Opzet:
"RJP voor Dummies" is een spin off van Raad-je-Plaatje (RJP), het succesnummer van C&H. Ooit begonnen door Seborik, toen Yvonne hier de scepter zwaaide.
"RJP voor Dummies" is een poging om die oorspronkelijke bedoeling van het spelletje weer in ere te herstellen, zonder verder afbreuk te doen aan Raad-je-Plaatje. Een vergeefse poging is het zeker niet gebleken, gezien de grote populariteit van RJP voor Dummies.
Al spoedig gooide RJPvdD hogere ogen dan het origineel (RJP) op het wat reacties betreft tot dan toe kwakkelende C&H forum.
Wat we doen is dus een plaatje zetten, vragen stellen en dan zonder gebruik te maken van mighty Google de naam van het personage raden. De echte diehards in deze tak van sport kunnen dan mee blijven doen met Raad-je-Plaatje en het lekker knus houden. De dommere mensen, onder wie ik mezelf eigenlijk niet reken (maar enfin), kunnen dan hier terecht in "RJP voor Dummies".
Tussen plaatjes door kan je het feuilleton 'Avonturen in de Fok!straat' lezen.
enjoy
1e amendement: onraadbaar gebleken plaatjes kunnen, desgewenst, te vondeling worden gelegd bij onze goede
een link naar deze openingspost
RJPvD nu ook op de Fok! Wiki!
Opzet:
"RJP voor Dummies" is een spin off van Raad-je-Plaatje (RJP), het succesnummer van C&H. Ooit begonnen door Seborik, toen Yvonne hier de scepter zwaaide.
"RJP voor Dummies" is een poging om die oorspronkelijke bedoeling van het spelletje weer in ere te herstellen, zonder verder afbreuk te doen aan Raad-je-Plaatje. Een vergeefse poging is het zeker niet gebleken, gezien de grote populariteit van RJP voor Dummies.
Al spoedig gooide RJPvdD hogere ogen dan het origineel (RJP) op het wat reacties betreft tot dan toe kwakkelende C&H forum.
Wat we doen is dus een plaatje zetten, vragen stellen en dan zonder gebruik te maken van mighty Google de naam van het personage raden. De echte diehards in deze tak van sport kunnen dan mee blijven doen met Raad-je-Plaatje en het lekker knus houden. De dommere mensen, onder wie ik mezelf eigenlijk niet reken (maar enfin), kunnen dan hier terecht in "RJP voor Dummies".
Tussen plaatjes door kan je het feuilleton 'Avonturen in de Fok!straat' lezen.
enjoy
1e amendement: onraadbaar gebleken plaatjes kunnen, desgewenst, te vondeling worden gelegd bij onze goede
een link naar deze openingspost
RJPvD nu ook op de Fok! Wiki!
En... ik heb nog een drummer in de aanbieding.
quote:Ik dacht; laat ik eens een nieuwe traditie starten
quote:Vanaf heden: de dubbele OP!Op vrijdag 6 januari 2006 22:08 schreef Scrutinizer het volgende:
Ik dacht; laat ik eens een nieuwe traditie starten
quote:Geweldig!
quote:Een Ier.Op vrijdag 6 januari 2006 22:12 schreef Scrutinizer het volgende:
Maar die drummert, is dat een Engelsman?
quote:Waarom die
???Larry van U2, it is!
quote:Omdat zo oud lijkt op die foto.
Goeiemorgen trouwens.
quote:Geboren in 1961, zo piep is hij dus ook weer niet.Op vrijdag 6 januari 2006 22:18 schreef Berkery het volgende:
Omdat zo oud lijkt op die foto.
quote:Die komt ook 3x per maand voorbij, zo lijkt het.....Op vrijdag 6 januari 2006 22:18 schreef Berkery het volgende:
Karin Spaink
quote:Doe jij dan nog maar eens een plaatjeOp vrijdag 6 januari 2006 22:30 schreef wyccie het volgende:
[..]
Die komt ook 3x per maand voorbij, zo lijkt het.....
quote:Op vrijdag 6 januari 2006 22:31 schreef Scrutinizer het volgende:
[..]
