gebied, waar de 'West Indische Compagnie' destijds erg actief was.

Veel schepen gingen in die tijd ten onder in de jacht op het zilver van de Spaanse en Portugese galjoenen.

Ook hopen de onderzoekers meer te weten te komen over hoe de resten van het schip bewaard kunnen blijven onder water.

Vanaf de jaren 80 van de vorige eeuw wordt er al gedoken naar het wrak, maar archeologisch onderzoek is nooit gedaan.

Voorwerpen

Er zijn al verschillende voorwerpen gevonden in het schip. Ook sportduikers hebben regelmatig het wrak bezocht. In 2007 heeft de Rijksdienst al gedoken naar het schip. Toen bleek dat het schip nog in dusdanig goede staat was dat er nader onderzoek kan worden gedaan.

Het onderzoek is de eerste actie van het project 'Nederlandse wrakken overzee' van de Rijksdienst.

Door: NU.nl .

(nu.nl)

10-12-2012

Eerste haven van het oude Rome eindelijk gevonden



Wetenschappers hebben eindelijk de haven die het oude Rome groot heeft gemaakt, gevonden. De haven blijkt zich ten noordwesten van de stad Ostia bevonden te hebben, aan de linkeroever van de Tiber.

Het stadje Ostia werd opgericht door de vierde koning van Ancus Marcius en deed jaren dienst als de havenstad van Rome. In het verleden zijn al heel wat resten van historische gebouwen in Ostia blootgelegd. De oudste resten stammen uit de derde en vierde eeuw voor Christus. Maar archeologen slaagden er maar niet in om de locatie van de haven van Ostia vast te leggen. En sommigen gingen er eigenlijk al van uit dat de haven nooit meer teruggevonden zou worden.


Op de voorgrond ziet u het bassin (met daarin de rode stippen) waar zich vroeger de haven bevond. De rode stippen geven de plaatsen waar de wetenschappers hebben geboord, aan. Foto: © S. Keay.

Cruciaal
Zonde, want deze haven speelde een cruciale rol in de geschiedenis van Rome. De haven had maar liefst drie functies: Rome een uitgang richting zee geven, het bevoorraden van Rome (tarwe en zout) en voorkomen dat vijandige schepen de Tiber op konden komen.

Aardlagen
Franse en Italiaanse onderzoekers hebben nu door verschillende aardlagen te bestuderen, vast kunnen stellen waar de haven zich precies bevond. Op de plaats waar veel onderzoekers vermoedden dat de haven zich bevond, boorden de onderzoekers een gat. De aardlagen die ze daarbij omhoog brachten, werden zorgvuldig geanalyseerd. En al snel vonden de onderzoekers bewijs dat de haven zich hier bevonden moet hebben. Zo ontdekten ze dat de zee aan het begin van het millennium voor Christus hier aanwezig was. Een laag daarboven bevatte eigenschappen die typisch in havens worden aangetroffen en wijst erop dat het havenbassin zeker 6,5 meter diep was toen deze in gebruik werd genomen (ergens tussen de vierde en tweede eeuw voor Christus). De laatste laag bevatte bewijzen voor het feit dat de haven in de periode van de Romeinse keizers verlaten werd. In die tijd was het bassin nog maar één meter diep en dus ongeschikt.

Het onderzoek levert veel antwoorden op. Zo is eindelijk duidelijk waar de haven zich precies bevond, maar weten we nu ook dat deze in het begin verrassend diep was (zo’n 6,5 meter) en dus ook dieper gelegen schepen kon ontvangen. Maar het onderzoek levert ook vragen op. Zo blijkt de haven al vrij vroeg in de geschiedenis zeer ondiep te zijn. Het duurde daarna nog zo’n 25 jaar voordat het alternatief: een nieuw havencomplex zo’n drie kilometer ten noorden van de monding van de Tiber, werd afgerond. Hoe bereikten de voorraden tarwe in die tussenliggende 25 jaar Rome? De onderzoekers weten het niet. Wellicht kan toekomstig onderzoek dat uitwijzen.

