Vrees voor complete chaos in Jakarta / Moesson (regentijd)

quote:

Waterramp Jakarta vraagt om andere aanpak

Door Wendy Braanker

06-02-2007

De regen blijft komen boven Jakarta en de problemen worden steeds groter voor de miljoenenstad. Het dodental als gevolg van de overstromingen loopt op en het is duidelijk dat elke druppel regen die nog valt de ramp zal vergroten. Een nieuw afwateringskanaal - aan de oostkant van de stad - zou in de toekomst soelaas kunnen bieden. Het zou ook helpen als er minder afval in de rivieren in en rond de stad terechtkomt.

De situatie lijkt erger dan in 2002, toen de Indonesische hoofdstad ook werd geteisterd door ernstige regenval. Op het moment is het dweilen met de kraan open; driekwart van de stad staat onder water. Er moet veel gebeuren om de stad in de toekomst te behoeden voor meer van dit soort rampen. Een nieuw kanaal om de afwatering te bevorderen zou helpen. Maar volgens waterbouwkundig ingenieur Aart van Nes van ingenieursbureau DHV in Jakarta verloopt het overleg daarover moeizaam.

Traag
In 2002 waren er al plannen voor een dergelijk kanaal aan de oostkant van de stad. Die plannen waren gebaseerd op oude plannen van Nederlandse ingenieurs uit de koloniale tijd. Door de enorme aanwas van de stad moeten de oude plannen keer op keer worden bijgesteld. Het probleem is vooral dat de besluitvorming traag gaat, ook al lijkt iedereen er van doordrongen dat er een nieuw kanaal moet komen. "Het vereist een samenwerking tussen verschillende lagen van overheden en dat is moeilijk," zegt Van Nes.

De stad groeit zo snel dat het huidige systeem de gigantische hoeveelheid water die moet worden afgevoerd niet aankan. Los van de grote hoeveelheid water die boven de stad neervalt, komt er ook nog water vanuit de bergen, stroomafwaarts met de rivieren mee. Het gevolg is dat het water in sommige delen van de stad wel tot vier meter hoog staat. Volgens ingenieur Ramon Hanssen van de TU Delft is de bodem op tal van plekken in de stad behoorlijk gezakt de afgelopen jaren en dit maakt de calamiteit alleen maar groter. Dit komt door de grote behoefte aan grondwater. De grond is daardoor ingeklonken en gezakt. "In Jakarta is dat vrij extreem, op sommige plekken zelfs tot bijna een meter in de afgelopen twaalf jaar."

Nederland stelt 1 miljoen euro beschikbaar voor het door overstromingen getroffen Jakarta. Dat heeft minister Agnes Van Ardenne (Ontwikkelingssamenwerking) dinsdag telefonisch laten weten aan de Indonesische minister voor Buitenlandse Zaken, Wirajuda. De helft van het bedrag zal via het Nederlandse Rode Kruis en de Indonesische zusterorganisatie worden besteed aan enkele boten, voedsel, water, medicijnen, kleding en dekens voor de duizenden
bewoners van Jakarta die een veilig heenkomen hebben moeten zoeken. De overige 500.000 euro wordt via de International Organisatie voor Migratie (IOM) ingezet voor de aanschaf van rubberboten. (bron: ANP)

Extreem
De stad groeit uit zijn voegen en er was en is voor de miljoenen inwoners veel drinkwater nodig. Zodoende is er veel water onttrokken aan de bodem in de afgelopen jaren. Hanssen kijkt wereldwijd naar bodemdalingen vanuit de ruimte. En de situatie in Jakarta is naar zijn oordeel extreem. Volgens Hanssen had het bestuur van de stad meer rekening moeten houden met de gevolgen van de grote toestroom van mensen en het onttrekken van water uit de bodem. "Zodra je weet wat de gevolgen zijn van onttrekking op een bepaalde locatie kun je er ook rekening mee houden bij de planning van je stad."

De verzakking, veelal in het noorden van de stad, maar ook in delen van het centrum hebben ook gevolgen voor de woningbouw. Volgens Hanssen ontstaan er gevaarlijke situaties als gevolg van de bodemdaling.

Afval
Van Nes pleit er voor om een platform te creëren zodat oude plannen eindelijk uitgevoerd kunnen worden. Het bewustzijn moet groeien als het gaat om de waterhuishouding van de stad. Minder afval in de rivieren en kanalen zou veel helpen. Zodoende moet er een beter systeem komen om afval op te halen in de stad. Geld is niet het grootste probleem volgens Van Nes. Het gaat er vooral om dat de overheid, landelijk, regionaal en lokaal samenwerkt om de problemen op te lossen.

quote:

'Overstromingen Jakarta schuld gouverneur'

