®Het Fok!schaap®

www.vandale.nl :

HET WERKWOORD OPGEFRIST

Weggezakte regels

Het onderscheid tussen de verleden tijd en het voltooid deelwoord wordt iedereen op de lagere school uitentreuren bijgebracht. Toch is het voor volwassenen vaak een groot struikelblok. Bij de taalvragendienst worden regelmatig vragen gesteld over de correcte schrijfwijze van combinaties als: de beantwoorde/beantwoordde brief, de verrichte/verrichtte werkzaamheden en het begrote/begrootte bedrag. Ook bij andere taaladviesdiensten staat deze vraag in de top-twintig. De lagereschoolregels over het werkwoord zijn blijkbaar ver weggezakt. Daarom volgt hier een artikel om uw kennis op te frissen.

Verleden tijd: stam plus -te(n) of -de(n)
De verleden tijd van een werkwoord geeft aan dat iets achter de rug is. De handeling die het werkwoord uitdrukt, speelde zich in een verleden af: gisteren, twee weken geleden of tienduizend jaar voor Christus. De verleden tijd wordt op de volgende manier gevormd:

Stap 1
Bepaal wat de stam van het werkwoord is door de laatste twee letters ('-en') van het werkwoord af te halen. De stam van 'beantwoorden' is dus beantwoord. De stam van 'begroten' is begroot (en niet *begrot, want dat klinkt heel anders).

Stap 2
Kijk wat de laatste letter van de stam is. Als de stam eindigt op een t, een k, een f, een s, een ch of een p (de medeklinkers uit 't kofschip), dan komt er in de verleden tijd -te (of -ten in het meervoud) achter de stam. Eindigt de stam op een andere letter, dan komt er in de verleden tijd -de (of -den in het meervoud) achter. De stam van 'beantwoorden' eindigt op een d, de d zit niet in 't kofschip, dus komt er -de(n) achter: hij beantwoordde de brief, wij beantwoordden de brief. De stam van 'begroten' eindigt op een t, de t zit wel in 't kofschip, dus schrijven we: hij begrootte, zij begrootten.

Valkuil 1
De stam van de werkwoorden 'verhuizen' en 'fuiven' eindigt respectievelijk op een z en een v: verhuiz en fuiv. De z en de v zitten niet in 't kofschip, dus komt er in de verleden tijd -de(n) achter de stam. De z en de v worden echter wel als een s en een f geschreven als deze werkwoorden worden vervoegd: hij verhuisde, hij fuifde, zij is verhuisd, zij hebben gefuifd.

Het voltooid deelwoord: ge- plus stam plus -d of -t
Wanneer een zin in de voltooide tijd staat, betekent dat ook dat de handeling al is gebeurd. Het verschil tussen de verleden tijd en de voltooide tijd zit hem vooral in de vorm. Als een zin in de voltooide tijd staat, staat er altijd een vorm van het werkwoord 'hebben' of 'zijn' in. Een ander werkwoord in de zin heeft dan de vorm van een voltooid deelwoord.
Bij veel regelmatige werkwoorden wordt het voltooid deelwoord gevormd door ge- voor de stam te zetten en een t of een d erachter (een t als de laatste letter van de stam in 't kofschip zit, anders een d). In 'Ik heb het gehoord' is gehoord dus het voltooid deelwoord. Andere voorbeelden van voltooid deelwoorden zijn: gepoetst, gekucht, gesuft, gepast, geschilderd, gebloeid, gepraat.

Een tweede categorie voltooid deelwoorden eindigt op -en: gebraden, gezouten, gesloten, bekeken.

Bestede tijd of besteedde tijd?
Vergelijk de volgende voorbeelden:

1a de moeilijke werkzaamheden
1b de verrichte werkzaamheden

2a de goede tijd
2b de bestede tijd

3a het grote bedrag
3b het begrote bedrag

4a de spannende wedstrijd
4b de gewonnen wedstrijd

In de a-voorbeelden staat telkens een 'gewoon' bijvoeglijk naamwoord, woorden die iets zeggen over het zelfstandig naamwoord waar ze voor staan: moeilijk, goed, groot en spannend. In de b-voorbeelden wordt een voltooid deelwoord op dezelfde manier gebruikt als de bijvoeglijke naamwoorden in de a-zinnen. Zo'n bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord wordt meestal gevormd door achter het voltooid deelwoord alleen een e te zetten, net zoals bij gewone bijvoeglijke naamwoorden. Een bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord kan ook worden herkend doordat er altijd een lidwoord (de, het of een) voor staat, of moet kunnen staan.

