z/w doka beginnen

Stopbad ben je niet echt nodig bij de huidige materialen, althans niet om het proces goed te laten lopen. De oorzaak is dat de huidige PE-papieren geen vloeistof opnemen. Gebruik je barytpapier, dan moet er wel een stopbad ingezet worden. Omdat je papiervezel vol met ontwikkelaar zit, moet de ontwikkeling echt met een flinke zuurinjectie worden gestopt.

Een andere en minstens zo'n goeie reden om toch stopbad te gebruiken, is om je fixeer langer te laten meegaan.
Werk je alleen met ontwikkelaar en fixeer, dan sleep je per ontwikkelgang een hoeveelheid ontwikkelaar in je fixeerbad, waardoor het van oorsprong zure fixeer minder zuur wordt en dus minder goed werkt. Schakel je een stopbad in dan doe je ongeveer tweemaal zo lang met een badje fixeer.

Van het huidige zwartwit-proces vormt fixeer het zwaarste milieurisico en daarom is het verstandig ervoor te zorgen dat het zo lang mogelijk meegaat _{En het scheelt op de lange termijn nog flink centen ook}

De multigradefilters ben je nodig wanneer er geen kleurmengkop of VC-module op je vergroter zit (dus met een gewone zwartwitvergroter)
Het beste zijn die multigradefilters die je tussen lamp en negatief zet (en die zich dus niet met je beeldvorming bemoeien)

Oh ja, en ga astebelieft niet proberen zelf een papierontwikkelaar te mengen. In de eerste plaats is het al een heidense klus om aan (schrijft u even mee ? )
- Metol
- Hydrochinon
- Natriumsulfiet
- Borax
....en nog meer van die lekkere produkten te komen. Daarna moet je ze nog even nauwkeurig afwegen en oplossen. Niet aan beginnen dus .

Gewoon een goedje kopen. Probeer de ontwikkelaren van Amaloco eens in combinatie met Ilford Multigrade, vooral met AM6006 en multigrade krijg je een pracht toonschaal (net zo als met Kodak Dektol die veel duurder is)

Als papier toch gewoon Multigrade gebruiken. Je bent per formaat maar een pak nodig, dus bezuinig daar niet op.

Suc7 d'rmee

quote:

---

Op woensdag 24 september 2003 21:53 schreef Ouwesok het volgende:
Stopbad ben je niet echt nodig bij de huidige materialen, althans niet om het proces goed te laten lopen. De oorzaak is dat de huidige PE-papieren geen vloeistof opnemen. Gebruik je barytpapier, dan moet er wel een stopbad ingezet worden. Omdat je papiervezel vol met ontwikkelaar zit, moet de ontwikkeling echt met een flinke zuurinjectie worden gestopt.

Een andere en minstens zo'n goeie reden om toch stopbad te gebruiken, is om je fixeer langer te laten meegaan.
Werk je alleen met ontwikkelaar en fixeer, dan sleep je per ontwikkelgang een hoeveelheid ontwikkelaar in je fixeerbad, waardoor het van oorsprong zure fixeer minder zuur wordt en dus minder goed werkt. Schakel je een stopbad in dan doe je ongeveer tweemaal zo lang met een badje fixeer.

Van het huidige zwartwit-proces vormt fixeer het zwaarste milieurisico en daarom is het verstandig ervoor te zorgen dat het zo lang mogelijk meegaat _{En het scheelt op de lange termijn nog flink centen ook}

De multigradefilters ben je nodig wanneer er geen kleurmengkop of VC-module op je vergroter zit (dus met een gewone zwartwitvergroter)
Het beste zijn die multigradefilters die je tussen lamp en negatief zet (en die zich dus niet met je beeldvorming bemoeien)

---

Ik heb alleen ervaring met foto's ontwikkelen op het lab (gaat net ff iets anders) maar daar gebruikte we na de ontwikkel stap gewoon ff een bak water om de meeste ontwikkel eraf te spoelen en daarna pas in de fixeer gooien. (Zou dit ook voor gewone foto's kunnen?)