Gouverneur Sutiyoso van Jakarta moet zijn verantwoordelijkheid nemen voor de recente overstromingen in de Indonesische hoofdstad. Dat zegt de Indonesische vice-president Jusuf Kalla. Volgens Kalla heeft Sutiyoso te weinig gedaan aan de verbetering van het waterafvoersysteem en alleen maar oog gehad voor het bouwen van dure villa's. Sutiyoso zelf noemde de overstromingen een natuurlijk fenomeen, maar volgens critici zou hij de stad veel beter moeten beschermen. Zo heeft de bouw van een afvoerkanaal vertraging opgelopen. Daarnaast hebben allerlei andere nieuwbouwprojecten ervoor gezorgd dat de grond het water niet meer kan absorberen. Door de overstromingen zijn in Jakarta 85 mensen om het leven gekomen. Een half miljoen inwoners moesten hun huizen ontvluchten.

quote:

“Overstromingen in Jakarta zijn mensenwerk” (experts)
Kalinga Seneviratne

JAKARTA, 27 februari (IPS) - Experts in Jakarta zijn het erover eens: de overstromingen die begin deze maand meer dan de helft van de stad blank zetten, zijn het gevolg van ongeremde bouwwoede en niet van uitzonderlijke regenval. De voorbije jaren zijn veel meren en groengebieden in de stad opgeofferd aan steen en beton.

De ergste waterellende waarmee de Indonesische hoofdstad ooit te maken kreeg, kostte aan 85 mensen het leven. Hulporganisaties, de media en zelfs sommige politici pleiten nu voor een veel selectievere toekenning van bouwvergunningen

"Er staan te veel gebouwen in Jakarta en er zijn niet genoeg overstromingsbekkens", oordeelt Jose Rizal Yurnalis van de hulporganisatie 'Islamic Mer-c Relief'.

De Nederlandse kolonisten bouwden hun Batavia in een moerassig gebied. Een aanzienlijk deel van Jakarta, zoals de stad na de onafhankelijkheid ging heten, ligt nu zelfs onder de zeespiegel. Veel meren en drassige gebieden in en rond Jakarta zijn de voorbije decennia omgetoverd tot bouwgrond. Volgens het Waterkundig Onderzoekscentrum van het Nationaal Instituut van Wetenschap (LIPI) blijft er van de 218 meren die Jakarta en omgeving in 1990 nog telde, amper een vierde over. De rest is opgevuld om er huizen, appartementen en winkelcentra op te bouwen.

In de stedenbouwkundige planning die van 1965 tot 1985 gold, werd 37,2 procent van de oppervlakte van Jakarta vrijgehouden voor groene zones - parken, sportterreinen, stadsbossen en waterpartijen, schrijft het Indonesische magazine Tempo. In het plan voor 1985-2005 werd dat aandeel teruggebracht tot 25,85 procent, en in een nieuw plan voor 2000-2010 schiet er nog maar 13,94 procent over.

"Het probleem is de corruptie", zegt Rizal Yurnalis. "Als mensen met geld hun oog laten vallen op groenzones, krijgen ze ook zonder problemen een vergunning vast." Soms worden de regelgeving of de zone-indeling achteraf gewijzigd om bouwzonden te regulariseren. Bouwpromotoren en corrupte ambtenaren blijken twee handen op één buik.

Neem nu Kelapa Gading, een wijk in het noorden van Jakarta die geldt als de eerste satellietstad van Jakarta. Tussen de grote winkelcentra, fraaie villa's en talrijke zetels van ondernemingen is nog een met krotten afgeboord kanaal en een vijver zichtbaar. Dat is alles wat er overschiet van het drassige gebied waarop Kelapa Gading werd gebouwd. Eerder deze maand stond het gebied drie dagen lang een meter onder water. De betonnen funderingen van de gebouwen en de ruime parkeerplaatsen beletten het regenwater in de grond te trekken. Alles komt in de riolen terecht, die het water niet kunnen slikken.

Sutiyoso, de gouverneur van Jakarta, erkent het probleem. Hij vertelde aan Tempo dat hij gevraagd heeft 24 luxehuizen in Kelapa Gading af te breken. Maar hij zei ook dat hij mensen niet zomaar kan verbieden een huis te bouwen op hun grond.

Fakta, het Forum van de Inwoners van Jakarta, wil dat de federale overheid de gouverneur en andere bestuurders van de stad dwingt een einde te maken aan het aanvreten van groene zones. Omdat er zoveel geld op het spel staat, willen actievoerders dat de bevoegdheid voor ruimtelijke ordening en bouwvergunningen wordt weggehaald bij de provinciale en de stedelijke overheid. De ambtenaren daar bezwijken makkelijk onder druk en grote bedragen.

De projectontwikkelaars willen zich de kaas niet zomaar van het brood laten halen. In Kelapa Gading staan er nu al 25.000 huizen, 2.000 kantoorgebouwen en drie grote winkelcentra. Johanes Mardjuki, de voorzitter van het bestuur van de shoppingcentra, zegt dat er in Kelapa Gading elke dag 570 miljoen euro wordt omgezet. IPS (PD/MC)(EINDE/2007)