Doe jij dan nog maar eens een plaatje
moeder vorig jaar of zo voor haar verjaardag kreeg..
maar ja... wat was het ook al weer..
iets van Leon de Winter?
hmm... ik zal nog eens even goed nadenken..
kan er ook naast zitten natuurlijk...
iets met cool?
hmmm
quote:Je bedoelt God's Gym van Leon de WinterOp vrijdag 6 januari 2006 22:43 schreef scarlett1985 het volgende:
hmm doet me denken aan de voorkant van een boek dat mijn
moeder vorig jaar of zo voor haar verjaardag kreeg..
maar ja... wat was het ook al weer..
iets van Leon de Winter?
hmm... ik zal nog eens even goed nadenken..
kan er ook naast zitten natuurlijk...
iets met cool?
hmmm
quote:Hoe durf je!
quote:oh ja! iddOp vrijdag 6 januari 2006 22:50 schreef wyccie het volgende:
[..]
Je bedoelt God's Gym van Leon de Winter
[afbeelding]
daar deed het me aan denken
lol
quote:Ik vind hem wel leuk
ik ga slapen.... quote:Op vrijdag 6 januari 2006 23:25 schreef Tokay het volgende:
Kleine wyccie, wat ben je knorrig?!
quote:
Kop op! quote:
Ik ga slapen. Welterusten
en tegelijk maar een welterustenquote:Alles gaat toch wel goed met je, wyccie?
Slaap lekker!
En ook voor jou welterusten, dartfanaat.
quote:Trusten Tokay, tot morgenOp zaterdag 7 januari 2006 00:06 schreef Tokay het volgende:
[..]
Alles gaat toch wel goed met je, wyccie?
Slaap lekker!
En ook voor jou welterusten, dartfanaat.
quote:Misschien was ik niet aardig?Op zaterdag 7 januari 2006 00:06 schreef Tokay het volgende:
[..]
Alles gaat toch wel goed met je, wyccie?
middagMogguh !
quote:Opbokken, infantiele kutjosti !Op zaterdag 7 januari 2006 08:39 schreef Dagblad_De_Limburger het volgende:
dasrf
quote:Op zaterdag 7 januari 2006 09:30 schreef fotoloog het volgende:
Demjanjuk
quote:Hij is al weg
quote:Op zaterdag 7 januari 2006 09:05 schreef yvonne het volgende:
Dagblad_de_limburger, weg voor minstens een jaar.
quote:Ik wist niet dat mijn woorden zo'n invloed hadden binnen de crew...
gooedemorgen 
quote:Op zaterdag 7 januari 2006 11:42 schreef Modus het volgende:
Een Marx-broertje?
quote:Geen van beiden.Op zaterdag 7 januari 2006 12:17 schreef Tokay het volgende:
Wel een Amerikaanse komiek?
Alhoewel meneer wel graag pretendeerde het eerste te zijn.
quote:Vertel eens wat meer want zo schiet het niet op...Op zaterdag 7 januari 2006 14:06 schreef Treinhomo het volgende:
[..]
Geen van beiden.
Alhoewel meneer wel graag pretendeerde het eerste te zijn.
quote:Zal ik dan maar meteen meneer z'n naam geven ?Op zaterdag 7 januari 2006 15:50 schreef pos het volgende:
Vertel eens wat meer want zo schiet het niet op...
quote:Doe niet zo chagerijnigOp zaterdag 7 januari 2006 15:55 schreef Treinhomo het volgende:
[..]
Zal ik dan maar meteen meneer z'n naam geven ?
quote:Dat is wel zo effectief he.Op zaterdag 7 januari 2006 15:55 schreef Treinhomo het volgende:
Zal ik dan maar meteen meneer z'n naam geven ?
.
quote:Lijkt me sterk:
Andreas van Kuijk
quote:Colonel Parker dusOp zaterdag 7 januari 2006 16:45 schreef Treinhomo het volgende:
[..]
Lijkt me sterk:
Andreas van Kuijk
.quote:Op zaterdag 7 januari 2006 16:48 schreef Scrutinizer het volgende:
Colonel Parker dus
quote:Colonel Tom Parker; de manager van Elvis.
[ Bericht 0% gewijzigd door #ANONIEM op 07-01-2006 17:02:58 ]
Is die van tong een Biohazard ?
quote:Deze zijn meer Punk.
quote:'k heb de URL al gezien, dus ik mag niet meer meedoen.
. Da's die immer street tough kijkende meneer. .quote:Maar ze maken wel goeie muziek, heb ik op Lowlands gemerkt.Op zaterdag 7 januari 2006 17:14 schreef Modus het volgende:
Ik ook.