Verder kochten we de chemicaliën gewoon kant en klaar, opgelost en wel, je hoefde ze alleen nog maar in de juiste verhoudingen bij elkaar te gooien. (Elk chemicalie z'n eigen maatcilinder uiteraard)

quote:

---

Op donderdag 25 september 2003 09:11 schreef Dr.Bunsen_Honeydew het volgende:

[..]

Ik heb alleen ervaring met foto's ontwikkelen op het lab (gaat net ff iets anders) maar daar gebruikte we na de ontwikkel stap gewoon ff een bak water om de meeste ontwikkel eraf te spoelen en daarna pas in de fixeer gooien. (Zou dit ook voor gewone foto's kunnen?)

---

Afspoelen is inderdaad ook een optie, alleen heb je bij dokalicht geen zicht op de mate waarin het water met ontwikkelaar verzadigd is.
Spoel je onder stromend water af, dan komt er bij elke foto een scheut ontwikkelaar in je afvoer en daar moeten de beestjes in riool en oppervlaktewater nogal van eh... . (bovendien kost het enorm veel water, en dat willen we niet)
Bij een stevig stopbadje weet je in elk geval dat de foto geen alkalische bestanddelen meer bevat. Indicatorstopbad laat daarbij ook keurig zien wanneer het uitgeput is.

quote:

---

Verder kochten we de chemicaliën gewoon kant en klaar, opgelost en wel, je hoefde ze alleen nog maar in de juiste verhoudingen bij elkaar te gooien. (Elk chemicalie z'n eigen maatcilinder uiteraard)

---

Het beste is inderdaad om concentraten te kopen, waaraan alleen nog water toegevoegd moet worden. Voor het papierproces zal het nog een hele opgave worden om poedervormige chemie te kopen, voor films daarentegen zijn er nog een aantal ontwikkelklassiekers die in poedervorm verkocht worden, zoals ID11 of Microphen. Tegenwoordig lossen die poeiers een stuk gewilliger op dan wel eens het geval is geweest. Vroegâh, dan stond je uren te roeren in je bakkie met D76 .

Maak zoals aangegeven een scheiding tussen zure en alkalische maatbekers, cilinders, schalen en pincetten. Stop en fixeer bijt elkaar niet, als een van die twee bij ontwikkelaar komt is die al snel .

quote:

---

Op donderdag 25 september 2003 22:15 schreef WinterNight het volgende:
Nou, alle adviezen zo goed mogelijk opgevolgd en wat test afdrukjes gemaakt. Het moment dat m'n eerste printje in de ontwikkelaar ging en de afdruk langzaam zichtbaar werd zal ik iig nooit meer vergeten

---

Hartelijk gefeliciteerd, welkom bij de club

quote:

---

Paar vraagjes:

- Ontwikkelaar schijnt 1,5 minuut nodig te hebben, maar met zachtjes schudden met de bak was de reactie bij mij veel eerder klaar. Zitten daar nog nadelen aan?

---

Altijd netjes de opgegeven tijd uitontwikkelen . Niet proberen 'op zicht' te ontwikkelen, dat geeft altijd te flauwe afdrukken (komt omdat jouw ogen bij dokalicht minder kritisch zijn).
Beter is het nog om twee minuten te ontwikkelen, na een seconde of veertig lijkt ie op het oog al goed, de echte verrijking komt in de overige 80 seconden

quote:

---

- Wat doe ik met de gebruikte baden? Kan ik dat zomaar het riool in mikken?

---

Technische gesproken kan het (in de zin dat de riolering er geen merkbare schade van oploopt)
Wil je na je pensioen ook nog in de natuur lopen fotograferen, lever dan je uitgewerkte chemie bij een fotowinkel in (wel eerst ff afspraken over maken). Als je het eenmaal tot gewoonte hebt gemaakt is het net of de kikkers naar je glimlachen

quote:

---

- Het papier staat lichtjes bol, is k*t bij het scherpstellen, of de randen zijn in focus of het midden maar nooit over de hele breedte. Is daar wat aan te doen?

---

Is zelfs nog meer aan te doen . Om te beginnen je vergrotingslens flink diafragmeren. Als tweede kun je eens aan een papiermasker gaan denken, die je papier netjes vlak houdt.

quote:

---

- Bij het vergroten werd de afdruk korreliger (obviously....). Is eer een manier om dat effect te verminderen? En wat zijn daar dan de onvermijdelijke nadelen van?