(Scientias.nl)

12-12-2012

Bezittingen laatste tsaar brengen ruim miljoen euro op


Links een foto van tsaar Nicolaas II (staand) met zijn zus en haar echtgenoot, een van de geveilde bezittingen. © epa.

Vier brieven en andere spullen van de laatste Russische tsaar, Nicolaas II, zijn dinsdag geveild in Genève. De veiling bracht meer dan een miljoen euro op.

De brieven zijn gericht aan hertog Nicolaas Nicolajevitsj, een familielid van de tsaar. De brieven brachten 120.000 Zwitserse frank (bijna 100.000 euro) op. Ze gelden als historische documenten over het Rusland tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook maken ze duidelijk hoe de tsaar persoonlijk betrokken was bij het Russische leger.

De koper is een Rus die in Monaco woont en historische spullen verzamelt. De brieven werden verkocht door de 90-jarige prins Nicholas Romanov, een nazaat van de Russische tsarenfamilie.

(HLN)

13-12-2012

Ook 7500 jaar geleden maakte de mens al kaas


© reuters.

Onderzoekers hebben bewijs gevonden dat de mens 7500 jaar geleden al kaas maakte. Dat maakten onderzoekers van de universiteit in Bristol, Groot-Brittannië, bekend.

Het bewijs vonden ze in potscherven, die op dezelfde manier geperforeerd waren als de moderne materialen waarmee kaasmakers tegenwoordig werken. Ook vonden ze sporen van vetzuren uit koemelk.

Door de melk te verwerken tot kaas konden de prehistorische boeren een voedselvoorraad opbouwen. Omdat de mens destijds lactose-intolerant was, kon men melk bovendien moeilijk verteren. In kaas zit minder lactose.

(HLN)

13-12-2012

Oude kopie van Tien Geboden nu online te bewonderen



Wetenschappers van de universiteit van Cambridge hebben een zeer oude kopie van de Tien Geboden online gezet. Het manuscript stamt uit het midden van de tweede eeuw voor Christus.

Het manuscript staat ook wel bekend als Nash Papyrus. Daarmee wordt verwezen naar het materiaal waarop de tekst geschreven is: papyrus en degene die de tekst op waarde wist te schatten: Walter Llewellyn Nash. Nash kocht de tekst in 1902 van een Egyptische handelaar.


Nash Papyrus. Foto: © Cambridge University Library.

Oudste
De tekst is in het Hebreeuws geschreven en bevat de tekst van de Tien Geboden. Voor de Dode Zeerollen werden gevonden, was het manuscript het oudste manuscript dat teksten uit de Hebreeuwse Bijbel bevatte. Het manuscript zou namelijk ergens halverwege de tweede eeuw voor Christus zijn vervaardigd.

Slechte staat
Het manuscript is niet meer in zo’n heel goede staat. Zo bestaat het uit vier delen, waarin enkele gaten zitten en die soms ook gescheurd zijn. Met zo’n kwetsbaar document zijn wetenschappers vanzelfsprekend voorzichtig en terughoudend als het gaat om het tentoonstellen ervan. De Cambridge Digital Library – een digitale bibliotheek – zorgt er nu voor dat de tekst toch voor iedereen te bewonderen valt, zonder dat deze verder wordt aangetast.

U kunt op de site van de bibliotheek foto’s van het manuscript bekijken en hierop in- en uitzoomen. Overigens is Nash Papyrus niet het enige document dat dankzij de digitale bibliotheek voor iedereen toegankelijk is. Sinds vorig jaar worden regelmatig nieuwe teksten op de site geplaatst. Zo kon u eerder al manuscripten en notitieboeken van Isaac Newton bestuderen. Ook kunt u het oudste nog bestaande Schotse manuscript Book of Deer lezen of u binnenkort verdiepen in één van de oudste Korans ter wereld.

(Scientias.nl)

14-12-2012

Mogelijk kamp van oude poolreizigers ontdekt op Antarctica



Wetenschappers hebben op een vulkaan op Antarctica de resten van een kamp teruggevonden. Hoogstwaarschijnlijk is het kamp een restant van de beroemde poolreis van Robert F. Scott. Scott zou het kamp zo’n honderd jaar geleden als laatste bezocht en verlaten hebben.

