Over het nieuws uit het Midden-Oosten

Dames en heren,

Ik kwam een tijd geleden twee keer op dezelfde dag een interview tegen met Joris Luyendijk (wie dat is lees je zo), en de informatie welke in deze interviews naar voren kwam vond ik erg interessant. Okay, sommige zaken weten we al min of meer, maar sommige zaken ook niet. Sowieso is het fijn om de boel weer eventjes op te frissen wat betreft de kijk achter de schermen aangaande hoe journalisten, correspondenten, de media, en al het gerelateerde precies werken.

Mijn excuses voor de uit de hand gelopen samenvatting, het is een redelijke lap tekst geworden, maar er is dan ook zoveel te vertellen. Zie de geplaatste links naar Kunststof en Nova voor de letterlijke en volledige inhoud van de interviews (online te beluisteren / bekijken).

Veel plezier!

^{PS: Wellicht is het een idee om deze topic tijdelijk sticky te maken, ik gok immers dat het onderstaande verhaal nog wel enige tijd bruikbaar zal zijn.}


Introductie

Vijf jaar lang was hij correspondent voor de NRC in het Midden-Oosten, sprak hij met terroristen en bezetters, met daders en met slachtoffers, en werd hij afgelopen 21 juni geinterviewd door Jellie Brouwer in het programma Kunststof op Radio 1. Joris Luyendijk, constateerde tijdens zijn werk als Midden-Oosten correspondent een kloof tussen wat hij zag en wat hij kwijt kon op radio, tv en in de krant.


^{Joris Luyendijk}


Persbureau, correspondent en tekstverklaring

Het beeld dat wij hebben van correspondenten is dat ze er op uit gaan, uitzoeken hoe het zit, en het ons vertellen. De werkelijkheid is heel anders. Correspondenten zijn geabonneerd op persbureau's, zoals Associated Press. Deze persbureau's gaan uitzoeken hoe het zit, en correspondenten vertellen het in hun eigen woorden na.

Je zit als correspondent op je kamertje in een hotel ergens in het Midden-Oosten, je krijgt een telefoontje vanuit Hilversum, en Hilversum zegt "Wij krijgen hier van Associated Press binnen dat de Palestijnen de straat op zijn gegaan om te rouwen over de dood van een aantal kinderen die door Israël zijn vermoord, weet je daar meer van?" Joris Luyendijk weet daar niet meer van, dergelijke berichten komen als eerste binnen bij de persbureau's, dat zijn de ogen en de oren van de wereld.

Vervolgens praat hij over hoe je het nieuws dan zoal kunt brengen. Gebruik je de term treffen, aanval of aanslag? Hoe ga je om met de woordkeuze? Is het Israël, de Zionistische entiteit, bezet Palestina, het beloofde land? Welke term moet je kiezen? Je kunt ze niet allemaal achter elkaar zetten. De Westelijke Jordaanoever, zijn dat de bezette gebieden, de bevrijde gebieden, de betwiste gebieden, Judea en Samaria, zijn het de Palestijne gebieden?


Westerse steun aan Arabische dictaturen

Verder zegt Joris Luyendijk dat Arabische dictators zeer nauw, achter de schermen, samenwerken met de CIA. Het best bewaarde geheim op dit moment in het Midden-Oosten is dat de dictators van bijvoorbeeld Saoedi-Arabië, Egypte, Jordanië of Qatar, het geen jaar zouden volhouden als Amerika zou stoppen hen met militaire middelen, economische middelen, diplomatieke middelen en inlichtingen te helpen.

Dit is tevens één van de motieven welke Al-Qaida in menig speech aanvoert. Zij zeggen dat het in diverse Arabische landen een puinhoop is, dat diverse Arabische landen ontzettend zwak zijn, omdat ze worden geregeerd door dictators welke door het westen in de lucht worden gehouden.

Eindeloos vaak heeft Joris Luyendijk geprobeerd om dergelijk nieuws door te laten dringen tot de westerse publieke opinie. "Helaas, het dringt niet door, je kan immers prima op vakantie in Egypte en Jordanië." Het Amerikaanse congres moet ieder jaar stemmen over of ze Egypte weer 1.5 miljard dollar hulp gaan geven als beloning voor de vrede welke Egypte met Israël bewaard, echter, in Egypte zitten zeker tienduizend mensen vast, zonder proces, in afschuwelijke gevangenissen.