---

Vergroter uit de scherpte draaien
De korrel is in elk geval een teken dat je een goeie scherpe afdruk hebt. Bij hogere papiergradaties komt de korrel meer naar voren, zorg dus dat je negatieven hebt die zich met filtertje 2 laten afdrukken.
Verder is het verlichtingssysteem van je vergroter van invloed. Heb je een kleine lichtbron met een condensor, dan krijg je een uitgesproken korrel met hoge scherpteindruk. Heb je een diffuse lichtbron (kleurkop), dan wordt de korrel minder nadrukkelijk zichtbaar maar wordt de scherpte ook een tikkie wolliger.
_{Wat voor vergroter/lens gebruik je}
Zorg er trouwens wel voor dat je fotograaf blijft en geen korrelfundamentalist wordt. Ik dacht even dat we die in de jaren 80 allemaal wel zo ongeveer hadden uitgemoord

quote:

---

Moe, maar voldaan......

---

Mooi zo, effe uitrusten en dan weer verder

quote:

---

Op vrijdag 26 september 2003 19:28 schreef WinterNight het volgende:

[..]

Meopta Opemus 5 met Schneider-Kreuznach Companor-C 3,5 / 50

---

Over die vergroter:
Nix mis met de Tsjech . Dingen gaan een eeuwigheid mee, de enige reden om ooit iets anders te nemen is een hogere mate van werkcomfort.

Bij een Opemus even kijken of er een diffusieglas bovenop je condensor zit. Zit die erop en wil je geen korrel, dan mooi laten zitten. Wil je knetterende scherpte, dan haal je hem eraf, alleen moet je dan wel zelf je films gaan ontwikkelen (maar da's ook helemaal geen straf).
Je ontwikkelt dan naar een wat dunner negatief met een lager contrast. Die dingen kunnen vlijmscherp en hebben door de wat magerder ontwikkeling een fijnere korrel, die echter weliswaar zichtbaar blijft, maar dat draagt weer bij aan de hogere scherpte-indruk.

Over die lens
Ga op fotograficabeurzen of zo eens op zoek naar een vergrotingslens met zes elementen. Een Componar is een 4-lenzer, nix mis mee, maar voor kleinbeeld is een zeslenzer nou eenmaal een stuk beter. Denk aan een lens als een Rodagon, een Componon, een EL-Nikkor of een Durst Neonon. Ze zijn alle vier zo ongeveer even goed . Vaak zijn ze nog een stukkie lichtsterker dan een vierlenzer, waardoor je scherpstelling een tikkie trefzekerder wordt
Maak overigens met die vervanging niet teveel haast, van de vierlenzers is de Schneider Componar wel een van de betere types.

quote:

---

Op zaterdag 27 september 2003 01:47 schreef WinterNight het volgende:
... was me al aan het orienteren voor een ander lensje

Heb zo'n glaasje bovenop de condensor zitten, maar nog geen behoefte om zelf film te gaan ontwikkelen, dus die laat ik nog maar effe zitten.

Maar geef het een maand en dan wil ik dat ook wel proberen :-)

---

Ik wist me destijds precies twee weken in te houden .

Toen maar eens met een ontwikkeltankje en wat flesjes met vergif bezig gegaan .

Hou er rekening mee dat je een paar films moet doen om het proces een beetje te leren kennen. Daarna kun je het leertraject richting het perfecte negatief inslaan _{Wat ongeveer gelijk is aan het maken van kamelen vanuit aardbeziën, het perfecte negatief moet je altijd nog maken, maar je hebt wel heel veel boeiende dingen opgeleverd}

quote:

---

Op zaterdag 27 september 2003 19:02 schreef WinterNight het volgende:
Ben vandaag in de fotowinkel geweest voor een vergrotingsbord en ben sterk geweest, heb geen film ontwikkelaar gekocht... Niet dat de verleiding er niet was, daar niet van

---

mocht je toch in de verleiding komen,neem dan diafine,een hele goede en lang houdbare ontwikkelaar!
Acutol van patterson is ook niet slecht,rodinal van agfa mag er ook wezen.

quote:

---

Op zaterdag 27 september 2003 19:02 schreef WinterNight het volgende:
Ben vandaag in de fotowinkel geweest voor een vergrotingsbord en ben sterk geweest, heb geen film ontwikkelaar gekocht... Niet dat de verleiding er niet was, daar niet van

---

Grote vent .... _{Hoe lang denk je het nog vol te houden}

Momenteel al een hele toer om een fotowinkel te vinden die nog een beetje behoorlijk assortimentje donkerekamerspullen heeft liggen.

