[TV] With death on the pitch [Ned. 3 20:30]

quote:

Voetballers vallen dood
20:30 - 21:35 Nederland 3 & Z@pp

Zijn bepaalde pijnstillers de oorzaak van plotselinge hartstilstand bij voetballers? Wie de documentaire With death on the pitch bekijkt, denkt: ja.

Een paar weken geleden, op 9 november, stond er weer zo'n bericht in de krant. De Schotse Daily Record maakte melding van de plotselinge dood van een rugbyspeler, Craig Hodgkinson. Deze voormalige speler van het Schotse team-onder-18-jaar was, 27 jaar oud, twee dagen eerder na 19 minuten wedstrijd plotseling in elkaar gezakt en op weg naar het ziekenhuis overleden. De doodsoorzaak was vooralsnog onbekend. Wie de recente Deense documentaire With death on the pitch heeft gezien, zal echter niet verbaasd opkijken wanneer blijkt dat Hodgkinsons dood iets te maken heeft met het innemen van bepaalde pijnstillers.
Hoe zit dat dan?
Bijna drie jaar geleden, op 8 januari 2004, stortte de Deense voetballer Claus Henningsen van de club Otterup uit Odense tijdens een wedstrijd ook al plotseling ter aarde en overleed vrijwel onmiddellijk. Een duidelijke oorzaak werd niet gevonden, zodat in het autopsierapport werd geconcludeerd dat de speler - eveneens 27 jaar - op een 'natuurlijke' manier was gestorven. Maar, constateren de makers van de film, er zijn over heel Europa genomen veel meer van dit soort onverklaarbare gevallen opgetreden, wel veertig in de afgelopen vijf jaar. Kan dat toeval zijn?
Deze vraag is het startpunt voor het onderzoek van programmamaker Miki Mistrati die zich vanaf dit moment op een Peter R. de Vries-achtige manier in de zaak vastbijt.
Maar is het wel een zaak? Het eerste vermoeden, doping, blijkt niet relevant. In al die meer dan veertig gevallen is lijkschouwing verricht, en nergens in de organen van de overleden spelers is iets van doping(midde-len) gevonden.
Intussen doet zich een nieuw geval voor. Op 28 maart 2006 laat de Noorse speler Kjartan Ellingsen (27) in Stavanger het leven tijdens de training. Zijn trainer, moeder en vriendin mogen van hun verdriet getuigen, maar een verklaring voor de trieste gebeurtenis is er niet. Wel zijn er parallellen te bespeuren met Henningsen: de spelers hebben hun leeftijd gemeen, ze overleden aan een acute hartstilstand en ze waren allebei nog weleens geblesseerd.


Vrij verkrijgbaar
Blessures. Je zou zeggen, niks bijzonders voor een profvoetballer. Niettemin ligt hier mogelijk de sleutel tot de oplossing van het raadsel. Dat wordt stapje voor stapje ontsluierd. Onder meer via een bezoek aan de Deense ex-topscorer met de on-Deense naam Heine Fernandez en aan dr David Graham van de Food and Drug Administration in Washington, die vertelt dat het pijnbestrijdingsmiddel Vioxx de kans op hartaanvallen dramatisch doet toenemen. Dat middel werd in 2004 weliswaar van de markt gehaald, maar zwakkere versies - zoals Ibuprofen, Voltaren en Diclofenac - zijn nog steeds vrij verkrijgbaar en waarschijnlijk niet zo onschadelijk als menige clubarts denkt.
De zoektocht leidt ook naar Portugal. Tijdens een wedstrijd in 2004 tussen Benfica en Guimaraes ging de 24-jarige Hongaarse publiekslieveling Miklos Fehér van de hoofdstedelijke club ook opeens knockout. Zijn inmiddels weer in Zweden spelende ex-ploeggenoot Anders Anderson vertelt dat ook Fehér nogal eens geblesseerd was, liever niet op de bank zat en, dus, gretig Voltaren slikte.
Een sluitend bewijs leveren de filmmakers niet, maar het vermoeden dat de genoemde pijnstillers oorzaak zijn van het plotselinge hartfalen ligt voor de hand. En als vervolgens wordt geconstateerd dat clubartsen en fysiotherapeuten deze middelen zeer rijkelijk toedienen - bij sommige clubs kunnen de spelers naar believen de tabletten uit een speciaal daarvoor bestemde schaal graaien; de belangen zijn immers groot, er moet gespeeld worden! - dan lijkt er echts iets aan de hand.

Bondsarts
De documentaire is vers. Zo kon ook de plotselinge dood, op 12 juni dit jaar, van de Deense speler Rasmus Green (26) meegenomen worden, en kon melding worden gemaakt van een geval in Egypte op 31 augustus.
Voorspelbare, afsluitende, vraag in de film: wanneer is de volgende speler aan de beurt?
Misschien is die vraag bovenaan dit stuk al beantwoord. Al ging het daar dan om een rugbyspeler.
KNVB-bondsarts Gert-Jan Goudswaard meldt ons dat de genoemde gevallen hem uit de medische literatuur niet bekend zijn. 'Niettemin zijn alle artsen in Nederland goed op de hoogte van de (mogelijke) problematiek van bepaalde middelen. De vrije verkoop van tal van ontstekingsremmende middelen (Ibuprofen, Diclofenac, Naprosyne) in bepaalde dosering valt echter buiten het gezichtsveld van de artsen als beroepsgroep. Het gebruik is dus niet altijd goed vast te stellen en een relatie tussen gebruik en (fatale) hartproblematiek is dus lastig te leggen.'


Kees Sluys

With death on the pitch
Nederland 3, 20.30-21.35 uur