Onderzoeker Clive Oppenheimer vond op het topje van de vulkaan een ring stenen, waarin waarschijnlijk ooit een tent stond. Alles wijst erop dat hij de locatie van een kamp dat bekend stond als ‘the highest camp‘ heeft gevonden.

Terra Nova
‘The highest camp‘ werd in 1912 opgericht door deelnemers van de Terra Nova-expeditie van Scott. De mannen die de vulkaan bestudeerden, stonden onder leiding van geoloog Raymond Priestly. Ze brachten de vulkaan in kaart en verzamelden geologische monsters. Van het kamp zijn in die tijd ook foto’s gemaakt. Die foto’s worden nu vergeleken met de vondst van Oppenheimer en vooralsnog lijkt het er inderdaad op dat het om resten van ‘the highest camp‘ gaat.

Vulkaan
Oppenheimer is voor zover wij weten de eerste mens die het kamp sinds de mannen van Scott het verlieten, bezocht. Hij stuitte op het kamp terwijl hij de vulkaan Mount Erebus bestudeerde. Deze vulkaan is zo’n 4000 meter hoog en met ijs bedekt.

Op dit moment wordt het kamp volop onderzocht, zodat onderzoekers met zekerheid vast kunnen stellen dat het om een kamp uit de Terra Nova-tijd gaat. Ook hopen onderzoekers nog meer sporen uit die tijd terug te vinden. Het mooie van een gebied zo koud als dit, is namelijk dat alles wat mensen er achterlaten, uitstekend bewaard blijft.

(scientias.nl)

18-12-2012

Na 3.000 jaar is de putsch tegen Ramses III opgelost


© epa.

Ramses III is de keel overgesneden: er zijn heel wat x-stralen en dna-analyses aan te pas gekomen om een complot van 3.000 jaar geleden op te lossen. De wetenschap licht eindelijk de sluier op van "de samenzwering van de harem", een van de somberste episodes uit de tijd van de farao's. Ramses, die regeerde van circa 1194 tot 1163 voor Christus, wordt in de geschiedschrijving "de laatste grote farao" genoemd.

De samenzwering die werd uitgebroed in de harem van de farao werd al in een document uit de antieke tijd vermeld, met name 'De Gerechtelijke Papyrus' die bewaard wordt in het Italiaanse Turijn. Daarin wordt melding gemaakt van de poging tot samenzwering van koningin Tiyi, een van de vrouwen van farao Ramses III.

Troon
Tiyi wilde namelijk haar zoon Pentaour op de troon krijgen, maar de wettige erfgenaam van het rijk van Ramses III was de zoon van Ramses III en Isis, de eerste vrouw van de farao. Tiyi wil gebruik maken van de maatschappelijke onvrede die op dat ogenblik in Egypte heerste: terwijl de farao in luxe leeft, worden de arbeiders niet langer betaald en groeit de hongersnood. De onvrede zou uitgelopen zijn op wat volgens de onderzoekers de eerste staking in de geschiedenis van de mensheid wordt.

Complot
Hoewel ze opgesloten zit in de harem, slaagt Tiyi er in om contact te leggen met de buitenwereld en een complot op te zetten in samenwerking met militaire bevelhebbers en een priester. Hoewel de details niet bekend zijn, lijkt het doel van de operatie zeer simpel: Ramses III uitschakelen tijdens een nacht van plezier in de harem.

Putsch
Volgens officiële documenten uit het oude Egypte, heeft de putsch zich afgespeeld in 1156 voor Christus en werd een dertigtal verdachten veroordeeld. Maar de teksten bleven onduidelijk over het lot van Ramses III zelf, die toen ongeveer 65 jaar oud was. Zijn mummie werd pas op het einde van de 19de eeuw gevonden. Radiografieën uit de jaren 60 leverden geen bewijzen van levensgevaarlijke verwondingen op.

Werd de farao gedood door de handlangers van Tiyi en Pentaour? Of werd hij maar lichtjes gewond en stierf hij twee of drie weken later? Het mysterie bleef.