Meteen maar even een shirtje van gekocht...
Stom van die url.
quote:Ik kijk nooit URLs maar het plaatje laadde wat langzaam en toen stond het in de statusbar.Op zaterdag 7 januari 2006 17:16 schreef tong80 het volgende:
Ok Social Distortion dus.
Stom van die url.
.
quote:Yes indeedOp zaterdag 7 januari 2006 18:59 schreef Berkery het volgende:
UK Subs?
quote:Adoe, zo knap sèg van jou!
quote:-Over to you, Roger
-Roger, Over
-Huh?
quote:Lijkt er wel een beetje op, maarOp zaterdag 7 januari 2006 19:26 schreef Treinhomo het volgende:
's dat een Wayans ?
quote:
Goed gezien, oud-basketballer Kareem Abdul Jabbar, die werd geboren als...
Ferdinand Lewis Alcindor (16 april 1947, New York)
[ Bericht 1% gewijzigd door Tokay op 07-01-2006 19:49:57 ]
Aubergine ?
quote:Dat is alleen maar mooi, TokayOp zaterdag 7 januari 2006 20:39 schreef Tokay het volgende:
Hé dart, ik krijg zin in de zomer van jouw plaatje.
Maar weet je ook wij het is?
En Sooty, jouw suggestie is onjuist
quote:Nee, helaas.Op zaterdag 7 januari 2006 20:50 schreef Tokay het volgende:
Ik denk dat het een Nederlandse schrijver is.
hij lijkt er idd wel op
quote:Hahaha!Op zaterdag 7 januari 2006 20:51 schreef dartfanaat het volgende:
Nee, helaas.
hij lijkt er idd wel op
quote:Ik wist namelijk wie je bedoelde, vandaar.
quote:Nee, geen acteur.Het was geen nederlandse schrijver.....Op zaterdag 7 januari 2006 20:59 schreef Tokay het volgende:
Dan is het vast een Engelse acteur uit een misdaadserie, ofzo...
quote:Nee, helaas
Ik raak helemaal in de war, joh!
quote:Nee hoor..
quote:Moet je niet doen.
quote:Bedankt voor het advies.Op zaterdag 7 januari 2006 21:07 schreef dartfanaat het volgende:
Moet je niet doen.
quote:Hij schreef een boek dat verfilmd is.
quote:YW
quote:Hmmm, dat hebben er zovelen gedaan... ik kan daar niets mee, sorry.Op zaterdag 7 januari 2006 21:09 schreef dartfanaat het volgende:
Hij schreef een boek dat verfilmd is.
quote:De man kwam uit Oostenrijk en was eveneens bergbeklimmer.Op zaterdag 7 januari 2006 21:12 schreef Tokay het volgende:
[..]
Hmmm, dat hebben er zovelen gedaan... ik kan daar niets mee, sorry.
quote:Tot later TokayOp zaterdag 7 januari 2006 21:19 schreef Tokay het volgende:
Sorry dart, ik moet afhaken... misschien dat iemand anders het straks wel weet.
quote:Op zaterdag 7 januari 2006 21:36 schreef sooty het volgende:
Heinrich Harrer.
quote:Het leek me er één voor Z.Op zondag 8 januari 2006 00:33 schreef Z het volgende:
Dat lijkt me er één voor Gellius.
quote:Heel goed, Z. Ik wist dat ik op je kon rekenen.Op zondag 8 januari 2006 00:38 schreef Z het volgende:
Lezende dames, dat is toch echt het vakgebied van Gellius. Het zou een Rembrandt kunnen zijn overigens, mooi licht.
Maar wie heeft Rembrandt hier geschilderd?
quote:Z'n moeder?Op zondag 8 januari 2006 00:40 schreef pyl het volgende:
[..]
Heel goed, Z. Ik wist dat ik op je kon rekenen.
Maar wie heeft Rembrandt hier geschilderd?
quote:JA!!!
quote:Echt?
middag[ Bericht 20% gewijzigd door #ANONIEM op 08-01-2006 13:12:40 ]
quote:Dat reken ik goed.Op zondag 8 januari 2006 13:12 schreef Treinhomo het volgende:
Patton.
quote:Meneer was architect.
quote:
Jeuh, je bent in vorm, pos!!! quote:
quote:Inderdaad. Lezende dames en gymnasiummeisjes en opgebroken Amsterdamse straten, hoewel dat laatste een met mijn gewaardeerde college Z gedeelde expertise is natuurlijk.Op zondag 8 januari 2006 00:38 schreef Z het volgende:
Lezende dames, dat is toch echt het vakgebied van Gellius. Het zou een Rembrandt kunnen zijn overigens, mooi licht.
