Effecten op lange termijn nog onbekend!
LASEREN het walhalla?
Niet iedereen met bril of lenzen komt in aanmerking voor behandeling
'Een paar minuten achterover in de behandelstoel en u bent voorgoed van uw bril of contactlenzen af. Zonder een centje pijn.' Dat is de teneur van de advertenties van veel ooglaserklinieken. Vorig jaar werd ik gebeld door mijn neef Mike. Hij is begin twintig, semi-profvoetballer en had lenzen. Als voetballer was dat lastig. Bijna een doelpunt, en verdorie, je lens schiet scheef…
Hij vertelde mij dat hij erover dacht om naar Istanboel te gaan voor een laserbehandeling. Inmiddels is hij daar inderdaad behandeld en is dolgelukkig.
Tarievenoorlog
De laatste tijd komen laserbehandelingen steeds meer in het nieuws. Er is een ware tarievenoorlog losgebarsten. Het lijkt erop dat een dergelijke behandeling steeds meer de oplossing is voor mensen met lenzen of een bril. Toch is de werkelijkheid niet altijd zo rooskleurig. De resultaten zijn meestal goed, maar erg afhankelijk van een aantal factoren. Niet iedereen is geschikt voor een laserbehandeling. Bovendien heeft niet elke oogarts voldoende ervaring met deze techniek en niet iedere kliniek beschikt over moderne laserapparatuur. Ook hebben veel mensen te hoge verwachtingen.
Laseren is een optie voor alle mensen tussen 18 en 60 jaar die een bril of contactlenzen dragen en geen oogziekte hebben. Afwijkingen van min 10 dioptrieën (bijziend) tot plus 6 dioptrieën (verziend) zijn met een laserbehandeling te corrigeren. Ook cilindrische afwijkingen tot 6 dioptrieën kunnen worden gecorrigeerd.
Een leesbril is echter nog niet door een laserbehandeling te vervangen. Dit probleem wordt namelijk veroorzaakt door een ouder wordende lens en dat kan niet worden verholpen door een ingreep aan het hoornvlies.
Als u zich bij een laserkliniek aanmeldt, wordt eerst gekeken of deze techniek geschikt is voor u. Het is niet mogelijk als u suikerziekte heeft, bij afweerstoornissen, bij bindweefselziekten, bij een verhoogde oogdruk (glaucoom), bij oogontstekingen, bij staar, tijdens zwangerschap en bij borstvoeding. Met behulp van een laser is het mogelijk om het hoornvlies 'bij te schaven'. Elke laserpuls kan heel precies 0,25 ìm hoornvliesdikte verdampen. Een computer berekent hoeveel pulsen er nodig zijn om uw afwijking te corrigeren.
Er bestaan drie technieken. Bij PRK wordt eerst het meest oppervlakkige laagje van het hoornvlies verwijderd (dit groeit in enkele dagen weer aan). Daarna worden de oppervlakkige lagen van het hoornvlies met laserpulsen bijgeschaafd. In minder dan 5% van de gevallen treedt echter een gestoorde wondgenezing op, waardoor het hoornvlies wat troebeler kan worden.
Bij Lasek wordt dit meest oppervlakkige laagje van het hoornvlies behouden en opzij geschoven. Daarna worden de oppervlakkige lagen van het hoornvlies net als bij PRK bijgeschaafd. Na afloop wordt het flapje weer teruggeklapt. Het voordeel is dat het flapje als een pleister werkt, zodat de wond beter geneest, met minder kans op vertroebelingen van het hoornvlies.
Bij Lasik wordt eerst een heel dun flapje (van ±0,15 ìm) van het hoornvlies met een 'minikaasschaaf' losgesneden en omgeklapt. Daarna worden de diepere lagen van het hoornvlies bijgeschaafd. Vervolgens wordt het flapje weer als een pleister teruggeklapt.
Met Lasik kunnen ook sterkere oogafwijkingen worden behandeld en treedt minder littekenvorming op. In 1-4% van de gevallen treden er complicaties op, vooral door problemen met de flap op het wondbed, terwijl mensen hebben vaker last van droge ogen hebben.
Voor bijzienden zijn al deze methoden relatief veilig en effectief, die met weinig complicaties gepaard gaan. Een goede selectie van kandidaten is essentieel en patiënten moeten van tevoren goed worden voorgelicht over de resultaten en de mogelijke complicaties. Bij bijziendheid zijn de resultaten beter dan bij verziendheid.
U zult na de behandeling een aantal dagen tot weken een zonnebril moeten dragen. In hoeverre de ingreep is geslaagd, is pas na een aantal maanden duidelijk. De meeste mensen (90-95%) zijn tevreden. Toch moet u bedenken dat de effecten over 20 jaar niet bekend zijn, omdat deze techniek pas zo'n 15 jaar wordt toegepast.Soms blijft er een restafwijking over tussen min 1 en plus 1D. U heeft dan vaak alsnog een bril nodig, zij het met zwakkere glazen. Soms is een tweede behandeling mogelijk (vaak inbegrepen bij de prijs).
Na een laserbehandeling kunt u ook gedurende kortere of langere tijd last krijgen van droge ogen, soms moet u zelfs permanent kunsttranen gebruiken. Zo'n 10- 30% houdt last van beeldvervormingen in de schemering. Dit komt omdat we in het donker een wijdere pupil hebben en we dan deels door en deels langs de nieuwe 'lens' kijken.
Keurmerk Momenteel bestaan er circa zestig klinieken in Nederland die ooglaserbehandelingen kunnen uitvoeren. De selectie wisselt nogal eens per kliniek en ook is niet goed na te gaan hoe de apparatuur wordt gecontroleerd. Er wordt trouwens hard gewerkt aan een soort keurmerk.
Momenteel bestaan er circa zestig klinieken in Nederland die ooglaserbehandelingen kunnen uitvoeren. De selectie wisselt nogal eens per kliniek en ook is niet goed na te gaan hoe de apparatuur wordt gecontroleerd. Er wordt trouwens hard gewerkt aan een soort keurmerk.
De prijzen voor een laserbehandeling (voor beide ogen) variëren in Nederland van ¤1990 tot ¤4000. In Istanboel kost deze ingreep ¤1850 (inclusief drie nachten in een viersterrenhotel). Deze kosten worden niet door de verzekeraars vergoed, maar soms kunt u ze van de belasting aftrekken als buitengewone lasten. Websites ooglasertrefpunt. nl: een heel informatieve site met onder meer een keuzelijst met klinieken, vergelijkingen door de Consumentenbond, literatuur, nieuwsberichten en links.
oogheelkunde. org: de site van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap met de formele adviezen en aanbevelingen van de werkgroep refractiechirurgie.
igz.nl: de site van de Inspectie voor Volksgezondheid met zeer interessante (en zorgwekkende) vergelijkingen tussen de diverse particuliere klinieken.
omc-amsterdam. nl: een website met fraaie foto's over de diverse laserbehandelingen, maar ook met een duidelijke waarschuwing voor mogelijke bijwerkingen.
Onderzoeken De Consumentenbond heeft in 2003 een groot vergelijkend onderzoek gedaan, in te zien op www.ooglasertrefpunt. nl. Er was een aantal prima klinieken bij, maar meer dan de helft scoorde een dikke onvoldoende. Recent heeft ook de Inspectie voor Volksgezondheid de diverse particuliere klinieken beoordeeld (
igz.nl).