Polyphemos (Grieks: Πολύφημος) is een figuur uit de Griekse mythologie. Hij is een cycloop; zoon van de zeegod Poseidon en de gorgo Medousa. Polyphemos woont op een eiland in een grot, waar hij een kudde schapen houdt die hij dagelijks weidt. Wanneer Odysseus en zijn bemanning, op terugreis van Troje naar hun thuis Ithaca, voet aan wal zetten, worden ze in de grot, waarvan de toegang afgesloten wordt door een zware rots, door de cycloop gevangen gehouden. Iedere dag vreet de cycloop een aantal mannen op.
Dan verzint Odysseus een van zijn fameuze listen: hij stelt zich voor aan Polyphemos als "Niemand", en voert hem dronken met onversneden wijn. Zodra de cycloop slaapt nemen de mannen een groot stuk hout dat bij het vuur ligt en vormen het met hun zwaarden tot een scherpe spies; de punt wordt in het vuur gloeiend gemaakt. Odysseus en zijn mannen drijven de staak met kracht in het slapende oog van Polyphemos (afbeeldingen twee en drie). De blinde cycloop ontwaakt brullend van de pijn en probeert tevergeefs zijn belagers te doden. De Grieken zijn echter nog niet gered, want de opening naar buiten wordt door een reusachtige rots versperd. Odysseus realiseert zich dat zij de rots nooit kunnen verplaatsen, en besluit te wachten totdat Polyphemos zijn kudde gaat weiden.
Polyphemos verplaatst op een gegeven moment de rots om de weg voor zijn schapen vrij te maken. Hijzelf zit bij de toegang en controleert op de tast of het wel alleen schapen zijn die de grot verlaten (afbeelding vier). Daarom binden de Grieken zich hangend onder de schapen vast. Odysseus hangt onder een ram. Wanneer de cycloop door heeft dat ze zijn ontsnapt, roept hij hulp. De andere cyclopen vragen wie hem het oog heeft uitgestoken, waarop Polyphemos antwoordt: 'Niemand'. (Wat was het toch een goochemerd hè, die Odysseus?)
Maar, beste mensen, zoals zo vaak in de Griekse mythologie, kwam ook hier hoogmoed voor de val. Want toen Odysseus wegvoer, lachte hij de cycloop van verre uit en riep daarbij zijn echte naam, om de cycloop te laten weten wie hem zo voor schut had gezet. Polyphemos vervloekte Odysseus, en riep zijn vader Poseidon, de zeegod, aan. Deze zou Odysseus gedurende zijn omzwervingen over de zeeën tegenwerken; het duurde nog twintig jaar voordat Odysseus thuiskwam.
[ Bericht 0% gewijzigd door pyl op 17-03-2006 10:08:37 ]