[ Bericht 59% gewijzigd door #ANONIEM op 08-01-2006 15:05:15 ]
quote:Amsterdam-Oost?Op zondag 8 januari 2006 15:13 schreef fotoloog het volgende:
Duits chemicus
quote:En wéér niet Nernst...Op zondag 8 januari 2006 15:13 schreef fotoloog het volgende:
Duits chemicus
Geen Bayer
Niet Herr Bunsen
quote:Nou he.
.Heb jij recent nog leuke aanwinsten gevonden ter uitbreiding van je theezakjesverzameling, tong?
quote:Nee, de markt is schraal momenteel.Op zondag 8 januari 2006 17:57 schreef Modus het volgende:
[..]
Nou he.
Heb jij recent nog leuke aanwinsten gevonden ter uitbreiding van je theezakjesverzameling, tong?
quote:Er gaan geruchten dat er zo rond maart weer wat Limited Editions uitkomen, ik tip je wel tegen die tijd.
quote:Ok, deal.Ik spaar er al voor.Op zondag 8 januari 2006 18:03 schreef Modus het volgende:
[..]
Er gaan geruchten dat er zo rond maart weer wat Limited Editions uitkomen, ik tip je wel tegen die tijd.
quote:Whehehe.......is het die meneer van de kunstmest?Op zondag 8 januari 2006 17:54 schreef fotoloog het volgende:
Meneer heeft de basis gelegd voor de landbouwscheikunde
quote:Whehehehe.....ja...Op zondag 8 januari 2006 18:05 schreef pyl het volgende:
[..]
Whehehe.......is het die meneer van de kunstmest?
quote:Nou ja zeg! Je hebt het gewoon goed!
Je schrijft het trouwens als Osibisa, maar dat terzijde...
.
Ik zie mijn plaatje niet. En jullie ?
quote:Op zondag 8 januari 2006 19:50
schreef peaceman het volgende:
Verhuizen is niet leuk... je moet zoveel doen
het is voor een "goed doel" quote:Ja deze kan ik wel zien.... maar weet niet wie ze zijn..
quote:Dat valt bij jou nog wel mee....Op zondag 8 januari 2006 19:50 schreef peaceman het volgende:
Verhuizen is niet leuk... je moet zoveel doen
quote:Niet qua inpakwerk..... wel qua klussen inderdaad...
quote:Klopt, en ik hoef gelukkig geen planten mee te slepen.Op zondag 8 januari 2006 19:57 schreef peaceman het volgende:
[..]
Niet qua inpakwerk..... wel qua klussen inderdaad...
quote:Dat klussen ben ik al aan het doen... nou ja... mn vader en broertje...Op zondag 8 januari 2006 19:57 schreef peaceman het volgende:
[..]
Niet qua inpakwerk..... wel qua klussen inderdaad...
quote:Plaatste het omdat er alzoveel moffen woren geplaatst de latste tijd.Op zondag 8 januari 2006 19:52 schreef Diaan73 het volgende:
[..]
Ja deze kan ik wel zien.... maar weet niet wie ze zijn..
quote:Het zijn dus Duitsers?Op zondag 8 januari 2006 20:23 schreef tong80 het volgende:
[..]
Plaatste het omdat er alzoveel moffen woren geplaatst de latste tijd.
Liquido.
Rammstein.
Fools Garden.
En toen wist ik er geen meer.
quote:Hoi DiaanOp zondag 8 januari 2006 20:57 schreef Diaan73 het volgende:
hoi hoi DF... balen of niet?
Yep
maar morgen wint rvb, en volgende week staat die beker "gewoon" in Den Haag
quote:Op zondag 8 januari 2006 20:59 schreef dartfanaat het volgende:
[..]