Rodinal is inderdaad een uiterst bruikbaar filmsoepje waarmee je zo ongeveer alles kunt ontwikkelen (in geval van nood zelfs fotopapier )
Sterkste aan Rodinal is nog wel de leeftijd, het goedje bestond eerder dan kleinbeeldfilm, en het wachten is op de eerste die er in slaagt er een compactflash-card mee te ontwikkelen .

Het hangt van de samenstelling van je baden af (ofwel van merk en type) hoe lang ze goed blijven.
Ontwikkelaar is het meest aan bederf onderhevig. Om exact te kunnen aangeven hoe lang wil ik wel ff weten welk soepje je gebruikt. Stop en fixeerbad bederven minder snel, maar hebben hetzelfde vermogen als ontwikkelaar.

Aan je ontwikkelaar kun je zien dat ie slechter wordt doordat ie tijdens het gebruik een bruine kleur opbouwt, door verbruik en bederf.
Kijk bij de gegevens van je ontwikkelaar wat het vermogen is. Dat wordt opgegeven in vierkante meters. Bepaal de hoeveelheid vierkante meters van het formaat waar je op werkt en kijk dan eens hoeveel vellen je er doorheen zou kunnen halen
Nog een manier is het volgen van de ontwikkeling in de schaal. Komt in verse ontwikkelaar het beeld na 20 seconden op, dan zul je zien dat na verloop van tijd die tijd zo ongeveer verdubbelt. Dan is de tijd aangebroken om afscheid te nemen van je ontwikkelaar .
Is je ontwikkelaar op, vervang dan ook stop en fixeer.
Nog een tipje voor een langer leven van je ontwikkelaar. Scheur nooit een proefstrook van een groot vel af, er komen dan papiervezeltjes in je ontwikkelaar die het bederf bespoedigen.
Anekdote-alert
Ik merkte tot mijn stomme verbazing dat mijn ontwikkelaar merkbaar veel langer meeging toen ik voor proefstroken een Rotatrim papiersnijder gebruikte die een heel fraai snijvlak achterlaat. Toen ik om mijn vermoeden te bevestigen mijn ouwe trouwe Dahle van stal haalde bedierf mijn ontwikkelaar weer als vanouds.
/Anekdote-alert

Safelights. 't Wordt bijna flauw, maarreh...welke heb je
Geelgroen is bij langdurig gebruik bij Multigrade niet veilig . Beter is een amber- of oranjekleurige verlichting(Ilford filter 902), en helemaal safe zit je met een Ilford SL1-lamp of met een natriumlamp(durst Sanat/ Foba).
Bij die laatste verlichtingen kun je Multigrade vrij lang buiten de verpakking houden. Voordeel van oranje verlichting is dat je bij het weinig licht heel veel kunt zien.
Voor geelgroen is de werkwijze zoals je die omschreef bruikbaar. Rood licht is voor de wallen en niet voor de donkere kamer , en al helemaal niet voor Multigrade.

Het witte licht kan aan als je afdruk of proefstrook goed in de fixeer ondergedompeld is.

Leg voor de grap eens een afdrukje op de scanner (wel eerst drogen ) kunnen we even meegenieten....

Goede tips allemaal Ouwesok. Ik lees dit topic regelmatig door en het is allemaal heel herkenbaar en met veel geduld opgeschreven.

Nog even een tip voor WinterNight: als je maar een paar afdrukken maakt, gooi de ontwikkelaar en het fixeer in van die plastic bewaarflessen, dan kun je het later nogmaals gebruiken. Spreekt voor zich, maar ik weet niet of je er rekening mee gehouden hebt.
Papier kan bij dokalicht geopend worden.