Ötzi
Dan ging de Duitse onderzoeker Albert Zink zich met de doodsoorzaak van Ramses III bezighouden. Zink was beroemd geworden met zijn ontdekking van Ötzi, de ijsman, die in 1991 aan de Oostenrijks-Italiaanse grens in de Alpen was ontdekt. Met de hulp van andere experts, zoals Zahi Hawass, de voormalige directeur van de Hoge Raad van Egyptische Oudheidkunde, heeft hij de mummie onderworpen aan de nieuwste technologie van medische driedimensionale beeldvorming en computergestuurde tomografie. Voor het eerst kregen de wetenschappers zo zicht op een zware wonde ter hoogte van de keel, net onder de larynx. Tot nog toe was die wonde niet opgemerkt. "De wonde is ongeveer 70 millimeter groot en gaat tot in het bot. De luchtpijp is doorboord met een mes of ander scherp voorwerp, stelt het onderzoek dat vandaag wordt gepubliceerd door the British Medical Journal.

Amulet
"De grootte en de diepte van de wonde zijn van die aard dat het slachtoffer, Ramses III, meteen overleden is", stellen de onderzoekers. Nog verrassender is dat de tomografie een vreemd voorwerp in de wonde aan het licht heeft gebracht: een stenen amulet, bekend als het Oog van Horus, waaraan de Egyptenaren een helende kracht toekenden.

Mummie
"De doorgesneden keel en de amulet bewijzen duidelijk dat de farao is vermoord", zegt Albert Zink in een persbericht. De onderzoekers gaan nu ook een andere mummie onderzoeken die in dezelfde schuilplaats werd aangetroffen als de mummie van Ramses III. Het is de mummie van een man van 18 tot 20 jaar, niet omzwachteld in doeken, maar in geitenhuiden, een stof die ritueel onzuiver werd bevonden. Het zou de straf kunnen zijn die werd opgelegd aan Pentaour, de opstandige zoon die verplicht werd zichzelf te doden, en dat om hem een leven na de dood te ontzeggen, de hoogste vorm van vernedering in het oude Egypte.

Dna
Volgens de dna-analyse zou deze mummie wel degelijk een zoon van Ramses III zijn. Maar om met zekerheid te zeggen dat het om Penatour gaat, zou men ook dna van koningin Tiyi moeten hebben. En haar mummie is nooit teruggevonden.

(HLN)

quote:

Op zaterdag 24 november 2012 09:02 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:

[..]

18-12-2012

Experts kunnen code dode postduif uit WOII niet kraken

[ afbeelding ]
© getty.

In Groot-Brittannië is in een schoorsteen het skelet van een duif gevonden die een geheime boodschap van tijdens de Tweede Wereldoorlog bij zich draagt. Specialisten konden het bericht nog niet ontcijferen, zo melden experts vandaag.

De handgeschreven boodschap op een blaadje papier met de hoofding 'Pigeon Service' werd gevonden in een rood doosje dat vastgemaakt zat aan de poot van het dier. De vogel werd een aantal weken geleden aangetroffen in een huis in Surrey, in het zuiden van Engeland.

Experts van een Britse inlichtingendienst deelden mee dat ze het bericht - dat 27 groepjes van vijf letters telt - zonder de code niet kunnen ontcijferen. Ook ontbreken een aantal belangrijke details, zoals de datum van het bericht en de identiteit van de zender, 'Sjt W Stot', en de ontvanger, 'X02'.

De inlichtingendienst GCHQ roept de hulp van het publiek in om het bericht te decoderen - in het bijzonder mensen die zich tijdens WOII met communicatie bezighielden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden zowat 250.000 duiven ingezet voor militaire doeleinden.

(HLN)

17-12-2012

"Canadese onderzoekers kraken geheimzinnige code postduif uit WO II"


Het Britse leger stuurt een postduif op pad in WOII. © getty.

Na ruim een maand puzzelen is het gelukt om een gecodeerd bericht uit de Tweede Wereldoorlog, dat aan een postduif was bevestigd, te ontcijferen. Het bericht blijkt informatie over routes van Duitse tanks en militairen te bevatten. Dat stellen Canadese onderzoekers.