Valkuil 2
Verwarring over de juiste schrijfwijze van het werkwoord treedt vooral op als er tijdsbepalingen in de zin staan, zoals in: 'Gisteren beantwoordde hij de brief over de twee weken geleden verrichte werkzaamheden.' Ook al duidt de bepaling 'twee weken geleden' op een verleden tijd, toch is verrichte hier een bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord: er staat een lidwoord voor (zij het op een afstandje) en het staat voor een zelfstandig naamwoord waar het iets meer over zegt.

Uitzonderingen
Er zijn twee uitzonderingen op de schrijfwijze van het bijvoeglijk gebruikte voltooid deelwoord:

1 Er komt geen e achter voltooid deelwoorden die op -en eindigen en die bijvoeglijk worden gebruikt: de gewonnen wedstrijd, de gesloten zaak, het gebraden haantje, de gezouten haring.

2 In 'de geredde drenkeling' en 'de weggerotte appel' schrijven we wel dubbel d en dubbel t. Zouden we dat niet doen, dan zou de tweede e-klank in geredde klinken als de 'e' in 'brede' en de o-klank in weggerotte als de 'o' in 'grote'. Kijk maar: de *gerede drenkeling, de *weggerote appel.

de algemene kenmerken van een willekeurig real life bontfabriekje:
- Gaat als het makke schaap dat ie is achter het leidend schaap aan, zonder na te denken
- Als er een schaap over de dam is volgen er meer
- Over het algemeen veel geblaat en weinig wol
- de herder kan met medewerking van wat die blaffend viervoeters over het algemeen de kudde krijgen waar ie wil.
- schapen grazen net zolang door tot het gras op is en er niks meer te vreten is, maar blijven als de herder dat wil gewoon op hun plek staan en verhongeren desnoods
- het zijn de ultieme kuddedieren door hun gebrek aan hersens en eigen wil
- realiseren zich niet en zullen zich ook niet realiseren dat een kudde van een paar honderd schapen feitelijk zo over herder en begeleidende blafbeesten heen kunnen walsen, als ze maar zouden willen

oh wacht we hadden het over het fok!schaap en het kofschip

never mind

Massakonijnen opgeborgen in flats ontwikkelen ratneurosen. Een aantal moordt elkaar uit, de overigen die "in God Konijn" zijn vernietigen zichzelf periodiek gelijk Lemmingen.
Onderwijl fokken ze als bezetenen door zodat de weggevallenen niet opvallen. Er komt geen eind aan, ze zitten allemaal in de tredmolen, drinken coke, dragen Nike, spelen Nintendo, vreten McDonalds, op die momenten dat effe niet liggen te fokkuh.

Ad Infinitum

Voedster:

vrouw die voedt, die zoogt;
wijfje van de haas of het (massa)konijn

voedster, komt natuurlijk van het werkwoord voeren. Het verzorgen van voldoende energie om het inwendige motortje draaiende te houden. Ook wordt onder voeren wel verstaan het iemand opnaaien, om zodoende iemand uit z`n rol te laten vallen en/of kwaad te krijgen. Een voedster is dus de vrouwelijke vorm van iemand die bezig is met een van deze bezigheden, zij het een bedlegerige patient in een ziekenhuis of een ruziend publiek in een menigte. In een ziekenhuis zal de voedster zich vooral bezighouden met de eerste beschreven activiteit, het verzorgen van voldoende energie, om zo bij een patient het inwendige motortje draaiende te houden. In beijvoorbeeld een forum zal de voedster oplaaiende ruzies gaande houden op het moment dat deze dreigen te bekoelen. Helaas heb ik hier geen praktijkvoorbeeld van zonder zelf een voeder te worden genoemd
Overigens is dat de mannelijke variant.

massa psychologie :

In je eentje bij een psycholoog naar binnen stappen en al je persoonlijkheden laten behandelen.