Dit alles is lastig om in het nieuws te brengen, zo zegt Joris Luyendijk. Hij noemt het 't meest verwijtbare punt aan de journalistiek, dat ze de westerse steun aan de Arabische dictaturen niet noemen. Maar, hoe breng je die steun in beeld? Daar zijn geen beelden van, en beelden is wat we willen zien op televisie. Een explosie kun je prachtig filmen, een financiele transactie niet.


Fixers en talking heads

Een groot probleem voor correspondenten in Arabische landen is dat ze de taal niet spreken. Hiervoor zijn tolken en fixers beschikbaar, zij vertalen en maken afspraken met interessante mensen om te interviewen. Vooral het maken van afspraken is zeer welkom. Stel, je komt aan in Qatar, hoe weet je welke mensen je moet spreken, en waar vind je ze?

Correspondenten hebben verder lijstjes met zogenaamde talking heads, dat zijn mensen die je kunt opzoeken op universiteiten, mensenrechtenactivisten, ex-politici, etc. Het zijn personen die vertrouwd zijn met westerse media en goed doorhebben wanneer ze citeerbaar zijn. Correspondenten werken in hoge mate met dit soort lijstjes, waardoor iedereen bij dezelfde personen langsgaat.

Talking heads worden, wanneer ze citeerbaar zijn, zo nu en dan uitgenodigd voor symposiums of seminars in het westen, waarvoor ze als vergoeding bijna een maandsalaris ontvangen. Hierdoor wordt het buitengewoon aantrekkelijk voor talking heads om tegenover bijvoorbeeld een New York Times journalist precies datgene te vertellen waardoor de New York Times journalist de talking head in de New York Times citeert.

Hoe vaker een talking head geciteerd wordt, hoe bekender de talking head wordt. Hoe vaker een talking head wordt uitgenodigd in westerse landen, hoe makkelijker het voor familieleden en vrienden van een talking head is om ook een visum voor een westers land te krijgen. Dit zijn allerlei verhulde belangen waarover weinig wordt gesproken.


Niemand valt iets te verwijten behalve iedereen

Het blijkt dat het publiek afhaakt op het moment dat het nieuws anders wordt gebracht. Een item over een zelfmoordaanslag doet het nou eenmaal beter dan het verhaal over de huidige bevolkingsexplosie in Arabische landen waardoor er iedere dag 16 duizend mensen bijkomen voor wie geen water en geen werk is. Als iedereen in Nederland Tegenlicht zou kijken, dan zou Talpa vanzelf Tegenlicht-achtige programma's gaan uitzenden.

Het publiek is zoals het is, kijkcijfers, luistercijfers en oplagecijfers zijn alles bepalend, en de journalistiek moet leven van de markt. Dit is eigenlijk nog best gezond, veel erger is het wanneer journalistiek door de overheid wordt gefinancierd.


De rest van het verhaal

Luister verder naar het volledige interview:

- Download in MP3 (right-click eventueel)
- Kunststof: Joris Luyendijk - journalist (Real Audio stream beschikbaar)


NOVA

Later die avond werd Joris Luyendijk tevens geinterviewd in het televisieprogramma NOVA, waarin hij vertelde over het onvermogen van de journalistiek om de werkelijkheid te benaderen in dictatoriaal geregeerde landen, en over de veel betere public relations-machine van Israël in de media-oorlog in het Midden-Oosten. Presentator Jeroen Pauw: "Je zou zeggen dat het Israëlisch leed mediagenieker is."

Joris Luyendijk vervolgt: "Er vallen drie keer zoveel Palestijnse burgerdoden door de bezetting dan Israëlische burgerdoden door de aanslagen. Toch gaat het over de bloedige aanslagen en niet over de bloedige bezetting, omdat de Palestijnse doden vallen waar geen camera's zijn, op een niet mediagenieke manier. En dus is het, als er in een week tien Palestijnen omkomen, een relatief rustige periode. Als er tien Israëliërs omkomen is het opening NOVA."