Sinds de overblijfselen van de duif uit de Tweede Wereldoorlog vorige maand in het Britse Surrey werden ontdekt, werd er druk gespeculeerd over wat er op het briefje zou kunnen staan. Verschillende codekrakers van de Britse inlichtingendienst GCHQ bogen zich over de ingewikkelde code. Tot nu toe zonder succes.

Canadese onderzoekers van het Lakefield Heritage Center denken dat zij de code gekraakt hebben. Zij maakten hiervoor gebruik van een codekraak-handleiding uit de Eerste Wereldoorlog. De code is een bericht van sergeant William Scott, een 27-jarige Britse parachutist, die op verkenningsmissie in het bezette Normandië was gedropt.

Hoofdkwartier
De vier jaar oude duif, met codenaam 40TW194, werd op 6 juni 1944 losgelaten met een bericht voor het hoofdkwartier van de Britse luchtmacht. Het bevatte informatie over de Duitse troepen in de omgeving. De duif bereikte zijn bestemming echter nooit en Scott sneuvelde een paar weken later.

Dit is de vertaling van het bericht, volgens de onderzoekers.

'Artillery observer at 'K' Sector, Normandy. Requested headquarters supplement report. Panzer attack - blitz. West Artillery Observer Tracking Attack.

Lt Knows extra guns are here. Know where local dispatch station is. Determined where Jerry's headquarters front posts. Right battery headquarters right here.

Found headquarters infantry right here. Final note, confirming, found Jerry's whereabouts. Go over field notes. Counter measures against Panzers not working.

Jerry's right battery central headquarters here. Artillery observer at 'K' sector Normandy. Mortar, infantry attack panzers.

Hit Jerry's Right or Reserve Battery Here. Already know electrical engineers headquarters. Troops, panzers, batteries, engineers, here. Final note known to headquarters.'

Gord Young en zijn team hebben nog niet de hele inhoud van het bericht ontrafeld. Zij denken dat de parachutist met opzet sommige delen van het bericht onsamenhangend heeft opgeschreven. 'Misschien is het alleen opvulling, bedoeld om Duitse troepen om de tuin te leiden', zegt Young tegen de Britse krant The Telegraph.

Schoorsteen
De 74-jarige David Martin ontdekte het briefje eigenlijk al in 1982, tijdens de verbouwing van zijn schoorsteen. Hij wilde de duif weggooien, maar ontdekte net op tijd een rode capsule, bevestigd aan een poot van de vogel. In de capsule zat een berichtje, met 27 codes van ieder vijf letters, gevolgd door een aantal cijfers.

AOAKN HVPKD FNFJW YIDDC

RQXSR DJHFP GOVFN MIAPX

PABUZ WYYNP CMPNW HJRZH

NLXKG MEMKK ONOIB AKEEQ

WAOTA RBQRH DJOFM TPZEH

LKXGH RGGHT JRZCQ FNKTQ

KLDTS FQIRW AOAKN 27 1525/6

Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog werden postduiven vaak ingezet om militaire geheimen te verspreiden. Alleen al tijdens de Tweede Wereldoorlog had het Britse leger naar schatting 250.000 duiven tot zijn beschikking.

(HLN)

19-12-2012

'Alienschedels' van 1.000 jaar oud ontdekt op kerkhof


Rituele schedelvervormingen op baby’s als statussymbool: hoe langer de schedel hoe intelligenter

Archeologen hebben op een eeuwenoude kerkhofsite nabij het Mexicaanse dorpje Onavas tijdens opgravingen een hoogst merkwaardige ontdekking van menselijke lichamen gedaan. De totaal misvormde schedels lijken wel op die van een alien. De geraamtes zouden dik 1.000 jaar oud zijn (zie onderstaande video). Wellicht gaat het om een bizar ritueel van schedelvervorming waarbij de schedel van vooral jonge kinderen werd vastgebonden om zijn vorm te veranderen en te verlengen. Deze gruwelijke en levensgevaarlijke praktijk werd gebruikt om de sociale klasse en status van een individu aan te duiden. Iemand met een verlengde schedel zou volgens het primitieve geloof intelligenter zijn en dichter bij de geesten vertoeven.