Hoi Diaan
Yep
maar morgen wint rvb, en volgende week staat die beker "gewoon" in Den Haag
ik hoop het voor je... en RVB die ik niet leuk vind btw... Ik ga nog even lezen en zo Rome kijken.... Toedelzzzzzzzzzzzz
quote:21:30 uur op SBS6 maar dan moet wel eerst dat darten afgelopen zijn volgens mij....Op zondag 8 januari 2006 21:04 schreef Tokay het volgende:
Diaan, hoe laat komt Rome??
Ik vind het een erg leuke serie... jij ook?
quote:Ik hoop het niet, de invloed die hij heeft op de organisatie van toernooien maakt de dartsport kapot.Op zondag 8 januari 2006 20:59 schreef dartfanaat het volgende:
maar morgen wint rvb, en volgende week staat die beker "gewoon" in Den Haag
quote:Maar natuurlijkOp zondag 8 januari 2006 21:00 schreef Z het volgende:
Die Toten Hosen.
quote:Okay, bedankt.Op zondag 8 januari 2006 21:05 schreef Diaan73 het volgende:
21:30 uur op SBS6 maar dan moet wel eerst dat darten afgelopen zijn volgens mij....
Ik vind het een erg leuke serie... jij ook?
Geen idee nog
, ik neem eerst alles op, en ga het dan op m'n gemakje bekijken (reclame doorspoelen! )...Maar wat ik erover gehoord heb, is heel positief.
quote:Graag gedaan...Op zondag 8 januari 2006 21:07 schreef Tokay het volgende:
[..]
Okay, bedankt.
Geen idee nog
Maar wat ik erover gehoord heb, is heel positief.
hoef je je niet voor te schamen hoor, dat doe ik met Desperate Housewifes.... en dat bevalt ook wel goed... maar ik vind het nu wel lekker om even te kijken... Ik vind het een erg goede serie tot nu toe..De reclame is tegenwoordig heel kort bij SBS6 trouwens.
quote:Hoezo denk je dat?Op zondag 8 januari 2006 21:21 schreef Z het volgende:
Is het een darter?
quote:Op zondag 8 januari 2006 21:23 schreef pos het volgende:
Darryl Fitton
quote:Op zondag 8 januari 2006 21:23 schreef Z het volgende:
Is z'n bijnaam The Dazzler?
quote:Nee hoor, "dat darten" wordt gewoon onderbroken voor "Rome" en HvN.......Op zondag 8 januari 2006 21:05 schreef Diaan73 het volgende:
[..]
21:30 uur op SBS6 maar dan moet wel eerst dat darten afgelopen zijn volgens mij....
Ik vind het een erg leuke serie... jij ook?
quote:Zeg dat nog eens?
quote:Op zondag 8 januari 2006 21:03 schreef Diaan73 het volgende:
[..]
Toedelzzzzzzzzzzzz
Mooi, duim maar voor me (en voor RvB) welke darter vind je wel leuk? En waarom vind je rvb niet leuk? Lees ze Toedelzzz Diaan
quote:Het is een test naar twee kanten, zeg maar.Op zondag 8 januari 2006 22:08 schreef Tokay het volgende:
Er klopt iets niet aan jouw plaatje, pyl.
quote:Ja heerlijk, die onderbreking.Op zondag 8 januari 2006 22:07 schreef dartfanaat het volgende:
[..]
Nee hoor, "dat darten" wordt gewoon onderbroken voor "Rome" en HvN.......
WK-Finale Nederland - Duitsland. We gaan er even uit voor hard van Nederlamnd.
Jammer dat ze de voetbalrechten niet hebben.
quote:On line testen...Op zondag 8 januari 2006 22:10 schreef pyl het volgende:
Het is een test naar twee kanten, zeg maar.
Maar afijn... daar gaan we: een Amerikaanse filmster?
quote:Op zondag 8 januari 2006 22:20 schreef Tokay het volgende:
On line testen...
Maar afijn... daar gaan we: een Amerikaanse filmster?
quote:Ik ben geen dartfan.... en heb ook niet echt een voorkeur... maar RvB vind ik gewoon een arrogante kwast...Op zondag 8 januari 2006 22:10 schreef dartfanaat het volgende:
[..]
Toedelzzz Diaan
ik ga nu lekker slapen... Rome is afgelopen... quote:* Tokay schrapt BB
Ehm... Jayne Mansfield?
Of toch maar Marilyn Monroe?
Ah, dan kan mijn video uit.
