Winterverwachting

quote:

Op zondag 14 januari 2007 19:46 schreef Keromane het volgende:
Vooralsnog lijkt er een wat meer winters weerbeeld aan te komen, hoe het uitpakt is een tweede.

We krijgen volgende week luchtstroming uit de noordwesthoek. De modellen zijn eensgezind, dus de kans is aanzienlijk dat het dus ook gaat gebeuren. Geen diepvries, wel kans op winterse buien. Stel je er voorlopig niet teveel van voor. Eerst nog een onstuimig weekje met donderdag en zaterdag kans op storm. Donderdag kan zwaar uitpakken, maar dat is nu nog niet te zeggen.

quote:

Toenemende kans (tot ca. 50%) op een stabieler en kouder weertype, terwijl de kans op het voortzetten van het zachte en wisselvallige weertype daalt naar ongeveer 30%.

quote:

Vragen aan het weer
Auteur: Rob Groenland


Wat is een blokkade, hoe ontstaan ze en wat voor invloed hebben ze op het weer?

De blokkade
Een blokkade in de atmosferische circulatie kun je, simpel gezegd, vergelijken met een grote steen midden in een stromend beekje. Het stromend water wordt gedwongen een omweg te kiezen; namelijk om de steen heen. Iets dergelijks gebeurt er af en toe ook in de atmosfeer. De gemiddeld westelijke bovenluchtstroming, de straalstroom op onze breedten, wordt tijdens de vorming van een blokkade tegengehouden. Uiteindelijk zoekt de stroming wel via een omweg een pad naar het oosten. In onderstaande figuur is een bovenaanzicht van een blokkade te zien. Helemaal links is de westelijke stroming nog intact. In het midden van de figuur a zien we een zogeheten dipool, welke als een blokkade fungeert. De bovenste pool bestaat uit een hogedrukgebied, het onderste uit een lagedrukgebied. In het centrum van de dipool komt de stroming uit het oosten. Rechts zien we een continuering van de weststroming. De omgebogen stroomtakken (ook wel substraalstromen genoemd) komen daar weer bij elkaar. De dipool bestaat uit een hogedruk- en lagedrukgebied, met een karakteristieke reikwijdte van zo'n 1500 tot 2000 kilometer.
Een ander type blokkade is de omegablokkade, die in figuur b is afgebeeld. Hier ontbreekt de tweede pool; het afgesnoerde lagedrukgebied. We zien een hogedrukgebied, waar de straalstroom aan de noordkant omheen stroomt, maar aan de zuidkant vrijwel zonaal kan doorstromen.


Ontstaansoorzaak
De oorzaak van een blokkade moeten we zoeken in de orografie op het Noordelijk Halfrond. Deze slaat het als het ware een patroon van lange golven aan. Een van de meest uitgesproken golven wordt door de Rocky Mountains aangeslagen. Is zo'n golf eenmaal ontstaan, dan ontstaan er duizenden kilometers stroomafwaarts ook golfbewegingen. Rondom het gehele halfrond spannen zich vaak 4 tot 6 grote golven op. Maar een golfbeweging is nog geen blokkade. Pas bij het afsnoeren van zowel de buik als het dal van de golf ontstaat er een volledige blokkade met oostelijke winden midden in de dipool.


Invloed op het weer
Een blokkade in de stroming genereert een drastische verandering in het stromingspatroon. En natuurlijk verandert ook het algemene weerbeeld. Algemeen geldt dat aan de noordoost - en oostflank van de blokkade de temperatuur een afwijking naar beneden vertoont. Westelijk van de blokkade is de temperatuursafwijking juist positief. Deze afwijkingen zijn een logisch gevolg van het veranderende stromingspatroon. Waar "normaal" een westelijke stroming overheerst, worden de winden midden in de dipool noordoost- tot oost. De lucht die wordt aangevoerd komt uit een heel andere hoek en geeft logischerwijs ook een ander weerbeeld. In de winter betekent dit vaak vrieskou en in de zomer hitte en droogte. Een omegablokkade wil zich tijdens een vorstperiode in de winter nog wel eens vestigen boven Scandinavië. Daar bevindt zich een hogedrukgebied, terwijl ter hoogte van Noord-Frankrijk de onderste straalstroomtak zich een weg baant naar het oosten. De noordelijke omgebogen tak komt via de Noordkaap uiteindelijk in het noordwesten van Rusland terecht. In een dergelijke situatie krijgt het uiterste noorden van Scandinavië te maken met dooi, terwijl het zuidelijk deel van Scandinavië, Duitsland, Denemarken en de Benelux midden in de kou zit. De straalstroomtak over Frankrijk markeert de begrenzing met zachte Oceaanlucht. Aan de grond trekt er aldaar een hele serie depressies van west naar oost met veel neerslag en wind.

quote:

kwik naar beneden

Verloopt januari vorstloos? Tot en met de 20ste waarschijnlijk wel maar daarna hangt de louwmaand zijn voorjaarsambities aan de wilgen. Boven het midden van de Atlantische Oceaan ontwikkelt zich namelijk een krachtige hoogterug, op zeeniveau uitgroeiend tot een hogedrukgebied van ongeveer 1045 hPa. Aan de oostflank van het luchtdrukmaximum stroomt koude lucht uit de poolstreken naar het zuiden. Vooral op hoogte is de afkoeling groot: is het donderdag/vrijdag op het 850 hPa-vlak (1500 meter) 6-7 graden boven ons land, maandag de 22ste zitten we op -7 graden. Op leefniveau stroomt de lucht over zee maar mocht er midden volgende week sprake zijn van een hogedrukblokkade boven onze streken, dan neemt de kans op enige nachtelijke vorst toe. De wind valt dan namelijk weg.


Het kan weer in Lapland. De gemiddelde temperatuur in het Noorse Kautokeino bedroeg zondag -30,7º. Normaal vriest het daar gemiddeld in deze tijd van het jaar -16. In Karasjok werd vanochtend -33,7º gemeten.