Wat kleurenfoto's van pre-commie Rusland (1905-1915)

quote:

Hoffotograaf

Sergei Mikhailovic Prokudin-Gorskii werd geboren in Sint-Petersburg, in 1863. Hij raakte gepassionneerd door de fotografie en stelde een project op dat het Russische rijk in foto’s wou vangen. Tsaar Nicolaas II, zelf een amateurfotograaf, zag wel wat in dat idee en tussen 1909-1912 en in 1915 bezocht Prokudin-Gorskii 11 regio’s in een speciaal voor dit doel ontworpen treinwagon.

Het kon destijds natuurlijk niet worden vermoed, maar daarmee zorgde Prokudin-Gorskii voor een unieke verzameling beelden van een land aan de vooravond van een ingrijpende revolutie. Zelf wachtte de fotograaf de gevolgen van de oktoberrevolutie niet af. Vanaf 1918 woont hij achtereenvolgens in Noorwegen, Engeland en Frankrijk, vanwaar hij in 1944 naar de eeuwige donkere kamers vertrekt. De foto’s die het pre-revolutionaire Rusland toonden werden door de erfgenamen in 1948 aan het LOC verkocht.

Kleurenfotografie

Het is niet alleen het tijdstip waarop de foto’s werden genomen dat hen zo bijzonder maakt. Prokudin-Gorskii, geschoold als chemicus, deed heel wat om de fotografie vooruit te helpen en kan enkele patenten op zijn naam schrijven, ook al staat hij in de officiële fotografie-geschiedenissen niet te boek als de ‘uitvinder’ van deze toepassingen. Als reportagefotograaf wilde Prokudin-Gorskii opnames maken die wat hij met zijn eigen ogen zag zo dicht mogelijk benaderden. Vooral kleurfotografie leek hem daar belangrijk in, en hij bedacht dan ook manieren om opnames te maken die in kleur geprojecteerd konden worden.

Geen van de apparaten waarmee Prokudin-Gorskii erin slaagde kleuren vast te leggen zijn bewaard gebleven, maar de methode is welbekend. De fotograaf plaatste één enkele glazen plaat verticaal in zijn camera. Daarna werd hetzelfde beeld drie maal gefotografeerd, achtereenvolgens door een rode, groene en blauwe filter, telkens op een nieuwe plaat. Dat gebeurde in een voor die tijd indrukwekkend tempo, een technische innovatie waar de fotograaf zelf voor had gezorgd. Door dan tijdens de projectie van de opnames opnieuw gebruik te maken van een rode, groene en blauwe filter, kon het publiek genieten van de kleurenpracht die Rusland te bieden had .

Omdat Prokudin-Gorskii duidelijk op zoek was naar de beste manier om kleuren zo getrouw mogelijk weer te geven, besloot het LOC voor de tentoonstelling ‘The Empire That Was Russia’ van de negatieven met een nieuw procédé - digichromografie - de best mogelijke kleurenafdrukken te maken. Dat kosten noch moeite gespaard worden om van een tentoonstelling met de titel 'Het rijk dat Rusland ooit was' een daverend succes te maken, valt overigens te verwachten.

De drie glasplaten waaruit elk negatief bestaat worden als grijsschaal ingescand, waarna met een grafisch programma een positieve foto van de negatieve scan wordt gemaakt. Vervolgens wordt de kwaliteit van elke scan onder een microscoop onderzocht en wordt de uitlijning van de drie ingescande beelden met elkaar in overeenstemming gebracht. Tenslotte wordt van de drie beelden één samengestelde afbeelding gemaakt en worden de kleuren toegewezen en aangepast.

Het resultaat is ronduit indrukwekkend, en levert plaatjes op die gisteren genomen lijken te zijn. In 4 categorieën - architectuur, etnische diversiteit, transport en arbeid - krijgt het Rusland van voor de revolutie een ongewoon levendig - en vooral erg kleurrijk - gezicht. Het online luik van de tentoonstelling is overigens behoorlijk gestoffeerd. Een bezoekje meer dan waard.