Het gaat om een unieke vondst van 25 geraamtes, die een nieuw licht kan werpen op eeuwenoude rituelen. 13 schedels zijn gewild door de mens misvormd, bij vijf schedels zijn ook de tanden verminkt. Het gaat vooral om kinderen die bij de gruwelijke praktijk van het schedelvervormen een groter risico liepen om te sterven. Dat 'schedelbinden' of 'schedelvervlakken' was een manier om de sociale status van een individu aan te duiden. Sommige primitieve stammen dachten dat mensen met een hogere schedel er aantrekkelijker uitzagen en ook intelligenter zouden zijn. Hippocrates beschreef het ritueel al in 400 voor Christus en had het over de 'Macrocephali' (de 'langhoofdigen'), maar de Neanderthalers zouden de praktijk al veel vroeger geïntroduceerd hebben.

19de eeuw
Om het effect te verkrijgen werd er bijvoorbeeld met houten planken druk gezet op de schedel. Dat gebeurde bij piepjonge kinderen omdat hun schedel flexibeler was. De verminking begon al bij een baby van een maand jong en zo zes maanden lang. Het ging om een levensgevaarlijk ritueel, waarbij heel wat kinderen om het leven kwamen door de extreem zware druk op de schedel. Toch werd het ritueel dus ook in de Middeleeuwen nog gebruikt, ook in onze streken. Volgens sommige bronnen zelfs tot in de negentiende eeuw na Christus in Frankrijk. Bij die recentere schedeldeformaties werden hoofden van baby's strak ingewikkeld met doeken, gedurende een viertal maanden en dan vervangen door een mand. Met ijzerdraad werd de mand strakker getrokken naarmate de baby ouder werd en de schedel groter.

Mengeling tradities
Volgens de eerste testen zou deze vondst dateren van het jaar 943 na Christus. Archeologe Cristina Garcia Moreno, die het project leidt, legt uit: "Schedelvervorming werd in de Mexicaans-Amerikaanse culturen toegepast om sociale groepen van elkaar te onderscheiden. Daarnaast had de praktijk ook een hoge rituele waarde. Deze unieke ontdekking toont de mengeling van een aantal tradities van verschillende stammen uit het noorden van Mexico. Zo troffen we ook zeeschelpen uit de Golf van Californië als sieraden aan en ook dat is een primeur voor deze regio. Het bewijst dat de invloed van Mexicaans-Amerikaanse volkeren veel verder reikte dan we eerst dachten."

Tandverminking
In een van de graven werd ook een schild van een schildpad aangetroffen dat keurig op de buik van een dode was gelegd. Garica Moreno werkt voor de universiteit van Arizona met goedkeuring van het INAH (het nationale instituut voor antropologie en geschiedenis). Ook over de tandverminking op sommige geraamtes heeft ze een theorie. "Tandverminking werd gezien als een soort ontgroeningsritueel bij de overgang naar de puberteit. Dat wordt bewezen door onze vondsten op het kerkhof, want de vijf lichamen met tandmisvorming zijn allemaal ouder dan 12 jaar."


(HLN)

18-12-2012

Lichaam uit zesde eeuw gevonden onder as van Japans Pompeii


© afp.

Archeologen op de Harunaberg, het Pompeii van Japan, hebben de goed bewaarde resten van een man uit de zesde eeuw opgegraven. De man werd, in zijn wapenuitrusting, levend verbrand terwijl hij probeerde te vluchten bij een vulkaanuitbarsting. Volgens de archeologen gaat het waarschijnlijk om een belangrijk persoon.

De vulkaan bevindt zich in het centrum van het land, 110 km ten noordoosten van Tokio.

Wapenuitrusting
Het gebied rond de vulkaan wordt het Pompeii van Japan genoemd. De wapenuitrusting van de man bestaat uit metalen platen die met elkaar verbonden zijn met lederen bandjes, een voor die tijd moderne techniek die geïmporteerd werd uit het Koreaanse schiereiland.

Regionale leider
Volgens een van de archeologen is die wapenuitrusting rond dezelfde tijd in Japan komen aanwaaien als het paardrijden. De uitrusting zou ook heel gesofisticeerd zijn, wat "aantoont dat die persoon een hoge positie bekleedde in de maatschappij. Die man moet een soort van regionale leider geweest zijn."

(HLN)