Welterusten, Diaan.
quote:Op zondag 8 januari 2006 22:29 schreef Tokay het volgende:
Of toch maar Marilyn Monroe?
quote:Mooi, ben ik nu geslaagd?
quote:Op zondag 8 januari 2006 22:24 schreef Diaan73 het volgende:
Ik ben geen dartfan.... en heb ook niet echt een voorkeur...
Sinds hij niet meer meedoet, vind ik er niks meer aan.
quote:Jij wel, Gellius niet.Op zondag 8 januari 2006 22:31 schreef Tokay het volgende:
Mooi, ben ik nu geslaagd?
quote:Bobby SjorsOp zondag 8 januari 2006 22:33 schreef pyl het volgende:
[..]
[afbeelding]
Sinds hij niet meer meedoet, vind ik er niks meer aan.
quote:Da's drie op drie, pos!!
Wat zeg ik? Vier op vier als ik ook Fitton meereken.
quote:Niet meer bijhouden hoor...anders valt het straks weer zo tegenOp zondag 8 januari 2006 22:37 schreef pyl het volgende:
[..]
Da's drie op drie, pos!!
Wat zeg ik? Vier op vier als ik ook Fitton meereken.
quote:Whoah, Pos!!!
Ik durf niets meer te zeggen, maareh.......petje af!!
Was even een plaatje aan het zoeken
Wie zijn de Man links en Man rechts.
quote:Daar zou ik de televisie wel voor aanzetten!Op zondag 8 januari 2006 22:49 schreef Scrutinizer het volgende:
Is dat een blinde darter?
quote:Links is goed..rechts voornaam goed
quote:Juist, die ja.Op zondag 8 januari 2006 22:51 schreef pos het volgende:
Lowe
quote:Op zondag 8 januari 2006 22:51 schreef pos het volgende:
Lowe
Take it away, dartfanaat!
quote:Potverdorie!Op zondag 8 januari 2006 22:57 schreef dartfanaat het volgende:
Colin Lloyd, Peter Manley, Matt Clark
Wat een koppen, hè?!?
quote:Aha, een gat in je algemene ontwikkeling?
quote:Noem het gerust een zwart gat. Sorry dat ik je nu diep teleurstel.
quote:Ik beloof je dat dit plaatje de laatste is voor nu.
quote:Ja, da's die man die een negendarter gooide. Paul Wung... of zoiets. Pos?Op zondag 8 januari 2006 23:03 schreef dartfanaat het volgende:
Nog eentje Tokay, sorry....
[afbeelding]
quote:Paul is goed.Op zondag 8 januari 2006 23:07 schreef pyl het volgende:
[..]
Ja, da's die man die een negendarter gooide. Paul Wung... of zoiets. Pos?
quote:Met 9 pijlen tegelijk is er natuurlijk geen kunst aan om dat bord te rakenOp zondag 8 januari 2006 23:07 schreef pyl het volgende:
[..]
Ja, da's die man die een negendarter gooide. Paul Wung... of zoiets. Pos?
quote:Voor een blinde darter is dat nog altijd buitengewoon knap.Op zondag 8 januari 2006 23:09 schreef Scrutinizer het volgende:
Met 9 pijlen tegelijk is er natuurlijk geen kunst aan om dat bord te raken
quote:Lim is goed
quote:Is dat een werk van een blinde schilder?
quote:Correct!Op zondag 8 januari 2006 23:03 schreef Tokay het volgende:
Noem het gerust een zwart gat.
quote:Geheimen van het zwarte gat
--------------------------------------------------------------------------------
Onderzoekers hebben een superzwaar zwart gat ontdekt dat blijkt te werken als een kolossale dynamo, zo werd deze week bekend. Hoe is het mogelijk om eneergie te onttrekken aan een zwart gat? En wat is er eigenlijk bekend over deze mysterieuze objecten? Hoog tijd voor een opfriscursus.
1. Wat is een zwart gat?
Dat is simpel. Het is zwart omdat het geen licht geeft, en het is een gat omdat er van alles in verdwijnt. Een zwart gat is een gebied in het heelal met een extreem sterk zwaartekrachtsveld. Licht heeft een snelheid van 300.000 kilometer per seconde – de hoogst mogelijke snelheid in de natuur. Bij een zwart gat is zelfs die enorme snelheid onvoldoende om uit de greep van de zwaartekracht los te komen. Er kan dus niets uit een zwart gat ontsnappen, zelfs geen licht. Een zwart gat is in feite een eenrichtingsdeur in het heelal: je kunt alleen naar binnen, maar nooit meer naar buiten.