massapsychologie bestudering of sturing van het collectieve gedrag van een groep mensen, bijvoorbeeld een buslading hooligans Massapsychologie kan vooral handig zijn om te verklaren waarom een groep anders reageert dan was voorspelt, of waarom een groep reageert an sich. Door de collectieve schapengeest van de groep kan aansturing totaal anders uitpakken als wanneer het om 1 persoon gaat. Sturing van een groep gaat dan ook hand in hand met manipulatie, het heimelijk aansturen van een groep. Een groep rellende mafketels van de plaatselijke ballentrapvereniging die wordt gestuurd door 300 blauwe varkens met knuppels zal niet, zoals verwacht afdruipen bij het zien van zoveel wapentuig, maar juist massaal in de aanval gaan, al dan niet geholpen door de zojuist opgelopen ziekte van Heineken in veel gevallen. Wordt de doorgedraaide beestenbende daarentegen begeleidt door een paar kamikazepiloten met een dikke minachting voor eigen lijf en leden (in de volksmond beter bekend als de steward, od de "stille") dan blijven postievere resultaten voor omgeving en meubilair van het desbetreffende ballenschopveldje vaak niet uit.

Continent Vast land. Op onze planeet een illusoir begrip, aangezien alle delen uit eilanden, groot dan wel klein, bestaan.
Zij drijven, zij zijn ook op drift.

Niet te verwarren met content = het zijn van tevreden;
Of met contingent = verschuldigd aandeel;
of met contingens = dat wat toevallig is.

Continentie daarentegen is heel verneukeratief = de matiging, de onthouding.

Ikzelf krijg bij het woord continent alleen maar behoefte aan Depends, maar dat heeft meer met in-continent te maken.

Continent betekent dus kort en goed "niet in je broek pissen"

Want zo bedoelde je 'm toch, Quendaatje?

[Dit bericht is gewijzigd door Borgia (Datum 24 Juni 2000).]

Massificeren: oorspronkelijk in het middelnederlands voorkomend als masificeren. Samenkoppeling van masochisme en mummificeren. Het vrijwillig en in levend zijnd laten mummificeren ter opwekking van sexueel of geestelijk genot. Genot is vanwege verstikking vanzelfsprekend van tijdelijke aard maar kan zeker in de laatste ogenblikken zeer heftig zijn.
Ten onrechte is in de Victoriaanse tijd gesuggereerd dat de Egyptenaren zich lieten mummificeren om met een gezond lijf in het ondermaanse terug te keren. Dit kan naar het rijk de fabelen worden verwezen.

Massaregie: Het regisseren van massa. Zoals Newton al wist is massa traag. Om niet al te ver achterop te raken moet er dus een strak schema gemaakt worden, wanneer de massa zich waar moet bevinden. Belangrijk hiervoor is een regisseur (-> Ende, Joop van den) die het geheel in goede banen moet leiden. Nadeel is dat de regisseur zelf ook weer massa bezit, wat dus zal resulteren in een oneindig aantal regisseurs (->bureaucratie).

Die weet ik! Da's me oorspronkelijke vakje.
Massa communicatie,
Ja, da's massaal doorelkaar heen schreeuwen in de overtuiging dat het eigen gelijk het enige gelijk ter wereld is.
Een kakofonie van ikkigheid die zich uitstrekt tot ver in de ether, via alle mogelijke massacommunicatiemedia die om het hardst om aandacht schreeuwen.
Overal kom je het tegen, iedereen roept, niemand luistert.

Wie van de regel afwijkt valt ten prooi aan ex=communicatie, hetgeen inhoudt dat hij ook niet meer ter communie mag.

Ook zijn er enkele zware gevallen van Multiple Personality Syndrom bekend die en masse met elkaar communiceerden.

---------------------
fruitvliegjes
snap je dat nou?

Heb je wel gehoord wat ik zeg?

Nee. Jij?

Die is sterk!

Overigens Quenda® ligt al in haar bed, en ik ga nu ook, tot strax!

quote:

---

op 06-24-2000 om 04:38 AM schreef Borgia het volgende:

---

Bedoel je daarmee te zeggen, dat ik niets te zeggen heb?
Zou ik een leuke manier vinden, speedy!