Bij film inspoelen: zorg dat de spiraal kurkdroog is, dat voorkomt veel gevloek.

[Dit bericht is gewijzigd door the-O op 28-09-2003 23:35]

Nog voor het filminspoelen.

Zorg dat het uiteinde van de film uit de cassette steekt. Gebruik wanneer je camera de film naar binnen trekt een zgn. filmpicker (van Jobo, Hama of Ilford).
Zorg dat het de voorkant van de film schuine kantjes heeft (met schaartje even de hoekjes afknippen.

Oefen eerst in het licht en let dan vooral op hoe alles aanvoelt (dus ook als de film tot stilstand komt, anders sta je volgend jaar nog te draaien )

Als het misgaat:
Als de cassette nog aan de film vastzit, voorzichtig de boel uit de spoel halen, en de film in de cassette terugdraaien (wel dat eindje uit laten steken)
Als je besluit de cassette open te maken en dan de film in te spoelen, zorg dan dat er een lichtdicht ding (bijvoorbeeld je ontwikkeltankje) klaarstaat om spoel en film in veiligheid te brengen. Met het licht aan vloek je een stuk lekkerder, en kun je eenmaal uitgevloekt eens gaan bedenken wat er allemaal anders moet. _{Niks is zo vervelend als in het stikkedonker met een end film in je handen staan en niet meer te weten hoe het verder mot}

Slaag je er eenmaal in om hem goed in de spoel en veilig in de tank te krijgen, dan gaan we het eens over het proces hebben _{Lijkt me een goeie afsluiter voor vandaag}

Even vluchtig de foto's bekeken. Wat wil je precies beter hebben ? (je evenaart de Kodak-afdruk al zo te zien)

Over die lamp:

Je hebt geen non-believer gevonden, maar een fotoboer van bedenkelijk kaliber .

Wil je de fotohandelaar in kwestie nog een keer bezoeken, pak dan het volgende linkje, laad het pdf'je naar beneden en druk het af, en geef hem van links en van rechts....

http://www.ilford.com/html/us_english/pdf/safelight.pdf

Op de Ilford-site trouwens heel veel over zwartwit-afwerken en wat daar bij komt kijken. Natuurlijk wel met het oogmerk op de verkoop van produkten, maar je kan het beroerder treffen.

Feit blijft dat je het virus flink te pakken hebt . _{En Ouwesok voelt ook wat kriebelen, als dat maar goed komt}

quote:

---

Op woensdag 1 oktober 2003 19:11 schreef WinterNight het volgende:
Ik wil het zwart donkerder hebben, maar dan zonder dat de highlights ook donkerder worden (dat gebeurd als ik langer belicht).

---

Tegenhouden/doordrukken!

Even ervanuitgegaan dat je papiertje volledig is uitontwikkeld kun je eerst eens proberen op een hardere gradatie af te drukken, dan worden je zwarten zwarter.
Mochten die zwarten dan inderdaad zwarter worden maar ook je toonschaal korter, dan zal de tip van fotoloog van stal moeten komen, namelijk doordrukken/tegenhouden.
Hou hiervoor voldoende kartonnetjes bij de hand (om de vereiste vormpjes van te knippen), of leer je handen in de meest onmogelijke vormen te plooien
Multigrade biedt je daarbij ook de mogelijkheid om dat doordrukken met een andere gradatie te doen, gewoon voor de tweede belichting een ander filtertje erin (of een andere setting in de kleurmengkop), en je drukt er van die lekkere knapperige schaduwen in.

Zorg voor doordrukken/tegenhouden wel voor werkbare belichtingstijden (>10s)om je maskertje of je handen in de juiste positie te kunnen krijgen, en ook om het doordrukgedeelte nauwkeurig te kunnen afpassen
De ideale plek voor het maskertje is halverwege de lens en het papier (en licht bewegen om scherpe contouren te voorkomen, want da's geen gezicht
Hoeveel doordrukken . Dat leer je dus met veel proefjes en veel doen, na verloop van tijd kun je het aardig inschatten.