quote:
Op vrijdag 2 februari 2007 09:38 schreef Frutsel het volgende:Misschien iemand nog wat aanvullende informatie over ontstaan? erosie? dat soort informatie?
Zie ook: Erosie
http://nl.wikipedia.org/wiki/ErosieRotsspletenRotsspleten ontstaan in verschillende gesteenten op verschillende wijze. Grote kloven (in het Duits
schlucht, in het Frans
gorge) ontstaan eigenlijk altijd in kalkgesteente en in zandsteen. Het begint met een rivier die over een hoogvlakte van kalkhoudende rots stroomt, en zich langzaam steeds dieper de grond in slijt. De hardheid van de ondergrond bepaalt hoe breed of smal de kloof wordt: als het kalk of zandsteen heel zacht is ontstaat een smalle en diepe kloof waarin het water de makkelijkste weg zal kiezen: naar beneden. Voorbeelden van zeer smalle en diepe kloven staan hierboven al beschreven.
In hardere gesteenten zal het proces langer duren, en wordt de kloof ook veel breder. Een goed voorbeeld hiervan is de gorge du verdon in Frankrijk. De kloof is nog redelijk smal, maar niet zo smal als de eerder genoemde schluchts
![]()
Als je dit vergelijkt met de grand canyon, zie je dat die bovenaan veel breder is. De grand Canyon is dan ook ouder dan de gorge du verdon.
Andere wijzen waarop spleten in rotsen ontstaan dan door water: werking van de rots, bevriezing en dooi. Doordat smeltwater hoog in de bergen 's nachts in rotsspleten uitzet door bevriezing, werkt het als een wig. Overdag ontdooit het weer, zakt het water dieper in de wig, en bevriest 's nachts weer, enz. Dit splijt op den duur de rots. Dit soort processen zie je met name in echt harde gesteenten voorkomen: gneiss, graniet, basalt. Een typisch geval van buigen of barsten. En buigen kan het niet... Regelmatig ontstaan er grote steenlawines door dit natuurverschijnsel: het instorten van een deel van de oostwand van de Eiger vorig jaar werd ook veroorzaakt door dit vries-dooi-proces. Toen donderde er in een keer 500.000 kubieke meter rots naar beneden.
GletscherspletenGletscherspleten ontstaan op 2 verschillende manieren: door de beweging van de gletscher, of door smeltwater.
De ondergrond waarover een gletscher stroomt is vaak niet vlak. Op plaatsen waar de gletscher over een rotsdrempel gaat, breekt ie, en ontstaan er grote barsten in het oppervlak. Deze kunnen variëren van een halve meter breed tot 30 meter breed, en van ondiep tot honderden meters, helemaal tot op de bodem. In een diepe spleet vallen betekent bijna altijd je dood: als je al niet doodvalt door de klap kom je op gegeven moment klem te zitten op een plek waar de spleet smal wordt, en door je lichaamswarmte zak je steeds dieper weg totdat je echt klem zit, en je er niet meer uit getrokken kunt worden.
Aan de vorm van de gletscher kun je dus zien hoe de ondergrond, soms wel tweehonderd meter onder de dikke ijslaag eruit moet zien.
Een mooi voorbeeld van hoe een mooie vlakke gletscher zich kan verfrommelen tot een levensgevaarlijke hoop ijsblokjes is de Khumbu icefall in de gelijknamige gletscher, die vanaf de mount Everest stroomt. Tel de spleten maar...
![]()
Zodra je voorbij de ijsval bent, kom je in een vlak komdal. Daaronder is de ondergrond dus relatief vlak. Omdat in zo'n spletenzone altijd het gevaar bestaat van plotseling afbrekende stukken en ijstorens, is het zaak er óf gewoon weg te blijven of er zo snel mogelijk doorheen te jakkeren en hopen dat je geluk hebt...
Naast het breken van een gletscher op drempels, ontstaan spleten in mindere mate in de binnenbocht en buitenbocht. In de buitenbocht omdat het ijs uit elkaar getrokken wordt, in de binnenbocht omdat het opgeduwd wordt en omhoog komt. De meest eenvoudige en begaanbare weg loopt dus door het midden.
Tot slot kan smeltwater op de gletscher beekjes vormen. En als die bedding er eenmaal ligt, blijft het water die uiteraard volgen. Zoals alle erosie begint het klein (zie foto),
![]()
maar grote kolken kunnen soms helemaal tot op de bodem van de gletscher reiken. Op de Mer de Glace in Chamonix loopt ook zo'n rivier, die op sommige plekken 20 meter breed is. En aangezien een gletscher ook een soort trage rivier is, is het dus een rivier op een rivier
Het water zal uiteindelijk onder de gletscher doorstromen, en aan de onderkant ervan zich vermengen met het water dat daar van de gletscher afsmelt.
[ Bericht 84% gewijzigd door Gripper op 02-02-2007 10:47:39 ]
Mijn foto's op Flickr![b]Op 15-09-2006 10:28 schreef Hans_Gielus[/b]
Namens Fryslân hoop ik dat je van een berg afkukelt _O-