Hij reageert eveneens op een bijdrage van corrrespondent Ankie Rechess: zij bezocht het dorp Sderot. Daar moest de bevolking de afgelopen dagen schuilen voor 130 raketten. Zes inwoners van de plaats zijn al om het leven gekomen door projectielen, afgeschoten vanuit de Gaza-strook door Hamas.

NOVA: Journalistiek bedrijven in een dictatuur: zinloze onzin

(klik )


Het zijn net mensen - Beelden van het Midden-Oosten

En daar was het natuurlijk allemaal om te doen, het nieuwe boek van Joris Luyendijk is uit, en het blijkt best een aardig verhaal te zijn, met al het bovenstaande in volledig detail, wellicht iets voor de zomermaanden?


^{Het zijn net mensen - Beelden
van het Midden-Oosten
ISBN 90 5759 316 5}

Hoe dan ook, zie hier voor meer informatie daaromtrent: Uitgeverij Podium

Misschien moet je "best bewaarde geheim" in de juiste context zien, namelijk, die van de "westerse publieke opinie"?

quote:

Op zondag 16 juli 2006 22:11 schreef Monidique het volgende:
Ik denk dat het best bewaarde geheim van de westerse publieke opinie juist is dat er ook dictators zijn die zonder de steun van Amerika regeren en misdaden begaan en dat wat er gebeurt in het Midden-Oosten niet allemaal geregisseerd wordt door het Witte Huis.

Yep, zoals Syrie, of Iran.

Zijn dat landen waar Al-Qaida fan van is overigens?

quote:

Op zondag 16 juli 2006 22:35 schreef Glasnosteraar het volgende:

Ik begrijp die Luyendijk niet, de beschuldiging dat het Westen dictators zou ondersteunen is mij in ieder geval wel zo vreselijk vaak ter ore gekomen.
Maar mijn voornaamste bezwaar is dat dit soort beschuldigingen er slechts toe dienen om alle schuld van het falen van islamitische samenlevingen bij het Westen te leggen. Wat nog erger is is dat deze beschuldiging ook nog eens zeer populair is bij allerlei Westerlingen die zich vervolgens naadloos aansluiten bij islamitische extremisten.

Wellicht heeft iets ooit de trend gezet in die regionen. Bepaalde ontwikkelingen hebben het balletje misschien aan het rollen gebracht, en dan wel de verkeerde kant op. Plus, als je nooit hebt leren zwemmen, en al die tijd kunstmatig boven bent gehouden, dan zal je verzuipen wanneer men de handen terugtrekt.

Ik heb wel eens eerder gezegd dat 't begin van duurzame vrede een verontschuldiging is van het westen aan alle landen waar ze ooit rotzooi getrapt heeft. Ik denk dat dat nog steeds op z'n plaats is. Het zou een mooi gebaar zijn.

Ik geloof er niet in dat dit gaat over het bij het westen neerleggen van alle schuld, uiteindelijk is iedereen verantwoordelijk voor z'n eigen denken, doen en laten. Echter, enig besef van de diverse onfrisse zaken welke zich namens ons achter de schermen hebben afgespeeld in het verleden zou ons kunnen helpen bij het vinden van een nieuwe benadering tot de problemen van vandaag de dag.

Zit daar misschien wat in?

quote:

Op zondag 16 juli 2006 22:21 schreef Yildiz het volgende:

Daarnaast, is dat werkelijk waar, van die persbureaus? En, doet Reuters dat ook?
Is het niet zo dat NRC zelf ook kan zeggen, 'journalist, ga dat eens uitzoeken'?

Ik gok ten dele, je hebt ook nog zoiets als onderzoeksjournalistiek, maar of dat wordt gebezigd voor wat betreft het dagelijks nieuws waag ik te betwijfelen, daar is volgens mij geen tijd voor.

quote:

Op zondag 16 juli 2006 22:54 schreef Monidique het volgende:
Nee, Al-Kaida is daar geen fan van.

M.a.w., daar komt dus niet indirect of direct terrorisme vandaan zoals wij dat hier kennen, hier als in New York, Madrid, of London?