2. Hoe zie je een zwart gat?
Niet. Althans, niet direct. Zwarte gaten zijn per definitie onzichtbaar - ze zenden geen enkele vorm van straling uit. Maar de invloed die ze op hun omgeving uitoefenen, is wél waarneembaar. Wanneer er gas naar binnen wordt gezogen, wordt dat door het sterke zwaartekrachtsveld enorm versneld en verhit. Nog voordat het gas voorgoed in het zwarte gat verdwijnt, zendt het daardoor energierijke röntgenstraling uit. Die kan geregistreerd worden door telescopen in een baan om de aarde. Ook uit de beweging van naburige sterren en gaswolken is het bestaan van een zwart gat soms af te leiden. Maar het gaat altijd om indirecte waarnemingen.
3. Bestaan zwarte gaten wel echt?
Geen twijfel mogelijk. Moderne röntgentelescopen, zoals het Amerikaanse Chandra-observatorium en de Europese ruimtetelescoop XMM-Newton, hebben de omloopsnelheid gemeten van rondzwierende sterren en wervelende gasschijven. Uit die snelheidsmetingen kun je de afmeting en de massa van het onzichtbare centrale object berekenen. Vaak gaat het om zo veel massa in zo’n klein gebiedje, dat een zwart gat echt de enige mogelijke verklaring is. Andere supercompacte objecten zouden namelijk niet onzichtbaar zijn, maar juist enorm veel straling produceren.
4. Hoe onstaan zwarte gaten?
Laat de natuur haar gang maar gaan, dan ontstaan ze vanzelf. Overigens zijn er twee soorten. De ‘stellaire’ zwarte gaten zijn een paar keer zo zwaar als de zon, maar niet groter dan een paar kilometer. Ze ontstaan wanneer een zware ster aan het eind van zijn leven explodeert als supernova. De kern van de ster stort dan ineen tot een zwart gat. ‘Superzware’ zwarte gaten zijn veel groter, en zijn een paar miljoen of zelfs een paar miljard keer zo zwaar als de zon. Ze houden zich schuil in de kernen van de meeste sterrenstelsels. Waarschijnlijk vormen ze een onvermijdelijk bijproduct van het ontstaan van sterrenstelsels.
5. Hoe veel zwarte gaten zijn er?
Vele triljoenen (een triljoen is een 1 met achttien nullen). Vrijwel elk groot sterrenstelsel – inclusief ons eigen Melkwegstelsel - heeft een superzwaar zwart gat in zijn kern. Dat betekent dat er al tientallen miljarden superzware zwarte gaten in het heelal zijn. Stellaire zwarte gaten zijn nog veel talrijker, gezien het aantal supernova-explosies. In het Melkwegstelsel komen er naar schatting al honderd miljoen voor, aldus berekeningen van de Amsterdamse hoogleraar Ed van den Heuvel. Het dichtstbijzijnde stellaire zwarte gat is hier misschien maar vijftien lichtjaar vandaan.
6. Zijn zwarte gaten gevaarlijk?
Wel als je er willens en wetens op afvliegt: voor wie de ‘horizon’ van een zwart gat passeert, is er geen weg meer terug. Op aarde hebben we echter geen last van de triljoenen zwarte gaten in het heelal; die bevinden zich op veel te grote afstanden. Het sciencefictionbeeld van allesverslindende zwarte gaten die kris-kras door de ruimte zwalken, berust dan ook op fantasie. Zelfs wanneer de zon zou veranderen in een zwart gat, zou de aarde gewoon haar baantjes blijven draaien, hoewel er dan natuurlijk geen leven meer mogelijk is door het ontbreken van licht en warmte.
7. Hoe onttrek je energie aan een zwart gat?
Dat lukt alleen als het zwarte gat ronddraait, en omgeven wordt door een schijf van heet gas. De zwaartekracht van het roterende zwarte gat vervormt de omringende ruimte. De magnetische veldlijnen in de gasschijf raken daardoor strak opgewonden. Het gevolg is dat het zwarte gat een beetje wordt afgeremd, en het binnendeel van de gasschijf extra wordt verhit. Jörn Wilms van de universiteit van Tübingen heeft voor het eerst zo’n kosmische dynamo ontdekt met de Europese röntgenkunstmaan XMM-Newton, op ruim honderd miljoen lichtjaar afstand van de aarde. De extreem hoge temperatuur van het binnendeel van de gasschijf kan alleen verklaard worden door deze dynamowerking.
8. Zijn zwarte gaten echt zwart?
Volgens Stephen Hawking niet. De gehandicapte theoreticus uit Cambridge heeft voorgerekend hoe er heel af en toe elementaire deeltjes uit een zwart gat kunnen ontsnappen, dankzij het onzekerheidsprincipe uit de quantumfysica. Zwarte gaten ‘verdampen’ dus heel langzaam, en hoe lichter ze worden, des te sneller dat gaat. Als er tijdens de oerknal microscopische zwarte gaatjes zijn gevormd (zo groot als een atoomdeeltje, maar even zwaar als de Mount Everest), moeten die nu ongeveer explosief verdampen. Misschien dat sommige gammaflitsen – energierijke explosies in het heelal – op die manier verklaard kunnen worden.
9. Wat voor nut heeft een zwart gat?
Geen enkel. Tenminste, voorlopig. Het ziet er niet naar uit dat er binnenkort maatschappelijke toepassingen gevonden zullen worden voor de kosmische stofzuigers. Maar in theorie zou dat wel mogelijk zijn. Een klein zwart gat in een baan om de aarde kan als ultieme vuilstortplaats dienen, en bovendien de hele wereldbevolking van energie voorzien. En grote geesten als Hawking en Richard Gott van de Princeton-universiteit beweren serieus dat je een zwart gat misschien kunt ombouwen tot een tijdmachine. In principe. Voorlopig blijft dat voer voor SF-auteurs.
10. Wat zit er in een zwart gat?
Een raadsel. Of, zoals astronomen zeggen, een singulariteit. Onze natuurkundige theorieën verliezen in een zwart gat hun geldigheid. Niemand weet wat zich achter die geheimzinnige eenrichtings-horizon afspeelt. Maar gespeculeerd wordt er volop. Volgens Lee Smolin van de Harvard-universiteit ontstaat er bij de geboorte van elk zwart gat in ons heelal een nieuwe kosmos in een andere dimensie. Zwarte gaten als de takken en twijgen van een ‘multiversele’ stamboom. Wie durft nog te beweren dat wetenschap saai is?
© Govert Schilling
quote:Hoera!
Leuke lap tekst. Ga ik morgen lezen.
quote:YepOp zondag 8 januari 2006 23:34 schreef pyl het volgende:
José Feliciano, de blinde darter?
Z'n laatste partij was naar het schijnt een slachtpartij, tientallen gewonden in het publiek quote:Op zondag 8 januari 2006 23:36 schreef Scrutinizer het volgende:
Yep
Hoe dan ook, geen negendarter dus.
Een prettige voortzetting, verder.
quote:Hij (Govert bedoel ik dus) schrijft ook stukjes in de Quest, heel leuk !
Ik ga gelijk weer slapen, welterusten allemaal
quote:Ik was uithuizig
!quote:
Misschien kan ik het met een andere lezende mevrouw goedmaken?
Lang, lang geleden zat ze op het gymnasium, moet je maar denken.
pyl: schrijvende mevrouw?
quote:Inderdaad: sterkte. En inderdaad een schrijvende mevrouw.Op maandag 9 januari 2006 10:09 schreef Berkery het volgende:
Sterkte Gellius.
pyl: schrijvende mevrouw?
quote:Nee, het is een in België geboren Franse mevrouw, die ook in Zwitserland, Griekenland en Amerika woonde.
Brrrrr. Koud.
quote:Op zondag 8 januari 2006 22:57 schreef dartfanaat het volgende:
Colin Lloyd, Peter Manley,Matt ClarkKevin Painter
quote:Verhip, je hebt gelijk!
Ik was waarschijnlijk te zeer onder de indruk van de autoriteit van dartfanaat, maar ook hij kent zijn meerdere.
quote:Een half puntje alvast voor de correcte voornaam.Op maandag 9 januari 2006 10:56 schreef Tokay het volgende:
Marguerite Duras?
quote:En daar is de andere helft.Op maandag 9 januari 2006 11:07 schreef Tokay het volgende:
Marguerite Yourcenar.
O ja, nieuw deeltje....